DOE ER WAT AAN KOOP PRIJSBEWUST PRIJS-SLAG Ik doodde drie aanvallers" i TOM. KETCHUP] BESCHUIT TWEEDRANK KROONGETUIGE IN PROCES ANGELA DAVIS: Helder Camara kritiseert eigen regering Voor levenswerk van Stulemeijer heeft de doodsklok geluid PORION binnenland buitenland Initiatief Snelle groei Fataal MEER EN MEER ZULLEN DE HUISVROUWEN OP DE PRIJS GAAN LETTEN RODE BIETJES HAVER MOUT 9ltJS euro- OtM creme T1Q rwrale flik (roga) ^U*| haring na\ in dietse atmiVXf m AMANDEL HbroodjesmM bij ons patten jthee- biskwie CA/1 ZAK ZONGERIJPTE MÉfl TUTTI FRUTTI,PRUIMEN of ABRIKÜZEN 1 9rote zak /ïtfA schuimpjes |M 250 gram tCOofarr&tffep K4HR6L 000 1 chocolade M0\ gaW zakjes 6BESMEELJLA pudding- s&m poeder fmzë 1 3 smaken n Hikjes «J koffie" 0OÜ melk r normale pöfiXV Mw I flacon 75 cV) NATUURAZIJN gn normale prijst" I grote zak bloemen- iff* aarde grote baal JAA pinda's MJM 'n d0p m 2 pakken lucifers 1 by ons VrQ/ pak DIEPVRIES nasi di.bamimTÈ\ goreng fZ§ nomia\e.pi^S92r# 1 grote malse ONTBIJTKOEK dOM 1 klasse A met vee\ honing M normale 0 ^0 TIJDELIJK AANWEZIG - HAZELNOOT - KOEKEN fMRQ) by ons ptrpok Ully KOFFIE BAD- SCHUIM LIMONADE- SIROOP^ JAC. HERMANS „Voorbeeld" Vijf jaar voor dodelijke messteek Mesdagdrietal bekent meer diefstallen Vrijdag 7 april 1972 14 HET DRAMA VAN DE „KUNSTZIJ" (Van een onzer verslaggevers) ENKA-BREDA wordt opgeheven. Binnen nu en een jaar Zo wordt het, door de kranten en persbu reaus, correct-zakelijk geformuleerd. We kunnen het ook anders zeggen. Minder zakelijk, meer in overeenstemming met de emoties die deze beslissing van heel hoog in Breda en verre omgeving heeft losge slagen. De doodsklok, zeggen we dan, heeft geluid voor de H.K.I., dat merkwaardige en grote bedrijf dat onder de Bredase industrieel Charles Stulemeijer tot enorme bloei kwam en zijn naam later moest wijzigen in Enka- Breda, een visitekaartje waar men tot op de dag van vandaag moeite mee heeft gehad. voor de verre toekomst. Een stelregel die ook annno 1971 wordt gehanteerd Inderdaad, mogen we nu zeggen. Wel gehanteerd, maar ten onrechte. Tenzij men zou moeten vaststellen dat er de laatste jaren toch kruideniers aan het werk zijn geweest. Maar zover durven we niet te gaan. Wel heeft iedereen dui delijk kunnen vaststellen dat het bedrijf in Breda na de oorlog geen rust meer heeft gekend. Men sprong van pro ject naar project, men saneer de en voegde samen, men ruilde het ene plan voor het andere. Tot er niets meer te ruilen viel. Van Hollandse Kunstzijde Industrie tot helemaal niets meerHet verhaal van een fabriek die maar net een en vijftig jaar oud is gewor den, maar waarvan men vo rig jaar, bij het gouden jubi leum nog grote verwachtin gen had. In het personeelsblad van het bedrijf haalde een voor ons anonieme scribent toen een citaat aan uit 1920: „De industrie daar in Den Emer vormt het beste bewijs voor de stelregel van de tegen woordige tijd, dat men iets goed moet aanpakken en wars moet zijn van kruideniers- praktijken. Dan lukt het, ook De nieuwe Enka-fabriek in Breda werd officieel in gebruik gesteld door de toenmalige minister Den Uyl van Economische Zaken. Dat was in april 1966. De fabriek in Breda was niet zo maar een bedrijf. Het is een. stuk West-Brabant ge weest, met alle karaktertrek ken goede en slechte die dit gewest eigen zijn. Het heeft, voor de oorlog en daar na, bestaanszekerheid gebo den aan duizenden mensen. De „kunstzij" was vóór 1940 al een begrip geworden. Dit dankzij het initiatief van een aantal Bredase financiers, die ervoor zorgden dat in 1919 de Hollandsche Kunstzijde In dustrie werd opgericht en anderhalf jaar later de eerste cellulosedraad kon worden gesponnen. De eerste jaren van het be drijf kenden vele ups and downs. Er werd gebouwd en geëxperimenteerd, georgani seerd en geïmproviseerd. Door alle moeilijkheden heen ech ter groeide de H.K.I. uit tot een industrie met dochteron dernemingen in het buiten land. Dit alles onder de stu wende leiding van Charles Stulemeijer, van wie men nu en niet ten onrechte zal zeggen dat hij de dag van gis teren gelukkig niet meer heeft hoeven te beleven. De „kunstzij" Zoals alle legendarische zaken omweven met legendarische verhalen. Het verhaal bijvoorbeeld van de honderden meisjes uit Sint Willebrord die met bussen ge haald werden en hun bazen tot wanhoop brachten, wan neer de bus met pech had te kampen. Want dan stagneer de de produktie een halve dag. Of het verhaal van de afdelingschefs, die tevens personeelschef waren en eni ge moeite hadden met de on derlinge communcatie, zodat een werknemer die door de een werd ontslagen, diezelfde morgen door de ander weer werd binnengehaald. De jaren van voor de oor log waren jaren van een soms te snelle groei, met alle symp tomen van dien. Maar het wa ren ook jaren van een knap expansief beleid. Het was een tijd van de geniale chemicus dr. Hermans en het was ook de tijd van voor die periode unieke sociale initiatieven, die ertoe leidden dat de mensen van de H.K.I. zich met hun bedrijf verbonden voelden. Dat gevoel van verbonden heid bleef ook in de oorlog, toen het allemaal erg moeilijk was, maar men dank zij de goede gaven van het zuster bedrijf in Barcelona, de „ei- -gen teelt" toch kon afwisse len met een Lucky Strike. O, ongekende weelde De jaren voor 1940 waren overigens geen jaren van een gelukkig en geborgen isole ment. Aan het einde van de twintiger jaren kwam een groot aandelenpakket van de H.K.I., dat de miljonair Lö- wenstein had weten te ver overen, in'handen van de En- ka en Stulemeijer zag zich gedwongen tot samenwerking. In 1938 resulteerde dit in een poolovereenkomst met wat toen de. Algemene Kunstzijde Unie was geworden. Na de oorlog is Breda steeds meer in de schaduw van A.K.U.-En- ka komen te liggen. In 1952 begon men met de produktie van rayonbandengarens, maar die werd al snel overgenomen door Arnhem. Ook de cello- faanproduktie, waarmee men in 1957 van start ging, was geen blijvertje. Het plan om in Breda vlasvezels te gaan verwerken, kwam helemaal niet van de grond. Dit on danks zeer kostbare investe ringen. In 1964 volgde een volsla gen gedaanteverandering. De H.K.I. werd volledig geïnte greerd in de A.K.U.-groep Ne derland. Men begon met de bouw van een nieuwe fabriek voor synthetische garens (het tenslotte fatale Diolen), die in april 1966 bijzonder feeste lijk door minister Den Uyl werd geopend. Het personeel was toen al minder feestelijk gestemd. De sfeer in het bedrijf was onze ker en veel onpersoonlijker geworden. Er werd drastisch gesaneerd, er werd gegoo cheld met functies en er werd veel verdriet veroorzaakt on der de velen die door de jaren heen het bedrijf groot hadden gemaakt. Het zal wel niet anders ge kund heben, want de tijden veranderen en de bedrijven veranderen mee. Nu echter vraagt men zich af waar het allemaal voor gediend heeft. Er heerst verbittering on der de zeventienhonderd die nog niet weten wat ze moeten gaan doen. Een onbestemde verbittering misschien. Want wie is er schuldig aan dit drama? De technologische ontwikkelingen die men nooit volledig in de hand kan hebben? De ongrijpbare we- Prins Bemhard stelde op 26 augustus 1957 in Breda de eerste cellofaanfabriek van Nederland in werking toen hij het etiket bevestigde op de eerste rol cellofaan, die naar een Nederlandse afne mer werd verstuurd. Op de foto voorziet de prins een rol cellofaan van gom. Naast hem staat de directeur van het bedrijf, Charles Stule meijer. reldeconomïe? De bazen aan de top, omdat ze kortzichtig zijn geweest? We weten het niet. Wat we wel weten is dat een bedrijf, dat door dé ja ren heen veel moeilijkheden heeft overwonnen, met één pennestreek van de Enka- Glanzstoff - bestuurderen de genadeklap heeft gekregen. En dat is voor heel West-Bra bant een verdomd harde klap. J. VERDIESEN. (ADVERTENTIE) rZ0 DOEN WE DATl fles deimokte nomwle pijsjSfe" qwte pot zoet-zuur normale prijs-w pak H.O. krachtig en gezond normale prijs 2&~~ ROLLEN kEIER- normale prUs Hjfr rZ0 DOEN WE DAT! btokfles 0.940 itr) 't volle pond lekker pittig inhoud 50tfgram normale prijs reuze flacon 1(1 liter inhoud) dennen-appel of seringen ZO DOEN WE DAT;! gezinsfles normale prys. -HT In de afgelegen en haast ondoordringbare oerwouden op de Filippijnen zijn stammen ontdekt, die nog in grotten wo nen «n leven in het „stenen tijdperk". De leider van de ex peditie, die deze grotbewoners ontdekte, Manuel Elizalde jr., praat hier met behulp van een tolk met de oerwoudbewoners. (Van onze red. buitenland) SAN JOSé De kroonge tuige in het proces tegen An gela Davis, de officier van justitie Gary Thomas, heeft voor het eerst in het openbaar verklaard dat hij drie van de vier overvallers op de recht bank van San Rafaël heeft ge dood. Thomas was een van de gijzelaars, die de overvallers hadden meegenomen in hun busje. Voor een doodstille rechtzaal in San José beschreef Thomas de gebeurtenissen van de ze vende augustus 1970. Jonathan Jackson en de drie negerverdacMen die terecht stonden (James McClain, Ru- chel Magee en William Christ mas) probeerden weg te ko men en de gijzelaars (waaron der Thomas zelf, de rechter Harold Haley en anderen). Jo nathan, de broer van „Sole- dad-brother" George Jacksön, zat achter het stuur, maar stopte, toen er door de politie geschoten werd. Jackson werd DEN HAAG (ANP) De rechtbank in Den Haag heeft donderdag de 19-jarige mon teur Leo Z. wegens doodslag op de 25-jarige verkoper Cor Kar- reman veroordeeld tot een ge vangenisstraf van vijf jaar met aftrek van voorarrest. De monteur had op 2 janu ari onenigheid met Karreman gehad in een bar aan de Var- kensmarkt in Den Haag. Toen Karreman wegging was hij hem achterna gelopen en had hem op straat met een mes gesto ken. De verkoper overleed kort daarna aan de opgelopen ver wondingen. De rechtbank wilde met deze straf een voorbeeld stellen, zo lichtte de president bij het von nis toe. De officier van justitie had opgemerkt dat er in Den Haag geen week voorbij gaat zonder steek- of schietpartijen. JAN KASSIES uit Amster dam is op zijn verzoek eervol ontslag verleend als lid en voorzitter van de commissie van advies voor studie-op drachten op het gebied van de televisie. Hij wordt opgevolgd door de heer J.W. Rengelink uit Hilversum. gewond en binnen een seconde greep Thomas de revolver uit zijn hand. „Ik schoot op hem. vervol gens in de richting van Jams McClain en William Christmas en tenslotte op Ruehell Magee. Magee werd in zijn borst ge troffen, maar toen ik opnieuw wilde schieten was het maga zijn van het wapen leeg", al dus het verhaal van Thomas. Even tevoren had hij gezien hoe Magee een dodelijk schot afvuurde in het gezicht van rechter Haley. Over zijn eigen verwondingen verklaarde Tho mas rustig: „Ongeveer ander halve centimeter van mijn ruggegraat is weggeschoten, ik ben nu verlamd". Thomas, plaatsvervangend officier van justitie in Marin County, was de officier in het proces tegen McClain, die er van was beschuldigd een ci pier in de San Quentin-gevan- genis te hebben aangevallen. Volgens het openbaar ministe rie hadden McClain en de an deren de overval op het ge rechtsgebouw van Marin County en de ontvoering en moord beraamd. Angela Davis wordt be schuldigd van moord, ontvoe ring en samenzwering in ver band met de schietpartij. Vol gens de aanklacht heeft zij de vier, die de rechtzaal van Ma rin County binnendrongen ge holpen en met hen de overval beraamd. De officier van justi tie meent dat de gijzelaars moesten dienen om geruild te worden tegen de „Soledad- brothers", en dat Angela Davis daartoe het initiatief had ge nomen omdat ze van George Jackson hield. Magee de enige overlevende, raakte bij de schietpartij ern stig gewond. Hij zal later moeten terechtstaan op dezelf de aanklacht als die, die tegen Angela Davis is uitgebracht. SOEST (ANP) De drie uit de Van Mesdagkliniek ontsnap te mannen die woensdag kort na een gewapende bankover val in Baarn werden aange houden, hebben nog enkele in braken en diefstallen bekend. Tijdens het onderzoek van de auto, waarmee de overval is gepleegd, vond men drie vuur- buksen, die in Alkmaar gesto len bleken, twee elktrisehe boormachines, een moker en een breekijzer, afkomstig van diefstal uit Heerhugowaard, en een grote hoeveelheid drank, etenswaren en sigaretten. De polite van Soest, die het onderzoek leidt, veronderstelt, dat nog wel meer misdrijven aan het licht zullen komen. RIO DE JANEIRO (AP) Aartsbisschop dom Helder Ca mara van Recife, die momen teel in ons land is, heeft kri tiek uitgeoefend op de Brazili aanse militaire regering omdat zij een omstreden Belgische theoloog hebben belet naar Brazilië terug te keren. Pater Joseph Comblin. van de universiteit van Leuven, werd op 24 maart aangehou den in Recife. Noordoost-Bra- zilië, toen hij daar per vlieg tuig aankwam uit Europa. De Braziliaanse autoriteiten heb ben hem dezelfde diag nog te ruggezonden naar Europa. Hem werd medegedeeld dat hij niet langer welkom was in Brazilië. ..Sinds wanneer zijn onze militaire autoriteiten van me ning dat zij de bevoegdheden hebben kerkelijke activiteiten te controleren, plaatsen zij zich boven de bisschoppen en de paus?", vraagt Helder Ca mara in een speciaal rond schrijven uit Recife. Hoewel de aartsbisschop, als hij in het buitenland is. vaak kritiek uitoefent op de Brazili aanse regering, onthoudt hij zich daarvan gemeenlijk in ei gen land. Helder Camara is deze week in Nederland wiaar hij een oonferentde bijwoont van ge weldloze bewegingen. Hij is uit Recife vertrokken kort na het opsteLlen van het rond schrijven. De reden waarom pater Comblin uit Brazilië geweerd wordt, aldus schrijft aartsbis schop Camara. ligt in het feit dat hij onlangs heeft deelgeno men aan een theologische cur sus in Crateus, Noord-Brazildë. Bisschop Antonio Fragoso van Crateus heeft ruzie met de plaatselijke militaire comman danten in het nabijgelegen Taus. Hij heeft hen er eens van beschuldigd „nooit chris tenen te zijn" en de hoofdkerk van Taus laten sluiten uit pro test tegen w.at hij noemde de vervolging door de militaire autoriteiten van bepaalde priesters. Het was in Rio niet bekend of pater Comblin ac tief bij dit conflict betrokken is geweest. Aartsbisschop Ca mara opperde in zijn brief het denkbeeld dat de regering haar dictatoriale bevoegdheden opgeeft die zij na de staats greep van 1964 aan zich heeft getrokken. (ADVERTENTIE) Kant en klare universele kunsthars vulpasta met gebundelde hechtkracht op ELK materiaal, droog of vochtig, binnen of buiten. Krimpt of scheurt niet, zet niet uit. Onschadelijk voor handen. Onbeperkt houdbaar. Geen ver lies resten. Onmisbaar bij elk karwei: STOPPEN, PLAMUREN, HERSTELLEN" van beton, houtrot, afdichten, enz. 1 kg ƒ8.55, 2 kg ƒ15.30, 5 kg ƒ29.95 bij winkels in hobby- en dhz-artikelen, verfwaren, Ijzerwaren en bouwstoffen.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 11