..IK WAS GEHEEL OP MEZELF AANGEWEZEN" EERSTE REIS WAS GEVAARLIJKE Roemloos einde van een „Queen" „Dwarsligger" wil vasthouden aan actieprogram GR0FPR0FIELBANDEN voor'DOOIPRIJZEN' Interne conflicten met hoofdbestuur I binnenland buitenland I IS iet graag Lijdensweg -PLUSSERS gezicht van een generatie door JACQUES LEVIJ Humor papier uw pen „Je krijgt niets in het leven Britse mijnen door staking onveilig Onafhankelijke krant Gezellige krant Humanistisch Verbond Dinsdag januari 1972 rPwee staalharde blauwe ogen kijken de bezoeker scherp aan. Nemen hem van top tot teen op, wegend en schattend. Proberen door hem heen te kijken. „Wat voor vlees hebben we in de kuip", schijnen ze te vragen. „Gaat u zitten!" Een prettige, wat re solute stem. Ze onderstreept de min of meer als een op dracht klinkende uitnodiging met een krachtig handgebaar. Herinnert zich dan kennelijk plotseling dat ze gastvrouw is, staat op en komt achter het forse antieke bureau vandaan. Het gezicht krijgt een wat mildere uitdrukking. Wordt dan ineens jeugdiger, de strakke lijnen om de wils krachtige mond verzachten. „Ik ben..Ze stelt zich los jes voor. Ze is klein van stuk, goed geproportioneerd. Past met haar modieuze mantelpak in dit verzorgde kantoor dat vele persoonlijke trekjes heeft. Een foto hier, een wand bord daar, enkele goede et sen. Ze gaat zonder nonchalan ce zitten in de fauteuil tegeno ver de bezoeker. Slaat de ste vige benen over elkaar. Staat plotseling weer op, drukt op een knop en wacht tot een kantine-meisje binnenkomt. „Wat wilt u gebruiken?" Geeft daarna de opdracht door en gaat weer zitten. „Het spijt me eigenlijk ach teraf dat ik erin heb toege stemd met u te praten. Niet, omdat ik iets te verbergen heb. Wel, omdat zo'n gesprek misschien bij mij toch weer emoties wekt waarover ik dacht allang te zijn heenge- groeid. Ik was in 1941 22 jaar. Ben dus van 1919. Ik noem 1941, dat oorlogsjaar, omdat toen een einde kwam aan m'n jeugd. Ik kreeg toen een kind van een Duits militair, een onderofficier. Een zoontje. Is nu al een vent van 30. Hij is arts. Zo, dat weet u dan ook weer". Ze drinkt rustig haar koffie. Kijkt gespannen naar de reac tie van haar bezoeker. Als die zwijgt, vervolgt ze, enigszins fel. „Ik ben enig kind uit een gegoed milieu. Altijd heel be schermd geleefd. We waren thuis, in de hele familie trou wens, erg anti-Duits. Ik ook. Maar al die sociale ellende, de massale werkloosheid in de crisistijd gingen langs mij heen en thuis werd daarover niet gepraat. De Duitse inval, mei 1940, pakte me erg aan. Maar die emotie was niet poli tiek geladen. Meer een onbe redeneerde gevoelskwestie. Ik ontmoette Viktor tijdens een concert. Voelde me tot hem aangetrokken. Hij was geen lid van de NSDAP. Toen we elkaar wat langer kenden, liet hij wel blijken niet veel van Hitier te moeten hebben. Thuis elke dag herrie. Hij mocht er niet komen. M'n vrienden en vriendinnen lieten me links liggen. Ik vereen zaamde, ook al, omdat Vik en ik geen aansluiting zochten bij zijn kameraden. Bewust niet. Dat wilde ik ook niet. Ik was helemaal niet pro-Duits. Maar ik had de man ontmoet van wie ik echt was gaan houden. Nou ja, hoe gaat dat. Ik raakte van hem in verwachting. We zouden gaan trouwen. Hij werd plotseling overgeplaatst en sneuvelde bij de Dmt®® opmars in Rusland. In 1941 dus. Enkele weken latèr werd z'n zoon geboren. Ik was toen thuis weg. Heb nog wel enig contact met zijn ouders gehad, maar dat viel weg toen de oorlog langer duurde. Ik was op mezelf aangewezen". Het verhaal van die eerste jaren in de oorlog op eigen benen, is het verhaal van een groot gezin, ontfermde* zich over de kleine Vik als ik moest werken. Ze vroeg niets. Ze hielp gewoon. Iets dat ze thuis niet deden. Die lieten me stikken. Ik ben er nooit meer geweest. Na de oorlog, in 1950 geloof ik, heeft moe der geprobeerd het bij te leg gen, zoals dat heet. De „schan de" was er toen kennelijk af. Ik heb het briefje terugge- Ze leidt nu een fors bedrijf met enkele tientallen mede werkers. „Ik heb dat zelf uit de grond gestampt. Ik moest Maar ik ben en blijf de baas". Er valt een stilte. Die duurt even. „Toen Vik 9 jaar was, een jongen met goede hersens, werd hij op school uitgeschol den voor moffenjong. Het kind kwam helemaal ontdaan thuis, eenvoudig mogelijk, verteld waarom er bij ons geen vader in huis was en ik heb hem een foto van zijn vader, in uniform, laten zien. Eater, toen hij 16 was, heb ik hem over alles ingelicht. Ook van rijn opa en oma mijn ou- schaamd. Maar Mij niet gezien". trouwen. een snier af. Toen zei hij dat. Dat is me bijgebleven. Ik pro beer wel wat anders te reage- Ze schenkt opnieuw koffie ren op dat soort individuele in. Inhaleert met zichtbaar ge not de sigarettenrook. Loopt in gedachten door haar kantoor. Ik heb hem toen, uiteraard zo „Het is merkwaardig, hoe uit een wereldvreemd meisje want dat was ik zo'n ge haaide zakenvrouw is ge groeid. Maar wat moest ik? Ik wilde geen werkvrouw blij ven. Ik sprak m'n talen. Ik wilde me verweren tegen al Vorige artikelen in deze serie in dit blad van 24, 28 en 30 december en 4, 5 en 8 januari. lijdensweg. Van bittere armoe de, verguizing, vernederingen. „Ik heb het kind bij me ge houden. Ik woonde in een ar moedige volkswijk, op een ka mertje. Werkte, eerst als win kelmeisje, later als werkster, want er was niets meer in de winkels te krijgen. Zo ben ik de oorlog doorgekomen. Éen buurvrouw, moeder van een stuurd. Ik was bezig mijn groothandel in kristal en glas artikelen op te bouwen. Ik had goddank die familie niet meer nodig. Toen ze me had den kunnen helpen, waren ze er niet mijn eigen brood verdienen en toen het in Europa weer wat normaler werd na de oorlog, ben ik toevallig tegen die glas-business aangelopen". Ze lacht. Steekt, toch wat ner veus, een nieuwe sigaret tus sen de iets aangezette lip pen. „Ik heb als bezeten gewerkt. In 1955 was ik geslaagd. Had overal m'n zakenrelaties en kon het me gaan veroorloven enkele goede medewerkers aan te trekken. Daarna is het bedrijf steeds uitgebouwd. Over de hele wereld, waar geld zit, zit ons materiaal. ders en van de ongelooflij ke ellende die ik had doorge maakt. Sindsdien heeft hij naast een foto van mij steeds die foto van z'n vader in zijn kamer gehad". Ze vertelt, wat zelfspot, met humor en over de huwe lijkskansen die zij nog gehad heeft. „Naarmate m'n business beter ging, werd ik kennelijk aantrekkelijker. Nou, ik be vredig mijn gewone behoeften als vrouw heb me daarvoor nooit gé die nette vaderlanders. Mezelf .waarmaken. Daarin ben ik ge slaagd. Er is wel een stuk mildheid in me kapot gegaan. Ik oordeel misschien wat te gemakkelijk hard over ande ren. Nu ik ouder word, merk ik dat zelf. Vik heeft het me ook eens gezegd, toen hij ver telde over een zielig geval van een student. Ik deed dat met narigheden, maar het gaat hij- na niet". Het klinkt als een klacht. „Weet u, als ze dat toen in 1941 thuis wat menselijker hadden opgevangenDan zou ik nu misschien toch wel getrouwd zijn en een gezin hebben. Zou ik dit bedrijf niet hebben. Trouwens, ik sta ook afwijzend tegenover al die ei sen die men tegenwoordig heeft. Je krijgt niets in het leven zonder ervoor te vech ten, ervoor te werken. Dat lijkt men steeds meer te ver geten. Een vergissing! Dat zal men wel merken". Ze praat nu tegen zichzelf. Is haar bezoeker vergeten. „Soms heb ik genoeg van dat zakendoen. Wil ik rust heb ben. Wil ik niet langer opbot- sen tegen mensen die me in de weg staan, die niet wensen te doen wat ik wil. Soms kan ik die zorg voor dat personeel niet goed meer aan. Dan ben ik extra hard. Want als men dat zou merkenKomt ineens weer tot zichzelf. „Sinds Vik zich heeft geves tigd, elders in een grote stad, voel ik me vaak eenzaam" Haalt de schouders op. „Ook dat rooi ik natuurlijk wel". JACQUES LEVIJ i gewone behoeften i 1 7? als dat nodig is. ik zonder ervoor te vechten (Van onze redactie buitenland) HONG-KONG In de baai voor Hong Kong is gisteren een definitief eind gekomen aan het roemruchte bestaan van wat eens de trots was van de Engels koopvaardij, „The Queen Elizabeth". De enorme kolos heeft het vuurgeweld niet kunnen door staan. Roemloos is het schip geblakerd en verwrongen door de geweldige hitte in de golven verdwenen. „The Queen Elizabeth", kasteel ou een kiel. Het is „The Queen Eliza beth" niet vergaan zoals de hoge heren van de Cunard-' Line het zich zullen hebben voorgesteld. In de jaren '38 en 39 hadden de kranten de lof van het „paleis op een kiel" al uitvoerig bezongen. Het zou een schip worden zoals er nog nooit een de wereldzeëen be varen had. Het zou ruim tweeduizend passagiers gaan vervoeren in alle denkbare luxe. De Queen kreeg een lengte van ruim driehonderd meter en zou een snelheid balen van 28,5 kno pen per uur, aangedraven door 160.000 paardekrachten. Men raakte er niet over uit gepraat. Het was een Britse topprestatie: twaalf dekken en drie zwembaden, twee over dekte.en een buitenbad. De geschiedenis heeft het lot van „The Queen Elizabeth" anders bepaald. De eerste reis voltrok zich in alle stilte, zonder enige of ficieel vertoon. 'Nog niet eens afgebouwd zelfs, en niet fees telijk gepavoiseerd. Somber grijs was de kleur van het „spookachtige" schip, dat in het voorjaar van 1940 de mon ding van de Clyde uitvoer, op weg naar open water. Zelfs de bemanning wist niet wat er gaande was. Maar Engeland bereidde zich al voor op de strijd met Duitsland en het nog niet vol tooide schip kreeg van de En gelse admiraliteit meteen al (ADVERTENTIE) Een gevaarlijke wegsituatie kan nu onverwacht ontstaan. IJs, sneeuw, zandglad. Voorkom gevaarlijk slippen. Vooral nu. Met een ;if.l-season M+S grofprofielband heeft u op gladde wegen méér houvast. Het hele jaar. Vraag nu naar onze aantrekkelijke „dooiprijzen". Een van de anti-slip- door-extra-grip-banden is de G 800 Ultra Grip van Goodyear, een radiaalband met bijzondere kwaliteiten. B. F. GOODRICH, MICHELIN, DUNLOP, VREDESTEIN, PIRELLI, FULDA Vestigingen in den Haag, Scheveningen, Breda en Vlissingen. .BREDA. gespecialiseerde bandenservice Speelhuislaan 154, tel. 01600-23844 een andere bestemming dan de rijken der aarde in alle denkbare comfort te vervoe ren. Op open zee deelde de kapi tein de bemanning mee: „Het is good bye Engeland, we sto men naar New York. „Het werd een spookreis, zonder ra dio-contact om de positie niet te verraden. De tocht naar New York werd desondanks veilig voltooid. Tot grote woe de van Hitier. De elite van de Wehrmacht ter zee, de beruchte U-bootka- piteins hadden gefaald. En ook de jaren daarop kon de felle jacht hef schip niet deren. De vorstelijke beloning van Hitler plus het IJzeren Kruis van verdiensten konden niet wor den uitgereikt. In New York werd de over dadige luxe snel omgebouwd totpraktisch troepentransport schip. Er konden maar liefst 15.600 manschappen mee wor den vervoerd. Na de korte ombouw ver trok het schip naar Singapore, van waaruit,, het operationeel ging werken. In 1945 had „The Queen Elizabeth" een miljoen solda ten naar en van de meest uit- eenliggende slagvelden ver voerd. Toen kon het weer worden omgebouwd tot wat men er aanvankelijk al van had wil len maken: een luxe passa giersschip. Maar de Queen was al zes jaar oud en de tijden waren snel veranderd. Nog een jaar of tien was het schip werkelijk de „koningin" van de zee. Toen begon men de concurrentie van het lucht vervoer al duidelijk te voelen. En wat heet luxe„er was niet eens air-conditioning". Bovendien wias het schip in drie streng gescheiden klassen verdeeld iets wat in de lucht al spoedig tot het verleden ging behoren. De Queen 'was, mede door de andere aanloop tijd dan de Cunard-heren zich hadden kunnen denken, in fei te vroeg „uit de tijd". Tot verdriet van vele trotse Britten werd het schip overge daan aan een Amerikaanse maatschappij, die er in Florida een, soort showboat van maak te. Ook in deze rol was de Queen Elizabeth kennelijk niet zo gelukkig, want men ging failliet. De laatste functie zou wor den sea-wise-university, een universiteit op zee. De Chine se scheepsmagnaat Toeng die er bovendien een cruise-schip van wilde maken, zag zijn ideeën niet verwezenlijkt, net zomin als de heren van de Cunard-Line en van de Ame rikaanse maatschappij. Alleen tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het schip volledig voldaan aan de ver wachtingen. Wat dat betreft is Engelands trots niet ge krenkt. LONDEN (RTR) Staken de mijnwerkers van een ko lenmijn in Doncaster, in Noord-Engeland, hebben gewei gerd een ondergrondse brand te blussen en ook bij verschei dene andere mijnen waal- brandgevaar en het risico van onder water iopen bestaat, weigeren de stakers beveili gingswerkzaamheden. De nationale kolenraad stelt dat de beveiliging van meer dan d»e helft van de 289 mij nen waar gestaakt wordt, mi nimaal is of in het geheel niet wordt verzorgd. De nationale 'bond van mijnwerkers is erop tegen, dat de bev-eiliginigswerkzaamheden niet worden uitgevoerd. „Het heeft w'einig zin in een con flict gewikkeld te zijn als er geen werk is om na-ar terug te gaan", al-dus voorzitter Joe Gormley in een oproep tot zijn leden. Men verwacht dat de staking om betere salriëring - de eerste landelijke in 46 jaar - lang zal duren. Brieven voor deze rubriek moeten met volledige naam en adres worden ondertekend. Bij publikatfe zullen deze vermeld worden. Slechte bij hoge uit zondering zal van deze regel worden afgeweken. Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend. Publikatie van brie ven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eens is met inhoud, c.q. strekking. Graag wil het bestuur van de NKV-centrale Breda U ge lukwensen met het feit, dat U de laffe overval op de zelfstan dige Stem heeft weten af te slaan en dat voor Breda en ge heel West-Brabant en Zeeland een vrij en onafhankelijk Dag blad De Stem bewaard is ge bleven. Wij wensen U in de toekomst graag alle succes, waarbij U altijd op ons zult kunnen reke nen. Inmiddels verblijven wij met vriendelijke groet, namens het bestuur, BREDA J. M. KWAKKENBOS (secretaris). Van harte gefeliciteerd met de overwinning! Ik ben enorm blij. Mijn man had al gezegd: „Als sensatieblad "De Tele graaf" De Stem overneemt, zeggen we ons abonnement op." Gelukkig is dat nu niet nodig, want ik vind De Stem een ontzettend gezellige krant en voor een gewestelijk blad erg goed. Ik vind er van alles in, 'waar ik bel-ang in stél. Kortom, ik wil hem niet mis sen. Dat wilde ik u even zeg gen. Ik hoop, dat ik De Stem tot in lengte van jaren i-n deze vorm mag lezen. BREDA Mevr, M. Terwiei v.d. E. DE WIARDI Beekman stich ting, het wetenschappelijk centrum van de PvdA, gaat met een op zaterdag 4 maart te houden conferentie het feit herdenken dat 25 jaar geleden het eerste rapport van de stichting geplubiceerd werd. WESLEY RUGGLES die in de jaren dertig als filmregis seur in Hollywood op dte voor grond is getreden, is zondag op 82-jarige leeftijd aan een beroerte bezweken. EEN WERKGROEP van dertig gemeenteraadsleden en andere burgers uit Den Haag en om geving heeft een proeve van een gewestregeling opgesteld voor een gewest „De -Haag landen". UTRECHT (ANP) Het dagelijks bestuur van liet Humanistisch Centrum voor Vredesvraagstukken heeft, naar aanleiding van de gere zen conflicten met het hoofd bestuur van het Humanis tisch Verbond, een verkla ring uitgegeven, waarin het hoofdbestuur wordt verwe ten geen gelegenheid te heb ben geboden om de geplande activiteiten in het centrum te kunnen ontplooien. Hbt dagelijks bestuur be treurt dit, omdat de moeilijk heden de realisering van een voortdurend en gerichte be moeienis van het verbond met de vraagstukken van oorlog en vrede onmogelijk hbeft ge maakt! Volgensde verklaring is het centrum, één der werkstichtin- gen van het Humanistische Verbond, op uitdrukkelijk ver zoek van het hoofdbestuur op gericht. De bestuursleden na men pas na grote aarzeling de aan het bestuurslidmaat schap verbonden verantwoor delijkheden op zich. Achteraf is gebleken, aldus het dage lijks bestuur, dat ten aanzien van de wenselijkheid van een bigen vredesbeweging van het Humanistisch Verbond geen eenstemmigheid bestond bij het hoofdbestuur. En dat zou kunnen verklaren, waarom reeds direct conflicten zijn ge rezen tussen stichtings- en hoofdbestuur, met name over de autonomie van het bestuur van hbt centrum. Het dage lijks bestuur releveert onder meer, dat overeengekomen was, dat de stichting binnen drie ja-ar zichzelf zo moeten bedruipen. Het Leopold Schwartz Fonds had een sub sidie toegezegd van f 25.000,- per jaar, maar mede als gb- volg van de houding van het hoofdbestuur werd deze over eengekomen periode terugge bracht tot één jaar. In 1971 bedroegen de totale uitgaven f 27.000,-, waarmee ver beneden de voor dat jaar gemaakte be groting van f 44.000,- wbrd gebleven. De beweringen 'als zou het geld na een jaar op zijn', wijst het dagelijks be stuur met nadruk van de hand. De verklaring is onderte kend door prof. dr. J. Niezing (voorzitter), drs. A. Peper (secretaris) en drs. A.A. van Ameringbn .(penningmees ter). (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM „Men moet de offervaardigheid van de georganiseerde vak bondsleden niet onderschat ten. Men vergist zich daarin gauw. Daarom houden wij vast aan de eis in het actie program van de drie vak centrales-' een half procent van het werkelijk beschik bare inkomen bestemmen voor meer sociale woning bouw, milieu en investerin gen. Wanneer wij hieraan niet vasthouden, laten we ons eigen principe los. De vakbeweging gaat met open ogen haar nek in de strop leggen, wanneer zij niet weet, wat er gaat gebeuren met de centen, die voortko men uit de loonmatiging". Aan het woord is de grote „dwarsligger" bij de onderhan delingen over een nieuwe c.a.o. in de metaalindustrie: A(rie) Groenevelt, de voorzitter van de Industriebond NVV. Zijn bond wijst o.a. met als argu ment het loslaten van het bo vengenoemde punt uit het ac tieprogram van NVV, NKV en CNV de voorstellen van de metaalwerkgevers af. Voorzitter Groenevelt heeft tussen de vele vergaderingen tijd voor een vraaggesprek, dat veelvuldig wordt onderbroken door telefoontjes en verzoeken om interviews. Plaats van han deling: een hoekkamer op de zevende verdieping van het imposante NVV-gebouw in Amsterdam-West. De verbinding van de politieke vooi'waarde om een half pro cent van het werkelijk be schikbare inkomen te bestem men voor collectieve voorzie ningen, leidt Arie Groenevelt terug tot de bestedingsbeper king in 1957-1958. „Die beste dingsbeperking werd toen een zijdig op de ruggen van de werknemers afgewenteld. Een herhaling ei'van moeten we proberen te voorkomen". De vraag, of de positie van de werknemers door de houding van de Industriebond NVV wordt geschaad, beantwoordt de voorzitter ontkennend. „Als wij ja hadden gezegd tegen de werkgeversvoorstellen, dan was de positie van de werkne mers in het geding geweest. Nu niet. Bij het aanvaarden van onvolledige en onvoldoen de voorstellen zou er veel meer onrust bij de leden zijn ontstaan. De vakbeweging is er niet bij gebaat slechte compro missen te sluiten", aldus Groe nevelt. Hij is ervan overtuigd, dat de meeste vakbondsleden, ook die van NKV- en CNV-bonden, meer voelen voor de houding van zijn organisatie, de groot ste binnen het NVV. „Vanuit onze districten komen steeds meer berichten, dat grote aan tallen leden van confessionele bonden onze vergaderingen over het conflict rond de me taal-cao bijwonen. Ik heb ook de voorzichtige indruk, dat er een vrij verscherpte inschrij ving van leden bij ons plaats vindt". Het stakingswapen van de vakbeweging om bepaalde doe len te bereiken past in de maatschappelijke verhoudin gen. Dit is Groenevelts ant woord op de vraag, of stakin gen in deze tijd niet de image van de vakbonden schaden. De Industriebond NW-voorzitter verwijst hierbij naar West- Duitsland, waar zijn inziens dit wapen onlangs terecht en met succes door de metaalvakbond IG Metall is gebruikt. „In ons land is men op de eerste plaats bang om te sta ken. Hier wordt vaak veel te veel gediscussieerd. Dit wapen wordt eigenlijk gezien als iets, wat eigenlijk niet mag. Gezien de maatschappelijke verhou dingen past dit wapen wel. De vakbeweging heeft al een scherp wapen: de publiciteit", zo wil Groenevelt best beken nen. „We zijn natuurlijk bij zonder zuinig met het gebruik van het stakingswapen. In ie der geval gaan we het niet op een onverantwoorde wijze ge bruiken, wanneer we er toe overgaan, als andere overre dingsmogelijkheden geen suc ces hebben". De Industriebond NVV is niet bang voor het uit de hand gaan lopen van stakingen. „Groeperingen buiten de vak beweging om, zoals Arbeiders macht in Rotterdam, krijgen bij ons geen enkele kans", al dus een vastberaden Groene velt: „Alle acties houden we in de hand Hij sluit het niet uit, dat na de protestbijeenkomst van het kader van de Industriebond NVV in Utrecht op zaterdag 15 januari de organisatie van de metaalwerkgevers (FME) contact opneemt om toch een cao af te sluiten, die aan de wensen van zijn bond tege moet komt. Groenevelt is ook niet bang, dat de problemen rond de me taal-cao een handvat kunnen zijn voor regeringsingrijpen. „Een loonmaatregel moet je gewoon op je laten afkomen en dan rustig kijken, wat we daartegenover moeten stellen", zo luidt zijn commentaar.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 8