FRIESE HUISMOEDER ZWOEGDE
VIJF DAGEN PER WEEK
OLYMPISCHE
MEDAILLES
DE STEM ZATERDAG 29 JANUAR11972
Atje Keulen-Deelstra (33) is momenteel Nederlands po
pulairste sportvrouw. Niet alleen omdat zij prestaties
van wereldniveau levert, maar ook omdat ze 'n-eenvou-
dige-moeder-van-drie kinderen is gebleven. Europees,
wereld- en misschien straks ook Olympisch kampioene
Atje Keulen is nog altijd dezelfde Atje Keulen van tien
jaar terug, toen haast niemand haar kende. Over Fanny
Blankers-Koen, die op de Olympiade in Londen '48 vier
gouden medailles won, wordt nog geregeld gesproken.
Over 24 jaar zal men wellicht ook Friese Atje uit Irn-
sum nog niet vergeten zijn. Onze verslaggever Leo van
de Ruit, zocht ijteze bijzondere sportvrouw op in een
trainingskamp, ver verstopt in de Overijsselse bossen.
Komeet
Nog één keer
Keihard
Helpen
Vrouwen
Revanche
ATJE DOET
HET
VOOR THUIS
Toen Atje Keulen-Deelstra
twee weken geleden in Inzeil
door een formidabele rit op de
3.000 meter het ijzersterke
cordon van Russinnen door
brak en Europees kampioene
werd, was zij zielsgelukkig.
Ze was verschrikkelijk blij met
die titel. Niet eens zo zeer
voor zichzelf, maar veel meer
voor haar thuisfront. Voor
Jelle, haar man, Boukje, Kees
en Goos, haar kinderen en
haar schoonmoeder die steeds
trouw de honneurs waarneemt
in het gezin als zij ergens op
de wereld schaatsroem oogst.
Atje: „Als ik gewonnen heb,
voel ik me gelukkig omdat ze
dan thuis ook gelukkig zijn.
Ze moeten zich toch zoveel
opofferingen getroosten zodat
ik kan schaatsen. Hoe vaak
en hoe lang ben ik niet weg?
Eigenlijk ben ik nooit thuis.
Zomertrainingen, trainings
kampen en wedstrijden.
Als ik dan geen prestaties
behaal voel ik me een beetje
schuldig. Ze zijn er natuurlijk
wel van overtuigd dat ik ook
bij een nederlaag mijn uiterste
best heb gedaan, maar toch.
ik weet het niet. Ik vind dat
ik door wedstrijden te winnen
iets terug doe, begrijp je. Dat
verdienen ze thuis."
Twee jaar geleden schoot
Atje Keulen-Deelstra vanuit
het niets als een komeet naar
de top. In Deventer werd zij
Nederlands kampioene en een
paar weken later greep zij in
het Amerikaanse West Allis
tot iedere stomme verbazing
ook de wereldtitel.
Vandaar dat zij vorig seizoen,
in vergelijking met het jaar
daarvoor, „nergens" was.
Geen Nederlands, geen Euro
pees en ook geen wereldkam
pioenschap. Atje werd in den
lande, hoewel ze van de Ne
derlandse ploeg toch de beste
prestaties leverde, min of meer
een eendagsvlieg genoemd,
kortom de teleurstelling was
groot. Het zat Atje, met haar
innige gebondenheid aan haar
familie, een beetje dwars. Ze
had een heel jaar getraind om
uit verre landen (Finland en
Rusland) met lege handen
thuis te komen. Zij: „Thuis
hadden ze gezien de successen
van een jaar eerder natuur
lijk op meer gerekend. Het was
echter een pechjaar.
Alles zat tegen en ook door
eigen schuld ging het mis.
In Helsinki liep ik met
schaatsen aan dwars over het
middenterrein naar de start
van de 1500 meter. Er kwam
een grote braam op een
schaats en ik kwam er niet
meer op vooruit. Dat vond ik
voor thuis nog erger dan voor
me zelf."
Na dat teleurstellende sei
zoen besloot Atje het nog één
keer te proberen.
Atje: „Tijdens de huldiging
van Ard Schenk had ik het er
eens over met dr. Gemser. Ik
zat gewoon wat met hem te
praten. Toen zei hij: Rust 'ns
niet uit en ga gewoon door
met trainen. En dat heb ik
gedaan. Ja, ik voelde zelf ook
aan dat ik iets extra's moest
doen. Per slot van rekening
ben ik ook niet meer de jong
ste. De meeste meisjes zijn 10
jaar jonger dan ik. Het nut
van die extra training heb ik
nu ingezien. Ik had een veel
beter voorseizoen dan andere
jaren."
Zo begon het nieuwe seizoen
voor Atje Keulen aan het eind
van het vorige. Vijf dagen per
week zwoegde ze of haar le
ven er vanaf hing. Atje deed
loopoefeningen, ze ging naar
trainingsavonden van haar
ijsclub, ze sloeg geen centrale
training van de bond over en
ze reed honderden kilometers
op haar racefiets door de ruil-
verkavelingsgebieden in het
wijdse Friese land. En ze fiet
ste niet zo maar wat, nee, ze
reed hard met intervals en
alles er bij. Zoals een wielren
ner dat doet. Veel oog voor de
haar groetende voorbijgangers
had ze niet. Atje: „Ik deed
het graag. Er zijn veel nieuwe
wegen gebouwd in Friesland
en ik had mijn ritten zo uitge
stippeld dat ik altijd bij fami
lie of kennissen uitkwam.
Daar dronk ik dan een kop
thee, maakte een praatje en
reed weer terug naar huis."
mer mocht ik dat niet van
Jelle vanwege het schaatsen.
Ik moest mijn krachten spa
ren voor de wedstrijden.
Daarom heb ik alleen 'n beet
je de tuin bijgehouden,
's Avonds blijven we meestal
thuis en praten we wat met
elkaar. Nee, meestal niet over
het schaatsen, daar hou ik
niet van. Of we kijken wat
Zo werkte een 33-jarige moe
der naast haar huishouden
week na week, vaak in alle
eenzaamheid, keihard om pas
na acht maanden op het ijs
te kunnen constateren dat 't
allemaal niet voor niets was
geweest. Voor een schaatster
duurt de tijd alvorens de wed
strijden beginnen een eeuwig
heid. Het ging zelfs de onver
zettelijke Atje Keulen wel eens
tegenstaan. Atje: „Ik heb wei
eens met de gedachte rond
gelopen: waar doe ik het ei
genlijk voor? Ik kan toch be
ter bij de kinderen zijn. Ten
slotte ben ik het ook helemaal
niet verplicht. Maar meestal
was dat snel weer voorbij. Per
slot van rekening wil ik ook
graag eens die Olympische
Spelen meemaken. En Jelle,
mijn man, hij heeft eens
de Elfstedentocht uitgereden
stimuleert me ook enorm.
Die zegt steeds dat ik moet
doorgaan. Die heeft wel zo
veel voor mijn sport over. On
begrijpelijk soms, want als het
andersom was, zou ik het niet
kunnen opbrengen. Ik zou
zeggen: nou Jelle blijf nou
maar eens thuis hoor. Maar
hij zegt dat niet. En voor die
hulp wil ik graag iets terug
doen. En ook voor mijn
schoonmoeder, die zo goed
met de kinderen overweg kan.
Als ik weg ben is ze bij ons
thuis op de boerderij. Gewel
dig fijn mens. Maar dat kan
ook geen eeuwigheid blijven
duren. Ze is al 60. En de kinde
ren, Boukje is acht, Kees ze
ven en Goos vijf, komen nu
in de leeftijd dat ze vragen
gaan stellen die alleen een
moeder kan beantwoorden."
"Ik voelde zelf, dat ik iets extra's moest doen".
Sindsdien is zij het parade
paardje van de Neder
landse damesschaatssport.
In Inzeil werd ze, nu revan
che op zichzelf eisend, al Eu
ropees kampioene. Haar sei
zoen is reeds grotendeels ge
slaagd. Een seizoen waar Atje
zich veel van voorstelt, maar
dat ze ook bijna als een kaar
tenhuis in elkaar zag storten.
Atje: „Vlak voor de wedstrij
den begonnen, werd de kern
ploeg ontbonden door die
trainerskwestie. Normaal raak
ik niet gauw in paniek, maar
dat vond ik verschrikkelijk.
Daar heb ik een paar nach
ten heel slecht van geslapen.
Ik dacht: „Atje, nou sta je
alleen. Nou ben je verkocht.
Dat waren heel moeilijke da
gen. Bovendien moest ik toen
weer alles zelf betalen en zo.
Nee, niet leuk. Gelukkig werd
het op tijd opgelost en hebben
we met Maarse een goede en
fijne coach gekregen."
Over een paar dagen begin
nen de Olympische Winter
spelen in Sapporo. Atje gaat er
zeker naar toe. Van Japan zal
ze niet veel zien. Zij: „Ik was
in Rusland en Amerika en ik
zag eigenlijk niet veel meer
dan de hotelkamer en de ijs
baan want de wedstrijden
vond ik veel belangrijker."
Atje zal echter stellig van zich
doen spreken. Hoe het ook
afloopt, als ze weer terug is op
de boerderij in Irnsum zal ze
een zware beslissing moeten
nemen. Stoppen met schaat
sen of doorgaan. Atje: „Dat
wordt het moeilijkst van alles.
Aan het eind van het vorig
seizoen heb ik gezegd: nog
één jaar, dan is alles voorbij,
maar nu dat jaar zo snel voor
bij is gevlogen.Ik wil de
Europese titel best graag ver
dedigen, maar ik moet ook
aan mijn gezin denken."
Boukje (8), Goos (5) en kussende Kees (7) zijn dolblij, dat moeder weer eventjes thuis
In de loop der jaren werden door Nederlandse
schaatsers(sters) de volgende medailles veroverd
HEREN (resp. goud, zilver en brons)
Kees Verkerk 12 0
Kees Broekman o 2 0
Ard Schenk o 1 0
Wim v. d. Voort0 1 0
Peter Nottèt0 0 1
Jan Pesman 0 0 1
DAMES
Carry Geijssen
Ans Schut
Stien Baas-Kaiser
naar televisie, een hele enke
le keer gaan we naar een film.
Aan uitgaan of gezelschap
hebben we niet veel behoefte.
Neem zo'n huldiging. Het hele
dorp stond op zijn kop en het
ging allemaal aan ons voorbij.
Je leeft dan in een roes. De
mensen zullen wel gedacht
hebben: dat is ook een kou-
we. Pas achteraf besefte ik dat
het toch verschrikkelijk leuk
was. De bedoeling van al die
aardige mensen was goed. We
zijn echter het liefst met zijn
tweetjes. We gaan trouwens
altijd vroeg naar bed, omdat
je nu eenmaal in het boeren
bedrijf vroeg moet opstaan.
Later dan negen uur, half tien
wordt het bij ons zelden of
nooit. Een mens moet voldoen
de rust hebben."
ik gewend. Ik rammelde dan
van de honger maar ik dorst
niets klaar te maken omdat
ik bang was dat Stien daar
door wakker zou worden. Dat
was wel even wennen."
„Ik ben dan ook het liefste
thuis en ik help graag een
handje met het werk op de
boerderij. Als de mannen op
het land zijn melk ik gerust
nee niet met de hand met
de machine natuurlijk de
33 koeien. Maar afgelopen zo
Dat is Atjes leven. Haar ge
zin, de boerderij, rust. Anders
wenst zij niets. Het schaatsen
en het beroemd zijn verande
ren daar niets aan. Al moest
ze zich in de schaatswereld
wel even aanpassen. Atje:
„Toen ik pas in de kernploeg
zat, deelde ik de kamer met
Stien Kaiser. Meestal staan we
tegen acht uur, half negen
op. Indertijd was ik steeds om
half zeven al wakker. Dat was
Toen dat gebeurde had Atje
,-,het wonder van Deventer" al
verricht en de Nederlandse
schaatsbonzen na een blik
semcarrière op de harde fei
ten gedrukt. Zij: „Ik heb altijd
van wedstrijden gehouden. Als
jong meisje werd ik verschil
lende keren Fries kampioen
op de korte baan, maar later
bij de dames „vrouwen"
zegt men in Friesland werd
ik pas kampioene nadat de
kinderen geboren waren.
Voor die tijd was Martha Wie-
ringa altijd sterker. Na de
geboorte van de jongste, ging
in Heerenveen de kunstijs
baan open en ik ging met de
club trainen natuurlijk.
Op de Friese kampioenschap
pen werd ik vijfde en ik werd
door die prestatie opgenomen
in de Friese selectie. Maar dat
viel even tegen. Die training
was echt erg zwaar. Ik vond
ineens helemaal niets meer
aan dat schaatsen. Toch heb
ik toen doorgezet en na korte
tijd begon het steeds beter te
gaan en kreeg ik er weer ple
zier in. Een jaar later, ik was
toen dertig, nam ik voor de
eerste keer aan de Nederland
se kampioenschappen deel.
Met een zevende plaats viel ik
net naast de kernploeg, maar
ik had me wel in de B-selectie
gereden die elk jaar een paar
weken naar Inzeil gaat.
Ik mocht echter niet mee om
dat ik te oud was en er toch
niets aan had.Ze namen lie
ver een jongere mee. Je be
grijpt dat ik ontzettend te
leurgesteld was. Ik kwam
thuis en zei tegen Jelle: Nou,
voor mij hoeft het niet meer,
hoor. Dat gesodemieter! Jel
le en Klaas Visser, mijn trai
ner, hebben me er overheen
geholpen. Het jaar daarop
hebben we enorm hard ge
traind en voor de Nederland
se kampioenschappen in De
venter .twee jaar terug heeft
Klaas me geweldig opge
zweept. Ik was geladen tot en
met en het ging buiten ver
wachting goed."
Aldus behaalde Atje op haar
vechtlust de Nederlandse ti
tel, die zij zo grandioos waar
maakte met een wereldtitel.
HEREN
Olympische records
500 m Richard McDermott, Ver. Staten 40.1
1500 m Kees Verkerk, Nederland2 03 4
5000 m Fred. Anton Maier, Noorwegen 7 22 4
10000 m Jonny Höglin, Zweden 15^23 6
Wereldrecords
500 m Leo Linkovesi, Finland 3g o
1000 m Ard. Schenk, Nederland 1188
1500 m Ard Schenk, Nederland 1.58.7
5000 m Ard Schenk, Nederland 712 0
10000 m Ard Schenk, Nederland 14.55 9
DAMES
Olympische records
500 m Lida Skoblikova, Rusland 45 o
1000 m Carry Geijssen, Nederland 1 32 6
1500 m Kaja Mustonen, Finland 2.22A
3000 m Ans Schut, Nederland 4.56J!
Wereldrecords
500 m Anne Henning, Verenigde Staten 42.5
1000 m Anne Henning, Verenigde Staten 1.27.3
1500 m Stien Baas-Kaiser, Nederland 2.1511
3000 m Stien Baas-Kaiser, Nederland 4.46]5
Nederlandse Olympische kampioenen
Kees Verkerk 1500 m 2.03.4 Grenoble 1968
Carry Geijssen 1000 m 1.32.6 Grenoble 1968
Ans Schut 3000 m 4.56.2 Grenoble 1968
