„Mensen zijn wegwerp-schepselen"
VOEDSEL UIT JAPAN
VOOR HONGERIGE
WERKLOZEN IN V.S.
snelh eidsmaniakken
Concorde
overbodige
uiting
van
buitenland
ZEKERHEID
ANGST
-PLUSSERS
gezicht van een generatie
door JACQUES LEVIJ
„De jongeren zijn misschien bezig al
kapot te gaan op een leeftijd, waai"
op mijn generatie nog een toekomst
dacht te hebben"
Onderzoek
naar
positie
specialisten
Snelle verlichting
van pijn in spieren
en gewrichten
Geen probleem
Nieuwe klasse
WERELDBEWEGING
TEGEN
GELUIDSKNALLEN:
Woensdag 5 januari 1972
u
(Van een onzer redacteuren)
„Mensen zijn eigenlijk altijd
wegwerp - schepselen geweest.
Dat is me pas de laatste tijd
heei duidelijk geworden. Gek
dat ik nooit voordien heb be
seft, hoe goedkoop mensen zijn.
Hoe meer we praten over socia
le zekerheden, gelijke kansen,
onderwijs voor iedereen tot
weet - ik - welke - leeftijd, hoe
minder er in feite met de in
dividuele mens wordt rekening
gehouden. In Vietnam: pats-
boem weg met mensen, met
naamlozen. In Zuid-Amerika
fokken maar jongens en ze la
ten sterven van ellende de
naamlozen. In Afrika en grote
delen van Azië is het niet an
ders. En in Europa wel?
Nou ik geloof er niets van
Hoevelen laten we in eigen land
niet geestelijk kapot gaan om
dat we geen huizen voor ze heb
ben? Hoevelen worden niet ze
nuwziek omdat ze de maat
schappij en haar staalharde
normen niet meer aankunnen?
Hoeverguizen we elkaar als we
het niet met elkaar eens zijn.
Nee, ik ben mijn jeugd-optimis-
me kwijt. AI jaren trouwens".
Hij is in 1909 geboren. Was
Ieraar. „Was", want hij is een
jaar geleden afgekeurd. „Ik
ben op. Kots van dat hele on
derwijs. Van veel meer overi
gens".
Zijn vrouw stierf voor enkele
jaren. De twee kinderen, al
lang getrouwd, wonen in Cana
da. „Ik ben er heen geweest.
Mooi land, maar m'n jongens
zijn zo ontstellend materialis
tisch dat ik er beroerd van ben
geworden. Na zes maanden
kwam ik terug naar Holland.
Denk dat ik niet meer naar ze
toe ga. Ik zie ze naar de donder
gaan. Niet materieel, maar
geestelijk. Toen ik probeerde
er eens over te praten, keken
ze 't zijn volwassen mensen
me aan of ze iemand uit een
andere werld voor zich had
den".
Hij werd leraar via de studie
voor enkele middelbare akten.
Na onderwijzer te zijn geweest.
Hield van zijn vak. Ook van
kinderen. „Ik heb wel magere
al studenten werkte. Ik deed
dat goed".
Hij steekt nadenkend een si
gaar op. Grijze ogen komen tot
leven als hij vertelt over die
goede tijd van dat leraarschap.
„Je was iets. De leerlingen luis
terden naar je.
Begrepen dat je gewoon pro
beerde ze te vormen. Natuur
lijk ook toen wel mislukkingen.
Verdriet ook. We hadden op
school nogal wat joodse meisjes
en jongens. Die zijn bijna alle
maal omgekomen in de oorlog.
de te keren. Maar mijn .eerste
directe opdoffer kreeg ik toen
jonge mensen werden gedepor
teerd. Ik heb toen even weg
willen gaan uit de school. Maar
ja, je hebt een gezin en wat doe
je alleen
Na 1945, zo vindt hij, is het
snel bergafwaarts gegaan. ,We
schiepen, nationaal gezien, een
sociale welvaartsstaat, maar
ontkenden steeds meer dat we
snel verdwijnen. Zijn beproef
de opvoedingsopvattingen wer
den steeds minder aanvaard.
Leerlingen, ze waren studenten
geworden, hadden kritiek op
zijn aanpak, op zijn wat zij
vonden verouderde metho
den. Hij kreeg steeds sterker
het gevoel dat de grond onder
zijn voeten verbrokkelde. In
eigen gezin kwam het met de 2
zonen steeds vaker tot felle dis
cussies. Hij kon dat niet opvan
gen. Zijn vrouw ook niet. Ze
leden eronder.
„Ik werd steeds onzekerder.
jaren gekend, voor de oorlog.
U weet wel, in die tijd van kwe
kelingen-met-akte die voor 80
gulden in de maand voor de
klas stonden. Maar over het al
gemeen heb ik het wel goed
gehad. Ik was leraar met hart
en ziel. Was diep doordrongen
van de invloed die ik kon uit
oefenen bij de vorming van
jonge geesten. Heb me nooit
voor de klas als een soort god
heid gedragen. Was veel meer
een man die samen met de leer
lingen tegenwoordig noemen
ze ook middelbare scholieren
Vergast. Dat heeft mij een enor
me opdonder gegeven. Zonder
het te weten, ben ik toen voor
het eerst van heel nabij gecon
fronteerd geworden met wat ik
nu de wegwerp-mens ben gaan
noemen. Zo goedkoop was toen
de mens. Zo goedkoop is hij al
tijd geweest.
Zijn zekerheden hebben toen
een onherstelbare knauw gekre
gen. „Ook al voor de oorlog,
door de crisis, door Hitier, door
het onvermogen van wie zich
onze leiders noemden om de
economische en politieke ellen
nog plichten hadden en hebben.
Versnelling en verandering zijn
er de kenmerken van geworden.
We rollen van de ene sensatie
in de andere. Gooien alles na
korte tijd weg. Modeverschijn
selen bespringen ons steeds
meer. Elke nieuwe roman is
een meesterwerk, als we de re
clame geloven. Élk toneelstuk
zal de eeuwen trotseren, elke
nieuwe compositie moet het tot
een gouden plaat brengen, elke
nieuwe technische vinding is
het einde".
Hij zag zijn zelfvertrouwen
Ik kom uit een tijd waarin het
altijd nog een gunst werd be
schouwd, als je mocht studeren.
Ik herinner me nog als de dag
van gisteren dat een pientere
knaap uit de 5e klas me in een
fel gesprek over het nut van
studie vroeg, waarom hij zich
druk zou maken. „Of ik wel of
niet leer verandert niets aan
het feit dat deze rotwereld naar
de knoppen gaat. Laat ik dan
maar liever lekker leven en
pakken wat ik pakken kan".
Daartegen had ik geen verweer.
Ik begreep in een flits dat die
jongen het gevoelen verwoord
de van zijn generatie. Ik stond
daar buiten .Ik kon dat niet
bevatten. Heb het wel gepro
beerd. Het was echter zo gefor
ceerd dat ze het van het begin
af door hadden".
Hij, de bekwame leraar, kreeg
steeds sterker het gevoel „uit
de tijd" te zijn. „Ik werd ang
stig. Durfde voor de klas vaak
niet meer mezelf te zijn. Werd
nerveus. Dat werd nog erger
toen ik met de mammoetwet
moest leren werken. Vooral
toen nieuwe opvattingen en in
zichten in het onderwijs moes
ten worden toegepast. Toen de
jongelui mij kennelijk een oude
zeur begonnen te vinden. Dat
afbraak-nroces heeft jaren ge
duurd. Het heeft me verzuurd.
Ook in het gezinsleven. Het
valt niet mee als je, even in de
50, al moet erkennen dat je je
vak niet goed meer kunt uit
oefenen. Ik ging soms met vrees
in het hart naar school".
Hij praatte erover. Met de
rector, met collega's. Zij bodfen
geen uitkomst. „Als ze zo van
mijn leeftijd waren, worstelden
ze eigenlijk allemaal met die
problemen. De een wat meer
dan de ander. Ik begreep toen
dat ik een lid was van de weg-
werp-generatie. Een afdanker
tje, omdat ik het allemaal niet
meer kon bijbenen. Ervaring,
kennis, inzicht, rijpheid? dat al
les betekende niets meer. Je
moest je steeds kunnen aanpas
sen aan de snel veranderende
en zich steeds wijzigende in
zichten. Dat kon ik niet. Ik was
mijn houvast voorgoed kwijt.
Het kwam tot conflicten op
school. Ook thuis. Ik kreeg
ziekteverlof. Kwam weer voor
de klas. Maar ik was er ge
weest. Toen mijn vrouw stierf,
ze is lang ziek geweest, was het
eigenlijk afgelopen met me. De
jongens zaten toen al in Cana
da. Ik heb nog wat doorgesuk
keld maar was blij toen de rec
tor me voorzichtig hoor
polste over een eventuele af
keuring. Toen dat gebeurd was,
heb ik het huis verkocht en de
meeste spullen ook en ben in
deze verzorgingsflat gaan wo
nen. Een man van 62 die maat
schappelijk mislukt is. Zo voel
ik het in ieder geval".
Hij kijkt lang voor zich uit.
De tuin in. „Toch is het merk
waardig dat iknu langzaam
maar zeker meen te gaan be
grijpen wat er in de wereld aan
de hand is. Omdat ik er buiten
sta? Is niet heel veel van die
onrust een gevolg van de angst
en de onzekerheid, ook bij de
jongeren? Zoeken zij niet naar
zekerheden zoals wij ze in onze
jonge jaren meenden te heb
ben
De politiek biedt geen idealen
meer, de kerken ook niet, de
wetenschap evenmin. De wereld
is een gekkenhuis. Ook, nee
juist, voor de jongeren. Zijn zij
misschien bezig al kapot te gaan
op een leeftijd waarop mijn
generatie nog een toekomst
dacht te hebben?"
Vorige artikelen in deze se
rie in dit blad van 24, 28 en
30 december en 4 januari.
UTRECHT (ANP) Een
werkgroep van de National»
Ziekenhuisraad gaat de relatio
tussen algemene ziekenhuizen
en medische specialisten be
kijken De werkgroep zal op
korte termijn advies uitbren
gen over de manier waarop
tussen ziekenhuizen en specia
listen een dienstverhouding
kan ontstaan.
Dit is noodzakelijk, aldus
een mededeling van de Zie
kenhuisraad, omdat veel speci
alisten het ziekenhuis tegen
woordig verzoeken om een
dienstverband.
(ADVERTENTIE)
Dringt direct door tot aan
de haard van de pijn
Oeumatische pijnen, spit, zenuwpij*
J-1- nen, verstuikingen, stijve nek en
ledematen niets werkt sneller, niets
werkt aangenamer ter verlichting van
pijn dan Algesal-batsem. Onmiddellijk
in de huid doordringend, werkt Alge-
sal diep op de weefsels in tot aan de
haard van de pijn (zonder opper
vlakkige warmtesensatie of Irritatie
van de huid te veroorzaken) en
doorstraaltverlichtend weefsels
en spieren tot In de gewrichten. Reu
matische pijnen en stijfheid maken
spoedig plaats voor een durend gevoel
van verlichting en welbehagen.
Wacht niet tot de pijn uitbreekt!
Zorgt dat U thuis altijd een tube
Algesal bij de hand hebt om zodra
het nodig is de pijn te verlichten.
ALGESAL bij alle apoth. «n drog;
(Van onze redactie buitenland)
pen liefdadigheidsgeschenk van Japan, een halve ton
voedsel voor de inwoners van Seattle, heeft de regering
Nixon gedwongen de overvolle voorraadschuren te openen,
om miljoenen hongerige Amerikanen te eten te geven. Deze
buitenlandse hulp, de eerste in twee eenwen, heeft de Ver
enigde Staten bewust gemaakt van de wanhopige toestand
waarin het groeiende leger van werklozen verkeert.
De regering heeft zolang hulp
geweigerd uit politieke overwe
gingen. Dit jaar zijn er name
lijk verkiezingen in Amerika en
Nixon is er alles aan gelegen
om de economie zon gunstig
mogelijk af te schilderen. Een
andere reden is de vrees van
de regering dat de vrije voed-
seldistibutie door bedrijven en
boeren misbruikt zal worden.
„Het is grotesk", zegt Seattle
senator Warren Magnusen, „dat
het rijkste land in de wereld
een dergelijke liefdadigheid van
de andere kant van de oceaan
moet ontvangen. In al die 27
jaar die ik in het Congres zit
heb ik Hooit een dergelijke ver
nedering, voortvloeiend uit het
gevoelloos negeren van de be
hoeften van het volk, meege
maakt. Seattle is het ergste ge
troffen door de economische re
cessie. Het werkloosheidscijfer
is in de laatste twee jaar ver
viervoudigd tot 18%; dat is drie
maal het landelijk gemiddelde.
Boeing (lucht- en ruimte
vaart), de voornaamste indus
trie in de havenstad, heeft 2/3
van haar werknemers ontsla
gen. De werkelozen zijn volle
dig afhankelijk van ongeveer 40
„distributiecentra" die op hun
beurt weer drijven op de hulp
van ongeveer 1000 vrijwilligers.
De ontslagen vliegtuigbouwkun
digen krijgen drie maal per
week een hoeveelheid groenten.
Groepen werkelozen die van
het ene distributiecentrum naar
het andere rennen om meer
voedsel te krijgen, is een nor
maal beeld in de straten van
Seattle. Een voormalige Boeing-
werknemer, Dale Vick, vader
van drie kinderen in de leeftijd
van zes tot tien jaar„Zonder
de „distributiecentra" zouden
velen van ons de hongerdood
gestorven zijn. We hebben al
maanden geen vlees gehad. On
ze maaltijd bestaat uit een kop
soep. Met Kerstmis hebben we
een warme maaltijd gehad maar
alleen omdat een van onze bu
ren de gasrekening heeft be
taald".
„Buren in Nood" de naam
van de groep die de centra runt,
schakelt iedereen in, van pad
vinder tot student om geld in
te zamelen.
De weigering van „Buren in
Nood" om de regering achter de
schermen te laten kijken gaf
Washington ,de gelegenheid de
distributie van voedselover-
schotten, die de regering jaar
lijks koopt om naar overzeese
landen te sturen, te verbieden.
De ironie wil dat Seattle een
van de grootst ueivtoerhavens
is van onze voedseloverschot-
ten.
Volgens senator Magnusen
weigert de regering ter erken
nen dat haar politiek de econo
mie miljoenen schade heeft toe
gebracht. Het Ministerie van
Landbouw heeft laten blijken
dat het voedselprobleem „niet
bestaat", en zo gaat de senator
verder, het wilde zelfs geen toe
stemming geven voor voedsel
distributie waarvoor iedereen
voedselbonnen kan kopen (de
zogenaamde welfarebonnen
waarmee goedkoop voedsel kan
worden gekocht).
Senator Magnusen heeft via
een amendement in het congres
bereikt dat voedseldistri
butie toegestaan werd, maar, zo
zegt de senator, het ministerie
weigert zijn nieuwe bevoegd
heid te gebruiken. Het Congres
heeft ook een bedrag van 20
miljoen dollar beschikbaar ge
steld voor de aankoop van voed
sel en medische hulp in de sta-
fén met veel werkelozen. Maar
ook die werd door het Witte
Huis bevroren. „Bureaucraten,
die in hun leven nog nooit een
maaltijd gemist* hebben, namen
de beslissing", aldus senator
Magnusen. Een rapport van de
senaatscommissie wist te mel
den dat in het centrum van
Seattle waar hoofdzakelijk ne
gers wonen 48 procent van de
mensen werkeloos is.
In het rapport werd ook ge
sproken over een „nieuwe klas
se van armen", ongeschikt voor
weifarehulp maar de trots om
huis en huisraad te verkopen
om daarvoor voedsel te kopen.
Diegenen die voedselbonnen,
kochten deden dit, aldus het
rapport, uit medische noodzaak.
Senator Magnusen heeft het
rapport met een persoonlijk
schrijven aan president Nixon
gestuurd „De regering heeft
Lockheed 250 miljoen dollar
geleend, maar zij geeft geen
cent uit om de honger te leni
gen." De burgers van Seattle
hebben de federale regering
een proces aangespannen om de
voedseldistributie wettelijk mo
gelijk te maken.
De federale rechter besliste
dat als de regering weigerde zij
onwettig, willekeurig en girillig
handelde.
De halve ton voedsel en een
groot bedrag aan geld als een
kerstgeschenk van de zuster
stad van Seattle in Japan, Kobe
heeft Amerika de ogen geopend
Behoeftigen kunnen in Seattle voedsel krijgen in het onlangs geopende distributiecentrum
voor overtollige voorraden.
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN In het Engelse weekblad The Obser
ver komt, ter grootte van een halve pagina, een ad
vertentie voor, die gericht is tegen het Concorde-
project. „Anti-Concorde Project" noemt de beweging
zich, die over de hele wereld verspreid is en gericht
is tegen alle luchtvaartmaatschappijen, die met toe
steilen (willen gaan) vliegen, die sneller rijn dan het
geluid.
Professoren en doctoren, wetenschapsmensen met een
graad in de economie, geschiedenis, mens- en dierkunde,
juristen, enz., vormen het comité, dat de beweging Anti-
Concorde Project begeleidt. Dat Engelse comité heeft, blij
kens de advertentie in The Observer, nauwe banden over
de geheel wereld aangeknoopt, o.a. met de „Franse bewe
ging tegen supersonische geluidsknallen", gevestigd te
Parijs, met de „Vereniging tegen inkrimping van lucht
macht" uit Londen, met de „Bond tegen de geluidsknal" uit
de V.S. en het „Actiecomité tegen de geluidsknal van bur
gerlijke luchtvaartmaatschappijen" in Zwitserland. Secreta
ris is de heer Richard Wiggs, 70 Lytton Avenue, Letch-
worth Hertfordshire in Engeland.
De bekendmaking, korte
lings gedaan, door John Da-
vies, minister van Handel en
Industrie, dat de regering
het Concordeproject blijft
steunen, maakt weinig of
geen verschil in de bestaan
de toestand. De toekomst van
de Concorde hangt af van de
omstandigheid of de lucht
vaartmaatschappijen vol
doende toestellen zullen ko
pen om een commerciële
produktie te rechtvaardigen;
en dit op zijn beurt hangt
weer af of er voldoende po
tentiële passagiers zijn wier
beurs het toelaat luchtvlo
ten van Concordes te vullen
en of mensen over de hele
wereld de geluidsknallen,
het indringend lawaai van
vliegvelden en de luchtbe-
vuiling die het gevolg zijn
van het gebruik der Concor
des zullen willen blijven ver
dragen.
De voornaamste reden van
de regering om steun aan
het Concorde-project te blij
ven verlenen schijnt wel het
feit te zijn, dat vijfhonderd
miljoen pond sterling al be
steed is. Daarbij negeert
men doodgewoon dat dit
geld onherroepelijk verloren
ls onafhankelijk van het feit,
of het project doorgang vindt
of niet, en dat, als het door
gang vindt, op zijn minst
nog evenveel en waarschijn
lijk nog veel meer geld ver
loren zal gaan.
Men ziet over het hoofd,
dat de Concorde in wezen
een uiting is van de houding
der snelheidsmaniakken en
door techniek bezetenen uit
de jaren '50 (toen het denk
beeld werd opgevat) en dat
het in de jaren '70 totaal niet
meer op zijn plaats is, nu
we in toenemende mate ons
bewust worden, dat een
technische wetenschap, die
niet met het groeiproces on
der controle is gehouden
„ontaarding" van 's werelds
omgeving veroorzaakt en
dat de bescherming van het
milieu en het behoud van de
bronnen veel belangrijker
zijn dan het geluid, dat is
een minderheid van vlieg
tuigen.
In de advertentie van het
begeleidend comité, wordt
onder meer gesteld, dat de
huidige Britse regering ge
confronteerd blijft worden
met vraagstukken over haar
dubbelzinnige politiek van te
veel economisch-superso-
nisch vliegen kwesties, die
nu in kort tijdsbestek het
aantal gevallen evenaren,
waarover de vorige regering
jaren lang heeft gedaan.
Het genoemde comité van
aanbeveling wordt bepaald
scherp, als het constateert,
dat de British Aircraft Cor
poration herhaaldelijk heeft
verzekerd, dat vluchten snel
ler dan het geluid niet toe
gestaan werden over be
woond land, terwijl nu nota
bene boven grote delen van
het (bewoonde) vasteland
routes zijn uitgestippeld,
waar supersonisch gevlogen
wordt.
Dan volgt de waarschu
wing aan het Engelse volk,
dat die routes, waar gevlo
gen wordt met snelheden
groter dan die van het ge
luid de zgn. supersonische
corridors waarschijnlijk
deel uitmaken van een be
paalde wederzijdse toegeef
lijkheid, in welk verband
routes genoemd worden van
de Russische TU 144 en „uit
wisseling" van „geheime"
supersonische routes door
het Britse en Franse parle
ment.
Het comité herinnert er
aan, dat de schadevergoe
ding in Cornwall die door
de geluidsknallen van de
Concorde wordt veroorzaakt,
vijftig pond per vlucht ovei
anderhalve kilometer be
draagt. Daarmee zouden alle
luchtvaartmaatschappijen tei
wereld op alle plaatsen waai
eij vliegen rekening moeten
houden. Ook brengt het ken
nelijk strijdbare comité on
der de aandacht, dat steun
aan het Concorde-project hel
feit negeert, dat de wereld
olie-reserves begrensd zijn,
dat de bescherming van die
reserves dringend geboden
is en dat het brandstofver.
bruik van een Concorde per
vervlogen mijl drie maal zo
groot is als die van een su
personische jet
