ABBA EBAN: UITTOCHT TOT STAND GEKOMEN
mmm
Christenen
verlaten
Jeruzalem
BEROERING IN ZUIDWEST-AFRIKA
Hele Gaza-strook verjoodst
HOOGSTE REUZENRAD
„herwonnen
papier"
bijdrage aan
milieubehoud
Duitsland
start anti-
rook-shag
binnenland
buitenland
Meewerken
Hoop
Laatste ompoling
waarschijnlijk
12.500
jaar geleden
Nieuwsverbod
Geen belang
KROTOPRUIMING
IN RIO
Psychologisch
ft
(Van onze correspondent in Israël)
JERUZALEM George Appleton, de aarts
bisschop van de Anglicaanse gemeente in Jeru
zalem, maakt zich evenals paus Paulus de Zesde
zorgen over de toekomst van de christelijke ge
meenschap in de heilige stad.
En ook al is wegtrekken van christen Arabieren
uit de landen van het Midden-Oosten naar de Ver
enigde Staten, Canada en Australië een algemeen
verschijnsel, dat ten nauwste samenhangt met de
onzekere politieke toestand, doet het de oude aarts
bisschop pijn dat „de beste en intelligentste christenen
Jeruzalem verlaten".
De aartsbisschop onder
schrijft echter de verkla
ring van 7 Arabische patri
archen van 10 maart 1971
niet, waarin Israël ervan
wordt beschuldigd een ein
de te willen maken aan de
Christelijke aanwezigheid in
Jeruzalem.
„Ik verdenk de Israeli's er
niet van de uittocht van
christenen aan te moedigen.
Het tegendeel is het geval.
Vele Israeli's willen dit he
lemaal niet," zegt aarts
bisschop Appleton.
De Israëlische minister van
Buitenlandse Zaken Abba
Eban heeft de beschuldigin
gen van Christelijke zijde,
dat de emigratie van Chris
tenen uit Jeruzalem is toe
genomen, onlangs ontze
nuwd.
Volgens de officiële Israëli
sche cijfers is de uittocht
van Christenen uit Jeruza
lem, sedert de stad door de
Israëli's in juni 1967 werd
Israëli's in juni 1967 werd
veroverd, tot stilstand geko
men.
Terwijl het aantal Christe
nen in Jeruzalem onder
Jordaans bewind van 1948
tot 1967 terugliep van
25.000 tot 10.800 zielen, be
vinden zich er nu volgens
de Israëlische cijfers 11.500
Christenen.
Van Christelijke zijde wer
den de door minister Eban
genoemde cijfers aangeval
len, waarop het ministerie
van Buitenlandse Zaken
wat terugkrabbelde.
Aartsbisschop Appleton
heeft het met de uitspraak
dat „het aantal Christenen
sedert 1967 in Jeruzalem
niet sterk is teruggelopen,"
waarschijnlijk aan het rech
te einde.
Achter de schermen zoekt
de energieke aartsbisschop
niettemin naar wegen om
vooral het emigreren van
de vooraanstaande en best
wontwikkelde Christen A-
rabieren uit Jeruzalem te
stoppen.
Daarbij gooit hij het zowel
over de religieuze als over
de politieke boeg. Naar het
oordeel van aartsbisschop
Appleton is Christelijke
eenheid in Jeruzalem een
allereerste vereiste om het
„lek" te dichten.
„Als de Christelijke kerken
in Jeruzalem weigeren sa
men te werken, zullen wij
Christenen onze diepste re
ligieuze overtuigng verra
den," zegt hij met een pijn
lijke uitdrukking in zijn
Uit het openhartige ge-
rustige blauwe ogen.
sprek, dat de aartbisschop
in zijn werkkamer in de
St.-George Dome in Jeruza
lem met mij voert, blijkt
duidelijk dat het met die
Christelijke eenheid, met de
onderlinge samenwerking
van de kerken in Jeruza
lem, vrij droevig is gesteld.
Aartsbisschop Appleton
heeft de zware taak op zijn
schouders genomen die
Christelijke eenheid omwil
le van de Christelijke aan
wezigheid in Jeruzalem to
smeden.
„Wij Christelijke kerken
moeten de Christen Arabie
ren in Jeruzalem overreden
hier te blijven. Wij moeten
hen betere onderwijs-facili-
teiten bieden zodat zij hier
en niet in het buitenland op
gelijke hoogte met de Israë
li's kunnen komen."
Met zijn Christelijke en Pa
lestijnse vrienden op de
westelijke Jordaan-oever
„ik ben een vriend van het
Palestijnse volk" werkt
hij hard aan de oprichting
van een nieuwe middelbare
school en een Arabische
universiteit in Jeruzalem.
De aartsbisschop is er ech
ter van overtuigd dat beter
onderwijs alleen maar een
hulpmiddel kan zijn om de
uittocht van Christen-Ara
bieren uit Jeruzalem te
stoppen.
Hij weet dat een politieke
oplossing voor het probleem
Jeruzalem en het Palestijn
se volk geboden is om de
Christenen in de heilige
stad nieuwe hoop te geven.
De stichting van een Pales
tijnse staat op de westelijke
Jordaanover met Jeruzalem
als gemeenschappelijke
hoofdstad voor de nieuwe
Palestijnse staat en Israël is
volgens aartsbisschop Ap
pleton het geneesmiddel om
de overwegend uit Arabie
ren bestaande Christelijke
gemeenschap in Jeruzalem
nieuw leven in te blazen.
Als Palestijnen kunnen de
Christen Arabieren in Jeru
zalem zich dan met de
nieuwe staat identificeren,
aan de op en uitbouw ervan
meewerken.
In het kader van deze Pa
lestijnse staat, die een con
federatie met Jordanië zou
moeten aangaan kunnen
ook de Christen Arabieren
hun nationale aspiraties
eindelijk realiseren.
Maar is dit toekomstbeeld
geen fata-morgana Een
onbereikbaar doel
Weet aartsbisschop Apple
ton dan niet dat de Israëli's
Oost-Jeruzalem nooit meer
zullen opgeven en alles
doen om met voldongen fei
ten het historisch recht op
de oude stad van Jeruzalem
met een demografisch argu
ment kracht bij te zetten
Volgens de Israëlische plan
nen zullen er al in 1975
evenveel joden als Arabie
ren in het ingelijfde deel
van Jeruzalem moeten wo
nen, cLw.z. 75.000 per bevol
kingsgroep.
Geen joodse nederzetting in
Israël is ooit zo snel ge
groeid als de joodse ge
meenschap in Oost-Jeruza-
lem.
In de heuvels rond Oost-Je
ruzalem verrijzen complete
nieuwe joodse wijken. Vol
gens de jongste cijfers zijn
er al meer dan 13.000 woon
eenheden opgetrokken. In
1975 zullen het er 20.000
moeten zijn.
De regering van mevrouw
Golda Meir en de Jewish
Agency hebben miljoenen
guldens geïnvesteerd in de
definitieve verjoodsing van
Jeruzalem.
Geld nog moeite worden
gespaard om het recht van
de sterkste in Jeruzalem te
laten zegevieren.
Tegenover deze lijnrechte
onverbloemde Israëlische
politiek kan aartsbisschop
Appleton niet meer dan de
hoop stellen dat Israël naar
de stem van de wereld-opi
nie zal luisteren en haar
bouw-activiteiten in en om
de ommuurde stad, de hei
lige stad, zal stopzetten.
En als de Israëli's niet naar
de stem van het Vaticaan of
de Veiligheidsraad willen
luisteren geeft hij zijn Ara
bische vrienden in Jeruza
lem de volgende raad
„Steek zelf de handen uit
de mouwen. Ga op de grond
in Oost-Jeruzalem, die jul
lie behoort zelf een om
vangrijk huizenproject bou
wen. Dait moeit dan het Pa
lestijnse antwoord zijn op
de joodse uitdaging."
(Van onze oorrespondent) -
curs-
TEL AVIV Langzaam
maar heel zeker begint de
Israëlische vestigingspoli-
tiek in de bezette Arabi
sche gebieden duidelijke
vormen aan te nemen. On
langs maakte de minister
van huisvesting, Sharef, in
het parlement bekend, dat
de huidige joodse nederzet
ting bij Hebron op de wes
telijke Jordaanoever 1.000
woningen voor 5.000 men
sen toegevoegd zal krijgen.
Voorts is het Israëlische
vijfjarenplan voor de Gaza-
strook op papier klaar.
Als het door de regering
zal worden goedgekeurd
zal de Gaza-strook, waar
zo'n 350.000 Palestijnse
vluchtelingen samenhokken,
snel een heel erg uitgespro
ken Israëlisch gezicht krij
gen. Het ligt in de bedoe
ling op de oude Britse man-
daatsgrens van Palestina in
het zuidelijk puntje van de
Gazastrook aan de Middel
landse Zee een derde grote
Israëlische haven te bou
wen. Aanvankelijk zal die
stad 40 tot 50.000 inwoners
moeten tellen. Maar met de
mogelijkheid dat het er een
half miljoen zullen worden
is ook rekening gehouden.
In ieder geval is het wel
duidelijk dat de Israëlische
plannenmakers ervan uit
gaan dat de Gazastrook de
finitief deel van Israël zal
gaan uitmaken en dat de
Britse mandaatsgrens wel
eens de grens met Egypte
zou kunnen gaan worden.
(Van een onzer verslagge
vers)
BREDA Het Amerikaanse
tijdschrift Environment een
periodiek verschijnende uitga
ve van de Scientists Institute
for Public Information zal
voortaan worden gedrukt op
papier dat gemaakt is van af-
valpapier. Door het gebruik
van „herwonnen papier" wil
de redaktie een daadwerkelij
ke bijdrage leveren aan het
milieubehoud.
In een begeleidend artikel
motiveren de samenstellers de
nieuwe verschijningsvorm met
enkele cijfers. Voor het produ
ceren van een nummer van
het blad zijn volgens de re
dactie 51 bomen nodig. Deze
bomen worden dus gespaard
door oud papier te gebruiken.
Voor de hele jaargang van het
blad met een betrekkelijk
kleine oplage betekent dit
het behoud van 680 bomen of
56 hectaren bos. Bovendien is
herwonnen papier zachter van
kleur en lichter van gewicht.
In Europa wordt op kleine
schaal ook al herwonnen pa
pier toegepast. Voor Neder
land en Groot-Brittannië be
dragen de percentages resp. 35
en 25.
(Van een onzer redacteuren)
BREDA Het aardmagne-
tisch veld van de aarde is in
het verleden vaak en onregel
matig van richting veranderd.
Het magnetisch noorden in de
buurt van de noordpool en
het magnetisch zuiden zijn dus
verschillende malen verwis
seld.
Een team onderzoekers van
de Universiteit van Amster
dam heeft in samenwerking
met de Universiteit van Stock
holm ontdekt dat de laatste
ompoling waarschijnlijk 12.500
jaar geleden is geweest, dus
ruim 10.000 jaar voor Christus.
Dit was enkele duizenden ja
ren voor het einde van de
ijstijden die een groot deel van
Europa toen met ijs bedekten.
In die periode zou een com-
pasnaald langzaam van het
zuiden naar het noorden zijn
gedraaid, als er mensen zou
den hebben geleefd die een
kompas hadden kunnen ma.
ken.
De oorzaak van deze omke
ring ligt o.a. in een langzame
verplaatsing van de vloeibare
en electriseh geleidende bui'
tenste deel van de aardkern.
(Van onze redactie
buitenland)
Woor het eerst sinds de
Zuidafrikaanse rege
ring in het midden van de
zestiger jaren begon Na
mibië (Zuidwest-Afrika)
naar Zuidafrikaans voor
beeld in te richten, is er
sprake van grote onrust
in dit woeste land met
zijn rijke bodemschatten,
dat tot de onbekendste
landen van de wereld be
hoort.
Ook over die onrust zullen
we heel weinig vernemen,
want de regering Vorster
heeft een nieuwsverbod af
gekondigd over de gebeurte
nissen in Zuidwest-Afrika,
dat sinds enkele jaren door
Vorster.
de Verenigde Naties Nami
bië (land van de Namib-
woestijd) wordt genoemd.
Begin dit jaar kwam het
onder de arbeiders in een
kopermijn in het midden
noorden tot een staking
van arbeiders uit Ovambo-
land, het eerste Namibische
„thuisland" naar het voor
beeld van Transkei. De sta
king was bedoeld om hoge
re lonen af te dwingen en
om beëindiging te verkrij
gen van de zogenaamde
contractarbeid. Het systeem
van de contractarbeid, dat
ook in Zuid-Afrika bestaat,
houdt in dat arbeiders niet
hun gezin mogen meene
men naar het gebied waar
zij hun werk hebben. In de
industriegebieden zijn de
Afrikaanse arbeiders onder
gebracht in reservaten of
speciale woonwijken waar
van de grenzen niet dichter
dan een halve kilometer
van de blanke woonwijken
mogen liggen. De niet-
zwarte autoriteiten houden
de bewegingsvrijheid van
de Afrikanen door middel
van een ingewikkeld pas-
sensysteem in de door hen
gewenste banen.
Binnen enkele weken was
de staking van de Ovambo's
uitgebreid tot dertiendui
zend man «n kwam het
steeds vaker tot botsingen
met de politie, die al spoe
dig versterkingen uit Zuid-
Afrka nodig had.
Bij hierop volgende onlus
ten in Ovamboland zelf,
waar de 271.000 Ovambo's
van Namibië samenge
bracht zijn en waar niet
meer dan 360 blanken wo
nen, vielen in de afgelopen
tien dagen acht doden, zo
wel betogers als politieman
nen. Het schijnt dat de on
rust nu meer een uiting is
geworden van algehele on
tevredenheid en niet meer
uitsluitend te maken heeft
met de omstandigheden in
de mijnstreken.
Tijdens onderhandelingen
hebben de mijndirecties en
de autoriteiten de arbeiders
loonvoorstellen gedaan,
maar wat deze voorstellen
inhielden viel al onder het
nieuwsverbod. Ook is het
niet duidelijk of en in hoe
ver de autoriteiten van plan
zijn het systeem van de
contractarbeid te wijzigen.
Waarschijnlijk is dat niet,
want de contractarbeid
wordt in Pretoria tot de
steunpilaren van de apart
heidspolitiek gerekend en
is dus een voorwaarde voor
het voortduren van de blan
ke overheersing. Mocht het
blanke bestuur in Wind
hoek al voor een versoepe
ling zijn, de belangrijke be
slissingen over Namibië
worden in Pretoria geno
men, waar de regering
Vorster zonder twijfel re
kening zal houden met mo
gelijke gevolgen voor de ei
gen Bantoestans, als het
contractsysteem gewijzigd
zou worden.
Zuidwest-Afrika werd in
1884 door Duitse troepen in
bezit genomen. Het verzet
van de bevolking werd
bloedig onderdrukt. Toen in
1904 de stam der Herero's
in opstand kwam. hebben
de troepen van de Duitse
generaal Von Trotha 65.000
van de 80.000 Herero's afge
maakt. Nadat de Duitsers in
de Eerste Wereldoorlog door
Brits-Zuidafrikaanse troe
pen uit Zuidwest-Afrika
waren verdreven, wees de
volkerenbond het als man
daatgebied aan Zuid-Afrika
toe. Pogingen van de Vere
nigde Naties, de opvolger
van de Volkerenbond, het
mandaat ongedaan te ma
ken bleven beperkt tot
machteloze resoluties en
toen Liberia en Ethiopië de
kwestie voor het Interna-'
tionale Hooggerechtshof
brachten, besloot dit hof in
1966 dat de aanklagers geen
direct belang hadden in het
gebied en daarmee was tot
zover de kous af.
Intussen was Zuid-Afrika
druk doende het bestuur en
de staatsinrichting van Na
mibië naar eigen inzichten
te regelen, daarmee alle re
soluties van de Veiligheids
raad negerend. Pretoria
hield zich hierbij praktisch
volledig aan de voorstellen
van de commissie-Olden-
daal, die van de grondge
dachte was uitgegaan dat
de acht volkeren in Nami
bië onderling zozeer van
elkaar verschilden dat het
onverantwoordelijk zou
zijn om ze allemaal onder
een centrale regering te
stellen.
De commissie zei niet dat
het juist om het grote ver
schil tussen de veel verder
gevorderde blanken (nu bij-
ia 100.000) en de gekleurde
oevolking (in totaal
.033) ging. Besloten
werd voor elk van de acht
cm eigen thuis
lat zekere mate van
tuur te vormen, wat
tienduizen
den gedwongen werden te
verhuizen naar gebieden
waar ze nog nooit gewoond
hadden. Tijdens het Duitse
bestuur waren sommige
stammen namelijk geheel
uiteengevallen en was er
dus al een proces van ver
menging begonnen.
Van de Namibische grond
wordt nu 65 procent door
blanken bewoond en 35
procent door Afrikanen en
kleurlingen. Een van de
wezenlijke bestanddelen
van het Zuidafrikaanse Na-
mibië-plan is dat mijnbouw
en industrialisatie alleen
plaatsvindt in het aan de
blanken toegewezen gebied,
terwijl de thuislanden die
nen te drijven op een uit
sluitend traditionele econo
mie van landbouw en vee
teelt. De Ovambo's, Okavan-
go's, Herero's en de andere
volkeren mogen wel als re
latief goedkope arbeids
krachten deelnemen aan de
industriële maatschappij
van de blanken; zonder hen
zou deze maatschappij niet
eens kunnen draaien.
Tijdens de uitvoering van
de Odendaal-politiek kwa
men i- Namibië twee van
elkaar onafhankelijke ver
zetsorganisaties tot stand,
namelijk de SWANU
(South West African Natio
nal Union) en de SWAPO
(South West African Peop
le's Organisation). De twee
bewegingen zijn elkaar niet
vijandig gezind de lei
ders zijn zelfs met elkaar
bevriend maar denken
verschillend over de vraag
of het verzet centraal of
binnen de stammen afzon
derlijk moet worden geleid.
Hun meeste acties betroffen
het aanbieden van petities
bij de Verenigde Naties.
Van de slecht getrainde
guerrillero's zijn de meesten
gesneuveld of in gevangen
schap.
Er zijn geen aanwijzingen
dat SWANU en SWAPO
iets te maken hebben met
de ontevredenheid onder de
Ovambo-mijnwerkers, hoe
wel het arbeidersverzet en
de twee verzetsbewegingen
door Pretoria onder de ene
noemer van het internatio
nale communisme zijn ge
bracht. Wel ziet het ernaar
uit dat de autoriteiten met
de spontane onrust onder
de mijnwerkers momenteel
heel wat meer te stellen
hebben dan met de zuiver
ties.
politieke verzetsorganisa
ties.
Met gedresseerde vlooien en
tweehoofdige dames is op de
kermissen van Europa geen
droog brood meer te verdie
nen. De kermisgasten stellen
zich helemaal op de techniek
in, en de producenten van de
kermistoestellen hebben te
voldoen aan de vraag. Op de
rond 6000 kermisterreinen in
de BRD razen de achtbanen
tegenwoordig met een snelheid
van 70 km per uur naar bene
den - op raillengten van maxi
maal 1 kilometer. Begin 1973
zal er in Hamburg een reuzen
rad draaien (onze foto toont
de kleinere voorganger), dat
met een hoogte van 104 meter
40 m boven het beroemde en
op het ogenblik nog 's werelds
grootste in het Weense Prater
zal uitsteken.
RIO DE JANEIRO (AP) -
De dichtbevolkte sloppen te
gen de heuvels rond Rio de
Janeiro, waar tot voor kort
een vijfde van de stadsbevol
king woonde, worden afgebro
ken. De regering heeft plech
tig belooft dat alle „Favelas" in
1976 zullen zijn verdwenen.
De geschatte kosten hiervan
bedragen 350 miljoen Ameri
kaanse dollars. De Favelas da
teren uit de dertiger jaren,
toen een groot gedeelte van de
plattelandsbevolking naar de
stad trok op zoek naar werk.
Nc verschillende halfslachtige
pogingen het probleem op te
lossen werd in 1968 een begin
gemaakt met een programma
voor krotopruiming. Sindsdien
heeft de regering ongeveer
200.000 Favelabewoners over.
geplaatst naar andere huizen.
Op het moment bedraagt de
Favelabevolking 420.000, 10
procent van de totale stadsbe
volking. Jose Guilherme, een
functionaris belast met de krot-
opruiming, verklaarde: „Over
het geheel genomen is ons
programma een geweldig suc
ces. Er zijn zeker nog proble
men, maar wij willen probe
ren een eind te maken aan de
ellende van het leven in de
Favela". Onlangs zijn veertig
families overgeplaatst naar
hun nieuwe huizen. ,J2igenlijk
wil ik hier helemaal niet
weg", zei Augustin Gomes
Ferreira in een smerig café.
Ferreira verdient 43 dollar per
maand, het wettelijk voorge
schreven minimumloon in Rio
de Janeiro. ,JJet gaat me
straks 60 dollar cent kosten
om iedere ochtend met de bus
naar mijn werk te gaan. En ik
zal om 4 uur op moeten
staan". Wegens zijn lage inko
men werd Ferreira gehuisvest
in een tweekamerflat. Er was
stromend water en een toilet.
Mevrouw Ferreira was tevre
den. „We zullen hier tenmin
ste geen last hebben van kin
deren die de hele tijd stenen
op ons dak gooien". De huur
in de nieuwe wooneenheden
bedraagt 4 dollar per maand.
Het idee om voor een woning
te betalen is nieuw voor de
Favelabewoners. Functionaris
sen belast met de krotoprui
ming geven toe dat het moei
lijk is voor de Favelabewoners
te wennen in hun. nieuwe om
geving. Een onderzoek heeft
uitgewezen dat de Favelabe
woners intelligent zijn, zich
gemakkelijk aanpassen en niet
terugschrikken voor zwaar
werk.
(Van onze correspondent
in Bonn)
BONN West-Duitsland
gaat een nieuwe anti-rook-cam-
pagne starten nu statistieken
hebben aangetoond, dat jaar
lijks 20.000 mensen aan long
kanker sterven en bij tiendui
zend personen armen of benen
geamputeerd moeten worden,
omdat de bloedvaten door het
roken te nauw zijn geworden.
Zonneklaar bewijst de statis
tiek volgens het ministerie van
gezondheid in Bonn eveneens,
dat roken een van de voor
naamste oorzaken van hartin
farcten is.
Een eerste actie van het minis
terie tegen het roken heeft
echter nauwelijks succes ge
had. Zo blijkt dat ondanks
propaganda-spots in de bios-
koop met rokende en kuchen
de cowboys en sigaretten als
doodskisten-spijkers de con
sumptie van sigaretten het vo
rige jaar wederom sterk is ge
stegen.
B. de eerste maanden van 1971
werden er liefst honderd vier
miljard vijfhonderdvijftig mil
joen stuks op een bevolking
van zestig miljoen mensen ge
rookt, terwijl het in het jaar
daarvoor in dezelfde periode
„nog maar" negen en negentig
miljard vierhonderd miljoen
waren.
Dit komt neer op een stijging
van 5 procent, waarbij de
menselijke zwakheid vooral
tot uiting komt in de resulta
ten van een enquête, waarin 59
procent van de gevraagden te
kennen gaf, dat men het roken
maar al te graag zou willen
opgeven.
In Bonn denkt men hevig over
nieuwe, psychologische cam
pagnes na, omdat ook voor
beelden uit Amerika bewezen
hebben dat de tot nu toe ge
voerde middelen om de men
sen van het roken af te bren
gen niet de minste uitwerking
hebben. Dit geldt bijvoorbeeld
voor het drukken van waar
schuwingen op sigarettenpak
jes en een verbod van televi
siereclame voor sigaretten,
waarover men in de bondsre
publiek, ook al lang wikte en
woog.
Het ministerie van gezondheid
heeft zelf een methode inge
voerd, waarvan men hoopt, dat
ook anderen hiertoe zullen
overgaan. Voor het begin van
een vergadering houden de
aanwezigen een stemming
over de vraag of er al dan
niet gerookt zal worden. Wan
neer de meerderheid er tegen
is dan moeten sigaren, sigaret
ten en pijpen koud blijven.
De enquête toonde overigens
ook aan, dat nu reeds 81 pin
cent van de Duitsers zich on
omwonden voor een rookver
bod tijdens het werk uitge
sproken heeft. Vergelijkingen
met vroegere opiniepeilingen
bewijzen, dat dit percentage
snel stijgt.
