Pallieter
land
en Lier
mogen er
nog best
wezen
GNUIVEND DORP:
DAAR IS GOEI
SPUI OP GEGAAN
-HARDE LIJN" BIJ NEDERLANDSE SPOORWEGEN
PATRIA
Canadees jacht in Frans
kernproefgebied
Stervende haag
VERWACHTING
IN AS
HOOG TIJD
Smokkel van spion
via
Speciale brigade van controleurs voor toezicht in treinen
binnenland
buitenland
Ze zagen niks!
Neg(
en
Slag binnen
Vernielingen
Orde en rust
Jong
eren
Onbetaalbaar
papier
iw pen
Opgave
Vragen aan
kinderen
Protesten tegen Parijs nemen toe
Para's
Donderdag 22 juni 1972
15
Dezelfde zeskantige borden als waarmee hier
de ANWB zijn toeristische routes bewegwijzert,
wijzen U de weg in Pallieterland. Dat is het land
van de Nethe en de Aa, van Lier, Grobbendonk,
Zoerle-Parwijs en Heist-op-den Berg. Fluwelige
landschappen, omzoomd door ratelende populie
ren en afgewisseld met donkere Kempische den
nenbossen. Bij Hulshout en Heultje glooit het land
en daar heet het dan ook Kempische Ardennen. De
Nethe stroomt er door een heuse vallei.
WESTERLO Het mag er zijn dit Pallieterland,
ook al heeft de moderne tijd het niet onaangeroerd
gelaten. De Boudewijnweg snelt er dwars doorheen en
het drukke Albertkanaal heeft het generaties geleden
al gewonnen van Nethe en Aa. De zware schoorstenen
van Olen staan er al zo lang te roken, dat ze een deel
van het landschap geworden zijn.
Soms staat zo'n zeskantig
bord wat moeilijk opgesteld.
Het is dan opletten geblazen.
Maar die moeite wordt be
loond. Plotseling rijdt u op
een smalle weg van bolle
kasseitjes met bermen en
veldjes erlangs, vol wilde
bloemen, kruiden en pluim
grassen, zoals ze hier alleen
nog bestaan in de herinne
ring van onze ouders. De be
loning duurt niet lang. Een
wanstaltige villa, een hoop
schroot of een zomaar in
de natuur weggekwakt fa
briekje ontnemen u het uit
zicht.
Dat is de narigheid met de
FaUieterland-route en eigen
lijk met heel Belgdë: ze bou
wen er maar raak. Eindeloze
linten van huizen wurgen het
oude en voor het overige nog
wonderlijk ongeschonden
landschap. En als ze zo door
gaan, die nakomelingen van
Pallieter, en als ze er ook
nogeens een ruilverkavelin-
getje tegenaan gooien, dan
zal er van het oude, schone
Pallieterland al gauw even
weinig over zijn als van zijn
oude hoofdstadje Lier.
Nooit heeft iemand de stad
Lier vuriger bemind dan Fe
lix Timmermans, de geeste
lijke vader van Pallieter. Hij
was natuurlijk niet Lier's
enige minnaar. Zelfs de
stichter Sint Gommaar (le
gende) moet al van zijn
schepping hebben gehouden
en later kwamen er bewon-
Het Begijnhof in Lier
„Een typisch voorbeeld van onbevredigd gebleven verlangen".
(FOTO JOHAN VAN GURP)
deraars neergestreken die
namen droegen als koning
Christiaan II (na door zijn
Deense onderdanen te zijn
buitengegooid), G. K. Ches
terton en koning Albert die
er in de augustusdagen van
1914 zijn hoofdkwartier had.
Ruim 400 jaar eerder was er
ook al een koninklijke gast
geweest; Filips de Schone
trouwde in Lier met Johanna
van Castilië, aldus de basis
leggend voor de geboorte van
keizer Karei de Vijfde.
Lier was niet mis dus en
Felix Timmermans maakte
er in zijn „Schoon Lier" een
geschreven prentenboek van,
zo uitbundig van kleur en
stemming, als wellicht nooit
gemaakt is van enige andere
stad op de wereld.
Het schijnt tot de karakter
eigenschappen te behoren
van Noord-Nederlanders het
gedrukte woord de status
van eeuwige waarheid toe te
kennen. Drommen Nederlan
ders zijn sinds „Schoon Lier"
naar dit stadje komen afzak
ken, vol overspannen ver
wachting. De teleurstelling
kon natuurlijk niet uitblij
ven. De Nethe stonk (en
stinkt nog), de Sint Gom
maar was een gewone peper
bus als die van Zwolle en
wie schreef daar nu een
boek over? Het Begijnhof
was een levenloze bedoening.
Een typisch voorbeeld van
onbevredigd gebleven verlan
gen vond ik in een knipsel
uit een overigens mij onbe
kende krant. Alles waar Lier
trots op was en is, kraakt de
auteur af. Intussen vergelijkt
hij de stad dan wel met
Brugge, Gent, Delft, Franc-
ker, Haarlem en.... Den
Haag.
Het Lier van Felix Tim
mermans en van Pallieter is
er niet meer. Dat was al aan
het verdwijnen toen „den
Fee" zijn loflied dichtte. Met
hand en tand verzette hij
zich tegen het dempen van
de „vlietjes", de talloze zij -
armpjes van de Nethe, die
de stad doorsneden en maak
ten dat de Lieren-aar na elke
twintig stappen de Nethe te
genkwam.
De grote opruiming werd
gehouden door de Duitse ar
tillerie in 1914. Hele straten
en pleinen werden in de as
gelegd.
Wat gespaard bleef het
Begijnhof, de Sint Gommaar,
het Belfort en een handvol
prachtige gevels op de Grote
Markt is nog altijd vol
doende om van Lier een aan
trekkelijk stadje te maken,
temeer nog omdat er goede
eethuizen en koele herbergen
genoeg zijn.
Schoon Lier en Pallieter
land mogen er nog altijd we
zen al wordt het hoog tijd
dat ruimtelijke ordenaars de
ongebreidelde bouwvakker
een halt toeroepen. Er is be
slist een betere verhouding
tussen stad en land denkbaar
dan da-ar tot nu toe in de
praktijk is gebracht.
Men moet echter niet naar
Lier gaan in de verwachting
de middeleeuwen te ont
moeten. Die zijn ons al lang
en voorgoed ontschoten. En
dat is ondanks lintbebou
wing, vervuilde Nethe en fa-
brieksrook om meer dan
één reden maar goed ook.
WIM KOCK
(Vervolg van pag. 1)
Wie op de provinciale weg rijdt mag er niet af, noch naar
rechts, noch naar links. Dat betekent, dat al het verkeer van en
voor de bewoners over de ventweg moet. En dat ter hoogte van
ieder pand en soms ook voor een wegje naar de landerijen
een oversteekmogelijkheid bestaat. Een kleine twintig op vijf
kilometer. En daar zit volgens de bewoners de pijn.
Want, zeggen ze, wie van de
ventweg komt kan door de
haag het snelverkeer op de
provinciale weg niet voldoen
de zien. Wie van de andere
zijde naar de ventweg toe wil,
moet kijken naar het verkeer
op het fietspad, het verkeer op
de provinciale weg en het ver
keer op de ventweg, waarvoor
evenmin een snelheidsbeper
king geldt. En probeer dat nu
maar eens met bijvoorbeeld
een landbouwtrekker met aan
hangwagen
De slechte ervaring met de
weg heeft al tot allerlei onge
wenste toestanden geleid. Een
loondorsbedrijf, dat voortdu
rend met zwaar materiaal de
weg moet oversteken, is elders
aan het bouwen, want het wil
daar weg. De melkbezorger
komt nog maar driemaal in
de week zijn klanten bedienen.
De postbode, die zich die luxe
niet kan permitteren, bedient
één zijde van de weg via de
ventweg, maar aan de andere
kant rijdt hij met zijn wagen
over het fietspad. Op zich is
dat natuurlijk een risico te
meer, maar wie zal het de man
kwalijk nemen? Eén van de
wegbewoners: „De politie
maakt hier niet zo gauw een
proces-verbaal. Toen ze een
paar dagen geleden met een
politiebusje bij de heg stonden
ben ik met opzet een paar
maal verkeerd de weg op- en
afgereden. Ik wilde graag een
proces-verbaal. Dan kan ik het
tenminste bij de kantonrech
ter eens haarfijn gaan vertel
len. Maar ze zagen niks!" Een
garagehouder langs de weg
heeft in- zijn kantoortje een
kaart hangen met de telefoon
nummers van politie, dokter
en ambulance erop. „Als ik
remmen hoor piepen", zegt hij,
„wacht ik alleen nog even de
klap af. En dan bel ik meteen
de dokter, want het is bijna
altijd raak".
Een statistiekje van ongeval
len op het stuk weg tussen
Nijnsel en Son is er (nog) niet.
Maar volgens sommige bewo
ners veelal familieleden van
elkaar en in elk geval goede
buren zijn er in de voorbije
drie jaren minstens negen do
den gevallen.
De plaatselijke commandant
van de rijkspolitie kan dat niet
bevestigen. „Ik weet het niet",
zegt hij, „want ik zit hier nog
maar een jaar. En ik meen,
dat het ongeluk van vorige
week het eerste dodelijke is,
dat ik op die weg heb meege
maakt. Ik heb, vóór ik hier
kwam, negen jaar bij de ver-
keersgroep in Eindhoven ge
zeten. Wat ik me uit die tijd
wél herinner is, dat Nijnsel-
Son beslist niet als dodenweg
staat genoteerd. Er zijn in St.-
Oedenrode wel gevaarlijker
punten".
Vorig jaar hebben (ook) on
bekenden de bewuste haag al
eens danig met de snoeischaar
behandeld. Maar dat hielp niet
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT De Neder
landse Spoorwegen hebben
besloten tot de „harde lijn".
(Zie het jaarverslag in dit
blad van gisteren). Een spe
ciale brigade van controleurs
is ingezet om het toezicht in
de treinen en op de reizigers
te intensiveren.
„Biter noodzakelijk was het
om deze controleurs in te zet
ten," zegt een officiële woord
voerder van de NS, „wij heb
ben meer dan ons portie mee
gekregen van de mindere ge
neigdheid bij mensen zich or
delijk en redelijk te gedragen.
Deze speciale controleurs moe
ten worden gezien als een po
ging van ons hiertegen een
dam op te werpen."
Niet alleen de speciale contro
leurs, die vaak in groepen van
twee optreden (en herkenbaar
zijn aan het bordje „controle"
dat zij dragen), óók de „gewo
ne" conducteur controleert
grondiger.
„Het komt nu inderdaad meer
voor dan voorheen," bevestigt
de NS-woordvoerder, „dat de
conducteur op het laatste nip
pertje nog mensen naar hun
kaarten vraagt, waar dit vroe
ger inderdaad nogal eens werd
nagelaten als de trein een sta
tion binnenreed." Maar consta
teringen dat ook reeds uitge
stapte reizigers nog naar hun
plaatsbewijs werden gevraagd
noemt hij sporadisch: „Dat zal
alleen gebeuren als de conduc
teur, of onze speciale contro
leurs, gegronde redenen menen
te hebben dat deze personen
zonder kaartje hebben gere
den. Ze zullen er verder bij
zonder zeker van moeten zijn
dat die personen inderdaad
hebben gereisd, want het is
immers geen vereiste dat je
een treinkaartje hebt, wanneer
je je op het perron bevindt
De „mindere geneigdheid zich
ordelijk te gedragen" blijkt,
wat de treinen betreft, volgens
de N S-woordvoerder, uit de
toenemende mate van ordever
storing: „Men valt meer mede
reizigers lastig dan vroeger
het geval was. De conducteur
wordt ook steeds meer lastig
gevallen. Het zwart reizen,
dus reizen zonder geldig
plaatsbewijs, neemt toe. En
wanneer zo'n zwart-reiziger
door de conducteur wordt be
trapt, is zijn verzet tegen de
conducteur veel veelvuldiger
en feller dan voorheen. Verder
worden in de treinen ook
steeds meer vernielingen aan
gericht. Vandaar dat we heb
ben besloten het maar eens
met deze speciale controleurs
te proberen."
Het aantal „speciale contro
leurs" (gerecruteerd uit de
hoofdconducteurs van de NS)
wisselt elke dag,' afhankelijk
van zaken als dienstrooster en
dergelijke. Het gemiddelde
aantal speciale controleurs per
dag bedraagt zo'n vijftig man.
De „harde lijn" van de NS
moet, benadrukt de woord
voerder, niét worden gezien
als uitsluitend gericht tegen de
zwart-reizigers: „Wij menen
dat het veel belangrijker is dat
wij onze goedwillende reizi
gers orde en rust kunnen blij
ven garanderen. Dat is een
veel groter zorg voor ons 'dan
hef aantal zwart-reizigers. Al
is natuurlijk elke zwart-reizi
ger die wij betrappen, vanuit
ons standpunt gezien, meege
nomen."
Vooral in de spitsuren komen
de „speciale controleurs" tot
hun recht: „In de spitsuren
komt de dagelijkse conducteur
doorgaans niet door de hele
trein heen. Hij kan dan niet el
ke coupé afhandelen, omdat
hij per coupé te lang bezig in.
Op zulke momenten kan onze
mobiele ploeg zeer -veel effect
sorteren: twee mensen stappen
dan aan weerszijden van de
trein in, en werken naar el
kaar toe. Waarbij wij er inder
daad naar streven dat niets
aan hun aandacht ontsnapt.
N.J(ch de man die rookt terwijl
hij in een niet-rook-coupé zit,
n. j (ch de man die zonder kaar
tje rijdt, n.J(ch de man die zich
uiterst vervelend gedraagt ten
opzichte van zijn medereizi
gers."
Resultaten van de „harde lijn"
zijn bij de NS nog niet be
kend: „Dat kan ook nog niet.
We zijn amper twee weken be
zig- Bovendien moeten die ge
gevens bijeen gebracht worden
uit over het hele land ver
spreid opgedane ervaringen.
We denken dat het nog wel
een maand duurt voordat we
een soort inventarisatie nebben
opgemaakt."
Dat juist nu met de verscherp
te controle is begonnen, is
geen toeval: „Het wangedrag
is in de meeste gevallen af
komstig van de jeugdige passa
giers. Vooral in de zomertijd
vallen jeugdige reizigers ande
ren nogal eens lastig. Dat ge
beurt des te meer als ze in
groepen reizen. Dat groepsidee
schijnt de agressiviteit en de
vernielzucht sterk te bevorde
ren. Nooit wordt in onze trei
nen zoveel vernield als in de
vakantiemaanden. Dan worden
stoelbekledingen domweg met
messen opengesneden. Dan
worden TL's in de vernieling
geslagen. Dan kunnen de gek
ste dingen gebeuren. Deze
tijd van het jaar is, naar onze
mening, de meest geschikte pe
riode om het effect van de
speciale controleurs te testen.
Waarbij we er ook een beetje
van uitgaan dat ze een preven
tieve werking zullen hebben."
Het staat niet vast hoe lang de
speciale controleurs in functie
blijven: ..In het najaar zullen
we de balans kunnen gaan op
maken. Dan kunnen we zien f
er inderdaad goede resultaen
inderdaad goede resultaten
zijn, en dan kan worden over
wogen of we er verder mee
gaan. Maar in principe zijn we
van mening dat we onze mo
biele groep moeten handhaven
tot ze niet meer nodig zou
zijn. Bij die balans gaan we
uiteraard kosten en dergelijke,
afwegen tegen nut. Maar het is
beslist niét zo dat we er een
rekensom van maken. Dus het
aantal meer gegrepen zwart-
reizigers zal beslist niet
doorslaggevend zijn. Orde en
rust in de treinen, zijn groot
heden die je moeilijk in geld
kunt uitdrukken. Maar voor
ons zijn ze nagenoeg onbetaal
baar."
(ADVERTENTIE)
Patria Maisk - zuiver plantaardige
energie gevende mais-biscuit.
TIJDELIJK VAN 1.05
VOOR S4.vooRnr.trr. I
zo lang. Vorige week was de
haag, die bedoeld is om dui
delijk het verschil te laten
zien tussen hoofdweg en vent
weg, weer zo'n anderhalve me
ter lang. Nu niet meer. „Daar
is goei spul op gegaan", grin-
neken de bewoners. „Die zal
nooit meer groeien".
Ze hebben hun eerste slag
binnen. Want de rijkspolitie zal
niet alleen proces-verbaal op
maken over de doodgespoten
heg, ze zal de zaak ook voor
leggen aan een eigen verkeers-
deskundige en die zal weer
contact opnemen met Provin
ciale Waterstaat. Er gaat dus
in elk geval iets gebeuren. Mo
gelijk zou het fietspad ver
breed kunnen worden tot vent
weg en dan zouden alle over
steken gesloten kunnen wor
den. Dat er dan wat meer ki
lometers gereden moeten wor
den vinden de bewoners niet
erg. „Als je naar Amsterdam
rijdt kun je ook niet overal de
weg af", zeggen ze tussen
Nijnsel en Son.
(Van onze correspondent
in Rome!
ROME De geheime poli
tie van een Oosteuropees land
heeft vermoedelijk getracht
een slachtoffer via Italië ach
ter het ijzeren gordijn te
smokkelen.
Op het spoorwegemplace
ment van Nuovi Lieuri klon
ken gistermorgen uit een ver
zegelde goederenwagon ge
schreeuw en geklap met vus-
ten.
Bij opening van de wagon
die onderweg was van de Ita
liaans-Franse grenspost te
Ventimiglia naar Joegoslavië-
,werd een door honger en
dorst ondermijnde, ongeveer
veertigjarige man aangetrof
fen. Hij zei Morenio Antonion
te heten. Meer was niet uit
hem te krijgen. Hij leed aan
een zware shock en moest on
verwijld in het ziekenhuis wor
den opgenomen. Hij bad geen
papieren bdj zich. De Italiaan
se contra-spionage heeft de
zaak in onderzoek.
OEGANDA weigert een vlieg
tuig van de BOAC, de Britse
luchtvaartmaatschappij, dat
sinds vorige week woensdag
op het vliegveld van Entebbe
wordt vastgehouden, terug te
geven. President Amin van
dat land wil er eerst zeker
van zijn dat de wapens die
het toestel, een VC-10, j'"
boord heeft, niet bestemd zijn
voor ondermijnende elementen
in Zambia.
Brieven voor deze rubriek moeten
met volledige naam en adres worden
ondertekend. Bij publikatie zullen deze
vermteld worden. Slechts bij hoge uit
zondering zal van deze regel worden
afgeweken. Naam en adre» zijn den blf
de redactie bekend. Publikatie van brie
ven (verkort of onverkort) betekent niet
dat de redactie het 5n alle gevallen
eens is met inhoud, e.g. strekking.
Graag nog deze reactie op
de mening van de heer P. van
Maanen.
We hebben het nog steeds
over het feit, of de opgave 5A
juist was of niet. Eigenlijk
hadden we al te ver gezocht.
In de eerste zin van de opgave
staat n.l. dat het over punt-
massa's gaat.
Later wordt er slechts nog
over kogels gesproken. Kogels
dus, gelijk aan puntmassa's.
Dus de straal is nul, de kogels
hebben geen vorm, iets wat
geen vorm heeft kan niet rol
len.
De heer Van Maanen had
nog een interessante verbete
ring gevonden, n.l. wanneer er
passende sleden langs de go
ten gleden.
Echter zou dit het vraagstuk
alleen maar moeilijker maken,
want de sleden zouden energie
nodig hebben, omdat ze op
hun tocht langs de goot ge
dwongen zouden worden een
kwartslag te draaien wegens
hun passende vorm.
Rob Nuyten, leerling 4 athe
neum B te Breda van het
Onze Lieve Vrouwe Ly
ceum.
(Wat ons betreft Cum laude
geslaagd. Daarom discussie ge
sloten, redactie).
Gaarne wilde ik reageren op
het artikel in de Stem van
Dinsdag 20 juni, getiteld
„Schoolkinderen stellen lastige
vragen over leefmilieu". Ik
zou het nu zo willen stellen
„Volwassenen stellen lastige
vragen aan kinderen over
leefmilieu".
1. Waarom moeten kinderen
zonodig expres lopen en
zelfs fietsen door nieuwe
aanplant?
2. waarom gooien kinderen
het papier afkomstig van ijs
en frites op straat en stoep
inplaats van in de daarvoor
bestemde afvalbakken?
3. waarom moeten kinderen
zonodig spullen die voor de
kraakwagen bestemd zijn
uit elkaar trekken en hier
en daar laten slingeren?
4. Waarom gaan kinderen de
eenden voeren en laten dan
het overgebleven papier
achter in de sloot waar die
eenden in moeten leven?
5. Waarom krijgen volwasse
nen altijd een brutale mond
van die kinderen die er op
gewezen worden dat ze iets
vernielen of vervuilen?
Laten we hopen dat de kin
deren ook eens na zullen den
ken over deze en nog vele
andere dingen dan zou het
leefmilieu al een heel stuk
beter worden en zou het de
gemeente heel wat minder
kosten om Oosterhout schoon
te houden.
OOSTERHOUT
MEVROUW H. C. v. M.-E.
SYDNEY (AFP/Reuter)
Vier leden van een Cana
dese vredesbeweging bevin
den zich met het jacht
„Greenpeace ni" in het ge
bied van het atol Moeroeroa.
waar de Fransen kernproe
ven hebben aangekondigd.
Tot dusver heeft de Franse
marine de demonstranten
nog niet onderschept. Het
protest is georganiseerd door
de stichting ,,'Greenpeace"
in Vancouver.
Wanneer de Fransen met
hun proeven beginnen is
niet bekend. Intussen hou
den de protesten aan. In
Australië hebben parle
mentsleden geëist dat de
Concorde, het Frans-Britse
supersonische verkeersvlieg
tuig dat een reis om de
wereld maakt om kopers te
trekken, onverwijld het land
verlaat. Het toestel kwam
op 1? juni in Australië aan
voor een serie demonstra
ties.
In Parijs wil men abso
luut niets zeggen over de
proeven. Het is zelfs niet
zeker dat er, zoals in het
verleden gebeurde, na elke
proef een officiële mede
deling zal worden gedaan.
De landen die om het proef
gebied zijn gelegen, hebben
van Franse zijde bericht ge
kregen dat de periode waar
in de proeven worden ge
daan dinsdag is ingegaan.
Naar verluidt zal de eer
ste explosie teweeg worden
gebracht, zodra de weers-
imstandigheden gunstig zijn.
De Fransen zouden willen
proberen de reeks proeven
wellicht drie of vier ex
plosies met een geringe
kracht in één maand te
voltooien in plaats van In
drie maanden zoals gewoon
lijk. Het zou gaan om het
beproeven van een ingewik
keld ontstekingsapparaat
voor waterstofbommen.
Vier Australiërs zijn van
plan om een parachute
sprong in het Franse proef
gebied te ondernemen, om
zo de reeks kernproeven op
de lange baan te schuiven.
De 30-jarige parachute
instructeur Gordon Mutch
verklaarde woensdag op de
Australische televisie dat hij
en drie vrienden een Cess-
na-toestel zullen huren en
er mee vliegen naar het
proefgebied in de buurt van
het eiland Moeroeroa, op
6400 kilometer ten oosten
van Sydney.
De vier betogers zullen
naar beneden springen met
reddingsvlotten, duikappa-
ratuur en leeftocht voor een
maand, zei Mutch.