Moboetoe duldt geen kritiek ONRUSTIG ZAMBIA Elektronische tegenhanger in V.S. van Chinese acupunctuur Luchtkussenring tegen botsingen GROOTSTE LOCS TER WERELD VOOR CHINA JDE HAAN DIE GEEN KIP INTACT Niets tegen K.K. zeggen JOSEPH DESIRE WERD SESE SEKO KOEBOE NGBENDOE WAZA Machinehal op 700 meter diepte binnenland buitenland Verslonzen Rekeningen Oppositie Afgekeurd Frankrijk De apparatuur Seminarie Kameleon HAMBURG Twee van de grootste die- den zonder pardon ontslagen door de oppermachtige Sese Seko, die niet bereid is zijn macht met anderen te delen. Het merendeel van de arbei ders in dit land maalt weinig meer om gezag en schijnt aan regelrechte muiterij toe te zijn. Men staakt, omdat een lager-aangestelde evenveel wil verdienen als hoger-geplaats- ten. Regelmatig komt het voor dat bijvoorbeeld machinisten hun kostbare ma terieel in de soep laten draai en. De militante vakbonden eisen aan de lopende band meer extraatjes voor hun le den. Kaoenda had veel gezegd over al het goede dat de staat de mensen zou bieden. Dit leidde er toe, dat vele dorps bewoners hun eigen tuintjes maar lieten verslonzen, want zou niet de regering de men sen alles geven wat zij nodig hadden? Ook op de boerderijen laat men de zaak er vaak bij lig gen en het is nu al zo, dat Zambia het voornaamste volksvoedsel, maïs, moet gaan invoeren. De regering zou dit jaar een groot landbouwkun dig ontwikkelingsplan ten uit voer gaan brengen waaraan over vijf jaar 21,1 miljard kwachas (2,94 miljard dollar) zou worden uitgegeven. Maar het dalen van de koperprijs heeft dit project onzeker ge maakt. Als er nog iets van doorgaat, dan wordt het mond jesmaat. Een grote crediteur die vroeger of later 'de rekening komt presenterfen is China. Dit land heeft voor Zambia een spoorwegverbinding aangelegd die begint in de hoofdstad van Tanzania, Dar Es Salaam, en leidt naar het Zambiaanse spoorwegnet. De kosten: ruim 135 miljoen kwachas (189 tmil- joen dollar), te betalen over vijf jaar verdeeld. Een manier om wat uit de moeilijkheden te komen zou zijn als men handelsbetrekkin gen ging aanknopen met het aangrenzende Rhodesië, waar men goedkoper terecht kan dan in andere landen. Maai zaken doen met Rhodesië is tegen het principe van Koen- da, die zich ook hier een man van vaste grondbeginselen toont. Een andere manier zou kunnen zijn als Zambia zijn kopei'produktie vergrootte (in 1971 brachten de mijnen 688.000 ton op). Maar dit kosi geld. In 1970 had Zambia 51 Kenneth Kaoenda, „K.K.". procent der mijnen genaast en sindsdien zijn er geen buiten landers komen opdagen om in de Zambiaanse mijnen hun geld te beleggen. Met andere woorden: tot een opvoering van de produktie kan het vooralsnog niet komen. De grootste slag voor het politieke leven in Zambia en alles wat daarmee samenhangt was toen Simon Kapwepwe, een oude vriend van Kaoenda en eens vice-president van Zambia, besloot zich uit de regering en de aan de leiding zijnde partij terug te trekken, en zelfs een oppositiepartij te gaan vormen. Die groep is on dertussen min of meer verbo den door Kaoenda en ongeveer honderd leidende personen van de organisatie zijn gear resteerd. Maar de oppositie is daarmee niet van de baan. Men kan dat ovel'ai merken. Zo kon men indertijd horen dat het Zambiaanse leger zijn sterke drank belastingvrij krijgt. Men betaalt dan per fles ongeveer een-derde van de winkelprijs. Door die goed kope drank is de insubordina tie in het leger toegenomfen- is het ziekteverzuim sterk geste gen en is het gekrakeel onder de soldaten, meestal met een mes in de hand, zowat ver dubbeld. Maar, zeggen mensen die het weten kunnen die goedkope borrel zorgt ervoor dat de militairen zich niet .het hoofd breken over politieke zaken. En dat heeft ook zijn 1 voordelen. Kaoenaa is een grote tegen stander van militaire staats grepen in Afrika en er ge beurt dus veel in het wereld del dat hem verdriet. Het was vooral een zware slag voor de president, toen generaal Idi Amin de macht greep in Oe ganda en president Milton Obote, een oude vriend van Kaoenda. aan de kant zette. Maar of men in Zambia ook verschoond zal blijven van verschijnselen als dit? „Hoe je het ook bekijkt", aldus een diplomaat in Loesaka. „1972 vordt voor Zambia een zeer interessant jaar. en interessan ter n->armate de tijd ver strijkt". (Van onze redactie buitenland) KINS JAS JA (ZAIRE) Zaire beleeft het jaar van de eigenheid. Zaire moet Zaire worden en wel op de manier die de machtige president Moboetoe zelf heeft uitgedacht. Dat begon met het geven van een nieuwe naam aan het land dat vroeger „Kongo" of Belgisch Kongo heette en dat na de onafhankelijkheid steeds werd aangeduid als Kongo-Kinsjasja, om het niet te verwarren met het huurland Kongo-Brazzaville. Het ging voort met het verwijderen van standbeelden van Europese ontdekkingsreizigers en andere zichtbare herin neringen aan het koloniale verleden. Iedereen werd opge vat zou krijgen op de kerk in Zaire ;die vrees was niet onge grond blijkens een nieuwe be slissing van de eenheidspartij, volgens welke in alle semina ries van Zaire jeugdafdelingen van de partij moeten komen. Bisschoppen die dit weigerden stellen zich bloot aan gerech telijke vervolging. Na het ver trek van Maloela zijn vier Belgische missionarissen, die om hun onderwijsmethoden al lang niet vertrouwd werden door de partijtop, eveneens uitgewezen. Een ding is volkomen duide lijk: president Moboetoe duldt niet de geringste vorm van verzet tegen zijn gezag. Op kritiek van welke kant ook heeft hij steeds met grote hardheid gereageerd. Toen het vorig jaar ontevredenheid on der de studenten aarf de uni versiteit in Kinsjasja tot beto gingen leidde, liet Moboetoe de universiteit sluiten, liet hij het merendeel van de studenten inlijven bij de strijdkrachten en kregen enkele van hen zware straffen voor militaire rechtbanken. Politieke proces sen komen veelvuldig voor en ministers of partijfunctionaris sen die hem niet bevallen wor- roepen een idee voor een nieuw volkslied in te dienen; het idee van Simon-Pierre Soka, een jezuiet, werd gehono reerd en hij werd opgenomen in de Orde van de Luipaard, De kwestie met mgr. Maloela heeft Moboetoe ook in moei lijkheden gebracht met de Westafrikaanse staten Senegal, Ivoorkusten Opper Volta. Na dat de aartsbisschoppen van Senegal en Opper Volta de be handeling van hun Zairiaanse collega fel hadden afgekeurd en de bisschoppen van de Franssprekende Afrikaanse landen mgr. Maloela hun soli dariteit hadden betuigd, stuur de Moboetoe een scherpe brief naar verschillende staatshoof den. Daarin sprak hij over „bepaalde valse broeders die onder een hoedje spelen met de blanke kolonialisten". Ver der dreigde hij de- economische unie te verlaten waarin Zaire verenigd is met Senegal, Op per Volta en Ivoorkust, „een organisatie van voormalige ko lonies van Frankrijk". Moboetoe betrekt Frankrijk erbij, omdat vooral de Franse pers de laatste tijd v-eel kritiek op hem heeft en hierachter vermoedt hij neo-koloniale drijfveren. Als Moboetoe vaststelt dat er in het Franssprekende Afrika neo-kolonialisme heerst, heeft hij zeker gelijk, maar de Kongolese president heeft zijn land zelf wagenwijd openge steld voor westerse economi sche invloeden, werkt de laat ste jaren zelfs in toenemende mate samen met Portugal dat in het buurland van Zaire, Angola, nog het ouderwetse kolonialisme bedrijft. De onaf hankelijkheidsbeweging in dat land wordt door Moboetoe te gengewerkt, terwijl deze be weging morele en materiële steun ontvangt van de Organi satie van Afrikaanse eenheid. Zo lijkt Moboetoe, die zijn ei gen land met ijzeren hand be stuurt, er niet bepaald naar te streven tenminste bevriend te blijven met andere Afrikaanse regeringen. KASSEL In liet Hessi- sche bergland nabij de Edertal- sperre in Duitsland is op een diepte van 700 meter een van de grootste kunstmatige berg holten ter wereld ontstaan. De holle ruimte in de rots 100 meter lang, 33 meter breed en 50 meter hoog wordt de ma chinehal voor een nieuwe wa terkrachtinstallatie met voor- raadbekken, dat in 1974 in be drijf zal worden genomen. De ze waterkrachtinstallaties met voorraadbelcken Zijn installaties die voor de compensatie in de stroomvoorziening dienen. Zij nemen 's nachts energie op, om daarmee de behoeftepieken 's morgens en 's avonds te dek ken. Opmerkelijk is de ongewo ne constructie van het machti ge gewelf. Het draagt zichzelf practisch, en Wel door meer dan duizend voorgespannen ankers (de uiteinden zijn op de foto te zien), die in de rotsw.anden werden gedreven. Door een 800 meter lange onderaardse gang kunnen diepladers van de spoorwegen de zware machine onderdelen voor de inbouw naar de onderaardse hal brengen. LOESAKA (Zambia) (AP) „Niets tegen K.K. zeggen", zei de buitenlander, een blanke, en hij schoof de barman een fooi toe. „Hij houdt er niet van, maar u wel, waar of niet?". „Nou en of", antwoordde de man achter de toog. Hij grijnsde en streek het geld op. „K.K." is Kenneth Kaoenda, president van de republiek Zambia. Hij wil Zambia maken tot een socialistisch, idealistisch en onafhankelijk land dat ook op eigen henen kan staan en waar „serviele verrassink- jes" als fooien niet meer mogen worden gegeven. Maar zoals het meer gaat, de mp "'Tf baas weet wat hij wil, maar lj#f gs§é||l| zijn mensen niet. Het resultaat SS 'HSO! van dit alles is, zoals Mao Tse-Toeng het zou kunnen zeggen, dat men in Zambia 'de fe -»*<•» s tegenstellingen tegenkomt die s bestaan wanneer "een" sodalis- ggSS^agj /ÖflSSffl tisch-denkende president een land leidt van mensen dife ka- JpflBplI pitalistisch denken. De Zambiaanse werknemers, zoals die barman, houden van fooien en wensen iets meer, voordat zij ergens moeite voor gaan doen. Dat ging allemaal fiog wel toen Zambia goed geld verdiende met zijn koper, maar toen het slecht ging met dat metaal leverde de indus trie de regering al snel geen 400 miljoen kwacha's (560 miljoen dollar per jaar) meer op, maar de helft. En die toe stand duurt nog voort. selhydraullsche locomotieven tér wereld met een vermogen van elk 5.000 pk zijn in de haven van Hamburg ingeladen met als bestemming Peking. Zij zijn deel van een grote opdracht voor de levering van 30 locomotieven voor de Volksre publiek China, die de firma Rheinstahl in juli 1970 ontving. De groene Pk-reuzen met het em bleem van de Chinese Staatsspoorwegen berei ken de respectabele lengte van 23 meter, een hoogte van 4,5 meter en een gewicht van 138 ton. Sedert 1966 rijden'er in de Volksrepubliek China vier locs van hetzelfde type met 4.000 pk. De nog dit jaar te leveren 30 locs uit Kassei lui den een nieuw tijdperk van de Chinese Staats spoorwegen in: de omschakeling in het perso nen- en goederentreinverkeer van stoom- op diesellocomotieven. de hoogste Zairiaanse onderscheiding. Tenslotte kregen alle burgers van Zaire op 15 .februari een week de tijd om hun christelijke doopnamen te veranderen in een „waarlijk Zai riaanse naam". Moboetoe gaf het voorbeeld door zijn voor namen Joseph Desiré af te werpen en zich voortaan te noe men: Sese Seko Koeboe-Ngbendoe Waza Banga, was zoveel betekent als: haan die geen enkele kip intact laat. Deze veranderingen, die alleen de oppervlakte schijnen te ra ken, hebben juist daardoor kri tische reacties opgeroepen, die d-oor generaal Moboetoe met strenge tegenmaatregelen wer den beantwoord. De kritiek kwam in de meest openlijke vorm van de katho lieke kerk, waardoor kardi naal-bisschop Maloela van Kinsjasja de eerste werd die de woede van Sese Seko moest ervaren. Vanwege zijn kritiek op Moboetoe's campagne voor terugkeer tot de authenticiteit ontzegde de president hem de toegang tot Zaire toen hij voor overleg in Vaticaanstad was, waar hij zich op uitnodiging van paus Paulus voorlopig ge vestigd heeft. De eerste kerkelijke reactie op Moboetoe's campagne stond in het weekblad „Afrique Chré- tienne" waarin mgr. Maloela schreef: „Het gaat er niet om met leuzen over onze oor spronkelijkheid en eigenwaar de te zwaaien, maar wel om deze oorspronkelijkheid en ei genwaarde in de praktijk te brengen. Gaan we nu uit de nacht van het verleden een oorspronkelijke Afrikaanse fi losofie opgraven, die, als ze al ooit heeft bestaan, alleen maar de uitdrukking kan zijn van een voor altijd achterhaalde situatie De herontdekking van een dergelijke levenshou ding kan onze problemen niet DUSSELDORF Een ideale kleine wagen voor mensen met weinig rijervaring zou dit vehikel kunnen zijn, dat menig stootje verdraagt en overal geparkeerd kan worden. Een vergunning voor het gemotoriseerde wegverkeer heeft het voertuig echter niet. Want het gaat om een kermisattractie, die voor de eerste maal in Europa op de vakbeurs voor kermisexploitanten in Düsseldorf Werd getoond: een motorscooter met luchtkussenring tegen bot singen. SALT LAKE CITY (UPI) -— Ruim driehonderd lijders aan kanker, rugziekten en andere langdurige kwalen in de Verenigde Staten kunnen een betrekkelijk pijnloos be staan leiden dankzij een elek tronisch apparaat dat in grote lijnen werkt als de acupunc tuur in China. Volgens dr. Theodore S. Roberts, hoofd van de afde ling neurochirurgie van de medische faculteit van de universiteit Vanutah en lid van een groep van 45 specia listen die de ruggewervelko- lom bestuderen en jaarlijks bijeenkomen om de werking van het zeven jaar oude ap paraat te bestuderen, is elek tronische stimulering in veel gevallen te verkiezen boven geneesmiddelen en andere pijnstillende methoden. Eén der eerste neurochirur- gen die de mogelijkheden van elektrische stimulering voor het verlichten van pijn onder kenden, was dr. Norman Shea- ly uit La Crosse in Wisconsin. „Ik vind het een beetje verve lend om het te moeten zeg gen", aldus dr. Shealy, „maar de zend-eenheid die ik tot voor kort gebruikt heb, is al 52 jaar verkrijgbaar en is huis- aan huis aan de man ge bracht. Alleen verkeerde men in onwetendheid". Shealy zegt dat hij met de Chinese pijnstillende praktijk van de acupunctuur als basis aan zijn experimenten begon. Maar door de naalden die daarbij in de huid gestoken worden, zond hij elektrische stroom. „Je kunt op die manier plaatselijke verdoving teweeg brengen. Zo zou je bij wijze van voorbeeld een been of teen kunnen afzetten. Maar de patiënt die een kwaal heeft, heeft iets nodig dat hij met zich moet kunnen meedragen. Elektronische acupunctuur wordt echter nog steeds ge bruikt als proefmethode en tijdelijk hulpmiddel", aldus Shealy. De ,,C"- of pijnvezels, le ve zels die de pijnsignalen dra gen, vechten met beta-vezels die géén pijn uitzenden, om neuronen of zenuwcellen van de wervelkolom. „Als je beta-vezelwerking elektrisch stimuleert, kan de „C"-vezel afgehouden worden van het afstoten van de cel", aldus Shealy. Een elektrode ver schaft de extra-stimulering van de beta-vezels, die zich vaq de „C"-vezels afscheiden wanneer ze de ruggewervelko- lom bereiken. De ruggewer- velkolom is de gemakkelijkste plaats voor het verhelpen van oijn door middel van elektrici- -.eit. Als de ontvanger door •en operatie vlak onder het lorstbeen is ingebracht, relay- •ert hij schokken elektriciteit •an zes watt door een draad lie over de schouder onder de luid loopt en verbonden wordt met een elektrode die vlak boven de pijnstreek in de rug- gewervelkolom is ingeplant. Hierdoor wordt het gevoel van pijn op alle plaatsen onder die plek weggenomen. De elektrode is acht milli meter breed, vijftien millime ter lang en één millimeter dik, de omvang van de nagel van de pink van een volwassen man. De elektriciteit wordt opge wekt door een zendér die ge dragen wordt in broekzak, tas of beha, en die ingeschakeld wordt door een druk op een knop. „De stroom van zes watt die door een in de hand ge houden, op batterijen werkende bron wordt opgewekt ligt on der de pijndrempel en veroor zaakt geen schade aan orga nen", zegt dr. Roberts. De ge middelde patiënt zet de pijn stillende apparatuur door de druk op de knop tussen de acht en twaalf uur per dag aan. Sommigen laten het appa raat de hele nacht werken. Volgens dr. Roberts moeten de patiënten een prikkelend ge voel in de pijnstreek gewaar worden om pijnverlichting te krijgen. „Geen prikkeling, geen verlichting", zegt hij. In feite was mgr. Maloela be zorgd dat de regering te veel oplossen en kan ons niet hel pen om in een moderne wereld te leven. Onze wereld is nu eenmaal niet meer die van on ze voorvaderen, hun levens houding kan niet meer de onze zijn". Dat was niet best. De leiding van de Revolutionaire Volks beweging (de enige politie partij in Zaire) reageerde ge heel in de geest van de haan, die met vakantie in Zwitser land was door de kardinaal uit de Orde van de Luipaard te stoten, hem te bevelen zijn pa leis in Kinsjasja te verlaten en hem in de partijkrant uit te schelden voor „Kameleon" en „produkt van neo-kolonialisti- sche chantage". Uitdrukkelijk werd gezegd dat niet de kerk ter discussie stond maar de persoon van mgr. Maloela. Een dag laterverklaarde Moboetoe in een interview met een Bel gische krant het geheel eens te zijn met deze maatregelen. Hij zei: „Dit zal hem (de kardi naal) heel duur komen te staan". Dat is nu dan wel ge bleken met de verbanning van Maloela. J. D. Moboetoe, nu gesierd met een waarlijk Zairiaanse naam.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 11