VICTORIA DE LOS ANGELES: Stem van het hart Wilhelmina lustte Geyl niet BERTUS VAN LIER, MEER DAN EEN COMPONIST BRITSE ONDERWIJZERS KUNNEN LOL WEL OP Toenemend geweld en immoraliteit d Boekje open over mini- demonstratie in Moskou 55 procent voor abortus op wens van vrouw binnenland buitenland Kwaad bloed Geduld Dreigement LET OP HET GWK-EMBLEEM DE GRENSWISSELKANTOREN N.V. OCHETTO VRIJ LOPEZ BRAVO' Meer weder zijds begrip Mansfield en Scott willen naar China papier oor uw pen Athene ontkent verdelingsplan voor Cyprus Metaal-conflict Vrijdag 18 februari 1972 Man de 48-jarige Spaan se zangeres Victoria de Los Angeles, die voor een korte Bene- lux-tournee in ons land is en vanavond in Eindhoven zingt, kan men zeggen dat zij al bij haar leven legendarisch is ge worden. Een van die legenden schuilt in haar naam. Velen denken dat ze uit Californië komt, maar ze is zo Catelaans als het maar zijn kan, geboren en getogen in Barcelona. Vic toria de Los Angeles is een lialf-pseudoniem, waarvan de oorsprong is te vinden in een familietwist bij haar geboorte: de ene helft wilde dat de baby Victoria, de andere dat ze An geles zou heten. Het werd dus een compromis dat de huidige zangeres als artiestennaam wel van pas komt, want haar va der heet gewoon Lopez, een Spaanse Jansen dus. De zangcarrière van Victoria de Los Angeles is moeizaam begonnen: in een arm land als Spanje is muziek een luxe die zwaar betaald moet worden. Ze kreeg een beurs en mis schien is dat ook wel de reden dat ze de zesjarige conservato riumopleiding in de helft van de tijd aflegde. Ze zat trou wens nog op het lyceum toen ze, in 1942, haar debuut op de planken maakte. Niet meege- rekend is haar allereerste op treden voor een lege aula van een der universiteitsgebouwen in Barcelona. Als meisje had ze er plezier in haar vader, die nachtwaker was, te verge zellen op zijn ronden. Hoeveel volle zalen zij nadien ook heeft getrokken, zij zal nooit de keer vergeten dat ze, door een oom op de gitaar begeleid, haar liederen en aria's zong in de holle leegte van een nach telijke collegezaal. Na de tweede wereldoorlog verovert ze al spoedig interna tionale bekendheid. Zij zingt La Vida breve van De Falla voor de BBC, His Masters Voice contracteert haar. En van haar tweeëndertigste af reist ze de gehele wereld door, vergezeld van haar toegewijde echtgenoot Enrique Magrina. Ze is bovendien gelijkelijk be deeld voor de opera als voor de liedkunst en ze is in het geheel niet gespecialiseerd in het Spaanse repertoire alleen, al maakt dat wel een belang rijk bestanddeel van haar pro gramma uit. Victoria de Los Angeles maakt overigens geen rationeel gebruik van haar ly rische sopraan. Bij haar over heerst een natuurlijke ontroe ring, een instinctieve poëzie. Over de moeilijke zangkunst" lacht ze. Voor haar is 't alle maal zo eenvoudig. Voor haar geldt 't antwoord van de zang leraar aan de leerling die vroeg waar z'n stem op moest steunen bij een liefdeslied: „Op het liart!". JOOP BARTMAN tsfb» (Van een onzer medewerkers) DE in 1966 overleden Utrechtse hoogleraar, prof. dr. P. Geyl, heeft in 1935 drie maanden moeten wachten op de handtekening van ko ningin Wilhelmina, voordat hij de hoogleraarstoel van prof. Kernkamp in Utrecht per 1 januari 1936 kon bezet ten. De reden was, dat koningin Wilhelmina hem niet lustte. Dit valt te lezen in het zojuist ver schenen boek „Pennestrijd over staat en historie", waarin als laatste bijdrage is opgenomen het van geluidsbanden opgeno men levensverhaal tot 1945, dat prof. Geyl op 17 augustus en 14 november 1964 aan drs. R. Schuursma heeft verteld. Prof. Geyl een van de groot ste en meest produktieve his torici van deze eeuw heeft zeer kritisch geschreven over de rol en positie van verschil lende Oranje-stadhouders en vorsten in ons land. Zijn boek „Oranje en Stuart" dient in deze samenhang met name ge noemd. Ook zijn Groot-Nederlandse opvatting vam de geschiedenis van Noord- en Zuid-Nederland heeft veel kwaad bloed gezet. Geyl ging naar eigen zeggen vanaf 1911 en op papier vanaf 1920 fel in tegen de gangbare geschiedenisopvatting, die de noordelijke en de zuidelijke Nederlanden als onafhanke lijke eenheden zag en deze ne- gentiende-eeuwse toestand naar het verleden toe projec teerde. Geyl benadrukte veel meer de eenheid van de twee delen in het verleden en de talrijke overeenkomsten die er nu nog bestaan. Hij zag één Groot-N ederland. Daardoor en daarin kwam hij op goede voet met veel strijd bare Vlamingen en bewegin gen die in het francofone Brussel geen gehoor vonden en zelfs landverraderlijk werden bekeken. Toen Geyl na zijn correspon dentschap in Londen voor de NRC en zijn hoogleraarschap aan de universiteit van Londen de post van Kernkamp in U- trecht ambieerde, kreeg hij eerst Kernkamp tegen zich (men kon toen nog duchtig over eigen opvolger meespre ker) en daarna de faculteit, ondanks de goede woorden vain Huizinga. Geyl trof het slecht, want mi nister mr. H. P. Marchant van O.K. en W. trad net af en de opvolger Jhr. Slotemaker de Bruine, maakte het moeilijk. Deze minister liet Geyl (uit Londen) bij zich komen, ver telde hem wel genegen te zijn hem te benoemen, maar.„u begrijpt; er is wel een moei lijkheid". Toen kwam het hoge ministriële woord eruit: „Die Groot-Nederlandse beweging zou tot de oorlog met België kunnen leiden". „Heus, dat zei hij" voegt Geyl er in zijn le vensverhaal aan toe. Geyl kreeg Slotemaker en het kabinet om en de benoeming ging naar koningin Wilhelmina ter ondertekening, maar Wil helmina weigerde. Het geval bleef uit dé pers, maar op het departement stak er wel een storm op. Het ka merlid A. M. Joekes zei „dat kunnen we van de oude dame toch niet nemen". Slotemaker bleef dr. Geyl steunen, maar Wilhelmina kreeg in het kabinet nu steun van minister jhr. A. de Graeff van buitenlandse zaken. Ach teraf hoorde prof. Geyl via ambtenaren, dat De Graeff zo aan Wilhelmina de schijn van legaliteit wilde geven. Geyl kon hem in een persoonlijk ge sprek niet bekeren, („een van de pijnlijkste gesprekken die ik in mijn leven gevoerd heb" zegt Geyl zelf). Van oud-minister mr. dr. J. Donner, het latere lid van de Hoge Raad, heeft Geyl zelf ja ren later gehoord, dat ook de kritiek op de Oranje-traditie bij Wilhelmina niet lekker had gezeten. De eerste hoofdstuk ken van Oranje en Stuart wa ren toen net uit. Geyl moest geduld oefenen en na drie maanden werd hem verzocht een stuk te tekenen, waarin hij zich bereid ver klaarde zich te onthouden van onbehoorlijke inmenging in de politiek van een ander land, Geyl was razend, wilde niet tekenen, maar zijn vriend op het departement, G. van Poelje (de secretaris-generaal op OKW) zei hem, dat het alle maal niets betekende. „Maar wij moeten toch iets doen om de oude dame er overheen te helpen, to save her face", al dus Van Poelje. Daarop laste Geyl de verklaring in een alles ontkrachtende brief in, teken de en werd hoogleraar. In 1937 wilde prof. Geyl naar Zuid-Afrika en schreef kort ervoor enkele „geharnaste ar tikelen" over de laatste ont wikkelingen in het Vlaamse nationalisme. Slotemaker tikte hem op de vingers, verwees naar de brief en dreigde de reis naar Zuid-Afrika in te trekken. Geyl antwoordde daarop, dat hij dan de hele kwestie tot in Zuid-Afrika toe uit de doeken zou doen. Sinds' dien heeft prof. Geyl geen moeilijkheden meer gehad. H. KOLKS De in het afgelopen weekeinde overleden componist en mu ziekgeleerde dr. Bertus van Lier verenigde in zich niet slechts uitzonderlijke muzikale begaafdheden maar ook lite raire. Met name de oude Grie ken trokken hem zodanig aan dat hij reeds in zijn schooltijd uitblonk in de vertolking van rollen in stukken van Euripi des en Sofokles. In enkele ge vallen voldeed de bestaande 'Nederlandse vertaling hem niet, zodat hij zich genood zaakt zag zelf een nieuwe te schrijven, hetgeen hem de Nijhoff-vertaalprijs opleverde. De opvoering van de „Aias" in 1932 hij was toen 26 jaar met het Utrechtse gymnasium vestigde voorgoed zijn naam. Behalve door de oude Grie ken werd zijn werk sterk be'nvloed door de muziek van Bach. Toch betekende dat bij Van Lier nimmer een neo classicisme in de gebruikelijke zin van het woord. Op basis van het werk van de grote voorganger zocht hij steeds naar nieuwe mogelijkheden om de uitdrukkingsmogelijk heden in klanken te verrijken. En ook daarbij verliet hem zijn litteraire begaafdheid niet. „Het Hooglied", een van zijn laatste grote composities, vormt een synthese van een tekstanalyse en een nieuwe meerstemmigheid die uitzich ten openen op de ontsluiting van nieuwe muzikale werel den. Intussen bleef hij daarbij wel binnen de grenzen der algemene verstaanbaarheid. Het is zelfs zeker dat zijn oeuvre (waaronder een paar symfonieën, liet ballet „Ka- tharsis" en een Preludium en zes fuga's voor kamerorkest) met name door de vakkundige en geïnspireerde toepassing van ritmische tegenstellingen een breed publiek zou aan spreken als het Nederlandse concertwezen de uitvoering van werk van eigen bodem meer zou aanmoedigen. Van Lier diende Bach trou wens ook als dirigent door een zeer on-orthodoxe aanpak van de Matheus in het voetspoor van zijn leermeester aan de lessenaar, de betreurde Her mann Scherchen. Het valt te betreuren dat naast de vele geijkte Mattheus-uitvoeringen er geen plaats is gebleven voor minder traditionele inter pretaties zoals die van Van Lier of met gebruikmaking van de Nederlandse vertaling van Jan Engelman. Henk Ba- dings schreef al voor de oor log: „Van Lier is een zoeker die zich aan de problemen stoot en die niet voortgaat voor hij een oplossing heeft gevonden. Deze karaktertrek werkt remmend op zijn com poneren, maar zal hem onge twijfeld in de toekomst tot winst worden". Die voorspel ling is tijdens het betrekkelijk korte leven van Van Lier hij werd vijfenzestig uitge komen. Zijn zwijgen tijdens de vijf oorlogsjaren heeft evenmin als de diepgaande wijze waarop hij zich de laat ste jaren met de toenemende tegenstellingen in de samenle ving inliet verhinderd dat hij een wellicht niet omvangrijk, maar wel betekenisrijk werk achterlaat. JOOP BARTMAN LONDON (AP) Volgens veel Britse onderwijzers en le raren gaat het op de scholen veel woester toe dan vroeger en maken de leerkrachten zich ernstig ongerust over het „sterk toegenomen geweld en immoraliteit". De secretaris-generaal van de nationale unie van onder wijzers Terry Casey zei dit gisteren in verband met een rapport, dat zijn vereniging had opgesteld over de toege nomen verwildering od» de scholen. Een van de problemen waar men thans b.v. mee te ma ken heeft aldus de heer Casey, „is de jeugdige herriemaker die zijn onderwijzer bedreigt met een vlijmscherp geslepen stalen haarkam". In liet rap port worden 200 voorbeelden genoemd van geweldpleging door de schooljeugd. Hier zijn 'er een paar: Een jongen brak de enkel van zijn onderwijzer door die stuk te schoppen, kinderen op een school tc Bristol die de ban- Het Finse ministerie van Buitenlanse Zaken is een reeks van besprekingen begonnen met de buitenlandse ambassadeurs, die in Helsinki geaccrediteerd zijn. Volgens een offciële verkla ring werden „voorbereidingen voor de geplande Europese conferentie over veiligheid en samenwerking" besproken. den van de auto's der leer krachten stuksneden, zodat men die voertuigen moest gaan bewaken. Een meisje van 14 jaar, dat haar onderwijzer beledigde en uitschold toen zij weer naar school moest teruggaan; zij leefde met een volwassen man en poseerde met niet veel aan voor allerlei blaadjes. Verschillende malen werden onderwijzers door ouders aan gevallen nadat de leerkrachten de lieve jeugd de les had gele zen omdat zjj daden van ge weld pleegden of met porno grafische boekjes en foto's leur den. Er werden gevallen opge somd van brandstichting in de klas en het gooien van meu belstukken naar de onderwij zers. Voorzitter Casey was van oordeel, dat de hele maat schappij gewelddadiger wordt met inbegrip van de scholen, en dat men er in feite niet veel tegen kan doen. Thans moeten in Groot-Brit- tannië kinderen schoolgaan tot 14 jaar en binnenkort wil men deze leeftijd verhogen tot 16 jaar en dit. aldus Casey, zal de toestand alleen nog maar erger maken. N Hij was van oordeel, dat men kinderen vaak leerstof voorzet waarin ze helemaal niet zijn geïnteresseerd en dan zet dit kwaad bloed. Hij brak een lans voor het systeem gevolgd op de Out ward Boundscholen. „Als men de schooljeugd tussen de be drijven flink rotsen laat klim men of in k ano'sop stu g a-w men of in kano's op stug wa ter varen dan zullen de mees ten hieraan heel wat meer hebben dan aan het inpompen van extra kennis, die zij niet kunnen of willen opnemen". (ADVERTENTIE) Aan-en verkoop van alle vreemde valuta tegen de officiële, dagelijks in de grote dagbladen gepubliceerde koersen ook voor cheques, reisver zekeringen spaar-, salaris- en depositorekeningen goud en zilver. Station N.S. Roosendaal Station N.S. Vlissingen Grenskantoor Hazel- donk-E 10 Douanepost Nispen Douanepost Putte Douanepost Wernhout ma. t/m za. van 7.45 tot 20.30 u; zo. van 8.30 tot 20 u. ma. t/m za. van 8.30 tot 18.30 u; zo. van 10 tot 18 u. ma. t/m za. van 7.30 tot 20.30 u; zo. van 9 tot 17 u. ma. t/m za. van 8.45 tot 17.45 u. ma. en wo. t/m za. van 8 tot 19 u; di. van 8 tot 18 u; zo. van 9 tot 17 u. - ma., di., do. en vr. van 7.30 tot 19.30 u; wo. en za. van 8.45 tot 17.45 u. PRAAG (AP) De Itali aanse journalist Valerio Ochet- to, die sinds 5 januari in Tsje- choslowakije gevangen heeft gezeten, is als persona non grata het land tuigewezen omdat hij „de Tsjechoslowaak- se wetten op grove wijze had geschonden". Ochetto is gister middag met het vliegtuig naar Italië teruggekeerd. DEN HAAG (ANP) De minister van Buitenlandse Za ken, drs. W. K. N. Schmelzer, lieeft gistermorgen zijn Spaanse ambtgenoot, dr. Gregorio Lopez Bravo, voor een beleefdheids bezoek ontvangen. Dr. Lopez Bravo brengt op uitnodiging van het instituut voor Latijns- Amerika een particulier bezoek aan Nederland. Ministeir Schmellzer en di\ Lopez Bravo hebben gesproken over internationale actuele vraagstukken, in het bijzonder de gevolgen van de uitbreiding van de gemeenschappelijke markt voor' de bestaande ak koorden tussen de EEG en Spanje, aldus heeft een woord voerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken meege deeld. Voorts zijn de betrek kingen tussen oost en west. en de Europese veiligheidsproble matiek ter sprake gekomen. De gedachtenwisseling met minister Schmelzer heeft bijge dragen tot beter inzicht in, en meer wederzijds begrip voor. de problemen van Nederland en minister tegenover journalisten Spanje, aldus heeft de Spaanse verklaard. Dr. Lopez Bravo gaf geen rechtstreeks antwoord op een vraag, of de Nederlandse be windsman het standpunt naar voren heeft gebracht van die genen, die nauwere betrekkin gen tussen Spanje en de EEG onaanvaardbaar achten zolang in Spanje geen democratische vrijheden bestaan. „Wij kennen over en weer eikaars problemen", aldus de Spaanse minister. WASHINGTON (UPI) De leiders van de democrati sche en de republikeinse frac tie in de Amerikaanse senaat, resp. Mike Mansfield en Hugh Scott, hebben de hoop uitge sproken dat zij na de reis van president Nixon zelf een par ticulier bezoek aan China zul len kunnen brengen. In afzonderlijke vraagge' sprekken zeiden zij, niet te zijn uitgenodigd om deel uit te maken van het officiële gezel schap van de president. Mans- field is al twee jaar doende om een inreisvergumiing voor China te krijgen. Scott heeft nog nooit een officieel verzoek in die richting gedaan. ATHENE(DPA) De Griekse regering heeft met klem de in VN-kringen de ronde doende geruchten tegen gesproken, dat zij een geheime overeenkomst over Cyprus met Turkije gesloten zou heb ben. Haar woordvoerder, Wyron Stamatopoulos, herinnerde gis teren aan een verklaring, die de Griekse onder-minister Konstantinos Panajotakis za terdag in Nicosia heeft afge legd. Deze verwees toen de geruchten over plannen van de Navo voor een verdeling van Cyprus tussen Griekenland en Turkije naar het rijk der fa belen. Niettemin sprak de pre sident van Cyprus, aartsbis schop Makarios in een toe spraak tot betogers in Nicosia over „plannen die achter de coulissen gesmeed worden met het doel die aan het volk van Cyprus op te leggen". Derge lijke pogingen zijn tot misluk- ke gedoemd, zei Makarios toen. De geruchten doen de ronde dat plannen om Cyprus te verdelen in het kader van de recente NAVO-conferentie in Lissabon tot stand gekomen zijn. Dit zou een wedergeboor te zijn van het plan van de toenmalige Amerikaanse mi nister Dean Acheson, dat in 1964 door de onverzettelijke houding van Makarios misluk te. LONDEN (AP) Van de 220 miljoen inwoner-s van de Sowjet Unie hebben er 7 de moed gehad om in augustus 1968 voor het Kremlin te protesteren tegen de Russische inval in Tsjechoslowakije. Een volledig verslag van dat ongebruikelijke protest en de nasleep ervan is naar het westen gesmokkeld en in boekvorm gepubliceerd door de dichteres Natalja Gorba- nevskaja, een van de demonstranten, onder de titel „Red square at noon". De Russische veiligheidspolitie sloeg de demonstranten binnen enkele seconden uiteen. De zeven demonstranten werden gearresteerd en tot gevangenisstraffen veroordeeld of in krankzinnigengestichten geplaatst. Onder de demonstranten was Larissa Daniel, de vrouw vqn de gevangengezette schrijver en Pavel Litvinow, de kleinzoon van de voormalige minister van buitenlandse steeds in een werkkamp. zaken. De Daniels zijn nu vrijgelaten, Litvinow zit nog De schrijfster van het boek werd aanvankelijk vrijgela ten, omdat zij moeder van een klein kind was. Toen zij haar acties voor de vrijlating van de anderen voortzette werd zij in een krankzinnigengesticht geplaatst. Brieven voor deze rubriek moeten met volledige naam en adres worden ondertekend. Bij publikatife zullen deze vermeld worden. Slechts bij hoge uit zondering zal van deze regel worden afgeweken. Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend. Publikatie van brie ven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eens ia met inhoud, tq. strekking. Ik moet eerlijk zeggen res pect te hebben voor de moedi ge wijze waarop Arie Groene- velt voor zijn leden van de Industrie-bond de strijd voert, los van alle risico's, eventueel prestige-verlies die toch ook voor hem hieraan vastzit De gedegen wijze waarop hij van repliek dient, toont hier de echte, ik zou haast zeggen de ouderwetse arbeidersleider, waarbij zijn collega's van de andere bonden met hun „weg van de minste weerstand", toch wel een pover figuur slaan. Als dan de rechter uit spraak doet, dat de stakers de eigen stakingspot niet mogen aanspreken, neerkomende op een uitspraak van de strijd verleggen naar de gezinnen van de stakers dan is dit je (on)reinste KLASSE-JUSTI- TIE. We dachten toch dat het „honger is een scherp zwaard" hanteren, niet meer tot de conventionele wapens gere kend kan worden. De Engelse stakingsgymnastiek is sterk te veroordelen, maar hier zit toch ook iets heel erg scheef en dat kan de rechter toch ook niet bedoeld hebben, dat de werk gevers gebruik maken van de teruggang van de economische toestand. De rechter is niet partijdig' kan men aannemen en wenst overleg gebaseerd op geven en nemen. Het pootje stijf houden van de werkge vers over de vakantietoeslag', die niets of nagenoeg niets extra kost, zou dan toch niet door de bemiddelaars zonder meer geaccepteerd moeten worden. Dit wijst op partijdig heid, waarbij Groenevelt ge lijk heeft dan maar de uit spraak van het Amsterdamse Gerechtshof te willen afwach ten. De werkgevers spelen het spel hoger dan gewettigd is. BREDA W. NOORLANDER DEN HAAG (ANP) Van de Nederlandse bevolking is 55 procent voorstander van een wetsvoorstel dat de vrouw recht geeft op abortus indien zij dit wenst. Tegen een der gelijk wetsvoorstel is 30 pro cent. Dit blijkt uit een onder zoek dat de Nederlandse Vere niging voor Seksuele Hervor ming (NVSH) in december heeft laten verrichten. In au gustus 1970 leverde eenzelfde onderzoek 48 procent voor standers op en 36 procent te genstanders. De vraag of er een wetswij ziging zou moeten komen waarbij de arts die abortus uitvoert in principe niet meer strafbaar is, zoals ook in het initiatiefvoorstel van de Ka merleden Lamberts en Roethof staat, werd door 70 procent van de ondervraagden met' „ja" beantwoord en door 14 procent met ,neen". In 1970 stemde 72 procent voor en 15 tegen legalisering van abor tus. Van de ondervraagden is 81 procent van mening dat ei- omstandigheden zijn waaron der abortus zou moeten wor den toegestaan. In 1970 lag dit percentage op 79 en in 1968 bij het onderzoek „Sex in Ne derland" op 58 procent. Elf procent vindt dat onder geen enkele omstandigheid abortus toegestaan kan worden, tegen 13 procent in 1970 en 38 in 1968. Als omstandigheden waaronder abortus geoorloofd wordt geacht, werden het meest genoemd „gevaar voor de gezondheid van de moe der", „aanranding en ver krachting" en „kans op mis vormd of gehandicapt kind". Het hoofdbestuur van de NVSH tekent bij deze cijfers aan dat de wetgever de duide lijk veranderde publieke opi nie niet langer kan negeren. Het hoofdbestuur stelt zich achter de oproep van een aan tal vrouwenorganisaties die er onlangs bij regering en parle ment op aandrongen om bij de behandeling van de abortus wetgeving het zelfbeschik kingsrecht van de vrouw en een goede voorlichting cen traal te stellen.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 7