Telefoon-concern VS wilde Allende ten val brengen
KANS OP DOORGAAN
EUROPESE TOP IN
HERFST GESTEGEN
vier
Wereld in september 1970
dagen aan rand van catastrofe
r
tf
Moeilijk besluit
voor de senaat:
wel of geen crisis
„Kasjmier" op volgend topgesprek,
wel akkoord over posities troepen
gaat rustig zonder
wisselzorgen en -kosten
naar het buitenland!
Frans-Duits topoverleg
Ook m Oost-Europa
Pelger wil
nu
uitspraak in
kort geding
Palestijnen
verplaatsen
strijd van
Libanon
naar Syrië
Bezittingen EMS
worden niet als
één geheel
overgenomen
daar Uijft'n mens gezond hij!
binnenland
buitenland
VOLGENS NEW YORK TIMES:
„In de tang"
Vragen over
Israëlische
weigering
extra KLM-
vluchten
Israëlisch blad
VANDAAGVERHOGING
DER COLLEGEGELDEN
Politieke druk
Hoorzitting over
prijsvorming
bij kamperen
ONTHULLING VAN NEWSWEEK OVER
SYRIë, V.S. EN SOVJET-UNIE
Telefoontje
DE VREDE TUSSEN INDIA EN PAKISTAN
Maatregelen
„Acuut gevaar
V"
da$ makkelijk!
Dinsdag 4 juli 1972
9
NEW YORK (Rtr) Het
grote ITT-concern (Internatio
nal Telephone and Telegraph
Corporation)) heeft vorig jaar
een plan van 18 punten voor
gelegd aan het Witte Huis om
de val van de regering-Allen-
de in Chili te bewerkstelligen.
Dit berichtte de New York Ti
mes gisteren. Voor het plan,
dat economische oorlogsvoering
en militaire sabotage behelsde,
zou de hulp van een afdeling
van het Witte Huis, van de
CIA en van verscheidene bui
tenlandse regeringen nodig
zijn.
De New York Times zeet. de
beschikking te hebben over
een brief en een memorandum,
die de vice-president van ITT.
William Merriam, heeft ge
schreven aan Peter Peterson,
de toenmalige assistent van
Nixon voor internationale eco
nomische zaken. De brief, geda
teerd 1 oktober 1971, begon
met de aanhef „Beste Pete".
Peterson verklaarde echter in
een interview met de New
York Times dat hij zich het
schrijven niet kan. herinneren.
In het memorandum stelt
ITT voor Chili „economisch In
de tang te nemen" door inter
nationale leningen aan het land
tegen te gaan, import van Chi
leense produkten, zoals koper,
te verbieden en de export naar
het land stop te zetten.
Daardoor zou een economi
sche chaos ontstaan, die de re-
gering-Allende binnen een half
jar ten val zou moeten bren
gen. ITT stuurde het plan naar
het Witte Huis, twee dagen na
dat Chili de Chileense tele
foonmaatschappij Chitelco,
waarin ITT een belang van 70
procent bezat, had onteigend.
In de brief aan het Witte
Huis drong Merriam er bjj de
regering-Nixon op aan de hulp
aan Chili (naar schatting toen
een miljoen dollar) stop te
zetten en ook de hulp via de
inter-Amerikaanse ontwikke
lingsbank voor de gevolgen
van de aardbeving te beëindi
gen.
„Bespreek met de CIA hoe
deze kan helpen bij de cam
pagne" zo stelde Merriam het
Witte Huis voor. „Neem con
tact op met betrouwbare ItriD-
gen in het Chileense leger
Vertraag de levering van
brandstof voor de marine en van
benzine voor de luchtmacht",
zo schreef Merriam volgens dé
New York Times. De vice-pre
sident van TIT waarschuwde
wel dat de kwestie voorzichtig
behandeld moest worden „an
ders kan het gevaarlijk ziin"
zo stond in de brief.
Volgens de New York Times
heeft het Witte Huis geen ac
ties ondernomen naar aan lei
ding van deze brief, maar
heeft het enkele maanden la
ter wel zelf sancties afgekon
digd tegen Chili. De brief van
Merriam is aan het licht ge
komen tijdens een onderzoek
van de senaatscommissie voor
buitenlandse zaken naar inter
nationale concerns, aldus de
New York Times. Eerder dit
jaar publiceerde de journalist
Jack Anderson documenten
waaruit moest blijken dat ITT
contact had opgenomen met de
CIA om de installatie van Al-
lende tot president te verhin
deren.
DEN HAAG (ANP). Het
Tweede Kamerlid Pors
(DS'70) heeft minister
Sehmelzer (Buitenl. Zaken) en
■staatssecretaris Kruisinga
(Verkeer en Waterstaat) ge
vraagd krachtig te protesteren
tegen de Israëlische weigering
om extra vakantievluchten
van de KLM toe te staan op
het vliegveld Lod bij Tel
Aviv. In onze editie van giste
ren hebben wij over deze Is
raëlische weigering bericht.
Op die manier is Israel, vol
gens de heer Pors, bezig om
een „buitengewoon onsympa-
ïsyn
thieke indruk" te vestigen op
de Nederlandse publieke opi
nie, ook op dat deel dat Israël
„zeer genegen" is.
Pors vraagt de bewindslie
den of de Israëlische regering
soms aanbiedingen heeft ge
daan om de gedupeerde reizi
gers schadeloos te stellen of
op andere wijze tegemoet te
komen.
BEIROET (UPI) Onbe
kenden hebben een plezierboot
van koning Hoessein van Jor
danië, die in de haven van
Beiroet was gemeerd, gekaapt
en later enkele honderden me
ters uit de kust van Libanon
tot zinken gebracht.
De havenautoriteiten van
Beiroet hebben het schip,
waarvan de waarde op 15.000
dollar werd geschat, laten
bergen.
PRAAG Ook in Oost-
Europa eist het verkeer zijn tol
op de weg: deze gloednieuwe
Skoda raasde op de snelweg van
Praag naar Miresovice de vang
rail, die door het geweld van de
aanrijding dwars door de cabine
schoot. De chauffeur ontsnapte
de dood met een gebroken arm
maar zijn passagiere overleefde
het ongeluk niet.
EEN AMERIKAANSE dele
gatie onder leiding van Ed
ward David, raadgever van
president Nixon ion weten
schappelijke zaken, is in Mos
kou aangekomen voor een be
zoek van een week aan de
Sovjet-Unie.
(Van onze redactie buitenland)
BONN Na de eerste ronde van het overleg in
Bonn tussen president Pompidou van Frankrijk en
bondskanselier Brandt zijn gisteren de kansen ge
stegen dat de Europese topconferentie in de herfst
doorgang vindt.
Tijdens het overleg van gistermiddag lieten Pompidou
en Brandt ineens hun voornaamste adviseurs komen. Het
gesprek liep over de toekomst van Europa en er waren te
kenen die erop konden wijzen dat men overeenstemming
naderde op twee voorname punten: het monetaire beleid,
en het probleem het al dan niet houden van een EEG-top-
conferentie in oktober in Parijs.
DEN HAAG (ANP)
De pogingen van de
gemeente Den Haag om
een consortium van di
verse bouw- en beleg
gingsmaatschappijen ia
te schakelen voor het
overnemen van de Haag
se en Scheveningse be
langen van Zwolsman's
EMS zijn niet gelukt.
Het consortium is uiteen
gevallen, zo heeft het
college van b. en w. van
Den Haag in een brief
aan de gemeenteraad
meegedeeld.
De overblijvende
maatschappijen „een
veel kleinere groepe
ring" hebben bericht
dat zij niet tot een bod
op de Haagse EMS-be-
zittingen zijn kunnen
komen. Zij hebben wel
belangstelling voor over
name van afzonderlijke
objecten in de badplaats
Scheveningen. In de loop
van augustus zullen deze
maatschappijen recht
streeks in contact treden
met de EMS.
(ADVERTENTIE)
De Westduitse 'regerings
woordvoerder Ruediger von
Wechmar zei „er tamelijk" ze
ker van te zijn dat het overleg
met succes zal worden afgeslo
ten. „Wij zijn op de goede
weg naar een goede afslui
ting".
Volgens Von Wechmar is al
gisteren reeds overeenstem
ming over enkele „belangrijke
details" bereikt. Bijzonderhe
den gaf hij niet. 's Avonds
verluidde, dat beide 'partijen
zich zouden houden aan de
monetaire besluiten van de
cember '71 in Washington,
•s Middags aan de maaltijd
hadden de twee staatslieden in
hun toespraken al laten uitko
men dat zij niet bepaald pessi
mistisch waren.
Het eerste gesprek onder
vier ogen tussen Pompidou en
Brandt was om elf uur begon-
EMMEN (ANP) De di
rectie van het elektro-tech-
nisch bedrijf Peiger n.v. te
Emmen heeft de Amsterdamse
rechter, mr. Stheeman, ge
vraagd een uitspraak te doen
in het aangehouden kort ge
ding van Peiger n.v. tegen de
Industriebond NVV.
nen. Het tweede vond plaats
na de werklunch waaraan de
voltallige delegaties aanza
ten.
TEL AVIV (UPI) Volgens
het Israëlische dagblad Maariv
zullen de Palestijnse guerrilla
strijders de bases voor hun
aanvallen tegen Israël ver
plaatsen van Libanon naar Sy
rië. De overeenkomst tussen de
Palestijnen en de Libanese re
gering om de aanvallen op Is
raël te staken zal de guerrilla
strijders dwingen een ander
operatieterrein te zoeken, al
dus Maariv.
De guerrillastwjifërs zullen
zich terugtrekken uit de Zuid-
libanese dorpen en bases ves
tigen in onbevolkte gebieden,
waarschijnlijk in Zuid-Syrië.
(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG De Eerste
Kamer staat vandaag voor
een bijzonder moeilijke be
slissing: het voorstel van
minister De Brauw over het
verhogen van het college
geld tot 1000 gulden ver
werpen, waardoor een ka
binetscrisis voor de hand
ligt, of zich laten overtuigen
door de bewindsman, dat op
dit moment niemand met
een crisis is gediend
In allerijl worden op vakan
tie verkerende senatoren van
christelijke en liberale huize
opgetrommeld, orri aan de be
raadslagingen te kunnen deel
nemen. Men verwacht in Den
Haag, dat er wel een aantal
leden vain de christelijke rege
ringsfracties „uit de boot" zal
vallen. Indien alle Eerste-Ka-
merleden de vergadering bij
wonen wat welhaast een
unicum zou zijn beschikt
de regering over een meerder
heid van 44 van de 75 zetels.
Slechts zeven christelijke se
natoren behoeven het wetsont
werp dan maar te verwerpen
om midden in een politieke
crisis te geraken.
Niet dat men dat verwacht.
Minister de 'Bluuw ufeh ook m
de senaat ongetwijfeld het on
aanvaardbaar uitspreken en
zijn voortbestaan als minister
van Wetenschappen aan dit
wetsvoorstel verbinden. Dat
zou trouwens het hele kabinet
wel eens kunnen doen. In dat
geval is het zo goed als zeker,
dat de niet-willi-ge kamerleden
alsnog hun zakelijk verzet
tegen de plannen van De
Brauw zullen laten varen en
het politiek belang zullen la
ten prevaleren. Overigens
staan de fracties van A.R.P,
C.H.U. en K.V.P. wel onder
politieke druk van verschillen
de kanten. Zo is de afgelopen
dagen intensief overleg ge
voerd tussen Eerste- en Twee
de-Kamerleden en ook ver
schillende ministers hebben
zich daarin gemengd. Aan de
andere kant hebben de jonge
renorganisaties va-n K.V.P. en
C.H.U. een dringend beroep op
hun fracties gedaan tegen het
wetsontwerp te stemmen.
DEN HAAG (ANP). De
vaste Tweede-Kamercommis
sies voor Economische Zaken
en CRM houden op woensdag
13 september een openbare
hoorzitting over de prijsvor
ming bij het kamperen en de
rechtsverhouding tussen huur
der en verhuurder van recrea
tieverblijven en kampeer,
standplaatsen.
Organisaties en instellingen
die gehoord w^lqn worden,
dienen zich tevoren te melden
bij de griffie van de Tweede
Kamer.
NEW YORK (RTR) De gevaarlijkste Amerikaans-
Russische confrontatie sinds de Cubaanse crisis voltrok
zich vrijwel in het grootste geheim in vier dagen van de
maand september 1970, aldus hot Amerikaanse weekblad
Newsweek in zijn gisteren verschenen nummer.
Volgens columnist Stewart Alsop begon de confrontatie op
19 september 1970, toen een Syrische strijdmacht van 250 in
de Sovjet-Unie gemaakte tanks Jordanië binnenrukte. Ze ein
digde vier dagen later, toen de tanks rechtsomkeert maakten
en naar Syrië terurkeerden.
Alsop schrijft, dat er geen
twijfel aan bestond dat de in
val door de Sovjet-Unie werd
geïnspireerd. De plannen daar
toe waren in het Syrische le
ger tot op bataljonsniveau
doorgedrongen. Wat betreft
het doel van de inval zegt
Alsop. dat dit de onttroning
van Jordaniës „gematigde ko
ning" Hoessein was, en zijn
vervanging door een pro-Rus
sische regering van Palestijnse
extremisten, die de vernieti
ging van Israel beoogden.
De Verenigde Staten begon
nen een rol te spelen op
maandag 21 september, toen
het Witte Huis in Washington
opbelde naar Israëls ambassa
deur in de V S. Yitzhak Rabin.
Men werd het ai gauw met
elkaar eens, dat het Israëlische
RAWALPUNDI Bij
zijn terugkeer in Pakistan
heeft Bhoetto verklaard, dat
hij een buitengewone bij
eenkomst van het Pakistaan
se parlement voor 10 juli zal
uitschrijven voor een bespre
king van de bepalingen van
het akkoord met India.
Over de besprekingen tus
sen Indara Gandhi en Bhoetto
en het bereikte akkoord schre
ven wij in onze editie van gis
teren.
Bhoetto gaf de volgende toe
lichting op het akkoord
1) Pakistan zal het recht blij
ven steunen van de bevol
king van Kasjmier, haar
eigen toekomst te bepalen.
Aangezien India niet be
reid was met dit beginsel
in te stemmen, is het vraag
stuk ter behandeling voor
de volgende topconferentie
gelaten.
2) Pakistan heeft geen niet-
aanvalsverdrag met India
getekend en is daartoe ook
niet bereid. Niettemin heb
ben beide landen verklaard,
dat zij geen geweld zullen
gebruiken om hun geschil
len te beslechten, overeen
komstig het handvest van
de V.N.
Bhoetto legde er de nadruk
op, dat het akkoord van Simla
niet slecht is en dat hij geen
„nieuw akkoord van Tasjkent"
had getekend. (Het akkoord
van Tasjkent tussen India en
Pakistan en premier Sjastri
van India. Bhoetto, die toen
minister van buitenlandse za
ken was, nam ontslag om te
gen deze „capitulatie" te pro
testeren).
Bhoetto verklaarde verder
nog niet tevreden te zullen
zijn voordat de 90.000 Pa
kistaanse krijgsgevangenen
zijn gerepatrieerd.
Op grond van het akkoord
zal Pakistan, volgens de nader
bekend gemaakte voorwaar
den, al zijn gebied terug krij
gen, dat het in de december-
oorlog van vorig jaar met In
dia verloor, met uitzondering
van de gebieden langs de be
standslijn in Kasjmier.
Indiase troepen veroverden
in het geheel 5.619,06 vierkan
te mijl Pakistaans gebied in
de december-oorlog. Het mees
te hiervan ligt in de woestijn
streken van Sind en het moe
rassige Koetsj. In totaal 4.765
vierkante mijl. In de Pendsjaab
veroverden de Indiërs 373,93
vierkante mijl Pakistaans ge
bied.
De Indiase troepen zullen in
Sind en Koetsj en in Pendsjaab
terug moeten gaan naar de
posities van voor de oorlog.
Aan de andere kant blijven
de Indiërs 479.96 vierkante mijl
gebied van Kasjmier, dat door
Pakistan beheerst werd en dat
lag aan de andere kant van de
bestandslijn van 1948, bezetten.
Pakistan zal India 373,94
vierkante mijl gebied terugge
ven, dat het in de Pendsjaab
veroverde en 0,5 vierkante mij]
woestijn in Radhasthan. Het
zal evenwel 373,93 vierkante
mijl gebied aan de andere kant
van de bestandslijn in Kasj
mier behouden, totdat een de
finitieve regeling is bereikt.
leger, opererend vanaf de Go-
lanhoogte, het hele Syrische
invalsleger kon gevangen nc
men of vernietigen, in ruil
waarvoor de Amerikaanse re
gering het de Sovjet-Unie dui
delijk zou maken, dat zij zich
krachtig te weer zou stellen
tegen enig tegen-optreden aan
het Suezkanaal of elders op
initiatief van de Russen.
Amerika en Israël besloten
vervolgens, dat als het Syri
sche invalsleger in Jordanië
een linie tussen Irbid en Am
man zou overschrijden en zo
de Jordaanse hoofdstad be
dreigen, de Israëli's in actie
zouden komen.
Hoewel het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse
zaken aandrong op onmiddel
lijke diplomatieke demarches
in Moskou, in Cairo en bij de
Navo-landen gaf de president
de order dat absoluut geen
contact met Moskou of enige
andere hoofdstad mocht wor
den opgenomen.
Behalve de versterking van
de Amerikaanse zesde vloot
waaraan indertijd veel aan
dacht werd besteed en de
staat van paraatheid waarin
een Amerikaanse paradivisie
in Europa en de 82ste lucht
landingsdivisie in de V.S. wer
den gebracht, werden door de
V.S. volgens Alsop, ook gehei
me afspraken gemaakt met de
Griekse regering, die in geval
van Amerikaans ingrijpen
bases zou verschaffen.
Nadat de Russische inlich
tingendienst berichten ontvan
gen had over Amerikaanse
scheepsbewegingen op grote
schaal in de Straat van Gi
braltar, begaf de Sovjet-am
bassaderaad in Washington.
Vorontsov, zich ijlings naar
het ministerie van buitenland
se zaken. Op last van het Wit
te Huis werd hem in „koele
bewoordingen" aangezegd, dat
als het Syrische pantserleger
niet zou worden teruggetrok
ken, „het gevaar acuut wordt".
.5*
Op 22 september, aldus Alsop,
maakten de Syrische tanks
rechtomkeer.
Zoals tijdens de Cubaanse
rakettencrisis, schrijft hij,
„was er het risico van een
rechtstreekse confrontatie tus
sen de atoommachten. Maar do
beslissingen werden in het
diepste geheim genomen. De
meeste Amerikanen beseften
niet en beseffen nog niet
dat een uitermate gevaarlijke
crisis was afgewend".
De wonderen zijn de wereld
nog niet uit, zeg ik altijd
maar. Spoelde ik zondagmid
dag nog weg van de Zeeuwse
kust, alwaar ik me ophield
teneinde verse krachten op te
doen voor de komende zware
week, gistermiddag streelde
een lieflijk zonnetje mijn wat
kalende kruin en was het ple
zierig toeven in de buiten
lucht.
Daarom: kustgangers, geef
de moed niet op. Spreekt het
gezegde niet van: Na regen
komt zonneschijn!
Een variant: campings wi de
regen.
Toen meneer Bastiaanse uit
Utrecht, om even een sprong
te wagen, vergeefs gepoogd
had enig leven in zijn automo
biel te krijgen, ontsloot hij de
motorkap en stond vervolgens
oog in oog met een voldragen
kat die zich metterwoon te
midden van de motorische in
gewanden van zijn bolide had
gevestigd.
f
Nadat meneer Bastiaanse de
kattige kraker had verwijderd,
startte de auto wei.
Maar na een klein stukje
rijden bemerkte hij dat zijn
auto toch niet helemaal naar
behoren functioneerde. Een
hernieuwd onderzoek wees uit
dat de kat zich met dierlijke
vasthoudendheid opnieuw in
het inwendige van de auto had
genesteld. Dit keer had het
dier zich verschanst met de
kop tussen de bodemplaat en
de uitlaat, terwijl hij met zijn
pootjes de remkabels omvat
te.
D" politie kwam er aan te
pas om het beest te bevrijden,
maar zodra de kat eenmaal op
vrije voeten was gesteld, klom
hij poeslief weer in zijn
schuilplaats boven de uit
laat.
De Hermandadders („Goed
dat er politie is") zagen zich
genoodzaakt ten tweede male
het dier met veel moeite on
der de auto vandaan te pluk-
'ken. Waarna de kat slechts
met een bezem van de wagen
was weg te slaan.
Die waiS nog hardnekkiger
dan de gebruikelijke kater op
maandagmorgen.
De heer P. P. Donder uit
Breda heeft ons een aantal
suggesties doen toekomen,
waaruit wij een greep hopen
te doen in de komende dagen.
Dit is er een van de heer O.
P. Donder (benieuwd hoe hij
werkelijk heet).
Van Hanegem: Geld maakt
recht wat „krom" is.
Maar nu we ons toch op het
sportieve, financiële vlak be
vinden, moet het me van het
hart dat schaker Robert Fi
scher te ver gaat. Hij is bij
voorbaat onze doordraver-van-
de-week. Hij wedijvert daarin
met ene E. Merekx, wielrenner.
Gegroet.
MERIJN.
(ADVERTENTIE)
U reist rustiger zonder nodeloos
veel geld op zak. Met de Postgiro
kost u dat niets extra.
En u vermijdt allerlei
wisselproblemen. Want op een
girobetaalkaart krijgt u - zonder
bijkomende kosten- de hier
vermelde vaste, ronde bedragen
uitbetaald. Bij de meeste
postkantoren. Op vertoon van uw
geldig paspoort. De Postgiro
is toch wel grenzeloos makkelijk 1
Par kaart In:
België: bfr. 2000.
Denemarken: dkr. 200.
Duitsland: dm 100.
Finland: fmk 100.
Frankrijk: ffrs 200.
Monaco: ffrs 200.
Luxemburg: Ifr. 2000.
Ned. Antillen: naf 100.
Noorwegen: nkr. 200.
Oostenrijk: ö.s. 1000.
Spanje: pts 2000.
Suriname: sf 55.
Verenigd Koninkrijk,
Guernsey en Jersey: 15.
Zweden: skr 200.
Zwitserland en
Liechtenstein: fr.s. 200.
