gieters voor
zware vuurproef
Stap eens bij ons binnen
we zijn zo
gemakkelijk
dichtbij
Astense klokken-
Officier wil herstel
bedorven landschap
GEWAPENDE
OVERVAL
AMRO-BANK
Grote
belangstelling
Hongerkrant
RaifleisenbankQBoerenleenbank
Studenten
maken dorp
schoon
binnenland
buitenland
ANGST
DE MIST IN
Voorlopig
geen
rechtbank in
Eindhoven
DRIE
TAAI VOLKJE
ZELF GIETEN
U kunt zoveel méér doen
met onze bank
TURE EYSBOUTS BEGON 100 JAAR GELEDEN IN WASHOK
REDDINGS
MAATSCHAPPIJ
HAD
RUSTIG JAAR
Vertrouwelijke
rapporten op
straat
papier
uw pen
Abortus
Angola
Zaterdag 22-april 1W/2
Naast klokken worden er de laatste tijd ook veel kunst
werken gegoten.
(Van een onzer
verslaggevers)
ASTEN Een oud Frans
spreekwoord luidt: „Hij
is zo verward als een
klokkengieter". En inder
daad geeft André Lehr,
de klokkengieter van Eys-
bouts in Asten graag toe,
dat met name door de
angst dat er altijd wel
iéts fout kan gaan een
klokkengieter aardig in
de war kan zijn.
André Lehr was deze
weeknog niet in de war
maar wel uitermate gespan
nen. Want maandag, als
hoogtepunt van de viering
van 100 jaar Nederlandse
klokkengieterij en fabriek
van torenuurwerken n.v.
Eysbouts, wordt maar liefst
een zeven ton zware klok
gegoten.
Nu heeft men in Asten al
wel vaker voor hete vuren ge
staan, maar uitgerekend op de
honderdjarige feestdag zal dan
toch de grootste beiaardklok,
die ooit in Asten gegoten is,
uit de vorm dienen te komen.
In de gieterij zijn tribunes
voor pers en genodigden opge
steld om het unieke schouw
spel beter te kunnen volgen.
In de ovens zal achtduizend
kilo metaal gesmolten en op
temperatuur gebracht moeten
worden. Een ontzaglijke hoe
veelheid, die via een goot naar
de vorm wordt geleid om dan
te harden tot de gigantische
klok. Het gevaarte zal komen
te hangen in de Utrechtse
Dom. We stonden deze week
met vier personen royaal on
den- de „voorgebakken" vorm:
2.35 meter hoog en een diame
ter van 2.25 meter.
Bovenin konden we de tekst
van Ad den Besten ontdekken
„Dagelijks roep ik u toe, dag
en nacht spel ik u hoe laat het
is, hoe ver gij zijt. Leef en
heb lief - het is tijd".
Waar André Lehr en hij
in Asten waarachtig niet al
leen voordat het maandag
is wel wat slapeloze nachtjes
van zal overhouden, is de
angst, dat het nu eenmaal kan
mislukken. Dat komt meer
voor bij het gieten van grote
klokken. De Big Ben bijvoor
beeld moest twee keer gegoten
worden.
Factoren, die de klokkengie
ters in Asten angst inboeze
men, zijn vooral de mogelijk
heid dat de vorm kan open
breken, dat de toevoer van het
gloeiend metaal niet goed
loopt en tenslotte dat de massa
niet op de juiste temperatuur
in de vorm komt. Als een van
die dingen de kop op durft
steken, dan is een werk van
vijf a zes weken verloren ge
gaan. Maar voorlopig houdt
men het er ma-ar op, dat het
geweldige karwei tot een goed
einde komt.
André Lehr mag als klok
kengieter dan al een beetje in
de zenuwen rondlopen, ook de
huidige directeur Max Eys
bouts is er nog allerminst ge
rust pp dat het feest van
maandag allemaal verloopt zo
als men zich dat heeft ge
dacht.
„Ik denk dat we de mist
ingaan", zegt hij, overigens
met een lachend gezicht, ren
nend van kantoor naar gietea-ij
en van gieterij naar buiten,
waar een grote feesttent is
opgezet om de honderden ge
nodigden te kunnen ontvan
gen. Maar ondanks de drukte
had hij toch nog wel tijd om
met ons de thans in Asten
aanwezige klokken te bewon
deren. „Er staat hier een serie
historische klokken, die ver
moedelijk nooit meer bij el
kaar komen", zegt hij vol
trots. Hij toont o.a. de beroem
de Hemony-beiaard uit de to
ren van de O.L. Vrouwekerk
in Antwerpen, die in Asten
geheel is gerestaureerd. Het
opleveren van deze opdracht
is een ander hoogtepunt van
de eeuwfeestviering. Er staat
ook een gloednieuwe beiaard
van 49 klokken, die tijdens de
Olympische Spelen in
München een plaats zal krij
gen bij het informatiecentrum.
Een opdracht waar Max Eys
bouts ten zeerste mee is inge
nomen. „We hebben op dit
ogenblik eng veel restauratie
werk", zegt hij. Buiten staat
de Gentse beiaard op een
„opknapbeurt" te' wachten.
Een van de grootste klokken
heeft uit de Eerste Wereldoor-
(Van onze redactie binnen
land).
UTRECHT „De gemeente
juicht de uitspraak van de
kantonrechter van harte toe.
Het gaat om het behoud van
prachtige natuurgebieden en
er is een hard voorbeeld no
dig". Dat zei de burgemeester
van Loosdrecht, de heer D.
Katelein, toen hij vrijdag op
trad als getuige bij de behan
deling in hoger beroep van de
zaak tegen vader Jan (59) en
zoon Willem (34) van L. uit
Hilversum.
Ze stonden terecht omdat ze
in strijd met de wet op de
ruimtelijke ordening en de
daarop gebaseerde gemeente
lijke verordening van Loos
drecht een stuk moerassig land
aan de Oud-Loosdrechtse Dijk
hadden opgehoogd door er
puin en ander afval op te
storten.
De kantonrechter had vader
en zoon in september 1971 elk
veroordeeld tot een boete van
f 10.000,- voorwaardelijk met
een proeftijd van twee jaar,
met als bijzondere voorwaarde
dat zij het opgehoogde terrein
binnen één j-a'ar tot 30 centi
meter beneden het huidige
waterpeil laten uitgraven,
zwarte grond aanbrengen, el-
zetakken laten inplanten en
riet zaaien. De verdachten wa
ren tegen dit vonnis in beroep
gegaan. De officier van justitie
bij de rechtbank, mr. Von
Meyenfeldt, etéte vrijdag de
vestiging van het vonnis van
de kantonrechter. „Het gaat
hier om een uiterst belangrij
ke en principiële zaak, nl. om
de vernietiging van natuur
schoon dat een elementaire
voorwaarde is voor een geluk
kige samenleving".
De rechtbank doet op vrij
dag 5 mei uitspraak.
(Van een onzer
verslaggevers)
EINDHOVEN Eindhoven
krijgt voorlopig geen arrondis
sementsrechtbank. Minister
Van Agt vindt dat aan de
modernisering van het gevan
geniswezen voorrang gegeven
moet worden. Die modernise
ring is zo kostbaar dat onvol
doende geld overblijft voor do
vestiging van een arrondisse
mentsrechtbank in Eindhoven,
Deze zaak kan, wat minister
Van Agt betreft, pas over tien
jaar weer aan de orde ko
men.
Het. gemeentebestuur van
Eindhoven heeft minister Van
Agt in een brief gevraagd op
dit besluit terug te komen.
Eindhoven heeft, na toezeggin
gen van vorige ministers van
Justitie, al veel geld in het
project gestoken. Zo werd vier
jaar geleden de schouwburg
Katholiek Leven aangekocht
om er de arrondissements
rechtbank in te vestigen.
log een. mooi rond gaatje over
gehouden. De trots van deze
beiaard is de befaamde Klok
ke Roelandt.
De ontwikkeling in de kerk
gaat Eysbouts niet voorbij.
„Vanuit Nederland komen
vrijwel geen opdrachten meer
voor wat wij liturgieklokken
noemen", aldus de heer Eys
bouts. Begrijpelijk, want er
worden geen kerken meer ge
bouwd. Daar staat tegenover
dat met name vanuit Zwitser
land nogal wat opdrachten
voor klokken binnenkomen.
En nog belangrijker is, dat
de laatste jaren de belangstel
ling voor beiaarden sterk is
gegroeid. Een carillon voor
Denemarken is zo goed als
klaar voor verzending. Ons
land is bijzonder goed thuis in
de klokkewereld. In heel Eu
ropa zijn vijf klokkengieterij
en: een in Frankrijk, een in
Engeland ende andere drie
in Nederland. De Eysboutsen
hebben vakmanschap al die
honderd jaren weten té paren
aan gezonde zakelijkheid.
Vandaar dat vooral de laatste
jaren een andere bedrijfstak
naar voren is gekomen: het
gieten van kunstvoorwerpen
Kunstenaars zijn er kind aan
huis. Een recent voorbeeld
hiervan is de beroemde of zo
men wil de beruchte bronzen
„dikke deur" die de staten
zaal in het gloednieuwe Pro
vinciehuis in Den Bosch af
grendelt.
De geschiedenis van hon
derd jaar Eysbouts leert, dat
met taaie volharding veel te
bereiken is. En bewoners van
de Peel zijn nu eenmaal een
taai volkje. De met de fraaie
naam gedoopte Bonaventura
Eysbouts in het wijde Peel-
land voor het gemak Ture ge
noemd was voorbestemd
om turfsteker te worden. Maar
de jonge Ture zinde dat niet
zo en amper dertien jaar oud
dook hij in Delft op. Zijn
belangstelling voor alles wat
klok was kon hij daar bevre
digen als horlogemakersleer
ling. Via diverse plaatsen
kwam hij terug in Asten,
waar hij een „fabriek voor
torenuurwerken" begon. Dat
kwam nadat hij in Someren
eem torenuurwerk had gerepa
reerd. De „fabriek" vestigde
hij in het washok van moeder
de vrouw. Het bedrijfje ging
lekker lopen. Ture had een
jaarproduktie van vier toren
uurwerken. Johan, die zijn
vader opvolgde, bracht de
jaarproduktie al op dertig
stuks.
En deze Johan Eysbouts be
gon in klokken te handelen.
Want bij een torenuurwerk
hoort nu eenmaal ook „de
slag" nietwaar. Nee, van gie
ten kwam toen nog niets. Jo
han kocht klokken, o.a. in
Frankrijk en Duitsland. Maar
onder het motto „wat een an
der- kan, kan ik, ook" rnpest
het er wel van komen, dat de.
Eysboutsen zelf klokken gin
gen gieten. Rond 1905 ging de
eerste Astense beiaard de deur
uit naar Lochem.
Toch is de klokkengieterij
pas echt tot leven gekomen in
de laatste vijentwintig jaar.
Nu horen duizenden in Ameri
ka, België, Duitsland, Skandi-
navië, Australië, Nieuw-Zee-
land, waar eigenlijk niet in de
wereld, de Astense klokken
luiden. Er staan weer twee
carillons te wachten op tran
sport naar Denemarken en
München. En dan niet te ver
geten de zeven-tonner, die een
plaats zal krijgen in de
Utrechtse Dom-toren. Maar zo
ver is hef nog niet. Die moet
eerst nog gegoten worden
dat moet zelfs de meest ver
warde klokkengieter toege
ven.
RINUS VAN BIJNEN
(Van onze redactie binnen
land)
AMSTERDAM In de Plan
tage Middenlaan in Amster
dam is een bundel vertrouwe
lijke politierapporten gevon
den. Deze papieren werden op
geraapt door de portier van
de Hortus Botanicus die de po
litie heeft gewaarschuwd.
De bundel bleek te zijn ver
loren door een vrachtwagen
van de huishoudelijke dienst
van de Amsterdamse politie
tijdens vervoer van 27 zakken
•archiefstukken naar een ver-
nietigingsbedrjjf in Amster
dam - Oost.
(van onze redactie binnenland)
AMSTERDAM Twee man
nen hebben vrijdagmiddag om
twaalf uur een gewapende
overval gepleegd op het filiaal
van de Amro-bank in de Schel-
destnaat in Amsterdam-Zuid.
De circa 52-jarige mannen
zijn volgens getuigen na de
overval weggerend. Zij namen
ongeveer f 20.000 mee in een
plastic tasje, waarop stond:
„Eet meer fruit". Ze spraken
volgens de getuigen Italiaans.
De leidinggevende ambten-a-
rein echter zuilen aanmerkelijk
zwaarwichtiger redenen moe
ten hebebn om de geëiste mede
werking te mogen verlenen.
Vooreerst uit de aard der zaak
is hun medewerking belangrij
ker, vervolgens is ook het
scandalum (ergenis) veel gro
ter. Zij zullen zich daarom
ernstig moeten beraden of de
te duchten nadielen voor hun
persoon en hun gezinnen en
het vaderland werkelijk zo
groot zijn, dat hun medewer
king nog gerechtvaardigd mag
heten. Enkel ontslag uit hun
functie is geen voldoende re
dién. Wel daarentegen gerecht
vaardigde vrees voor concen
tratiekampen of fusille-
ring....
(Instructie aan de geeste
lijkheid van het Aartsbisdom
Utrecht van 12 mei 1943).
Welnu, wat al geldt voor
medewerking aan gedwongen
tewerkstelling, geldt des te
meer voor medewerking aan
abortus. Maar bij ons weten is
hogere ambtenaar bedreigd
met liquidatie, indien hij niet
sering van de abortus. Derhal
ve....
PH. GIES-VAN DE STEEN
STRAETEN, BREDA
M. VAN DIJK-DE GOUW,
TILBURG
MR. L.J. BAUDOIN, 's-HER-
TOGENBOSCH.
(Van onze redactie binnen
land)
DEN HAAG De speciale
editie van de Hongerkrant met
een oplage van 200.000 stuks,
een uitgave die is vervaar*
digd ten behoeve van de Unc-
tad-zondag op 30 april, wordt
in grote aantallen door de ker
kelijke gemeenten in Neder
land afgenomen.
Tot vrijdag waren er al
187.000 exemplaren aange
vraagd. De meeste aanvragen
komen uit r.-k. parochies en
plaatselijke hervormde en ge
reformeerde kerken. Het zijn
vooral priesters en predikanten
die de kranten voor hun kerk
gangers bestellen. De organi
satoren van de Unctad-zondag
verwachten dat in ruim 2.000
kerken in Nederland de aan
dacht aan de wereldhandels
conferentie in Chili zal wor
den gegeven.
(ADVERTENTIE)
Want waarom zoeken naar wat u vlakbij kunt vinden?
U stapt eenvoudig even bij een Raiffeisenbank of
Boerenleenbank binnen. Er zijn 3000 vestigingen.
Dus overal gemakkelijk dicht bij u in de buurt.
Om te kiezen uit wel 8 verschillende spaarvormen, met
elk een aantrekkelijke rente. Zodat u kunt sparen
op de manier die het beste bij uw bedoelingen en
mogelijkheden past. Een deskundige adviseur helpt u
graag bepalen welke spaarvorm juist voor u hef
meest geschikt is. Bij de Raiffeisenbank en
Boerenleenbank, de bank waar de helft van alle
Nederlanders al bij spaart.
de bank voor iedereen
v 3000 vestigingen
Het „voorbakken" van een nieuwe klokvorm.
(Van onze redactie binnen
land)
UTRECHT Bijna honderd
leerlingen van de School voor
de Journalistiek in Utrecht
willen op 1 mei, de officiële
koninginnedag, onder het mot
to „koningin van een schoon
dorp" het Noordbrabantse
dorpje Den Dungen intensief
reinigen. De leerlingen doen
dit in samenwerking met de
plaatselijke heemkundevere-
niging waarvan de secretaris
tevens leerling van de school
is.
(Van onze redactie binnen
land)
ROTTERDAM De konink
lijke Zuid-Hollandse Maat
schappij tot Redding van
Schipbreukelingen in Rotter
dam heeft het in het afgelo
pen jaar rustig gehad.
In 1971 werden er maar 66
personen op het water gered,
in het jaar daarvoor maar
liefst 179. „Het fraaie en voor
al rustige weer, dat zich ook
in de herfst handhaafde, is
wellicht debet aan deze kwan
titatieve vermindering in onze
noodzakelijke reddingsactivi
teiten", aldus het jaarverslag
van de maatschappij.
Brieven voor deze rubriek moeton
mat volledige naam en adres worden
ondertekend. Bij publikatite zullen dezo
vermeld worden. Slechts bij hoge uit
sondering zal van deze regel worden
afgeweken. Naam en adres zijn dan bij
de redactie bekend. Publikatie van brio-
von (verkort of onverkort) betekent niet
dat de redactie het *m alle gevalta*
«ene ia met inhoud# cq. strekking.
De bisschop van 's Herto
genbosch, mgr. drs. J.W.M.
Bluyssen schijnt, legalisering
vain abortus niet per se onge
oorloofd te achten, indien men
abortus maar niet moreel aan
vaardt.
Jö, zo zijn er destijds ook
(heel wait) ambtenaren ge
weest, die erg anti-duits wa
ren en toch van oordeel, dat
zij konden meewerken aan de
Arbedtseinsatz"Maar wat
zeiden toen de bissohoppen
van Nederland?
„Welke moet de houding
zijn van de ambtenaren dei-
Gewestelijke Arbeidsbureaus
in verband met de aanmel
dingsplicht van alle mannen
van 18 tot 35 jaar voor de
arbeidsinzet? Voor het ge
wone administratieve perso
neel bestaat er geen gewetens
plicht om de gevraagde me
dewerking te weigeren, wijl
hun medewerking niet belang
rijk genoemd kan worden. Per
se mogen zij weliswaar niet
meewerken, wijl het meewer
ken is aan onrecht. Maar als
zij niet willen meewerken,
zullen zij ontslag moeten ne
men. En door dit incommodum
(nadeel) alleen al wordt
hun medewerking genoeg
zaam geeohonesteerd (gebil
lijkt). De beslissing wordt
verder aan hen zelf overgela
ten.
Het ingezonden Stuk van
enige heren van de Wereld
winkel deed ons de wenkbrau
wen hoog optrekken. Wij be
treuren het dat de Wereldwin
kel het voortdurend heeft over
de heer Nij'pels persoonlijk.
De Wereldwinkel had wel
kunnen begrijpen dat de heer
Nijpels namens de JOVD het
woord voert.
Allereerst moet het ons van
het hart dat de heren wereLd-
winkeliers uitermate slecht
kunnen lezen (of willen zij
misschien niet anders?). Had
den zij wel juist gelezen dan
hadden ze kunnen begrijpen
dat wij de situatie in Angola
vanuit ons objectief stand
punt willen bekijken, wat wel
iets anders is dian „objectief
voorgelicht worden".
Portugal een van de laatste
kolonialistische landen? Kom
nou, heren. Wel eens gehoord
van de Russische koloniën
Letland, Estland en Litauwen,
om nog maar niet te spreken
van Polen en Hongarije?
Heeft u ooiit wel eens het
politieke kern-programma van
de JOVD gelezen? Kennelijk
niet, want dan had u kunnen
lezen: „De JOVD keurt het
koloniaal bewind van Portugal
in Angola en Mozambique af".
Wat het reisschema betreft
hadden de heren ook beter
kunnen lezen. De reisroute zal
worden samengesteld in over
leg met vrienden van de he
ren, namelijk het Angola-co-
mité. Wat „de jeugd" is? Voor
ons is dat duidelijk. Jeugd
voor ons is alles wat zo onge
veer tussen de 12 en 28 jaar
zit. Ook wat de bevolking van
een lyceum betreft worden de
wereMwinkeliers niet gehin
derd door kennis van zaken.
Weten zij wel dat er in 1970
op de lycea e.d. ruim 265.000
leerlingen meer vertoefden
dan op instellingen voor lager
beroepsonderwijs (591.311 te
gen 324.681) Durven zij te be
weren dat die bijna 600.000
leerlingen nog een elite-gezel-
schaip vormen? Baarlijke non
sens!!.
(Namens de JOVD Bergen
op Zoom, T. Asselbergs (vice-
voorzitter) B. van de Stoel
(secretaris).
