Welke president
was de meest
rampzalige
De Amerikanen
hebben geen
vertrouwen
in de toekomst
Schorpioentheorie
of veiligheid
in aantallen
binnenland
buitenland
AMERIKA
ZIJN LEIDERS,
R. Nixon.
0 S. Agnew.
0 J. F. Kennedy.
0 L. B. Johnson.
Walter Lippman, bekend politiek filosoof en beroemd schrijver
van dagbladcommentaren in Amerika bespreekt de kwaliteit
van de leiders in Amerika, de huidige en toekomstige staat van
de natie en de toestand in de wereld. De interviewer is Donald
Steel, die bezig is aan een biografie van Walter Lippman.
TOEKOMST EN POSITIE
Er bestaat veel kritiek op liet
twee-partijen stelsel 111 Amerika,
dat het geen betekenisvolle alterna-
tiven biedt, dat de problemen waar
de gemeenschap voorstaat zo ernstig
zijn dat als je moet kiezen tussen
een Nixon en een Humphrey, je
geen echte alternatieven aangeboden
krijgt, en dat staat gelijk aan een
ineenstorting van de gehele demo
cratische theorie. Vindt u dat deze
bewering enige waarheid bevat?
Ik ben van mening dat een land
zo groot als dit niet bestuurd zou
kunnen worden door een partij-stel
sel waarbinnen twee partijen diame
traal tegenover elkaar staan. Ik
denk dat er dan e'en burgeroorlog
zou ontstaan. Als al de extremisten
aan de ene kant in een partij bij
eengebracht zouden worden, en de
anderen in een andere partij, zou
dat volgens mij een slecht iets zijn.
Je kunt 200 miljoen mensen niet
binnen het zelfde politieke stelsel
houdfen tenzij je een erg sterk cen
trum hebt. Hoe onhandig en vaak
ook stom dit ook mag zijn, en de
Amerikaanse politiek en het twee
partijen stelsel is dat ook, is het
toch beter dan welk alternatief van
wie dan ook.
Bijvoorbeeld, het blijkt dat de vi
taliteit van dit stelsel zich laat gel
den. Nixon doet veel liberale din
gen waarvan hij zei dat hij ze niet
zou doen, en waartoe hij door de
democraten gedwongen is. Dat is
alleen mogelijk in een onlogisch
stelsel als het onze. Er bestaat een
verschil tussen Humphrey en Nixon,
en het verschil is groot genoeg. On
ze enige moeilijkheid was dat in
1968 waar Humphrey van Nixon
verschilde inzake de oorlog, hij on
gelijk had. Nixon was de man die
een eind moest maken aan de oorlog
en Humphrey was de man die de
oorlog moest verdedigen.
U hebt veel sociale crises in dit
land meegemaakt en daarover ge
schreven. Vind u de huidige situatie
uniek?
De situatie is veel ernstiger omdat
er minstens twee dingen zijn die de
aard van de crisis radicaal veran
derd hebben. Een daarvan is de
bevolkingstoename. Het Amerikaan
se politiek bestel heeft nog nooit
een tijd gekend waarin zoveel m'eu-
sen geregeerd moesten worden, ge
regeerd wordt door zoveel kiezers,
zoveel dingen moet regeren. Het
kwantitatieve verschil is het radica
le verschil. Dan is er ook nog de
technologische tevolutie die het ge
hele levenspatroon veranderd heeft,
zodat de natie niet langer volkomen
afhankelijk is van de landbouw. Al
le problemen worden ernstiger als
je het aantal mensen dat erbij be
trokken is vermenigvuldigt.
Gegeven de ernst van deze pro
blemen, samengesteld uit vijandig
heid tussen rassen en de toenemen
de bezorgdheid van volksgroepen,
denkt u dat het gevolg is dat het
democratisch stelsel in dit land
langzaam zal vergaan?
Ja, beslist. Ik heb nog nooit een
tijd meegemaakt waarin de mensen
zo weinig vertrouwen in de toe
komst hadden. Ze zijn bang, ze voe
ten zich niet zeker of ze er tegen
opgewassen zullen zijn, en er be
staat een groot gevoel van onver
schilligheid ten opzichte van de toe
komst.
Maar ik geloof niet dat er niets
aan te doen is. Ik denk zelfs dat,
ondanks onze grootte en complica
ties enz., als er een groep leiders
komt en dat is heel goed moge
lijk en zij de juiste snaar treffen,
het land hierop zal reageren.
Maar gegeven het feit dat er wer
kelijk ernstige verontrustheid is
ontstaan door onder andere het toe
nemende geweld binnen de gemeen
schap en het wegvallen van sociale
normen niet alleen de wet, maar
ook beleefdheid is er volgens u
sprake van dreiging van het fascis.
me?
Dat gevaar zal er wel komen. Ik
denk niet dat er sprake zal zijn van
fascisme op nationale schaal het
land is te groot voor natuurlijk fa-
cisme. Maar ik denk dat, er wel
fascisme op plaatselijk niveau zal
ontstaan. Binnen plaatselijke ge
meenschappen zullen meerderheden
of sterke minderheden in opstand
komen als ze menen dat ze bedreigd
worden. En ze zullen meedogenloos
geweld gebruiken.
De opkomst van extreme groepen
komt voort uit bezorgdheden binnen
de gemeenschap, en dit is iets wat
we al eerder in onze geschiedenis
gekend hebben. Bijvoorbeeld, tij
dens het scopes preces in Tennessee
in de twintiger jaren (waarin het
ging of het geoorloofd was de evolu
tietheorie te onderwijzen) hebt u
kritiek uitgeoefend op de intellectu
elen omdat ze zich de bezorgdheid
van eenvoudige mensen niet konden
voorstellen die zagen dat hun tradi
tionele waarden ondermijnd werden.
Hoe ziet u de verantwoordelijkheid
van de intellectuelen om de huidige
problemen aan te pakken?
Ik vind dat een van de voornaam
ste verantwoordelijkheden van een
intellectueel is die schrijft en zich
in het openbaar uitspreekt om in
staat te zijn de zaak of de grief of
het voorstel of de wil van de m'on-
sen die hun zaak niet zo duidelijk
Sir Winston Churchill spoorde Amerika aan zijn macht in een mate te
gebruiken waarvoor ze niet getraind waren.
kunnen stellen te behartigën dui
delijker dan die mensen dat zelf
kunnen. Bij het uitoefenen van kri
tiek werkt niets zo ontwapenend als
het beter behartigen van een zaak
dan de tegenstander, en dat is een
van de taken van de intellectueel
die dingen duidelijk naar voren te
brengen, die de mensen denken,
maar die ze niet kunnen zeggen.
Een groot deel van het optimisme
over de Amerikaanse gemeenschap
dat die succesvol is geweest en
dat het de doelen die het gesteld
heeft ook kan bereiken wordt nu
aangevallen. Wordt dit door u als
iets nieuws ervaren?
Ja. Dat is sinds de vijftiger jaren
naar voren gekomen. Ik denk dat
deze frustratie grotendeels het ge
volg is van het feit dat het land in
de jaren na de oorlog beloofd heeft
dingfen te doen die geen schijn van
kans hadden. We hebben onszelf
overschat en zijn nu buiten adem.
Ik weet dat u het gevoel hebt dat
we in onze buitenlandse verplichtin
gen tever gegaan zijn als soort poli
tieagent van de wereld. Had u het
gevoel dat de doelen die men voor
ogen had te hoog gegrepen verplich-
tinen waren?
Ja. Die waren opgeblazen. Van het
begin van de eerste wereldoorlog tot
heel kort geleden leefden we in ebn
sfeer van verschrikkelijke inflatie,
niet alleen op monetair gebied, maar
de inflatie van onze verantwoorde
lijkheden. Onze hoop 'en' beloften
waren uitgerekt en moesten weer tot
hun juiste proporties teruggebracht
worden. Dat is de rol van Nixon in
de geschiedenis, en het is de rol die
hij nu pas begint te spelen. En hij
begint daar in te slagen. We heb
ben deflatie in alle richtingen nodig.
Nixon zegt dat hij daar niet mee
bezig is, maar dat is hij wel, en hij
zal dat wel moeten doen.
Wat vindt u van Nixon als presi
dent?
In 1968, toen ik tot de conclusie
kwam dat ik voor Nixon moest zijn,
was dat omdat ik tot de conclusie
was gekomen dat we aan het eindt
gekomen waren van een periode van
waarschijnlijk 40 j. van inflatie van
buitenlandse verplichtingen. We had
den teveel beloofd en waren teveel
verplichtingen aangegaan. Er was 'n
plichtingen aangegaan. Er was een
grote deflatie nodig. En een man die
niet populair was kon niet veel ver
liezen als hij met zo'n deflatie be
gon, iets dat altijd impopulair is. En
ik denk dat hij over het algemeen
gesprokten voor deflatie is. Hij deed
een stapje terug in zijn eigen anti
communistische politiek, iets dat al
leen hij kon doen, en op economisch
vlak is hij bezig met een deflatie
waar de democraten gezien de ge
voelens in het land nooit aan hadden
kunnen beginnen. Deflatie is nodig
maar onplezierig.
Denkt u dat Nixon dc geschiede
nis in zal gaan als de grote voor
vechter van deflatie?
Als ik nu zijn biografie moest
schrijven, zou ik hem de grote voor
vechter van deflatie noemen en eens
bekijken hoe hij via omwegen de
flatie tot stand heeft gebracht, zoals
Vietnam en in het bijzonder zijn
politiek tegenovbr China en het
steeds proberen van iets anders,
maar steeds weer op hetzelfde punt
uitkomen omdat de noodzaak van de
gebeurtenissen achter hem stond.
Ziet u enige ieidbeginsel achter
Nixons opvattingen over het presi
dentschap of zijn rol als presi
dent?
Zinjn Ieidbeginsel is, en dit is
geen afkraken, is de poging om
succes te hebben, weer opnieuw ge
kozen te worden. En dat is in deze
wereldse wereld niet zo'n slecht
principe. Hij probeert tenslotte niet
de redder van de wereld te worden,
hij dobt geen poging om een Came-
lot te bouwen, en hij probeert niet
om een heleboel andere dingen te
zijn. Hij doet wat hij moet doen, en
dat strekt hem tot eer. Eigenbelang
is een goede hoedanigheid van een
staatsman. Die mensen met hun
hoogstaande principes die de wereld
negeren en ten gronde richten zijn
de mensen die het eigenbelang uit
sluiten geen compromis willen aan
gaan. 'Woodrow Wilson was een
beetje zo. Roosevelt niet.
De regering Kennedy kwam met
vliegend vaandel binnen en nu be
gint die gehele tijd er een beetje
anders uit te zien. Hoe ziet u de
bekentenis van het Kennedy-tijd-
perk en de politiek die toen gevolgd
tverd?
Ik ben het niet eens met praktisch
illes wat Dean Acheson gezegd
heeft, maar zijn recente opvattingen
over president Kenntedy zijn volgens
mij juist. Kennedy had geen diepte.
Het gevolg was dat we een gevaar
lijk opgeblazen inaugurele rede had
den, en toen de Varkensbaai en een
hoop anderere dingen, en de troep
die hij maakte van de ontmoeting
met Chroetsjov in Wenen. Pas in de
laatste paar maanden van zijn leven
begon hij de dingen tot hun juiste
proporties terug te brengen.
Vormden de eerste jaren van de
regering Kennedy het patroon voor
het soort buitenlandse politiek dat
door Johnson gevoerd werd?
Ja. En het waren de mensen die
door Kemtedy benoemd waren die
deze politiek ten uitvoer legden.
Dean Rusk, Mc Namara, de Bundy's.
Dat waren allemaal Kennedy-men-
sen.
Hoe, denkt u, zal dc geschiedenis
oordelen over de regering John
son.
Ik geloof dat de geschiedenis zal
vertellen dat die regering betrokken
was bij het bevorderen van de
grootste ramp die het land sinds de
burgeroorlog overkomen is. Het
heeft het land meer verdeeld en
kwaad gedaan dan wat ook in zo'n
honderd jaar. De geschiedenis zal
goedkeuring hechten aan de wetge
ving waar de mensen zo om vroegen
en die over 't algemeen genomen
nodig is. Maar zijn buitenlandse po
litiek is een ramp gbweest.
Hoe denkt u over de voorstellen
van president Nixon aan China en
zijn voorgenomen bezoek aan Pe
king?
De toenadering tot China die een
uitnodiging tot gevolg gehad heeft is
werkelijk een belangrijke historische
gebeurtenis. Het is een van de
grootste omwentelingen die ik in de
geschiedenis ken, een omwenteling
waarin het machtigste land ter we
reld en het grootste land ter wereld
hun rol tegenover elkaar volkomen
veranderd hebben. Het zal lange tijd
duren voordat we weten wat de
gevolgen hiervan zijn, en op ltet
ogenblik laten die zich ook niet
voorspellen. Maar als je een in
tweeën verdeelde wereld hebt en
die dan verandert in een in vieren
verdeelde wereld - China, Rusland,
Amerika en Japan - dan geeft dat
een heel ander resultaat.AUeen al
het feit dat er iemand naar China
gaat, de bereidheid om de uitnodi
ging' aan te nemen is op zichzelf al
een erkenning van de kolossale fout
die er aan het begin van de koude
oorlog gemaakt is. Dat was toen we
afweken van cte oude Amerikaanse
leer dat de regering die we erken
den, of we het nu leuk vonden of
niet, ook de regering was die het
land bestuurde. Die vergissing had
enorme consequenties, want omdat
we het besluit hadden genomen om
de Volksrepubliek China als een vij
and te behandelen, moesten we toen
een groot aantal beloften doen en
verplichtingen aangaan om dat be
sluit ook ten uitvoer te leggen -
zoals het beleid inzake Formosa, en
de verscheidene verdragen en ga
ranties verspreid over de oostelijke
kant van de Stille Zuidzee.
Die verplichtingen werden in goed
vertrouwen aangegaan en kunnen
niet zo eenvoudig overboord gegooid
worden, zelfs al erkennen we nu dat
we een fout gemaakt hebben. Er zal
waarschijnlijk een generatie over
heen gaan voordat we de gevolgen
van zo'n grote vengissing gecorri
geerd hebben. Mijn opvatting is dat
het beter is de fout te hebben ge
maakt en die te corrigeren dan erin
te volharden. Het is een fout die
door een sterke mogendheid gecorri
geerd kan worden, noodzakelijker
wijs zonder vernedering, en met een
zekere mate van goed vertrouwen.
De bereidheid om de fout toe te
geven en die te herstellen, om rustig
beslissingen te nemen, om langzaam
de politiek de tegenovergestelde
koers te laten aannemen, na rijp
beraad en na tactvol overleg met
iedereen - dat is diplomatie.
Verhaast het u dat een oude poli
tiek zo radicaal wordt herzien door
Nixon die als anti-communistisch
politicus carrière heeft gemaakt?
Alleen Nixon, van alle mensen uit
het openbare leven, zou zo'n omme
keer gemaakt kunnen hebben. En
hij heeft het gedaan dn de lijn van
de beste traditie van de Anglo-Ame-
rikaanse politiek. Tenslotte waren
het toch ook de Tories die in Enge
land van de negentiende eeuw de
mensen stemrecht gaven, niet de
liberalen. Toen ik jong was en de
politiek begon te bestuderen leerde
ik dat het altijd de conservatieven
waren die de liberale dingen deden,
en dat het de liberalen waren die er
conservatieve denkbeelden op 1 na
hielden. In Nixons geval is het zeer
dramatisch omdat hij zo'n heftig en
onscrupuleus anti-communist
was. Maar niettemin komt het de
politieke vooruitgang ten goede dat
het gebeurt.
Hoe zal dit onze betrekkingen met
Japan en de rol van Japan in Azië
raken?
Ik denk dat het de macht van
Japan zal verminderen om de situa
tie uit te buiten omdat er vier in
plaats van twee aan het spel mee
zullen gaan doen. Japan zal slechts
een van de zovele landen in de
wereld worden en ik denk dat dat
gezond voor dat land zal zijn, en het
zal voor ons gezond zijn dat we
onze fout toegegeven hebben.
Tsjoe en-Lai heeft onlangs gespro
ken over de gevaren die Japan ver
tegenwoordigde voor China, en door
Amerikaanse waarnemers werd dit
met enig begrip ontvangen. Het
schijnt dat we terugkeren naar de
situatie van voor de oorlog, van
Chinees-Amerikaanse vriendschap
tegenover een machtig Japan.
Ik denk dat men in Amerika veel
sympathie heeft voor China. Onze
houding tegenover China is vaak die
van een teleurgestelde minnaar ge
weest. Amerikanen waren missiona
rissen geweest en hadden die dingen
gedaan waarvan ze dachten dat die
voor China het beste waren. Toen
voelden ze zich geminacht en waren
ze woest. Maar in Amerika is er
steeds een sterk pro-Chinees gevoel
geweest.
Het was interessant dat deze radi
cale ommekeer in de politiek met
bijna unanieme goedkeuring van het
publiek ontvangen werd, wat er op
kan duiden dat dit nog een gebied is
waarop het beleid van de regering
achterloopt op de publieke opinie.
Ik denk dat dit zeker waar is. De
oude anti-Chinese kruistocht, waar
bij je elke Chinees en alles wat met
China te maken had vogelvrij ver
klaarde, was al énige tijd voorbij.
De reden dat er geen heftige reactie
op de ommekeer volgde was dat die
gemaakt werd onder auspiciën van
een bekend anti-communistisch ge
zind persoon als Nixon. Er was niets
waar men bezwaar tegen kon heb
ben. Ik beschouw de gehele zaak
een pluspunt, en het kan me niets
schelen of Nixon herkozen wil wor
den ik zie niet in waarom Nixon
niet herkozen zou willen worden.
Het feit dat hij het gedaan heeft,
heeft ons een werkelijke dienst be
wezen, en het is een van de dingen
waarvoor zijn regering bekendheid
zal genieten.
Dus wat u ziet is een samenspel
van machten de VS, Rusland,
China, Japan en misschien een op
nieuw tot leven gebracht Europa
een onderlinge wisselwerking zon
der de vorming van allianties. Is dat
uitvoerbaar?
Ik meen dat het onmogelijk is om
tot een wereldregering te komen. Ik
ben er zelfs niet zeker van of we er
niet tegen in opstand zouden komen
als we er een hadden. Dan bestaat
er de mogelijkheid van hegemonie.
Sommige machten kunnen de we
reld een tijdje besturen, maar dat
kan niet lang duren steeds min
der naar gelang de moderne wereld
zich ontwikkelt. Of je kunt een
wereld met twee machten hebben
zoals we maar een paar jaar hebben
gehad, of anders krijg je een wereld
met vele machten. Over het alge
meen genomen geloof ik dat er vei
ligheid in aantallen is.
Voor de eerste keer in de geschie
denis kan geen enkele mogendheid
een andere vernietigen zonder zelf
vernietigd te worden. Heeft dit de
machtsstructuur in de wereld gesta
biliseerd?
In een boek waaraan ik bezig ben
bespreek ik de verscheidene vormen
van ondergang die voorspeld zijn.
Dit gevoel van ondergang kwam pas
op toen Rusland en Amerika atoom
bommen hadden. Oppenheimer ver
geleek de situatie met twee schorpi
oenen in een fles. Zolang er. maar
twee machten in de wereld waren
zouden ze elkaar kunnen doden.
Maar als veel mensen kernbommen
hebben er zijn nu vier, vijf of
misschien meer naties is er spra
ke van een gemeenschap en nie
mand kan iemand anders doden zon
der dat al de anderen bang zijn. Dit
is geen abnormale manier om een
machtssituatie te stabiliseren.
Binnen de regering en in het con
gres bestaat er grote bezorgdheid
over de Russische vloot in de Mid
dellandse Zee, en de Russische poli
tieke aanwezigheid in het Midden.
Oosten, denkt u dat dit werkelijk
een gevaar vertegenwoordigt voor
de Amerikaanse belangen?
Het idee dat de Russische aanwe
zigheid in de Middellandse Zee ei
in het Midden-Oosten iets is dat niet
getolereerd kan worden, is uitgevon
den door de Engelsen als een maniei
om hun weg naar India te bescher
men. Het is een produkt van he'
imperium, en toen het imperium ui-
eenviel was natuurlijk ook de re
den om die weg te beschermen weg
gevallen. De V.S. heeft geen enkele
reden om Rusland uit het Middel
landse Zeegebied te weren.
Nu, of onze belangen bedreigd
worden is een vraag van hoe je onze
belangen definieert. Wat zijn onze
belangen? Ik denk dat onze belan
gen, over 't algemeen genomen, de
ontwikkeling van de voorraden in
het Midden-Oosten en vrede in het
Midden-Oosten zijn. En wat betreft
het conflict tussen de Arabieren en
de Israëli, ik geloof dat, in 't alge
meen, de basistheorie van de rege
ring juist is. er zou een machtseven
wicht moeten bestaan waarbij Israël
niet onder de voet gelopen zou kun-
ïten worden door de Arabieren, of
door Rusland en de Arabieren, en
aan de andere kant is het niet
machtig genoeg om meer land in
bezit te nemen dan het al heeft, en
misschien zelfs niet sterk genoeg om
te houden wat het heeft. Ik denk
dat het een fundamenteel juiste po-
littek is, en er valt mee te werken.
Als de Israëli er zeker van waren
dat we werkelijk meenden dat ze
niet vernietigd zouden kunnen wor
den, zouden ze niet zo'n belangstel
ling hebben voor bepaalde gebieds-
De ramp in Vietman heeft ervoor
gezorgd dat veel mensen geloven
dat we het nationaal belang nauwer
moeten definiëren. Hebben we vi
taal belang bij het voortbestaan van
Israël? Hoe zoudt u ons nationaal
belang definiëren?
Dat woord is zo omgeven door
historische betekenissen dat het
moeilijk te zeggen valt wat je er
mee bedoelt. Het nationaal belang is
geïdentificeerd met alles wat de
mensen zo mogelijk belangstelling
voor hadden. In Europa gold eens
als nationaal belang de verspreiding
van het katholicisme. Toen was het
de protestantse religie en toen was
het weer dat de wolhandel goede
markten moest hebben, en daarna
dat naties goud moesten hebben om
htm valuta harder te maken. Natio
naal belang kan van alles
betekenen. Maar in onze tijd lijkt
hqt me dat ons nationaal belang is
erop toe te zien dat we veilig be
schermd zijn tegen invallen en aan
vallen binnen een volmaakt van na
ture verdedigbaar gebied dat we
herkennen, B.v., met een inval in
Canada zou het vitale Amerikaanse
nationaal belang onmiddellijk daar
bij betrokken zijn. Een invasie van
Mexico, bezetting van Cuba, zou dat
ook betekenen.
Aan de andere kant kunnen we
niet zeggen dat Israël ook zo be
langrijk is voor de V.S. Het heeft
geen zin te doen alsof dat wel zo is.
Maar voor de wereld is het beter als
er een Israël in het Midden-Oosten
bestaat. Het brengt daar beschaving
en technische vooruitgang. En de
wereld zou er slechter voorstaan als
Israël niet bestond. We moeten onze
macht gebruiken, niet om daar een
oorlog te voeren, maar om machten
daar te ontmoedigen en tegen te
werken, om Israël Phantom straalja
gers te geven enz.
Wat vindt u van Nixons Vietnam
politiek en waar zal die ons waar
schijnlijk heen voeren?
President Nixon kwam aan de
macht met drie dingen In zijn hoofd.
Het eerste was dat hij niemand hem
ervan zou laten geschuldigen dat hij
de oorlog verloren had. Hij zou niet
de eerste president willen zijn die
een oorlog verloren had. Het tweede
punt, afkomstig uit het Pentagon, in
het industriële en militaire complex,
was dat we vast moesten houden
aan Camranh Bay als het sterke
punt in Zuidoost Azië. Het derde
was dat hij tijdens zijn eerste ambts
termijn een einde aan de ooadog
moest maken als hij herkozen wilde
worden. Nu, om aan deze drie crite
ria tegemoet te komen heeft hij
gekozen voor een verdraaide, acro
batische politiek. Het eenvoudigste
zou gweest zijn te zeggen dat de
oorlog een vergissing was geweest,
dat die gemaakt was door de men
sen die zojuist de verkiezing verlo
ren hadden en dat ik een eind aan
de oorlog ga maken, dat ik over een
terugtrekking ga onderhandelen,
met Noord-Vietnam een datum ga
bepalen. Dit zou heel goed mogelijk
zijn geweest, en in feite is dit ook
geadviseerd.
Het Franse Ministerie van Buiten
landse Zaken, dat als een soort
bemiddelaar fungeerde vertelde hem
de voorwaarden waaronder hij een
einde aan de oorlog kon maken.
Maar omdat hij geen van zijn drie
plannen op wilde geven verzon hij
de absurde politiek van te zeggen
dat hij de troepen terug zou trekken
maar dat Zuid-Vietnam niettemin de
oorlog zou winnen. Dit was werke
lijk absurd als je bedenkt dat we de
oorlog niet eens konden winnen toen
onze troepen daar waren. Om het
falen en de absurditeit van die poli
tiek te bedekken deed hij de inval
len in Cambodja en Laos waardoor
sommige mensen enthousiast werden
voor zijn kreet dat we de oorlog aan
't winnen waren terwijl er geen
enkele kans op een overwinning be
stond. In feite was deze hele poli
tiek zo absurd en werd deze zo
gevaarlijk dat er een redding plaats
moest vinden, om de taal die hij
mooi vindt te gebruiken, door middel
van een „grote stap voorwaarts".
Dat was de Chinapolitiek. Dat heeft
hem voor een ramp behoed en voor
het volslagen mislukken van zijn
pogingen om in Vietnam dingen te
doen die niet door een terugtrekking
bereikt konden worden. Ik ben voor
de Chinapolitiek, en ik denk dat die
wel gunstig zal werken, omdat ik
denk dat hij zich nu wel uit Viet
nam zal moeten terugtrekken. Ik
geloof dat hij nu een datum zal
bepalen, wat alles is dat hij had
moeten doen om met eer en fatsoen
uit Vietnam te komen.
Hoe ziet u de rol van het leger ln
de buitenlandse politiek? Gelooft u
in het militaire-industrieel complex?
Er bestaat zoiets. Ik zeg u, we
maken een ongelukkige tijd door die
alle landen in de tweede generatie
na een wereldoorlog doormaken. Ge
woonlijk hebben ze slechte gene
raals en militair personeel. De Fran
sen leden onder de Maginot Linie
enz. en na de Tweede Wereldoorlog
hebben wij te lijden van werkelijk
tweederangs generaals en admiraals.
De commandanten in Vietnam wa
ren veel slechter dan diegenen die
in de Tweede Wereldoorlog gevoch
ten hebben en toen de oorlog ge
wonnen hebben.
Generaal Eiseiihower tekent het viermogendhedenpact op 1 juni 1945.
MonZH. anj 'lPe c°mmandanten in Vietnam waren veel slechter dan
wonnen" m Tweede Wereldoorlog gevochten hebben en toen de oorlog
