Klauteren en discussiëren in Eindhoven
Leven in een kommune
romantisch verhaal
Vrienden die 25 jaar HBO op de been hielden
Studie agressieve
criminaliteit
in Limburg
SERVAES
OPNIEUW DE KRUISWEG VAN
Saliemelk
Gespreksgroepen
AR wijzen
open partij af
kunst
cultuur
1IMMMI
xpositie
oek
xpositie
Tijdschrift als te vrijblijvend
Nuclaire
marine-een lieid
V.S.-Japan
MAANGRUIS
UITGEWISSELD
TUSSEN V.S.
EN RUSLAND
papier
uw pen
Mgr. Gijsen
Rotterdamse
ambtenaren
ongerust over
reorganisatie
Vanuit Groningen
Nederlands
Centrum
Buitenlanders
Vrijdag 14 april 1972
19
fe* fe fe
VOCALISTEN-concours
Den Bosch: dit jaar van 2 tot
en met 9 september. Deelname
tot 34 jaar. Jury: Johannes
den Hertog, Kim Borg, Cora
Canine Meijer, Halina Lu-
komska, Janine Micheau, Fritz
Ollendorff, Herman Reuter en
John Shaw.
VROUWELIJK filmschoon
wordt in Frankrijk schaars.
Steeds meer Amerikaanse
schonen in Franse films. Jane
Fonda staat in nieuwe film
van Godard. Mia Farrow
kreeg hoofdrol in Dr. Popaul
van Claude Chabrol. Jean Se-
berg speelt in The outrage van
Yves Moisset, de hoofdrol.
LEENDERT Walrave werd
100 jaar geleden geboren. Hij
was een bekende Goese beeld
houwer.
CECIEL van Ginneken ex
poseert momenteel grafiek in
galerie De Gouden Ploeg te
Lage Mierde (ten zuiden van
Tilburg) tot 23 april
UNIEK is de internationa
le grafiek-expositie, tot 15 mei
in Vènlo's schouwburg. Vijf
tien grafici uit Oostenrijk,
België en Nederland (Harr
Scheffer, Fon Klement, Emile
Taalman, Peter Vos en Antho
ny van Lieshout). Speciaal
vervaardigde prenten. Prijs:
keuze van 5 uit 45 voor f 225.-
MICHAEL Jepkes expo
seert etsen, lino's en tekenin
gen in het raadhuis van Hilva-
renibeek. Tot en met 23 april
is het werk van deze Bredase
kunstenaar er te zien.
PEN EN Burijn, de beken
de serie poëzie-grafiek bladen
is aan de tweede serie begon
nen. Tekst: fragment uit bun
del „Moelmer" (Het stuk ser
pentine) van Jan Hanlo. Gra
fiek: fraaie vierkleurige lino
snede van Cees Andriessen.
Oplage: 200 exemplaren. Prijs
f 12,50. Adres: F. Haans, Tuin-
ziohtlaan 102, Breda.
TOT 15 mei is in de
sohouwzaal Bellfires te Hapert
werk van Gelderse kunste
naars rond de dertig (jaar) te
zien. Geurt van Dijk, Bram
men, olieverf, Ad Gerritsen,
Arnhem, schilderij en, Harrie
Gerritz, Wychen. zeefdrukken
en etsen, Geert-Jan van Oos
tende, Nijmegen, grafiek. Ro
bert Terwindt, Berg en Dal.
tekeningen, schilderijen en
grafiek.
In museum Dinghuis te
Deurne is tot 24 april nog te
zien de Kruisweg van Luytha-
gen of van O.L. Vrouw van
Koningshoeven. De geschiede
nis van deze kruisweg, die
Albert Servaes een eenzijdige
grote bekendheid gaf, is prak
tisch doodgeschreven. Wie
echter in de fijne omgeving
van het Dinghuis we<er komt
te staan voor deze ruig-mense-
lijke beelden rond Christus'
lijden, zal merken dat zijn
staties allesbehalve ten dode
zijn opgeschreven. De wat re
ligieus geromantiseerde morsi
ge voorstellingen' behouden
een aangrijpendheid, die ook
mensen 60 jaar na het ont
staan van de kruisweg nog
zullen raken zoals bijvoor
beeld de prenten van Kdthe
Kollwitz dat blijven doen.
Met deze kruisweg, die zoals
bekenddoor het H. Officie
het Vaticaanse inquisitie de-
partement ongeschikt werd
verklaard voor openbare ere-
dienst, heeft Servaes zich bo
ven zichzelf uitgetild en zich
tot een schilder gemaakt over
de grens van zijn dood in 1966
heen. Dat wordt ook duidelijk
door het vergelijkingsmateri
aal op deze tentoonstelling
aanwezig. Uit particulier bezit
zijn er nog te zien twee doe.
ken (een Zwitsers landschap
en heilige avond) alsmede een
aantal teketwig'en (o.a. drie
passie-taferelen van het car-
melietenklooster Smakt). In
een vitrine wordt met wat do
cumentatiemateriaal (o.a. brie
ven van Servaes) het levens
beeld van deze schilder aan
gevuld. Nergens heeft Servaes
die kracht ontwikkeld zoals
tot uiting komt in zijn roem
ruchte kruisweg. Als schepper
van het donker pallet van het
expressionisme, dat voorgoed
het zonnig-blijde kleurfestijn
van het impressionisme weg
geveegd heeft, liet hij ons
een duidelijke handtekening na.
Deurne is gemakkelijk be
reikbaar via de autoweg rich
ting Venlo, afslag Ommel. Da
gelijks van 14 tot 17 uur is de
expositie te zien.
H. E.
Het Van Abbemuseum is
buiten zijn muren gebroken
De jonge Amerikaan MARK
Dl SUVERO heeft, gedurende
vier 'maanden in Eindhoven
een zestal grote sculpturen,
metalen tekens, gemaakt, die
nu her en der in de stad staar
opgesteld. Kinderen klauteren
erop, bewegen de delen. Goec.
en prettig geconstrueerde
ruimtelijke vormen (die niet
altijd bij de schaal van de
omgeving aansluiten). Met
„kunstkenners-oog" wordt ge
keken; schouderophalend aan
voorbij gelopen en discussies
ontstaan, Di Suvero zet daar
mee niet alleen „het museum"
op losse schroeven, maar sluit
ook aan bij het streven var.
ETTORE COLLA en MOHO-
LY-NAGY. wier werk in het
museum te zien is.
Het streven om „kunst" en
samenleving weer dichter bij
elkaar te brengen; tot een
eenheid te vervlechten, staai
centraal. Moholy-Nagy heeft
de kunst naar de samenleving
opengebroken: wanneer zal de
samenleving zich naar de
kunst openbreken? Een vraag,
die hardop gesteld wordt bij
de gereconstrueerde lichtma-
chine van Moholy, waarvan
het Van Abbe het enige Euro
pese exemplaar bezit en nu
toont. En ook Colla heeft met
zijn dingen, gemaakt 'van res
tanten van een weg-werp-
majitschappij, een ideeënspe
rond ons totale bestaan op de
ze wereld op gang wiile:
brengen.
grootheid; erfenis van de ro
mantiek. die van Kunst doe.
op zich maakte. Het woord
„technè" techniek betekende
bij de Grieken nog zowel
Kunst als vakmanscnao (am
bacht). Di Suvero heeft ir.
Eindhoven ais vakman enkei:
maanden gewerkt in een con-
itructiewerkolaats: zat m eer
boerderijtje in Mierio met gro
te kennis te schetsen, maar
maakte zijn „beelden" al im
proviserend. Geen vrijblijven
de esthetische kunstvoorwer
pen;- maar „probleeminstellin-
gen" van tijd en ruimte, zoals
hij dat in New York in een
kunstenaarscollectief deed.
Het lijkt erop, dat even
als in New York de recht
streekse confrontatie van deze
werkstukken met het publiek
op straat effect zal hebben.
Plastiek van Mark di
Suvero.
Het woord „kunst" is be
smet met wereldvreemde ge
voelens. En ook in bovenge
noemde vraag klinkt dit
woord nog als een zelfstandige
Van de reeds overleden Ita
liaan Colla zijn in het museum
een 50-tal beelden, reliëfs,
schilderijen en tekeningen te
zien. Schroot, constructivisme,
mythische fantasie, ironie, ge
ometrie, abstractie zijn de ir.
grediënten en de slagwoorden
uit de catalogus (die u e:
beslist op moet nalezen) voor
de objecten, waarbij je met jc
..normale kunstgevoel" niet
:oveel kunt doen. Het zijr
neer „denkertjes" uit een
voorbije periode, die echte;
nog geen historie is. Misschien
wordt u er we! kwaad bij!
Waarop?
Interessant is ook de aan
vullende kleine Moholy-Nagy
expositie (grote tentoonstel-,
ling was er in 1967). De span
ning tussen maatschappij en
kunst, de samenhang tussen
cultuur en machine hielden
hem in de twintiger jaren al
sterk bezig. Hoe? Dat wordt
duidelijk via een diaprojec
tie met geluid uit de doe
ken gedaan. Hèt resultaat, de
lichtmachine, ziet u werken.
Via fotografieën, fotogrammen
en fotoplastieken is te zien-
hoe hij het probleem van tijd
en ruimte, licht en beweging
stelde, waarbij ook een aantal
van zijn ironisch-bittere maat
schappij-kritische gedachten
werden vastgelegd.
Voor de confrontatie met
deze drie artiesten kunt u tot
7 mei in Eindhoven terecht.
H.E.
CLARE LENNART is een
prettige vertelster, die onge
twijfeld velen met genoegen
zullen lezen. WELEER heet
haar nieuwste Doek (uitg.
Nijgn en Van Ditmar - f
15,90). Je zou je de vraag
kunnen stenen: wat. Kunnen
mij ae grootouders, ouders,
ooms en tantes van Clare Len-
nart schelen? En aan Harder
wijk en Deventer neb ik niets
verloren. In deze Deide steden
speelt zien ''namelijk ae ge
schiedenis van naar voorge-
slacnt ai Maar ramiiie en
plaatsen staan hier model voor
een heel tijdperk: de steer en
de geest van de tweede helft
van de l!te eeuv
Nu zullen nog neei wat ou
dere lezers nog graag even
toeven in de tijd van de salie
melk. /taDoüretjes. winxei van
koloniale waren. DinKsterkro-
nen de „fieleseDé". sociëteit,
paard en rijtuig etc. Maar in
deze 1 tijd van neo-romantiek,
met neim'wee naar grootmoe
ders tijd. zou het best Kunnen
zijn dat ook jongeren m dit
boekje willen duiken. Clare
Lennart vertelt er onderhou
dend over en gaat alleen op
het eind een Deetje op oe
moraliserende toer. „Een mens
is er niet op gemaaKt. om
iedere dag het wereldnieuws
in zijn huiskamer te moeten
stouwen, zich dag in dag uit te
moeten storten in een maai-
stroom van levensgevaarlijk
verkeer, sneller te moeten zijn
dan enig ander levend wezen
op aarde. Misschien was ook
een van de oorzaken waardoor
men toen het leven beter aan
kon. dat men nog niet het
gevoel had te strijden voor
een verloren zaak, wat ont-
remmend werkt.... Ik zou
vooral ook het landschap terug
willen zien zoals het toen was,
rustig en ruim, de grote bo
men dromend langs de wete
ringen. Ach, misschien keerde
ik toch wel niet terug naar
ons droefgeestig heden". Geen
groots, maar wel een aardig
boek. h.E.
STREVEN - 7 „Wan
neer het stadsbestuur van To
kio regelmatig brieven ont
vangt van mensen die zelf
moord plegen, omdat zij de
geluidshinder in hun wijk niet
langer kunnen verdragen, dan
blijkt daaruit dat bepaalde
vormen van depressie (en
agressie) eerder van fysische
dan van metafysische aard
kunnen zijn", aldus Henk
Jans in „De krankzinnige aap
de bedreiging van het leef
milieu". Jacques Claes schrijft
over „De mens in de toe
komst", waarmee ook het ver
haal van L. Janssen over „Unc
tad III" van doen heeft. Hoe
we aan alternatieve doelstel
lingen voor een sociaal beleid
op langere termijn moeten ko
men is het onderwerp van
Herman Deleeek, terwijl Phi
lippe Laurent de ideologische
beginselen van het industriële
beleid in China analyseert.
(Streven, postbus 233, Den
Bosch).
HOLLAND MAAND
BLAD - 292: „In de jaren
zestig is onze kennis van staat
en maatschappij op revolutio
naire schaal vergroot door het
optreden van een nieuw type
deskundige: de theoloog die
omgeschoold is van godsken
ner tot maatschappijkritikus.
Twintig jaar geleden wendde
hij nog decent het hoofd af
van het laag bij de grondse
gedoe en richtte hij beroeps
halve de blik hemelwaarts
naar de Almachtige, van wiens
ondoorgrondelijkheid hij alles
scheen te weten. Juist op het
moment dat er kans was dat
de sociale wetenschappen
enigszins op wetenschappen
begonnen te lijken, zijn ze
overspoeld, als door de Hun
nen, door een horde die met
even grote overgave maat
schappijkritiek bedrijft als ze
tevoren altaar en kansel mo
nopoliseerde". Dat zegt Wessel
Gandevoort o.a. onder de kop
„Gelovige inhalers". Verder
houdt Karei van het Reve een
dialoog met Renate Rubinstein
(en de jeneverkruik) over de
schoonheid; schrijft Archie
Sumter over de „De weg naar
een onafhankelijk Suriname"
en valt Guepin de moderne
literatuurtheorie van T. A. van
Dijk aan. (Hollands Maand
blad, Nobelstraat 27, Den Haag).
SPIEGEL DER LETTE
REN - 1: Dat Gorter bij het
dichten van zijn Mei wel oude
bekende klanken heeft ge
bruikt, maar niet kritiekloos
heeft overgenomen, tracht
Martha Eliassen - De Kat aan
te tonen. Jules Goffard
schrijft over „Het Elysisch
verlangen bij A. Roland
Holst", die aldus G.
dichter bij Jezus dan Marx
stond. Verder nog o.a. „De
Studie van de Middelneder
landse letteren sedert 1959" en
„Martien de Jongevolutie
zonder abdicatie". (Spiegel
der letteren, Lange Voorhout
9, Den Haag).
V.l.n.r.: Roger van Hooi (Paul), Willeke van Ammelrooy
(Louisa) en André van den Heuvel in het kommunitaire bed.
Willeke van Ammelrooy
speelt weer de titelrol in de
nieuwe Vlaamse film „Louisa,
een woord van liefde", die in
Antwerpen de wereldpremière
kreeg. Bovendien vervullen de
Nederlanders André van den
Heuvel, Lo Hensbergen, Hugo
Metsers en het Nederlands-En
gelse negenjarige meisje Alli
son Macro grote en kleinere
rollen In deze Belgische pro-
duktie, die ook in ons land zal
gaan draaien. Paul' Collet en
Pierre Drouot, de makers (in
clusief scenario) van deze film
zeggen: „Vrij aggressief, maar
zo in een romantisch papiertje
verpakt dat de toeschouwers
mee kunnen leven". Camera
man Eddy van den Enden
zorgde voor zeer mooie beel
den, die ertoe bijdragen, dat
het centrale gegeven: twee
mannen delen één vrouw en
één vrouw heeft twee mannen
lief, met het niet zo sterke
verhaal naar iriële romanti
sche sferen wordt getrokken.
Dat is jammer, want het wel
zeer actuele thema (door kom-
munes het sterkst sprekend
tot een groot publiek) wordt
op deze manier ontkracht.
Het nogal traag verlopende
verhaal speelt zich af kort
voor het uitbreken van de
tweede wereldoorlog; een
tijdsverscbuiving, die het cen
trale gegeven uit de actualiteit
haalt. Het kleine meisje Isa
belle (Allison Macro) vlucht
uit een weeshuis. Ze ontmoet
Pierre (André v. d. Heuvel) en
Paul (Roger van Hooi), twee
romantische avonturiers, die
haar meenemen in hun woon
wagen en als vaders voor haar
zorgen. Op een kasteel trach
ten zij, met hun ballon, het
verlovingsfeest van Louisa
(Willeke van Ammelrooy), die
tegen wil en dank wordt uit
gehuwelijkt, op te luisteren.
Louisa leeft in een te bekrom
pen milieu. Zij wil echter
zichzelf zijn, zoals Pierre en
Paul, die, om juist zichzelf te
kunnen zijn, buiten de be
staande maatschappelijke orde
leven. Samen „kraken" zij een
leegstaande boerderij en be
ginnen daar een „kamerle
ven".
Dan begint „de grote strijd":
angst, onzekerheid, jalouzie en
wedijver in de onderlinge
(liefdes) verhouding van de
drie volwassenen, waartussen
de kleine Isabelle als enfant
terrible en als sohakel met de
zaai fungeert. De wederzijdse
bekenning, in een zeer schil
derachtig Manet-décor, blijft
niet uit, nadat cliehé's als
„geen rozen zonder doorns" en
„klavertje vier" (in heuse
Eastmaneoloï) het naakte be
staan van de drie, bevestigd
door een gezamelijke „doop"
in de rivier, had ingeluid.
Maar- dat neemt ,de maat
schappij" natuurlijk niet. Hys
terische dorpelingen steken de
zaak in brand. Louisa's pa
een goede rol van Lo van
Hensbergen zegt: „Kies één
van beiden". Louisa: „Ik kan
en wil niet kiezen; zó ben ik
gelukkig". Maar dat mag niet.
„Hoer", is de reactie en het
kamermeisje zal voor haar
zondige bestaan bidden. Hoe
kan gelukkig-zijn zondig
zijn?
Enfin, er komt oorlog.
Vluchten voor „de" oorlog èn
de maatschappij die de oorlog
verklaart aan mensen, die met
méér dan twee (het geïsoleer
de huwelijk) gelukkig kunnen
zijn. Gas lost alles op....Louisa
verstrikt in het oorlogsgas
Dramatische beelden van de
twee mannen en het kind, de
wagen met het lijk van Louisa
en de vader voor zijn kasteel
maken er een slot aan als bij
een klassiek drama. Het
sprookje is uit.
Er is veel schoons te zien iü
dit Libelle-achtige verhaal. De
minister van Nederlandse cul
tuur F. van Mechelen zei bij
de première:' We kunnen ge
rust zijn over de Vlaamse
filmproduktie. In Cannes
zullen we Eu
ropese toppen scheren. Vlaan
deren is immers het meest ge
zegende land van de schilder
kunst. Filmkunst is nauw ver
want met schilderkunst"
Wanneer dat waar zou zijn,
dan klopt deze film. De beel
den zijn dikwijls, uiterst fraai
gecomponeerde schilderijen
waarin Willeke donders
mooi loopt te zijn en met haar
ogen, gezicht en lijf kundig
acterend, nog meer kleur
brengt. André van denHeuvel
en zijn compagnon komen, .na
een zwak (en vaak onverstaan
baar) begin tot acceptabel-
spel en de kleine Isabelle
blijft doorgaans het onbevan
gen kind.
Mijn voornaamste bezwaar
is dat „het huwelijk met zijn
drie, waarin niemand bedriegt
of bedrogen wordt" (aldus een
letterlijke tekst) ogenschijn
lijk wel reëel en ook met de
nodige directe oprecht
heid behandeld wordt maar
uit de „gevarenzone" gehaald
wordt door de romantiek en
het verwijzen naar vervlogen
tijden. Bovendien wordt de re
aliteit - in welke combinatie
dan ook toegespitst op.het
sexuele aspect, drama's om
een kus en de angst voor de
coitus („hebben we daar nu
zo'n angst voor gehad?") wat
in feite de zaak omdraaien is.
Sexuele relaties ontstaan (of
niet) in een kommune-achtige
situatie, die veel meer vóór
ondersteld; maar daarover
geen woord. Identificatie
wordt vermeden en bevesti
ging van het bestaande pa
troon is uiteindelijk het resul
taat van een film, die meer
pretendeert dan waar maakt.
In ciné Savoy te Antwerpen
draait Louisa op dit mo
ment.
HENK EGBERS.
De stichting „Vrienden van
Het Brabants Orkest" bestaat
25 jaar. Een feestelijk concert
door HBO in het provinciehuis
op 21 april herdenkt dit feit.
Het orkest heeft de finan
ciële steun van deze Vriten-
den bitter nodig. Vorig jaar
steunde de stichting het orkest
bijvoorbeeld met f 60.000 en
nog eens f 25.000 voor bijzon
dere solisten en gastdirigen-
ten. Drs. J. Teppema, secreta
ris van de stichting, zegt in
Klank en Weerklank" (or
gaan van HBO): .,Het orkest
zit krap in dfe middelen en
kan niet die uitgaven doen die
het graag zou willen doen".
De stichting heeft een eigen
vermogen, dat op de jaarreke
ning van 1970 ongeveer f
178.000 groot was, met daarbij
nog een bedrag van f 70.000
voor bijzondere doeleinden en
nog een bestemmingsreserve
van f 30.000.
Teppema: „Je kunt daar ten
opzichte van een miljoenenbe
drijf, dat HBO in de loop der
tijd is geworden, echt niet zo
veel mee doen, maar je kan er
in het kader van de budgetbe
waking wel maatregelen mee
treffen en als stootblok funge-
'en". De gemeenten Breda
Tilburg, Den Bosch en Eindho
ven dragen van de gemeenten
de grootste subsidielast. De
subsidies van de kleinere ge
meenten (in 1970: f 70.000)
gaan naar de Vrienden, waar
voor het jaarlijkse bij drag en-
totaal van de stichting op f
126.000 werd gebracht.
De bijdragen worden ver
sterkt door vier soorten contri
buanten: Stichters (gemeenten
en grote bedrijven), die per
laar f 500 of méér schenken;
^-schermers (particulieren,
bedrijven en instellingen) f
125 per jaar Donateurs f
25, en Vrienden f 10,-. De
meeste donateurs en vrienden
komen uit Den Bosch (30
gevolgd door Eindhoven
(25%), Breda (15%) en Til
burg (10%). Verder zijn er
negen regionale comités (o.a.
in Bergen op 2oom en Roosen
daal).
De stichting Vrienden, die
de verschillende lagan van de
bevolking moest represente
ren, nam oorspronkelijk de
taak op zich 10% van de tota
le kosten van het orkest te
dragen. In de loop der jaren is
dat percentage ver achter
haald. Destijds ging hfet om
een begroting van het orkest
van ongeveer zevenhonderd
duizend gulden per jaar. Nu
ligt dat bedrag dicht bij de
drie miljoen.
Via postbus 442. Den Bosch
(Stichting Vrienden) hebben
we een aantal Vrienden van
het orkest gevraagd naar de
motieven van hun vriend
schap.^
L. SIELING, Tholen: „Om te
bevorderen, dat ook het plat
teland met goede muziek in
contact wordt gebracht. Ik heb
voor HBO niets dan lof, al
mag er, wat mij betreft, wel
wat meer moderne muziek op
het programma".
RENAT.US VERSCHUREN,
Huijbergen„Ik ben een ge
weldige liefhebber van klas
siek. Omdat ik 30 jaar in de
verpleging zit speel ik zelf
geen piano meer, maar heb
wel een grote collectie platen.
Als broeder krijg je tegen
woordig zakgeld. Daarvan gaat
iedere maand 1 25 naar HBO
Als het orkest in Breda speelt
ga ik er telkens op mijn
bromfiets heen, omdat het zo
mooi speelt".
W. NUGTEREN, Chaam ..Ik
houd veel van goede muziek
en draag daarom HBO een
enorm goed hart toe. De kri
tiek op HBO is een onderdeel
van de kritiek, waaraan mo
menteel de meeste instellingen
bloot staan".
H. van GRUTING, Bergen op
Zoom „Ben al 25 jaar vriend
omdat ik hoewel zelf niet
zo muzikaal sympathiek sta
ten opzichte van HBO. Ga re
gelmatig luisteren. Van nieu
we muziek houd ik niet zo.
Zal het orkest zeker blijven
steunen in deze tijd".
F. DE LEUR. Breda: „Ik houd
van muziek en met een beetje
steun kan HBO blijven be
staan. De programmering is
uitstekend en hun moderne
muziek vind ik prachtig".
C. KRAMERS, Breda: „Het is
belangrijk, dat een dergelijk
cultuurgoed overeind blijft.
Zeer belangrijk en opvoedend.
Ik prefereer klassiek. Je ziet
trouwens de popmuziek ook
dikwijls terugvallen op Bach
en Beethoven".
D. van de HOEVEN, Renesse
„Ben vanaf het begin vriend.
Dat vind ik leuk, omdat ik
HBO een warm hart toedraag.
Toen ik nog in Breda woonde
kon ik er meer aandacht aan
schenken, dan nu vanuit Re-
nesse. Maar ik blijf vriend".
W. HOMMEL, Klundert: „Ben
verschrikkelijk enthousiast
over HBO. Heb onnoemelijke
bewondering voor Jordans; hij
is vooral een grootmeester met
koren. Dat is het einde. Heb
zelf ook vier koren. Ja er is
ook kritiek. Moeilijkheid is
o mhet het hele publiek naai- de
zin te maken".
J. van BEIJNUM, Bergen op
Zoom: „Ik vond. dat er in
Bergen op Zoom te weinig
concerten werden gegeven.
Daarom werd ik vriend. Dat is
nu wat beter geworden. De
programma's vind ik wel goed.
Af en toe een modern werk
erbij, betekent voor mij geen
bezwaar".
DEN HAAG (ANP) Le
den van ARP-gespreksgroepen
staan duidelijk afwijzend te
genover de open-partijgedach-
te. Dit blijkt uit de resultaten
van een onderzoek in deze ge
spreksgroepen, in welke groe
pen het onderwerp „een alge
mene (christelijke) volkspar
tij" ter discussie heeft ge
staan.
Driekwart van de aan het on
derzoek medewerkenden blij-
,<en van mening te zijn dat de
samenwerking met CHU en
KVP in de toekomst moet
worden geantensiveerd. Bijna
een kwart is die mening niet
toegedaan. Uit de antwoorden
blijkt dat ongeveer driekwart
van hen, die niet voor intensi
vering van de samenwerking
zijn, de huidige stand van za
ken willen stabiliseren. Een
beperkt percentage wil de be
trekkingen terugbrengen. Het
groptste deel van de onder
vraagden is geen voorstander
van de vorming van en nieu
we partij in 1975. Iets meer
dan 36 procent wil dit wel.
(Van onze redactie buitenland)
TOKIO Het socialistisch
Japanse parlementslid Yano-
soeke Narasaki heeft beweerd,
dat het departement van ma
rine in Washington een tele
gram zou hebben gestuurd aan
de opperbevelhebber van de
Amerikaanse marine ip Japan,
waaruit kan worden afgeleid,
dat de V.S. en Japan in het
geheim zouden werken aan de
vorming van een marine-een
heid, die met kernwapens is
uitgerust.
Het Japanse regeringsbeleid
heeft altijd ingehouden, dat
Japan nooit kernwapens zou
bezitten of ontwikkelen en
deze wapens niet op z'n grond
gebied zou toelaten. De V.S.
hebben altijd gezegd dit be
ginsel te respecteren. Volgens
de Amerikaanse ambassade in
Tokio moet het geheime tele
gram „een vervalsing" zijn.
Tokio en Washington ontken
nen categorisch, dat er plan
nen bestaan voor militaire sa
menwerking, waarbij kernwa
pens betrokken zijn.
MOSKOU (TASS) Rus
sische en Amerikaanse geleer
den hebben gisteren maangruis
uitgewisseld in de Russische
academie voor wetensenappen.
De Amerikanen kregen twee
gram maanstof, dat door het
Russische automatische ruim
tevoertuig Loena-20 naar de
aarde is gebracht.
De Amerikanen overhandig
den de Russen een gram maan
stof. dat door de Apollo-15
naar de aarde is meegebracht.
Brieven voor deze rubriek moefm
met volledige naam en adres worden
ondertekend. Bij publikatite zullen de»»
vermeld worden. Slechts bij hoge uit
zondering zal van deze regel worden
afgeweken. Naam en adres zijn den bij
de redactie bekend. Publikatie van brie
ven (verkort of onverkort) betekent niet
det de redactie het in alle gevalled
■m met inhoud, c.q. strekking.
De uitspraken van mgr. Gij
sen, zoals door u zaterdag j.l.
geciteerd, kwamen wel even
hard aan. Ik vraag me echter
af of die ook letterlijk bedoeld
.zijn Een meisje dat door een
psychopaat verkracht wordt en
zwanger raakt, zou geen abor
tus mogen plegen. Ik geloof
dat bijna iedereen in wezen
tegen abortus is. Het is moord
en dat blijft 't. Ik kan ook
niet aannemen dat vrouwen
dit zonder meer laten doen.
Maar iemand die verkracht
wordt is toch wel een duide
lijk grensgeval. Ik had 't nog
kunnen begrijpen wanneer er
aan toegevoegd was, dat zon
der meer het meisje dan van
alle kanten geholpen zou moe
ten worden, geestelijk en ook
zeker financieel; dat ze in
staat zou 'moeten worden ge
steld haar kindje (dat er toch
niets aan kan doen en daar
toch een goed mens uit kan
groeien) een goede opvoeding
te geven of anders door een
ander te laten overnemen. Ik
begrijp echter niet goed wat
mgr. Gijsen nu eigenlijk be
doelt. Zoals hij het nu heeft
gesteld kan ik het niet aan
vaarden.
ETTEN-LEUR MEVROUW
NAAS.
UTRECHT (ANP) Da
samenwerkende bonden van
overheidspersoneel hebben het
Rotterdamse gemeentebestuur
opheldering gevraagd over de
plannen die er zouden zijn
voor een grootscheepse reor
ganisatie van de gemeentelijke
diensten.
Een aanhoudende geruchten
stroom heeft onrust bij het
personeel teweeggebracht; de
ambtenaren voelen zich be
dreigd in hun bestaanszeker
heid. aldus de bonden. Zij heb
ben de wethouder van perso
neelszaken dan ook nadere in
lichtingen gevraagd over o.m.
een mogelijke overdracht van
de verkeersdienst aan het open
baar lichaam Rijnmond, een
voorgenomen samenvoeging
van de gemeentelijke haven
diensten met de rijksdienst in
een op te richten samenwer
kingsorgaan, het vormen van
grotere eenheden in de elek
triciteitsvoorziening en over
een coördinatie van het open
baar vervoer in de Rotterdam
se agglomeratie.
De bonden zijn uitgenodigd
voor een bespreking op 17 april.
eindredactie
henk egbers
MAASTRICHT (ANP) -
Het Gronings Criminolo
gisch Instituut heeft voorge
steld in Limburg een expe
rimenteel programma te be
ginneri, dat erop is gericht
bij jongeren de oorzaken
van agressieve criminaliteit
weg te nemen. In Limburg
is de agressieve criminali
teit bijna twee keer zo om
vangrijk als het landelijk
gemiddelde.
De voorkeur moet daarbij
uitgaan naar een gemeente
waar de meeste agressie tegen
personen wordt gepleegd, en
waar de bereidheid bestaat
zo'n px-ogramma alle steun te
geven, aldus het instituut dat
onder leiding van prof. dr. W.
Buikhuisen al geruime tijd on
derzoek verricht naar de agres
sieve criminaliteit in Limburg.
Het Criminologisch Instituut
in Groningen rekent bij het
uitwerken van het experimen
tele preventieprogramma op
subsidie van rijk, provincie en
gemeente. Gezien het arbeids
intensieve programma denkt
men bij de begroting' van de
kosten meer in termen van ton
nen dan van tienduizenden gul
dens per jaar.
Dat de ongeschoolde werken
de jongeren in Limburg zich
het meest aan agressieve de
licten schuldig maken, wil vol
gens het team-Buikhuisen niet
zeggen dat „de ongeschoolde
werkende jongeren" agressief
zijn. Gemiddeld genomen ma
ken ongeschoolde jongeren een
grotere kans dit soort gedrag
te vertonen. Het ongeschoold
zijn, aldus het rapport, gaat
hier kennelijk samen met an
dere aspecten die de mens ont
vankelijker maken voor agres
sief gedrag.
(Van onze redactie binnenl.)
UTRECHT Vijf landelijke
organisaties, werkzaam op het
terrein van het welzijn ten
bate van buitenlanders, hebben
te Utrecht opgericht de stich
ting „Nederlands Centrum Bui
tenlanders". Die stichting
eind 1973 in een definitieve
vorm gegoten wil een per
manent overlegplatform vor
men voor alle organisaties, die
op enigerlei wijze belast of be
trokken zijn bij de welzijns
bevordering van buitenlanders.