Veejeevee wordt steeds meer servicebureau voor jongeren Centraal wonen, alternatief voor rijtjeshuizen en stapelflats VEEL SADISTISCH SPEELGOED IN VS Richtlijnen voor feestjes in Zuid.Afrika Amalia Fleming: „GRIEKS KOLONELSBEWIND HEEFT ZIJN LANGSTE TIJD GEHAD binnenland buitenland vormingswerk jonge volwassenen Praktisch Privésfeer Elite Op de Utrechtse burelen van het vormingswerk voor jonge volwassenen of beter veejeevee brak afgelopen zo mer enige paniek uit toen men er met verbaasde blik ken ih de krant moest lezen, dat ook het veejeevee onder de bezuüiigingshamer zou moeten vallen. Het bericht, dat het subsidiebedrag voor de veejeevee binnen vier jaar geleidelijk aan tot nul zou moeten worden geredu ceerd was voor een veront waardigde veejeevee-delega- tie aanleiding om zich spoorslags naar onderwijsmi nister Kees van Veen te spoeden, onder wiens minis terie het instituut resorteert. Resultaat van deze confron tatie was de garantie, dat er over 1972 in ieder geval niet zou worden bezuinigd, maar dat er zelfs acht ton meer voor de veejeevee-activitei- ten zou worden uitgetrokken. Een wat al te ijverige amb tenaar had blijkbaar het veejeevee een wat voorbarig plaatsje toebedacht in het rijtje ten dode opgeschreven instellingen voor avondon derwijs. Op het ministerie was men blijkbaar even ver geten geweest, dat het diep tepunt, waarin het oude Ma- ter-Amabilis-werk voor aan staande huisvrouwen ver keerde, drie jaar geleden voor Veringa aanleiding was om de nieuw opgerichte ver eniging vormingswerk voor jonge volwassenen een jaar lijks bedrag van rond de vijf miljoen gulden ter hand te stellen. Daarmee mocht men naar believen experimente ren om een bij de (werken de) jeugd meer aanslaande manier van vormingswerk te vinden. Het veejeevee kreeg vijf jaar de tijd om zich waar te maken. In het afge lopen jaar is duidelijk ge worden, dat het met die ex perimenten de goede kant op gaat. Voor het eerst viel er door de omschakeling van M.A. naar veejeevee een stij gend deelnemersaantal te no teren. BREDA Van de lande lijke werkgroep „inspraak binnen 'het veejeevee" is on langs een boekje verschenen, dat de theorie en praktijk van het veejeevee preten deert te behandelen. Het is het credo, waarmee een ove rigens weinig invloed heb bende stroming binnen vier van de bijna negentig plaat selijke veejeevee-instituten het veejeevee een marxis- tisch-leninistische richting in probeert te sturen. Het is het ene uiterste van een veelheid van mogelijkhe den en werkwijzen die binnen elk veejeeveecentrum anders kunnen zijn. Zo heb je aan de andere kant bijvoorbeeld nog de instituten, waar nog het oude Mater - Amabiliswerk waarvan het veejeevee eigen lijk een voortzetting is, plaats vindt en die nog even met de omschakeling naar veejeevee willen wachten. Dat laatste bijvoorbeeld is het geval in de plaatsen Goes, Halsteren en Rucphen. Goes is trouwens een van de weinige plaatsen in Zeeland, waar het MA-werk-veejeevee actief is. In Zeeland schijnt het opzet ten van veejeeveecentra name lijk nogal bemoeilijkt te wor den omdat er zoveel erg klei ne plaatsjes zijn. Toch wil het veejeevee dit jaar speciale aandacht aan Zeeland probe ren te besteden. In tegenstel ling tot Zeeland is Brabant na Limburg de provincie met het grootste aantal veejeevee-in stituten. Zo wordt met name in de plaatsen Oosterhout en Dongemond (Raarpsdonksveer, Geertruidenberg en Hank) nogal hoopgevend gewerkt. In Bergen op Zoom en Goirle is het veejeevee net begonnen, terwijl de instituten in Til burg en Zevenbergen handen vol werk hebben om het in vergelijking met andere insti tuten grote aantal deelnemers op te vangen. Op het mam moet-instituut in Tilburg ver dienen zelfs tien full-time be- roepskrachten hun dagelijks brood. Niet zo gelukkig met het onduidelijke gezicht, van het nog zo volop zoekende veejee vee zijn de gemeentebesturen, die naast rijk en provincie meestal zo'n 37% van het sub sidiebedrag moeten betalen. Door het experimentele karak ter is het praktisch onmogelijk om van tevoren de juiste func tie van een plaatselijk instituut te definiëren, ook binnen het veejeevee denkt men nog wei een tijdje nodig te hebben, voordat men klaar is met het zoeken naar de eigen identi teit. In sommige gevallen heeft het veejeevee nauwe contacten met open jeugdcen tra. Maar de interessantste ontwikkeling van het afgelo pen jaar is wel de servicege dachte, die het veejeevee niet ziet als een instituut met een bepaalde status, maar als een bureau, dat overal naar toe gaat. Niet alleen naar jonge rencentra, waar het program ma's aan kan bieden, maar ook naar allerlei grote en klei ne groeperingen. Zo heeft het veejeevee in Tilburg een belangrijke servi cefunctie ten opzichte van de KWJ. In het Dongemondge- bied begeleidt het ongeveer de heroprichting van de KWJ. Binnen het veejeevee kunnen daarnaast allerlei soorten ac tiegroepen functioneren en zijn allerlei soorten activitei ten mogelijk. Ook het geven van cursussen behoort tot de service, die het veejeevee jon geren bieden kan. Het veejeevee-centrum in Oosterhout heeft haar taken pakket samengevat in een lan ge lijst. Een greep daaruit geeft een wat concreter beeld van de mogelijkheden. Zo noemt de lijst onder meer het aanreiken van mogelijkheden tot „zelf doen" zoals de orga nisatie van popconcerten, sleep-ins, rommelmarkten, car navalsfeesten, kooklessen en vormen van creativiteit. De lijst vermeldt ook het bevorde ren van het democratiserings proces in sosen, werkgroepen, bestimen en bij gesprekken met overheid en politie, het verbeelden van wat er bij de jeugd leeft (jongerenkrant, ca baret, toneel), voorlichtingsa vonden over actuele plaatse lijke en meer algemene proble men, het peilen van de be hoeften onder de jongeren en het begeleiden van sociale ac ties (woningnood). Kenmerkend voor het vee jeevee is, dat men met de werk. groep inspraak waarvan overi gens in West-Brabant en Zee land geen symptonen bestaan, niet zo gelukkig schijnt te zijn. Niet vanwege de inspraakge- dachte, want dat is een van de dingen, waaraan door het veejeevee het hardst gewerkt wordt, maar wel om het mar- xistisch-leninistische stempel, dat de werkgroep graag op het veejeevee zou willen drukken. Een mentaliteit, die vergele ken wordt met de vroegere bemoeizucht van de kerken. Men gaat er bij het veejeevee van uit, dat de deelnemers zich een eigengekozen mening moeten kunnen vormen en dat zijzelf zoveel mogelijk moeten kunnen bepalen wat er ge beurt. Deze medezeggenschap probeert men onder meer te realiseren door binnen de be sturen deelnemers te benoe men. In de praktijk brengt dit nogal eens moeilijkheden met zich mee, zodat ook het institutionaliseren van in spraak van de deelnemers een experiment op zichzelf is. Evenals trouwens het zoeken naar het gezicht van het vee. jee vee. Misschien moet dat ge zicht wel juist de grote diver siteit van de verschillende centra zijn. Henk Postma (Van een onzer verslaggevers) NIJMEGEN „Wie ont werpt een wooneenheid met een centrale keuken en een eetzaal, een centrale-wasse rij, een crèche, studieruimte, gezamenlijk te gebruiken lo geerkamers en daarboven of daaromheen eigen kleine, wooneenheden voor elk ge zin Met deze vraag richtte een vrouw uit Nijmegen zich ruim twee jaar geleden tot de lezers van enkele dag- en weekbladen. Het werd het begin van centraal wonen. Binnen een half jaar had die mevrouw al zo'n tweehon derd medestanders opge trommeld. Ze richtten begin 1971 een vereniging op om het idee van centraal wonen verder uit te dragen en te verwezenlijken. Van het mi nisterie van CRM kregen ze een leuk ruggesteuntje. Dit ministerie was bereid een jaar lang een fulltime funk- tionaris te betalen, die de aktiviteiten van de vereni ging moest ondersteunen. Die funktionaris is de jonge socioloog Michel Thissen. ge trouwd, twee kinderen, fo rensend tussen Limburg en Nijmegen, waar het secreta riaat van „Centraal Wonen" is gevestigd. Een van de eerste misver standen die hij uit de weg probeert te ruimen: centraal wonen is niet hetzelfde als het wonen in een commune. „Cen traal wonen heeft meer weg van het leven in een kib boets", vindt hij. „Een com mune vinden -wij een te be perkte manier van samenwo nen. Als je het gezin nu eens de kleine moederschoot noemt, dan zou je de commune de grote moederschoot kunnen noemen. Hierin trekt zich een groep gelijkgezinden terug, die zich duidelijk niet thuis- voelt in het huidige maat schappelijke patroon. Wij stre ven er naar dat zoveel moge lijk maatschappelijke groepen in onze woongemeenschap ver tegenwoordigd zijn. Daar zou natuurlijk een commune bij kunnen zijn. Een ander ver schil: het leven in een commu ne is meer gemeenschappelijk. Bij centraal wonen houden de groeperingen die eraan deelne men hun zelfstandigheid, ook in financieel opzicht". Met centraal wonen wordt ook iets anders bedoeld dan het wonen in service-flats of projecten als de (dure) Zweedse gezinshotels. „Daarin voel je je als individu nauwe lijks betrokken bij het geheel. Bij ons staan juist de geza menlijke verantwoordelijkheid en het bevorderen van goede contacten tussen de bewoners voorop", legt Michel Thissen uit. Het beste voorbeeld in Nederland van wat centraal wonen wil, is in de Utrechtse wijk Overveciht te vinden. Vier gezinnen hebben daar behalve hun eigen flat een gemeenschappelijke binnen ruimte, die ze naar eigen goeddunken kunnen benutten. „Het is nog maar een pover beginnetje van wat wij willen. Praktische overwegingen hebben vooral de stoot gege- In onze manier van wo nen viert de hokjesgeest hoogtij. Gezinnen, vrijge zellen, bejaarden, allemaal in hun eigen hokje. Vanuit de woonsituatie dus maar weinig contactmogelijkhe den buiten het eigen krin getje. Dat kan best anders, zegt de vorig jaar opgerich te Vereniging Centraal Wo nen! „Is het niet veel gezel liger met een groep gezin nen, vrijgezellen, bejaar den, alles door elkaar, wat meer samen te gaan leven, wat meer samen te doen wat samen kan en daardoor wat meer tijd vrij te heb ben voor jezelf en voor an deren ven tot het idee van centraal wonen. Michel Thissen: „Be denk eens hoe enorm arbeids- en geldbesparend centraal wo nen kan zijn. Allerlei dure apparaten als koelkasten, for nuizen e.d. kun je samen aan schaffen. Veel huishoudelijk werk, zoals de verzorging van de was, koken en het schoon houden van de woningen kun Je centraal regelen. De kinde ren kun je deels samen ver zorgen en opvoeden". Om de' praktische voordelen gaat het echter niet in de eer ste plaats", vertelt hij. „Het Idee centraal wonen is ook ontstaan uit ontevredenheid van veel mensen met de woon- en leefsituatie van nu. We moeten af van dat kille, anonieme wonen in aparte hokjes. Grote groepen komen o.a, daardoor klem te zitten. Neem de gescheiden vrouwen of andere alleenstaanden met kinderen. Ze moeten de kost verdienen en in hun eentje de kinderen opvoeden. Gevolg is dikwijls dat ze te zwaar wor den belast en daardoor ver eenzamen. En hoeveel contact armoede is er niet onder de vrijgezellen en de bejaarden? Hetzelfde geldt trouwens ook voor vele getrouwde vrouwen die zich opgesloten voelen tus sen de kookpot en de stofzui ger. Onze plan nen geven een bruikbaar al ternatief", propageert hij. „Centraal wonen zoals wij het willen, doet een beetje denken aan de oude familiesamenle vingen zoals die op het platte land nog wel voorkomen. Ook vrijgezellen en bejaarden heb ben daarin een funktie. Spelen met de kinderen, knutselen, karweitjes opknappen. Nu die familiebanden uiteenvallen, staan ze in de kou. In hoeverre, kun je je afvra gen, komt de privacy bij cen traal wonen in de knel? Mi chel Thissen: „Ik geloof dat dat helemaal aan jezelf ligt. Gebruik maken van een cen trale eetzaal of je kind naar de crèche doen, hoeft nog he lemaal niet te betekenen dat je de privésfeer van het gezin overboord gooit. Ik dacht juist, dat er door het gezamenlijk regelen an allerlei beslomme ringen veel meer tijd wordt vrijgemaakt om jezelf te zijn, aandacht te hebben voor elk aar en voor de kinderen. Het zal van de individuele instel ling van de mensen afhangen wat er in de collectieve sector wordt gedaan. Niemand is verplicht van de mogelijkhe den tot contact gebruik te ma ken. Een andere (veelgehoorde) vraag: is centraal wonen niet iets voor een elitegroep „Lang niet iedereen zal voelen voor centraal wonen", erkent Michel Thissen. „Ook lang niet iedereen is er geschikt voor. Het zou best kunnen dat bepaalde groepen relatief meer belangstelling hebben. Gewoon omdat zij zich inten sief bezig houden met de hui dige woonsituatie. Als dat laatste waar is, dan is het ook waarschijnlijk dat dezè elite vorming een tijdelijk karakter heeft. Zodra anderen de moge lijkheden zien, aan de hand van de praktijk, zal het ook voor lien gemakkelijker zijn voor deze woonvorm te kie zen. Elitevorming omdat déze manier van wonen te duur zou zijn voor de gewone man? Dan kun je zeggen dat vrijwel alle nieuwbouw elitevorming in de hand werkt. Ik ben er niet zo van overtuigd dat deze wijze van wonen duurder is dan de conventionele. In het begin waarschijnlijk wel, maar op langere termijn? Michel Thissen is niet onte vreden over de .resultaten die de Vereniging voor Centraal Wonen tot nu toe heeft ge boekt, al is er dan nog geen eigen project van de grond gekomen. Maar er zijn een stuk of vijftien groepen verspreid over het hele land die naarstig strijden voor een stuk realisatie. Die groepen sterk ver schillend in grootte en samen stelling hangen wel alle maal dezelfde basisideeën over centraal wonen aan, maar werken die op eigen wijze uit. „Sommige stellen de groeps vorming voorop, anderen voe len er meer voor alvast te experimenteren met een vorm van centraal wonen", vertelt Michel Thissen. „Speciaal ont worpen nieuwbouw voor deze manier van samenwonen zou natuurlijk het meest ideaal zijn. Maar het kost jaren om zoiets voor te bereiden. Het is waarschijnlijk ook de duurste vorm. Daarom wordt er ook gedacht aan tussenvormen als met een groep een huizenrij of een stuk of wat flats huren en een deel daarvan voor alge meen gebruik te benutten. Een paar van onze projektgroepen zijn met woningbouwvereni gingen aan het onderhandelen om iets dergelijks voor elkaar te krijgen. En je zult eens zien: als het eerste project van „Centraal Wonen" er eenmaal staat, dan krijg je meteen een sneeuwbal effect. De ontevredenheid met de huidige bouw is erg groot, dat blijkt steeds weer. Veej mensen zijn die „fanta sieloze rijtjeshuizen en stapel flats meer dan beu", meent hij optimistisch. (Van onze corresvondent) WASHINGTON Eén van onze kennissen in de rijke slaapdorpen van Connecticut overweegt zijn negenjarige zoon psychologisch te laten onderzoeken, nadat hij het kind had betrapt op het ver vaardigen van een miniatuur elektrische stoel, waarop het van zins was een huismuis te recht te stellen Fabrikanten van speelgoed schijnen inmiddels te hebben vastgesteld dat er een zekere behoefte aan sadistisch speel tuig onder de jeugd bestaat. Bouwdozen waaruit miniatuur guillotines en folterkamers kunnen worden opgetrokken, monstermeccano's en maffia- ganzeborden hebben zoveel succes dat bezorgde ouders om wettelijke maatregelen begin nen te roepen. John L. Burton, een Californisch parlementslid dat een wet tegen sadistisch speelgoed in zijn staat aanhan gig heeft gemaakt, heeft een collectie sadistisch speeltuig aangelegd. Er zijn tableaus waarin gek geworden, Fran- kensteinachtige geleerden jeugdige vrouwen kwellen door deze te radbraken, op een bed gloeiende kolen te deponeren en te onthoofden onder een guillotine. Al het materiaal is van plastic. Ande re spelen geven de jeugd de kans zelf met folterwerktuigen te experimenteren. Volgens Burton is een en ander zeer schadelijk voor het psycholo gisch welzijn van de kinde ren. Een spel dat vooral op hevi ge kritiek is gestoten onder Amerikanen van Italiaanse af komst is het maffiaspel „God- father Game" dat in een doos is verpakt in de vorm van een vioolkist. Zoals men zich her innert droegen maffia-schutters hun automatische wapens bij voorkeur in een onschuldig uitziende verpakking als een vioolkist. Het spel, dat 15 dol lar kost, is geïnspireerd op het beroemde Monopolie, met dien verstande dat de te verzame len interesseren van uiterst misdadig kaliber zijn. In het spel kunnen kinderen zich uit leven als doortrapte gangsters. De Italianen zijn er erg tegen omdat zij menen dat de maffia een uitvinding is van mensen die Italianen haten. De veront ruste ouders, die bang zijn dat hun kinderen zich ontwikke len tot beulsknechten, hebben enig succes geboekt. Een spel, waarin een folterwerktuig fi gureerde dat ontleend is aan Edgar Allan Poe's „de put en de slinger", is uit de markt genomen. PORT ELIZABETH (AP) Een feestje bouwen in Zuid- Afri'ka edst veel omzichtig heid als ook mensen van een andier ras worden uitgeno- di-gdJJit blijkt uit „Nieuw3 over de rassenbetrekkinjgen", een publikatie van het in stituut voor rassenbetrekkin- gen dat zich tegen de aDart- heid verzet. Wat wel en niet mag is niet alleen voor buitenland se bezoekers maar ook voor de Z-uidafrikanen zelf dik wijls een vraag. Het instituut geeft daarom de volgende richtlijnen: een besloten feestje, samenzijn of maal tijd van blanken, mulatten en Indiërs mag, en men mag er ook alcohol schenken Mulatten of Indische gas ten mogen ook in een blanke wijk logeren gedurende niet langer dan 90 dagen per jaar als de gastheer een woon vergunning heeft. Een der gelijk gemengde groep mag ook in een restaurant gaan eten, vooropgesteld dat die gelegenheid dan met voor het publiek toegankelijk is. Het wordt allemaal moei lijker zodra zwarten er bij betrokken zijn. Een Afri kaanse gast mag een beslo ten feestje, zoals een trouw partij bijwonen. Miaar het is verboden aan een Afrikaanse gast in een huis van blan ken alcohol te schenken, tenzij de Afrikaan in dienst is van de betreffende blan ke, ouder dan 18 jaar is en de drank gratis aan de Afri kaan wordt verstrekt. De wet verbiedt daarentegen weer niet dat een zwarte een blanke een drankje schenkt als deze hem in ziin woning komt opzoeken. Logeren: als Afrikanen van buiten naar een roulti- raciale bijeenkomst in een stedelijk gebied komen, dan mag hjj daar zonder officiële vergunning niet langer dan 72 uur blijven. Op de Afri kaan rust verder de plicht te bewijzen dat hij legaal in het gebied verblijft. (Van een onzer verslaggevers) AKEN Lady Amalia Fle ming (62), weduwe van de Nobelprijswinnaar en ontdek ker van de penicilline sir Alexander Fleming, is een - wat zij noemt - totale oorlog begonnen tegen het kolonels regime in Athene, dat haar vorig jaar december uit Grie kenland verbande. Zoals bekend werd Lady Fleming vorig gearresteerd op verdenking van pogingen in het werk te hebben gesteld om, Alexander Panagoulis uit zijn Atheense cel te helpen bevrijden. Panagoulis is een Griekse officier, die getracht heeft de Griekse junta-leider Georges Papadopoulos te ver moorden. Panagoulis werd tot de dood voor het vuurpeloton veroordeeld maar onder druk van de publieke opinie - voor al in het buitenland - wijzigde juntaleider Papadopoulos de doodstraf in levenslang. Lady Fleming gelooft stellig in de mogelijkheid, dat het in april 1967 aan de macht geko men kolonelsbewind zijn lang ste tijd heeft gehad. Zij zegt: ,flet passief verzet van het Griekse volk is de laatste tijd sterk toegenomen. De Grieken zijn niet langer bang voor dreigementen en intimidatie. Onlangs hebben 900 vooraan staande politici, doktoren, pro fessoren en twee bisschoppen (deze laatsten werden nota bene door de junta op hun bisschopszetel gezet!) een pe titie ac.n het bewind gericht waarin zij om vrijlating van alle politieke gevangenen heb ben gevraagd". Hoe staat het met het actieve verzet tegen de kolonels? Lady Fleming: „Dat is zeer moeilijk. In het leger zijn de laatste maanden herhaaldelijk pogingen tot verzet op kleine schaal ge daan. Maar de junta heeft een echt sterke gewapende arm. Als Papadopoulos van zijn wo ning naar het parlementsge bouw gaat staan er honderden politiemannen en veiligheidsa genten in burger klaar om hem te beschermen, terwijl de afstand slechts enkele meters bedraagt". Er zijn talrijke berichten over martelingen in Griekse gevangenissen. Bent u ook ge marteld of is u hierover iets bekend? Lady Fleming: „Van medegevangenen weet ik dat zij gemarteld zijn. Slagen op de voetzolen, ononderbroken verhoren onder fel licht, ijs koude waterbaden enz. Zelf ben ik nooit gemarteld. Wel heeft men mij tijdens de ver horen gedreigd mede gevange nen in mijn bijzijn te marte len. Zij hebben op alle moge lijke manieren getracht mi} voor zich te winnen. Zij heb ben mij zelfs driemaal een ministerpost aangeboden, on der meer voor gezondheidsza ken". De kolonels beroepen zich ter vergoelijking van hun re gime onder meer op de econo mische opleving in het land sinds zij de macht grepen. Hoe staat u daar tegenover? Lady Fleming: „Van economen die niet met het regime zijn geën gageerd heb ik precies het te genovergestelde vernomen. De hogere lonen, de andere ver beteringen voor de massa zul len het land duur te staan komen. Om het volk te gerie ven, te winnen, laat de junta nu het brood opeten van de volgende generatie". Hoe is de houding van de Griekse jeugd tegenover het regime? Lady Fleming: „Als dit bewind nog lang blijft loopt de jeugd het gevaar vooral in haar gedaclu ten geruïneerd te worden. Het regime doet alles om de jeugd voor zich te winnen". Wat vindt u van een boycot van het toerisme naar uw land? Lady Fleming: Hier kan het buitenland veel doen. Mensen die een geweten hebben moe ten niet naar Griekenland gaan. Het zal het vertrek van de kolonels bevorderen". Wat vindt u van het verzet van de Grieken in het buitenland? Lady Fleming: Jk ben geen communiste, maar ik hoop dat alle tegenstanders van deze groep ontrouwe officieren die deze kolonels toch zijn zich verenigen". Welke raad zou u als vrouw aan de vrouwen in Griekenland willen geven? Lady Fleming: „Zij kunnen het best passief verzet plegen én actief verzet waar dit mo gelijk is. Laten zij toch hun kinderen overtuigen dat het regime van nu een kwaadaar dig gezwel is". V 4-

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 5