Regering is niet opgewassen
mammoetbedrijven
en
Zeeland duizenden boompjes
rijker
PZEM-
Wetenschap legt GS
binnenkort plan voor
Relatie industrie
mens uitgangspunt
CONCLUSIES UIT ANALYSE VAN
VESTIGING SHELL MOERDIJK:
kern-
centrale
OM DE TOEKOMST
VAN ONZE KINDEREN
Piano
akkoord
bender
Drie maanden
voor diefstal
Opklaringen
SCHOLIEREN HEBBEN EEN DRUKKE DAG
HOKKEN
VLIEGVELD
stad
streek
Fluor
BELANGEN
INVLOEDEN
DRUK VOORAF
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
Eeti hojth
mm tmAohm ovw kern gaM
kettnerfitduwaer
Donderdag 30 maart 1972
3
GEZONDHEID IN
ONDERZOEK
De winnaar van de tekenwedstrijd in het kader van Boomplantdag in Sluis krijgt zijn
prijs uitgereikt. Burgemeester mr. H. van de Beid (midden) kijkt toe.
(Van onze correspondent)
MIDDELBURG De recht
bank te Middelburg heeft
twee Middelburgers. M. P. en
M. C. veroordeeld tot drie
maanden gevangenisstraf met
aftrek, waarvan een maand
voorwaardelijk, een proeftijd
van twee jaar en voor C. toe
zicht van de reclassering. De
twee mannen hadden op 26
januari jongstleden nabij
Veere ingebroken in een zo
merhuisje. Zij namen daar
verschillende antieke voorwer
pen weg. Ze werden door de
politie gegrepen terwijl zij
met de kostbaarheden op weg
waren naar een heler in Rot
terdam. Veertien dagen gele
den eiste de officier zes maan
den gevangenisstraf, waarvan
twee maanden voorwaardelijk,
en twee jaar proeftijd en toe
zicht van de reclassering.
Vooruitzichten voor vrijdag
cn zaterdag, opgesteld door het
KNMI op woensdag om 18.00
uur.
Enkele buien, vooral later op
klaringen en ongeveer normale
temperaturen.
Weersvooruitzichten in cijfers
gemiddeld over Nederland.
Voor vrijdag: aantal uren
zon: 0 tot 6. Min. temp.: om
streeks normaal. Max. temp
van ongeveer normaal tot 3
graden onder normaal. Kans op
een droge periode van minstens
12 uur: 60 procent. Kans op een
geheel droog etmaal: 30 pro
cent.
Voor zaterdag: aantal uren
zön: 1 tot 8. Min. temp.: om
streeks normaal. Max. temp.
omstreeks normaal. Kans op
droge periode van minstens 12
uur: 80 procent. Kans op eer.
geheel droog etmaal: 60 pro
cent.
(Van een onzer
verslaggevers)
MIDDELBURG/LEIDEN
In de loop van juni hoopt
het instituut voor preventie
ve geneeskunde TNO
een globaal plan aan G.S.
van Zeeland te kunnen voor
leggen, voor een groot
scheeps onderzoek naar de
gevolgen van de industriali
satie op de gezondheid van
de mens.
De belangstelling gaat daar
bij in het hijzonder uit naar het
Sloegebied en met name naar
de gevolgen voor de gezondheid
van de fluor-uitstoot van gro
te fabrieken in het Sloe. Het
zou al van belang zijn aldus
een der instanties die bij dit
breed opgezette onderzoek wor
den betrokken, als er een soort
„nulfase" voor de gezondheids
toestand van de mensen in een
jong industriegebied kon wor
den geformuleerd.
Als het project doorgaat,
waarover in juni meer zeker
heid zal bestaan, dan zal het
worden geleid door de aan het
NIPG-TNO verbonden psycho
loog, dr. J. Ackermans. Dr. R.
van der Vlist. onderdirecteur
wetenschapsbeleid van het
NIPG, zal als socioloog bij het
onderzoek worden betrokken.
Of dit onderzoek, waarmee vijf
jaar is gemoeid, kan doorgaan,
zal in sterke mate afhangen van
de financiële mogelijkheden. De
kosten schommelen rond de vijf
ton per jaar. De financierings
middelen zullen voor een groot
deel door de rijksoverheid be
schikbaar moeten worden ge
steld.
„Wij bevinden ons nu in het
stadium waarin kennis van
Zeeland en zijn bevolking
wordt vergaard. Vele Zeeuwse
provinciale diensten zijn ons
daarbij behulpzaam", aldus dr.
Van der Vlist. Van groot belang
voor het formuleren van de pro
bleemstelling noemt hij de uit
komst van een bliksemenquête
in de gemeente Boi-sele. die vo
rig jaar door de Stichting Zee
land werd gehouden, en waar
van de resultaten binnenkort
worden gepubliceerd.
Het feit dat een psycholoog
het onderzoek gaat coördineren
betekent niet dat het er om be
gonnen is uitsluitend de psy
chische kanten van de indus
trialisatie te belichten. „Dr.
Ackerman zal uiteraard wel
vanuit zijn eigen discipline een
belangrijke inbreng leveren",
zegt dr. Van der Vlist.
In het Axelse bos wérd ook het nodige spitwerk verricht.
Uit andere bron vernemen wij
dat voor een deel-onderzoek in
Borsele de Rotterdamse GGD
zal worden ingeschakeld. Daar
bij gaat het bijzonder om de
mate aan fluor-aantasting van
gebitten en haren van jonge j
kinderen in deze industriële ge - j
meen te. Het deel-onderzoek kan j
eventueel aan het grotere on
derzoek voorafgaan.
Als het onderzoek doorgaat,
dan zal ook de Stichting Zee
land als begeleidingscommissie
worden ingeschakeld. Ook
reeds tijdens de voorbereidin
gen is deze instelling zeer ac
tief. Zo organiseerde zij een
ontmoeting tussen de mensen
van het NIPG en het provinci
aal bestuur en zijn deskundi
gen, in het begin van deze
maand. Daaraan vooraf waren
er contacten tussen de Vereni
ging Milieuhygiëne Zeeland en
het te Leiden gevestigde we
tenschappelijk instituut.
(Van een onzer
verslaggevers)
AMSTERDAM - DEN
HAAG Een nationale re
gering is niet opgewassen te
gen de grote bedrijven die
over een internationale
machtsbasis beschikken. De
ze conclusie is te vinden in
de studie 'Ruimtelijk beleid
in Nederl-and' van de Wiardi
Beckmanstichting, die
woensdag is gepubliceerd.
Bijlage bij die studie is een
analyse van de gebeurtenis
sen die betrekking hebben
op de vestiging wan Shell
Chemie aan de Moerdijk en
een aantal conclusies die
daaraan verbonden worden.
De conclusie waarmee dit ar
tikel begint is er een van.
Het gaat er steeds meer op
lijken, dat Shell Moerdijk de
vaderlandse geschiedenis
boekjes zal halen. Maar dan
niet met de aureolen van
trots en romantiek, waarmee
wij gewend zijn de Afsluit
dijk en de Moerdijkbruggen
te versieren.
Integendeel, de beslissing
over Shell Moerdijk, officieel
4 december 1968 bekend ge
maakt, is gevallen in een tijd
waarin van lieverlee de ge
dachte veld won, dat het be
grip „welvaart" te eenzijdig
economisch werd uitgelegd
en weinig te maken had met
„welzijn". In dat laatste zit
natuurlijk een stuk welvaart
begrepen, maar dan wel in
functie van het totale welzijn
van iedereen en niet als een
toevallige bijkomstigheid van
een economische groei om
zichzelf.
Het beleid van een rege
ring dient op dat welzijn ge
richt te zijn, maar de studie
van de Wiardi Beekman-
stichting signaleert een aan
tal schijnbaar onoverkomelij
ke moeilijkheden voor een
regering, die geboden is aan
nationale doelstellingen (eco
nomische groei, werkgele
genheid). Zij kan bijzonder
afhankelijk worden van de
mammoetbedrijven, die im
mers, aldus de studie, deze
doelstellingen haast personi
fiëren.
Uit de beschrijving van de
Shell Moerdijkgeschiedenis
wordt o.a. geconcludeerd, dat
bestaande planologische be
leidsdoeleinden onder druk
van de concurrentieverhou
dingen met het buitenland
zonder meer terzijde gescho
ven worden, dat geheimhou
dingen over plannen en on
derhandelingen een goede
voorbereiding van de bestuit-
langen aangedragen: een oor
spronkelijk Nederlands be
drijf moest voor de natie
bewaard worden en de regio
nale werkgelegenheid zou er
mee gediend zijn. Het eerste
belang wordt er „een voor de
liefhebbers" genoemd. Over
het tweede wordt gezegd:
,Zo zal Shell een beroep
moeten doen op hoogge
schoolde arbeid uit Rotter
dam. Bovendien, mocht de
vestiging een aanzienlijk
deel van de pendel naar zich
toetrekken, dan zal dit de
krapte op de Rotterdamse ar
beidsmarkt doen toene-
vorming in de weg staan en
dat uitgebreide en ondoor
zichtige subsidieregelingen in
verschillende landen het on
mogelijk maken om Europees
gezien tot een economisch
verantwoorde industriesprei
ding te komen.
Maar ook nationaal gezien
staat volgens de WBS-studie
de Moerdijkaffaire model
voor het aantonen van een
aantal tekorten.
Van overheidswege werden
twee duidelijke nationale be-
De WBS-studie vondt, dat
Shell Moerdijk niet beant
woordt aan de eis van bevol
kingsspreiding, waar de
Tweede Nota Ruimtelijke
Ordening op mikt, maar dat
er sprake is van de verdere
expansie van Rotterdam.
Voorts wordt vastgesteld,
dat er een gebrekkige sa
menwerking is tussen de
verschillende departementen,
waarin Economische Zaken
een zware plaats inneemt.
Economischa Zaken, aldus de
studie, ziet zich zo langza
merhand geplaatst tegenover
de andere departementen,
die doeleinden respecteren,
welke in toenemende mate
aanspraak maken op een
even groot gewicht als dat
van de volledige werkgele
genheid.
In de conclusies die de
WBS-studie trekt op lokaal
en regionaal niveau staat te
lezen, dat in het betreffende
geval geen sprake is geweest
wan samenwerking tussen de
bestuurlijke lichamen die bij
de ontwikkeling van de
"Gouden Delta' betrokken
zijn geweest. En voorts dat
vooral de kleine gemeente
bij het opstellen van bestem
mingsplannen teveel bloot
staan aan invloeden die zich
aan een directe politieke
verantwoordelijkheid kunnen
onttrekken. Dat was in het
geval van Shell Moerdijk de
invloed van de stad Rotter
dam, die (citaat Thomassen)
„alleen maar timmerman"
speelde.
Tenslotte nog enkele con
clusies uit de studie op het
stuk van de democratie en
ruimtelijke ordening. De
druk die Shell kon uitoefe
nen voorkwam dat met de
Staten Generaal vooraf over
leg werd gepleegd over de
afwijking van het ruimtelijk
beleid. Ook in democratisch
opzicht blijkt er grote be-
hoefte te zijn aan procedures
voor bestemmingen met nati
onale betekenis. Dat werd in
dit geval duidelijk uit een
gebrek aan inspraak, uit veel
te laat op gang gekomen pro
testen en uit het feit, dat
lagere overheden andere doel
einden blijken na te streven
dan de landelijk naar boven
komende doeleinden en wen-
KATSOERA, een hoge ambte
naar in het Sovjet-ministerie
van hoger onderwijs, is tot
twaalf jaar dwangarbeid ver
oordeeld wegens het aanne
men van steekpenningen.
(ADVERTENTIE)
Hoogwater
lorgen, vrijdag 31 maart:
Bergen op Zoom 4.50 en 17.10,
Hansweert 3.57 en 16,17, Ter-
neuzen 3.16 en 15.34, Vlissm-
gen 2.46 en 15.03, Wemeldin-
ge 4.40 en 17.00.
DEN HAAG (ANP) Kon-
stanz 240 plus 3, Rheinfelden
160 min 9, Straatsburg 158
plus 18, Plittersdorf 280 plus
28, Maxau 329 plus 21, Plo-
chingen 139 plus 7, Mannheim
117 plus 10, Steinbach 133
plus 3, Mainz 159 plus 13,
Bingen 67 plus 14, Kaub 80
plus 16, Trier 295 plus 49,
Koblenz 102 plus 24, Keulen
37 plus 16, Ruhrort 192 plus
12, Lobith 796 plus 22, Pan-
ne'rdense kop 773 plus 22, Nij
megen 591 plus 16, IJsselkop
744 plus 20, Eefde IJssel 258
plus 8, Deventer 154 plus 1,
Monsin 5496 plus 6, Borgharen
4002 plus 63, Belfeld 1136 plus
37, Grave beneden de sluis
510 plus 5.
(Van een onzer verslaggevers!
HONTENISSE/SLUIS Hoe
veel bomen er gisteren zijn ge
plant is moeilijk te achterhalen,
maar liet aantal loopt in de
duizenden, waarvan in Zeeland
zo'n 2400.
De toekomstige leerlingen
van de nieuwe Jarinosehool ii
Kioosterzande hebben met d<
hulp van hun jonge collega
scholiertjes de omgeving van f!<
school aanzienlijk verfraaid.
In de gemeente Honteniss»
hebben in totaal ruim 250 leer
lingen van de hoogste klasse
van alle lagere scholen aan hc
Boompiantfeest deeigenomer
Wethouder P. Everaert gaf. hei-
het voorbeeld door ais eersc.
een van de bomen te planten
onder het kritische oog van de
overige leden van het college
van b. en w. en de hoofden dei-
scholen.
Hulst is op slag 330 bomen
■n struiken rijker geworden
vvaaronder 32 wilgenbomen en
vele meidoorns. Het groen werd
geplant door in totaal 330
jeugd-natuurwachters, die daar
voor in tien groepen waren ver
deeld.
In Axel hebben de leerlingen
an de hoogste klassen van alle
agere scholen bomen geplant
n het recreatie-bos. De groep
n deze gemeente was zo groot,
dat dinsdag aan de officiële
boomplantdag al informele
plantingen in Koewacht en
Zuiddorpe vooraf waren ge
gaan. De kinderen uit deze
kernen waren gisteren ook in
Axel present, waar ze in het
cultureel centrum De Halle
werden verrast met een boeien
de film.
In Sluis hebben ruim liondera
kinderen van de hoogste klas
sen van de lagere scholen uit
Sluis en Retranchement 'n fiks
aantal bomen geplant. Het
nieuwe groen staat bij het par
keerterrein in Sluis en op de
Silit-Annastraat.
Burgemeester mr. H. P. L.
van den Beid woonde het bo-
menfestijn bij en hij was het
die in de loop van de middag
in het stadhuis de prijzen uit
reikte van de expressiewed
strijd, die onder het motto
„bloeiende bomen" werd ge
houden.
Boomplantdag is voor de
hoogste klassen van de Groede-
se lagere scholen ook werkelijk
een feestdag geworden. Burge
meester A. Schipper van Oost
burg sprak de kinderen voor
het planten toe en wees hen op
het belang van deze dag. Hij
riep de jeugd op, het storten
van vuil mee te helpen beper
ken, waardoor de schoonheid
van de natuur zal blijven.
Deze bomen werden in Groe
de geplant in het uitbreidings
plan De Gouveneurswijk en we!
in de Mr. de Casembrootstraat.
Na het planten van de bomen
werden de kindaren getrak
teerd in de Drie Koningen cc
Groede.
De kinderen kregen ook op
dracht een opstel over de boom
plantdag te schrijven.
(Vervolg van pagina 1)
Hel nucleaire deel van de
centrale Borssele is aldus
nog steeds Ir. Tiktak bere
kend op het theoretisch groot
ste ongeluk, dat zich in het
reactorgebouw kan voordoen:
een totale breuk van de dikste
leiding met radio-actief water.
Dan nog treedt er geen radio
actieve straling naar buiten,
dank zij een dikke stalen en be
tonnen schild rondom het gehe
le gebouw.
Het probleem van het stra-
lingsgevaarlijke afval is - zo
meent Ir. Tiktak nog niet tot
een goede eindoplossing ge
bracht. Opslag van deze stoffen
is gedurende jaren mogelijk
binnen de centrale zelf, maar
de definitieve verwerking en
opslag is nog niet geregeld. „Eer
deze kwestie voor ons acuut
wordt, zijn we jaren verder en
intussen zal een speciale werk
groep, waarin ook het Reactor
centrum Nederland vertegen
woordigd is, de oplossing wel
hebben gevonden".
De N.V. KEMA meent nu
reeds, in opdracht van de
PZEM, de stralingsintensiteit op
dit moment in de omgeving van
de centrale „nu er nog geen
plutonium ligt te smoren". De
ze metingen gaan ook later
door, aldus de PZEM-directie
„zodat wij ook wat de omge
ving betreft voortdurend we
ten wat onze nulfase was".
Een probleem, dat pas over
25 jaar gaat spelen, betreft de
vraag wat men met het „inwen
dig radio-actieve" reactorge
bouw moet doen, als de centrale
weer uit bedrijf wordt geno
men. Ir. Tiktak: „Eenvoudig de
deur dichtdoen en er niemand
meer in toelaten, lijkt me de
beste oplossing. Afbreken gaat
niet, al neemt de stralingsinten
siteit elk jaar met een factor 2
af
(ADVERTENTIES)
(Van een onzer verslag -
evers)
GOES De postdui-
moeten binnenkort
hokken". De ge
dij ke raad voor
- d van het land-
vschap heeft aan de
vse gemeentebestu-
een advies uitge-
cht omtrent een op-
kgebod. Men heeft
jorgesteld, om de post
iuiven op te hokken ge
turende de periode van
2 april tot en met 13
mei 1972.
Tenslotte, zo schrijft minis
ter Drees, is overwogen dat
gecompliceerdheid van het
vraagstuk zonder twijfel de
behoefte meebrengt aan een
goede organisatie van de in
formatieverstrekking aan de
talrijke geïnteresseerden, ten
einde te waarborgen dat zij
tijdig in de werkzaamheden
worden betrokken, wanneer
de door hen behartigde belan
gen in het geding komen.
Daartoe wordt de breed sa
mengestelde adviescommissie
ingesteld, die overigens niet
tot taak krijgt bevoegdheden
uit te oefenen die al bij be
staande diensten berusten. Wel
behoort het tot de taak van
deze commissie de zeer om
vangrijke stroom van informa
tie, die geleidelijk zal ont
staan, te doen belanden bij
alle geïnteresseerden. In de
commissie zullen behalve ver
tegenwoordigers van departe
menten ook lagere overheid
sorganen zitting krijgen. De
minister denkt daarbij vooral
aan de provinciale besturen
van Noord- en Zuid-Holland,
Noord-Brabant en Zeeland en
de gemeentebesturen van Am
sterdam en Rotterdam. Deze
overheden hebben al belang
rijk voorbereidend werk ver
richt, meent Drees.
"V
I „Een piano? Daar
1 men wij niet aan toe".
Mag Bender-K&D voor-
Ij zichtig veronderstellen dat
mensen die zoiets zeggen,
I de prijs van een piano mis-
I schien een tikje verkeerd
taxeren?
I Voor nog geen 2600
I gulden namelijk hebt u al
een piano van een kwaliteit
waar Bender-K&D volledig
I achter kan staan. En dan
I niet van een merk want
keus hebt u bij ons in over
vloed (wij voeren minstens
111 merken).
Het moet dus wel
vreemd lopen, wilt u na een
rustig en bijzonder infor
matief gesprek niet tot een
akkoord komen.
deskundig in klank
Breda: Van Coothplein 12
