BRAZILIAANS REGIME BANG VOOR ERICO VERISSIMO EERSTE VOETBAL- Stralingsbescherming GYMNASIUM IN WEST-DUITSLAND Met atoom kanonnen op vliegen schieten ROESTVRIJE KNALPOT Naar zelf bestuur op Papoea- New Guinea binnenland buitenland Vorderingen? Onaantastbaar INSEKTENBESTRIJDING MET KERNENERGIE Nieuw wapen Uitroeien Ontgroeid Te weinig Talentenjacht Nooit hulpeloos Meer voordelen Op zoek naar het Laser scalpel Aangename klanken in de wachtkamer PORTO ALEGRO (AP) Een van de weinige stemmen, die het Braziliaanse militaire regime niet het zwijgen heeft op kunnen leggen, is de stem van Erico Verissimo, een 66- jarige voormalige apotheker, die karikaturen van zijn per sonages tekent, voordat hij een bestseller over hen schrijft. Erico Verissimo waar schuwt nu al bijna tien jaar dat als de censuur in Brazilië voortdurend zijn landgenoten „lafaards en conformisten'' zullen worden. „Censuur is zeer schadelijk voor het culturele leven van het land. De man ir, de straat wordt bang er een mening op na te houden, ja zelfs om na te denken. De schouwburg, de roman, het essay, de bioscoop, kunst in het algemeen heeft te lijden van censuur. Binnen en kele jaren zullen wij een volk zijn dat niet meer gewend is aan denken en praten behalve binnen de .voorschriften van de regering", zegt hij. Verissimo en Jorge Amado njn de grootste levende schrijvers van Brazilië. Van zijn romans en korte verhalen o.a. „Incident in Antares" en „Zijne excellentie, de am bassadeur" zijn in de hele wereld meer dan drie miljoen exemplaren verkocht. Toch heeft hij koppig ge weigerd om inspiration HUI" een schaduwrijke straat in de zuidelijke stad Porto Alegro, te verlaten, waar hij reeds 40 jaar in een bescheiden sou terrain zijn boeken schrijft. Vanuit zijn souterrain komt een onafgevroken stroom van verklaringen, interviews en commentaren, waarin hij de militaire officieren gispt, die in 1964 na een bloedeloze re volutie de macht hebben ge grepen. „Ik geloof dat Brazilië de afgelopen acht jaar enorme economische vorderingen heeft gemaakt, maar wie kan mij de verzekering geven dat deze vordering te danken is aan de censuur en de afschaffing van de burgerrechten?". „Hebben we werkelijk vor deringen gemaakt, omdat de kranten geen verslag meer mogen brengen van de feiten? Hebben wij vorderingen ge maakt, omdat honderden hoog leraren uit hun functie zijn ontheven? Natuurlijk niet". „Persoonlijk heb ik ontzag voor president Medici. Ik koester geen twijfels over de vaderlandsliefde van ons le ger, dat zeker het verstandig ste van heel Latijns-Amerika is. Maar elke student in de geschiedenis weet dat autori taire regeringen, die langza merhand alle kritiek smoren, op dictaturen uitlopen". Openbare verklaringen van deze aard van iemand anders zouden onmiddellijk een snelle en afschrikwekkende reactie van de regering tot gevolg hebben, niet echter voor Erico Verissimo. Sinds 1970, toen de censuur in Brazilië officieel werd inge steld, hebben Verissimo en een aantal andere schrijvers, onder wie Amado geweigerd om hun manuscripten van te voren te onderwerpen aan de censuur van de geheime poli tie. Tot nog toe zijn ze niet vervolgd. „Wij hebben verklaard dat we nog liever met schrijven zouden stoppen dan onze ma nuscripten van tevoren aan de censuur te onderwerpen", zegt hij. Veel waarnemers en critici schrijven het stilzwijgen van de regering toe aan het feit dat Verissimo „onaantastbaar" is en een nationale figuur is ge worden. Verissimo's „Incident in An tares", zijn laatste roman, die op de eerste plaats van de Braziliaanse bestsellerslijst /an het vorig jaar stond, gaat over de rivaliteit tussen twee Braziliaanse families in een politieke twist in de Kio Grande del Sol. Het boek ein digt met een pleidooi voor vrije meningsuiting en af schaffing van de censuur. President Emilio G. Medici, die zelf in de Rio Grande is geboren, zou het boek volgens berichten hebben gelezen en hebben besloten niet tot actie over te gaan. Verissimo zegt dat hij ge looft dat „Incident in Antares" zijn belangrijkste boek is sinds „Over de tijd en de wind" dat in meer dan twaalf talen is vertaald. Sinds de da gen dat hij apotheker was, heeft Verissimo een „liefdes affaire" met de Ver. Staten gehad. Een aantal van zijn 32 boeken is oorspronkelijk in het Engels geschreven en ve len zijn gebruikt voor Ameri kaanse televisieseries. Men heeft men eens 150 dollar geboden voor de film rechten van een boek dat zo omvangrijk was, dat men dacht dat de lezer het wel nooit zou lezen. De film „Gone with the wind" werd echter een best-seller en Verissimo kon zich wel voor het hoofd slaan. Ondanks zijn roem leeft Verissimo met zijn vrouw, zoon en kleinkinderen zeer te ruggetrokken. Zijn huis is om ringd door een tuin, waarin het hele jaar bloemen bloei en. Gewoonlijk schrijft hij in zijn met boekenkasten afge zette souterrain, terwijl hij jus d'orange drinkt en de ra dio zachtjes Amerikaanse en Braziliaanse hits speelt. Voordat hij aan een roman of een hoofdstuk begint, te kent hij karikaturen van zijn personages, daarna gaat hij achter zijn oude schrijfmachi ne zitten en begint te schrij ven. (Van een medewerker) De gebruiksgebieden voor de vreedzame aanwen ding van kernenergie wor den steeds talrijker. Over enige van deze mogelijkhe den en over lopende onder zoekingsprogramma's refe reerden Duitse en buiten landse wetenschapsmensen onlangs tijdens een interna tionaal perscolloquium in het kemonderzoekingscen- trum Karlsruhe. Radioactie ve isotopen worden bij voorbeeld bij de insecten- bestrijding gebruikt, dienen voor de „voorontkieming" van aardappels en uien, voor het vershouden van vis, bij de vervaardiging van sterke kunst- en bouw stoffen alsmede de produk- tie van houdbare en gemak kelijk te verzorgen textiel- goederen. Tenslotte gaan de ervaringen thans reeds tot de atomair aangedreven hartgangmaker. Voor alles in de strijd tegen insecten, microben en schimmelziekten van plan ten hoopt men overal ter wereld op de kernenergie als nieuw wapen nadat de chemische insectenbestrij- ding wegens de daarmee verbonden gezindheid scha dende nevenwerkingen steeds meer wordt omstre den. Dr. Lothar Wiesner, adviseur voor isotopen- en bestralingstechniek uit Hannover, maakte er in Karlruhe melding van, hoe in laboratoria vliegen in massa's worden gekweekt, waarop men dan met „a- toomkanonnen" schiet, ze daardoor steriliseert en tenslotte uitzet. Als de zo behandelde insecten met de in de natuur opgegroeide soortgenoten paren, komen er geen nakomelingen. De Duitse wetenschaps mensen menen, dat men hier met behulp van radio actieve stralen in bepaalde verspreidingsgebieden on gedierte binnen enige gene ratie practisch kan uitroei en. Dit idee wordt thans door Zuidamerikaanse ge leerden aangegrepen. In Peru ontstaat thans een klein instituut voor het kweken en de sterilisatie door straling van wekelijks miljoenen vruchtvliegen. Doel van deze onderneming is, het gevaarlijkse insect voorlopig in de aanbouwge- bieden van twee tamelijk grote kust dalen uit te roei en. De bestraling van levens middelen is in enige lan. den reeds wettelijk toege staan. In West-Duitsland is dit nog verboden, hoewel het „Instituut voor Stralen- technologie van het West- duitse Onderzoekingsinsti tuut voor de Vershouding van Levensmiddelen", meent, dat men al lang het experimentele stadium ont groeid is. Binnenkort zal een eerste wetsontwerp met betrekking tot de toe stemming van de bestraling van verse vis in de Bonds dag worden ingediend. Vis, die nog op zee wordt be straald, blijft veel langer vers. Dat zou bij tochten naar ver verwijderd gele gen visgronden de grootst- mogelijke effect van de viscapaciteit toestaan. Met atomaire stralen kan men ook ingevroren gevogelte tegen aantasting door salmo- nellen beschermen en graan van ongedierte bevrijden. Al deze onderzoekingen hebben tot nu toe geen aanknopingspunten opgele verd voor het feit, dat de bestralingsmethoden bij juiste dosering nevenver schijnselen zouden kunnen vertonen, die schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. Ondanks deze verheugen de resultaten, betreurden de wetenschapsmensen in Karlsruhe het, dat de in dustrie deze kennis nog veel te weinig uitbuit. De moderne isotopentechniek maakt vel dingen binnen enkele seconden mogelijk, waartoe menige onderne ming nog steeds omslachti ge, dure en tijdrovende proef- en meetmethoden toepast. (Van een medewerker) GELSENKIRCHEN In West-Duitsland is een in stituut in oprichting, dat jonge spelers voor de hoog ste klasse van het betaalde voetbal moet opleiden en veilig stellen. In Gelsenkirchen, de 350.000 inwoners tellende industrie stad, worden 15 tot 20 voetbaltalenten in de leeftijd tussen 14 en 18 jaar speciaal op de Bundesligia en op later uit te oefenen beroepen voorbereid. Met de jonge krachten uit dit internaat wil de zevenvoudige Duitse kampioen FC Schalke 04 elk jaar weer zijn traditierijke prof-team ver jongen en versterken. In het hart van het Roerge bied, wordt het woord voetbal sedert 70 jaar met een hoofd letter geschreven. De voetbal club Schalke, voortgekomen uit een in het jaar 1904 ge vormd elftal van balletje trap pende mijnwerkers, is onom streden sedert tientallen jaren het populairste elftal in het Duitstalige gebied. Schalke, een arbeiderswijk in het cen trum van Gelsenkirchen, kon tussen 1933 en 1942 een record na in totaal negen eindspelen zesmaal het Duitse kampioenselftal presenteren. In 1958 werd het zevende kampi oenschap behaald. En sedert de herfst van 1971 staat FC Schalke met het jongste elftal van de Bundesliga aan de top van de tabel, De midvoor van het kampi oenselftal van 1958, Günter Siebert, is nu president van de vereniging in Schalke. De temperamentvolle 40-jarigeg vormde zichzelf in 15 jaar van tiimmenmansleerling tot zakenman met een miljoenen vermogen. Hem heeft Schalke 04 de „derde voetbal-lente" te danken. Siebert heeft de structuur van het Britse be roepsvoetbal grondig bestu deerd. Maar hij gaat bij zijn planning nog verder dam de Engelsen, die hun jonge profs ook al vroeg binden. Siebert zelf en enige met een kennersblik uitgeruste waarnemers van zijn club zijn voortdurend op weg, bij scho lieren- en jeugdwedstrijden binnen het Roergebied hoop volle talenten te ontdekken. In de jeugdafdeling van de FC Schalke 04 oefenen ongeveer 600 jongens, die Siebert letter lijk van de straat of van nabu rige speelpleinen haalde. Hier in het Roergebied, waar meer dan elders trottoirs evenals 50 Jaar geleden als „speel plaats" dienst doen, waar soms keldervensters doelen" en le ge groenteblikken „ballen" in wedstrijden van kleine en al lerkleinste straatelftallen zijn, dromen hele kleine voetballers van het grote einddoel, later in koningsblauw shirt van de Schalker club te mogen spe len. En wat „Highbury" voor de Arsenel-jongeren en wat „Wcmbley" voor het hele En gelse voetbal is, dat is voor het voetbal volkje aan Rijn en Roer de Schalker „Glückauf- Strijdbaan" genoemd naar de eeuwenoude groet van de mijnwerkers: „Glückauf'. Siebert, zijn vereniging en de stad Gelsenkirchen willen toch niet de man die alleen maar voetballer is". In het „voetbal-gymnasium" van Schalke worden de beste 15 tot 20 uit de schare van 600 talenten grondig op een ge woon beroep en tevens op het bedrijf van de Voetbal- Bundesliga voorbereid. Wie een vak wil leren, gaat bij een baas in de leer, die hem dage lijks enige uren de gelegen heid geeft te voetballen. De ambachtskamer staat achter de plannen. De afdeling onder wijs van de stad Gelsenkir chen heeft de beroepsvormefi- de scholen opdracht gegeven, met de doelstellingen van de Schalker club alsmede met het streven van de jongens en hun ouders rekening te houden. Wie van de jongens zaken man wil worden, heeft de zelfde kansen, wie later wil studeren eveneens. Iedere Schalker Bundesligaspeler zal in de toekomst in staat zijn, na beëindiging van zijn spor tieve carrière een even succes volle loopbaan in een gewoon beroep door te maken. Geen speler zal hulpeloos zijn, als bijvoorbeeld een verwonding of een ziekte plotseling een einde maakt aan zijn sportieve Streven. De FC Schalke 04 en zijn president willen met het nieu we instituut van een zekere deugd quasi een deugd ma ken. De steeds sterker groei ende transfer-bedragen voor betaalde voetbalspelers belas ten de verenigingskassen zeer zwaar. De noodzakelijke pep van een elftal kost elk jaar ongeveer een miljoen DM. Schalke 04 gaat een andere weg. De club steekt jaarlijks ongeveer 200.000 DM in zijn „voetbal-gymnasium". Daaraan „onttrekt" het in de toekomst elk jaar weer twee tot vier talenten voor het Bundesliga- elftal. Zij kosten- niets be halve de maandelijkse uitke ringen. Het Schalker systeem heeft nog twee andere voordelen. Enerzijds groeien de spelers van onderen af naar het elftal toe. Zij blijven in hun dub. Anderzijds zijn er geen aan passingsmoeilijkheden zoals bijvoorbeeld bij een dure, uit een andere vereniging gehaal de ster, die wat karakter en spelopvatting betreft eerst nog aan de nieuwe omgeving moet wennen. De binding van de „gymnasiasten" aan hun club is uit de aard der zaak sterker dan die van een toegevoegde elite-speler. In de kernenergieproefinstallatie van het elektronische concern AEG in Groszwelzheim bij Frankfort aan de Main onderzoekenbewerken en analyseren wetenschapsmensen uitgebrande uraniumhoudende brandstofelementen uit de nabijgelegen atoomreactor „Otto Halm". Inzicht in de „warme cellen" en tevens bescherming tegen de dodelijke radioactieve straling bieden hen daarbij een li meter dikke, honing gele gekleurde speciale ramen. Het daarvoor gebruikte glas bestaat voor 80% uit het stralenondoorlaatbare zware metaal lood in de vorm van rode menie en wordt in de Jenase glasfabriek Schott in Mainz vervaardigd. De meeste arbeidsprocessen in de „warme cellen" worden door buiten bestuurbare metalen handen (manipulatoren) uitgevoerd. Daarnaast bestaat in Groszwelzheim nog de zogenaamde handschoenenbox, waarin wetenschaps mensen eigenhandig en ook tegen stralen beschermd kunnen worden. PORT MORESBY (AP) Formeel zelfbestuur is op komst voor het laatste grote beheerschapsgebied ter we reld, New Guinea. Het nieuwe parlement, be staande uit 100 gekozen leden, komt in Port Moresby voor de eerste maal bijeen nadat Au stralië beloofd had dat New- Guinea aanzienlijk meer zelf bestuur zal krijgen. Australië bestuurt New Gui nea te zamen met de kleinere aangrenzende Australische be zitting Papoea. Het is de be doeling dat New Guinea en Papoea mettertijd als een ge bied volledige onafhankelijk heid zullen verkrijgen. De 2.312.000 dorpsbewoners, die volgens de officiële ramin gen in Papoea-New Guinea wonen, hebben 88 inboorlingen, acht blanken, twee Chinezen en een halfbloed voor het par lement gekozen. Een zetel is nog vacant om dat de gekozen kandidaat is gestorven. Er heeft zelfs een vrouw zitting in het parle ment. Sinds in juli 1970 de vroege re directeur van het onderwijs Leslie W. Johnson door Au stralië benoemd werd als be stuurder van Papoea-New Guinea, heeft Australië haast gemaakt met aanzienlijke wij zigingen in de grondwet waar door de inheemse parlementa riërs een groter aandeel krip- gen bij de besluitvorming in politieke, sociale en economi sche kwesties. De bestuursraad van Pa poea-New Guinea heeft aan zienlijk meer bevoegdheid ge kregen. De zeven gekozen le den kunnen nu op tal van terreinen beslissingen nemen zonder deze voor te leggen aan de Australische hoofdstad Canberra. De vijf officiële re geringsvertegenwoordigers in de raad zijn nog slechts advi seurs. Verder hebben 15 parle mentsleden extra-bevoegdhe den gekregen. Acht van hen werden benoemd tot ministe riële leden die verantwoorde lijk zijn voor de verschillende departementen. Nog zeven parlementsleden helpen daar bij. Bij de algeipene verkiezingen tn februari-maart schijnt de 1970 opgerichte verenigde po litieke partij ongeveer 30 ze tels gewonnen te hebben, iets meer dan de vijf jaar oude Pangoepartij. Op het ogenblik worden met de twee kleine partijen onder handelingen gevoerd over de vorming van een regeringscoa litie. De Verenigde partij in voor een langzame ontwikke ling naar zelfbestuur en be weert dat Pangoe beheerst wordt door academici en link se studenten. Pangoe streeft naar onmid dellijk zelfbestuur en staat zeer kritisch tegenover het Australische bestuur. Boven dien wordt de Verenigde Par tij gesteund door blanke za kenlieden hetgeen nog een reden is voor de voortdurende wrijving met Pangoe. De roestvrije knalpot voor auto's van bijna alle typen heeft goed voldaan. De Deutsche Edelstahlwerke in Krefeld vervaardigen met „Remanit 1310 ST" de grondstof, die tegen corrosie in welke vorm dan ook standhoudt. Deze knalpot zal volgens de firma zo duurzaam zijn, dat het voor een „natuurlijk autoleven" voldoende is. Hij ligt wat prijs be treft weliswaar rond de helft boven de gebruikelijke uitvoeringen, maar daarvoor staat een vier- tot vijfvoudige levensduur. De hier afgebeelde knalpot van een auto glanst na meer dan 50.000 kilometer rijden nog als op de eerste dag. Reden voor de schoonheid in bikini, die ook van edelstaal is, om „proost" te zeggen. Aan de ontwikkeling van operatietechnieken met behulp van Laser stralen werkt aan de Urologische Kliniek van de universiteit in Gies- sen (Bondsrepubliek Duitsland) sedert enige tijd een klein team van wetenschapsmensen on der leiding van professor dr. C. F. Rothauge. Hun werkzaamheden zouden eens tot een revolutie in de chirurgie knnnen lel den. Voorlopig beperkt de groep van onderzoekers zich in haar taakstelling tot een operatieve ver wijdering van nier- en blaasstenen met de zeer energierijke lichtstraal. De proeven die tot nu toe werden gedaan, ope nen ook voor binnen an dere medische gebieden vallende ingrepen geheel nieuwe perspectieven. Experimenten met op conventionele wijze ver wijderde menselijke concrementen toonden aan, dat een Laser met een vermogen tussen 100 en 150 Watt zonder tnoeite in staat is, kleine blaas- en galstenen tot as te verbranden, terwijl hij grotere exemplaren gladrandig stuksnijdt. Buitengewoon belangrijk noemen de geleerden de bij de proeven opgedane ervaring, dat tijdens het vernietigingsproces geen overmatige hitte-ontwik- keling optreedt: het ge vaar van secundaire ver brandingen aan het de steen omgevende weef sel kan worden uitgeslo ten. Ongeveer even posittef verliepen ook operaties, die op genarcotiseerde goudhamsters werden uitgevoerd. Bij incisies met de Laser-straal tra den geen of slechts zeer matige bloedingen op. Niet direct getroffen or ganen hadden niets te lijden gehad. Het onderzoekersteam uit Giessen verwacht bij de toepassing van de La ser-techniek minder ge vaarlijke operaties dan met het metaalscalpel. (Van een medewerker) „Met muziek gaat al les beter" dat is niet alleen de titel van een in Duitsland populaire radio-uitzending, maar ook het devies, volgens hetwelk in de Bondsre publiek reeds taltijke doktoren, ziekenhuizen en ook personeelchefs van grote bedrijven han delen. Welklinkende to nen, zo is gebleken, dra gen in wachtkamers en behandelruimten aan zienlijk bij tot ontspan ning en kalmering van nerveuze patiënten. In fabriekshallen en kanto ren uitgezonden, verho gen zij stemming en ar beidsvreugde van de medewerkers. En als men de uitlatingen van sommige boeren mag ge loven, helpt muziek in de stal zelfs de melkpro- duktie te verhogen. Wie als belangstellen de niet op radioprogram ma's of eigen geluids banden aangewezen wil zijn, kan sinds kort spe ciaal samengestelde mu ziek per telefoon over nemen. Uitgezonden wordt deze door de fir ma „Funktionelle Musik GmbH", die studio's in Frankfort aan de Main, Hamburg, Düsseldorf, München, Mannheim. Stuttgart en Wet-Beriijn onderhoudt. Een team van psychologen, peda gogen en arrangeurs test daar gangbare muziek en stelt volgens zeer be paalde gezichtspunten programma's samen, want niet alles, wat klinkt, heeft op toehoor ders een ontspannende uitwerking of verhoogt de arbeidszin. Niet toegestaan zijn te diepe of te hoge tonen. Hete ritmen zijn even min geschikt, evenals droevige melodieën. Ook zang gaat niet over de leidingen van de firma, daar de teksten van de liederen, zoals men zegt, te veel afleiden. Tot de afnemers van le functionele muziek behoort In Frankfort aan de Main behalve dokto ren, een wereldbekende chemische onderneming en talrijke luchtvaart maatschappijen ook de gemeentelijke over heid.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 7