LUCKY LUKE
WORDT
NOOIT VERLIEFD
Frits Behrendt: van ironie
tot bijtend sarcasme
ki
ik naar
Morris de Bevere
38 albums in 25 jaar
Laatste
aflevering
Klatergoud
SUSKE
EN
WISKE:
radio
televisie
NOOIT DODEN
FILMHELD
noonuay x/ ucLciiiuer i y/i
5
SB
(Van een onzer verslaggevers)
BRUSSEL „I'm a poor loneome cowboy Een man rijdt neu
riënd op zijn paard in de richting van de ondergaande zon, dwars door
de woelige geschiedenis van het Wilde Westen. Zjjn naam: Lucky
Luke. De naam van het paard: Jolly Jumper. Vijfentwintig jaar heb
ben de man, die sneller schiet dan zijn schaduw" en zjjn superver-
standige schimmel er nu al opzitten. Een kwarteeuw lang avonturie
ren in gezelschap van Amerika's beruchtste wapenhelden: Phil IJzer-
draat, Joss Jamon, Billy the Kid, Jesse James, Calamity Jane en
de Daltons.
Ter gelegenheid van dit zilveren jubileum kreeg onze held einde
lijk een stem: zijn avonturen werden in een tekenfilm gestopt, die
rond Pasen ook in ons land kan worden verwacht.
iiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiumiiiiii
hui mui iiiiiiiiuifi mi iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Redenen te over om de geestelijke
vader uit zijn anonimiteit te halen.
Want heel wat verstokte Lucky Lu-
kc-fans denken nog altijd dat „Mor
ris" een Amerikaan is.
Morris de Bevere, de schepper
van Lucky Luke, is geen Amerikaan
maar een Westvlaming, geboren in
Kortrijk, die met zijn ai even West-
vlaamse echtgenote nu in St. Pie-
ters-Woluwe woont: in een villa
waar je verwacht dat Luke elk mo
ment kan komen binnenstappen of
dat Billy the Kid de koekjestrom
mel komt gappen. Als „Sweety", de
poes van Ma Dalton, (een nieuw al
bum) komt binnenwandelen, wordt
het helemaal echt.
Bestaat de hond Rataplan ook'
„Nee, dat is een parodie op Bobby,
de hond van Kuifje", lacht Morris.
De albums verschijnen oorspron
kelijk in het Frans? „Ja, dat komt
omdat ik een aantal jaren geleden in
New York de Italiaan Goscinny heb
ontmoet, een van de vaders van
Asterix. We besloten toen te gaan
samenwerken en sedert '56 maakt
hij - in het Frans - mijn scenario's.
Dat wil zeggen: we onderzoeken sa
men een verhaal en hij maakt dan
een scenario als voor een film. Ik
werk dat dan verder uit als ik
tekeningen maak. Goscinny tekende
vroeger ook wel en weet dus precies
wat mogelijk is".
Wat staat er nog op stapel? „Jesse
James is onlangs verschenen. Dat
heeft de uitgever naast „Ma Dalton"
nog „Apache canyon" en „Western
Circus" in voorraad. Ik moet er wel
bijvertellen dat de verhalen niet
in chronologische volgorde worden
uitgegeven. Het verhaal waar ik nu
aan ga beginnen, zal over premieja
gers gaan. Cowboys die bandieten
waarvoor een premie uitgeloofd
wordt, opsporen".
Hoe is Lucky Luke ter wereld
gekomen? „Ik werkte in een film
studio en voelde het einde van die
zaak aankomjen. Ik begon me dus op
iets anders voor te bereiden. Ik
wilde graag strips tekenen en koos
de figuur van de cowboy. Tot dan
toe bestonden er immers alleen
maar ernstige cowboys, geen karika
turale. Nu is het Wilde Westen een
dankbaar terrein, en daarom besloot
ik een soort persiflage van de wes
ternfilms te brengen. De figuur van
Lucky Luke is eigenlijk een samen
voeging van John Wayne, Gary
Cooper en anderen. Als naam had ik
een typisch Angelsaksische allitera
tie nodig: Lucky Luke....
In het begin dacht ik dat ik alleen
voor kinderen tekende, maar nu
hebben volwassenen gelukkig ook
geen complexen meer.... Ooit zelf in
:de States geweest? „Ja, ik ben er zes
jaar geweest. Ik ging er naar toe om
te zien hoe ze strips maken en de
Far West te bezoeken. Ik heb ook
documentatie opgezocht over- de Dal
tons, Jesse James, Calamity Jane
e.a. De Daltons hebben ook echt
bestaan. De jongste was inderdaad
de bendeleider, maar dat ze alle
vier van verschillende grootte wa
ren, heb ik zelf uitgevonden...".
U heeft een voorliefde voor begra
fenisondernemers? „Ja ik vind dat
die goed van pas komen in het land
van de snelle dood",. En toch vallen
er nooit doden in uw verhalen..?
..Nee, er wordt nooit iemand dood
geschoten in mijn strips. Ik moet
dai wel altijd naar een passende
straf gaan zoeken. Billy the Kid laat
ik bijvoorbeeld een aframmeling ge
ven. De Daltons worden onvermijde
lijk opigesloten. Soms wordt het wel
eens moeilijk ze op de een of ande
re manier weer vrij te krijgen. In
een van de volgende verhalen zet de
directeur ze gewoon uit de gevange
nis omdat hij vindt dat ze een
slechte invloed op de andere gevan
genen uitoefenen..."
Reacties van lezers krijgt Morris
de Bevere voldoende. „In het begin
rookte Lucky Luke niet. Dat rollen
van een sigaretje is nu typisch voor
hem geworden. Ik kreeg eens een
brief van iemand die schreef dat
Lucky Luke als hij zo doorging
longkanker zou krijgen. Jolly Jum
per maakte ook een ontwikkeling
door. Wanneer er aan de lezers iets
moet worden uitgelegd, maakt het
paard opmerkingen. Iemand schreef
me dat het niet logisch is dat een
paard spreekt".
Wordt Lucky Luke nooit verliefd?
„Haha, dat hebben vrouwen me
vaak gevraagd. Maar dat kan toch
niet: hij moet onafhankelijk blij
ven".
Van het stripverhaal uit heeft
Lucky Luke dan toch de weg naar
de film gevonden. „We hebben er
twee jaar aan gewerkt. Er werd
geen album verfilmd, maar we heb
ben een nieuw verhaal geschreven
met de Daltons. Goscinny heeft ook
hier weer aan meegewerkt, samen
met Pierre Tchernia.
De film is gemaakt bij Belvision
te Brussel, de grootste tekenfilmstu
dio van Europa waar ook Asterix en
Kuifje leerden spreken. Rond Pasen
komt de Nederlandstalige versie.
Daarin zal Lucky Luke helemaal
zichzelf zijn: hij zal Amerikaans
spreken. We hebben echte Ameri
kaanse acteurs gevraagd hun stem
men te lenen. Daarin zal zijn naam
voor het eerst juist worden uitge
sproken: Lucky Loek. Weet je wat
ik ?o plezierig vind? Al die jaren
heb ik me afgevraagd wat voor stem
hij zou hebben. Nu weet ik het
Men verwijt de tekenaar Fritz
Behrendt wel eens een tekort aan
engagement. Hij zou zich teveel in
het midden opstellen en zonder soli
daire gevoelens voor links of rechts
de absurditeiten van het wereldto
neel in caricatuur brengen.
Voorzover deze uitspraak gedaan
wordt door degenen voor wie niet-
links automatisch uiterst rechts be
tekent, kan men ze moeilijk weer
leggen. Behrendt heeft zich in zijn
tekeningen nooit vereenzelvigd met
welk standpunt dan ook. maar men
zal geen enkele tekening kunnen
aanwijzen waaruit blijkt dat hij het
met zijn eigen opvattingen wel eens
op een akkoordje gooit.
Bij de Perscombinatie N.V. te
Amsterdam, waartoe Het Parool be
hoort, dat met De Stem het copy
right heeft van Behrendts prenten,
is nu een bloemlezing verscnenen
uit zijn werk. Twintig jaar wereld
gebeuren in 160 politieke tekenin
gen. Het begint bij Jan de Quay
(van „Lijmen Jan") en het eindigt
bij de jongste politieke gebeurtenis
sen. Op het eerste gezicht een hete
rogene verzameling, maar bij nader
inzien een selectie die fijntjes de
politieke weg markeert die de we
reld na de tweede wereldoorlog is
gegaan. Opvallend is daarbij, dat
men zich bij sommige prenten af
vraagt hoe het ook weer zat. terwijl
men bij andere onmiddellijk met
een „o,ja" zal reageren. Niet alles
wat in de politiek gebeurt ig immers
even belangrijk.
Soms heeft de tekenaar aan een
beetje ironie voldoende gehad, een
andere keer echter was het vlij-
mendste sarcasme hem niet genoeg.
Het eerherstel (in 1956) van de
Hongaarse communisten aan de eer
der vermoorde minister Rajk inspi
reerde Behrendt tot een tekening
van krokodillen (met bijbehorende
tranen) in generaalsuniformen die
de weduwe van het slachtoffer een
kwasi-berouwvol klauwtje toeste
ken-
Behrendt spot met de volwassen
heid, die meent dat de jeugd van
-•nnd-mo anders is dan die van vijf
tig jaar geleden, maar hij drijft ook
de spot met die jeugd zelf, voorzo
ver ze pretendeert wereld en maat
schappij nog voor 1980 (en zonodig
met geweld) te willen hervormen.
Hij zegt het cynisme van de Sovjet-
bonzen even luguber te vinden als
het ijskoude cynisme van de indus
trie-mandarijnen en daarvan getuigt
hij ondubbelzinnig.
„Daarom ook", zegt Simon Car-
miggelt in zijn voorwoord tot deze
bloemlezing, „wordt zijn werk ge
haat door de salon-revolutionairen,
die niet kunnen leven zonder het
geloof in de alles zaligmakende
wonderolie van de revolutie en die
men niet aan het verstand kan bren
gen dat er na iedere Lenin een
Stalin komt en dat de beloofde vrij
heid na de machtsovername in de
ijskast gaat en daar blijft tot in
aller eeuwigheid".
Fritz Behrendt heeft vaak de va
derlandse politiek op de korrel ge
nomen, maar de meeste van zijn
prenten zijn mondiaal geïnspireerd.
Ze spreken een inwoner van San
Francisco evenzeer aan als een Ber-
genaar of een inwoner van Cadzand.
Vele van zijn spotprenten zijn dan
ook in buitenlandse bladen gepubli
ceerd.
Sommigen vinden dat hij teveel
relativeert. En dat kan waar zijn.
Maar dit relativisme is in elk geval
minder irritant dan de humorloos
heid van fanatici, die door hun een
zijdige kijk op mens en politiek het
relativeren verleerd zijn. We zouden
er twee kunnen noemen. Maar dat is
onnodig. Men treft ze in deze bun
del wel aan. De één had een hang
snor, de ander een klein zwart snor
retje. En telkens worden hun geesten,
als in een nachtmerrie, weer op
geroepen.
J. VERDIESEN.
Fritz Behrendt: De volgende
a.u.b. Persombinatie N.V- Amster
dam.
.-- V" - - 1 "-i - '<V,V"
NEDERLAND I
15.30 - 17.30 (K) Kindervakantiepro-
gramma.
18.45 (K) De Fabeltjeskrant.
18.55 (K) Journaal.
19.05 (K) Lippy de leeuw,
tekenfilm.
19.10 (K) Pebbles en Bamm-Bamm,
tekenfilm.
19-30 (K) Op blote voeten in liet
park, tv-serie.
20.00 (K) Journaal.
20.21 (K) Gamma: Doordringei
licht. Een- programma ove
Röntgenstralen.
21.10 (K) Alias Smith en Jones,
tv-serie-
22.00 (K) Liedjesprogramma en
ballet.
22.35 Ten huize van Kardinaal
Alfrink. Een programma van
de Vlaamse televisie.
23.25-23.30 (K) Journaal.
NEDERLAND II
18.45 (K) De Fabeltjeskrant.
18.55 ,(K) Journaal-
19.05 (K) AVRO's Super King Size
Toppop.
20.00 (K) Journaal.
20.21 (K) Peyton Place.
21.10 (K) Artiestengala- (Gala du
l'Union des Artistes).
22.00 AVRO's Televizier Magazine.
22.50-22.55 (K) Journaal.
DUITSLANP I
18.00 (K) Regionaal nieuws.
18.05 (K) Weekoverzicht.
Aansluitend: (K) Die Kramer,
tv-film-
18.40
19.15
19.25
20-00
20.15
21.00
21.45
22.30
22.50
(K) Hier und Heute.
(K) Voor de kinderen.
(K) Graf Luckner. Seeteufels
Weltreisen und Abenteuer;
tv-film.
(K) Journaal en weerbericht.
(K) Actualiteiten.
(K) Showprogramma.
(K) Reportage van de
Pakistaanse Broederoorlog.
Journaal, commentaar en
weerbericht.
Voordracht.
DUITSLAND II
18-05 (K) Actualiteiten en muziek.
18.40 (K) Amusementsprogramma.
19.10 (K) Barfuss im Park, tv-serie.
19.45 (K) Nieuws en actualiteiten.
Aansluitend: weerbericht.
20-15 (K) Portret van Carl
Zuckmayer. Aansluitend: kort
nieuws.
21.00 Weihnachten mit Elisabeth.
(Vanoce a Alzbétou),
Tsjechische speelfilm.
22.30 (K) Nieuws, weerbericht en
commentaar.
22.45 - 23.35 Programma over
Johannes Kepler.
BELGIë (Nederland)
16.00 Avonturenfilm voor de jeugd
17.20 - 17.40 (K) Dierenreservaten in
Zuid-Afrika
18.00 (K) Fabeltjeskrant.
18.05 (K) De woudlopers, tv-serie-
18.30 Tienerklanken.
19.07 Sporttribune.
19.33 Keurig Frans en zoeklicht.
19.39 Mededelingen en weerbericht.
19.45 Nieuws.
20.10 (K) Speldocumentaire over
het leven van Charles
Dickens.
21-25 Ten huize van kardinaal
Alfrink.
22.15 Nieuws van de boekenmarkt.
22.50 Nieuws.
BELGIë (Frans)
17.05 Nieuws
17.20 (K) Lagardere
feulleton voor de jeugd
18.10 (K) Kleuterprogramma.
18.25 Voor de vrouw.
18.55 (K) Voor de kleuters.
19.00 Uitzending over filosofie en
lekenmoraal.
19.30 Sport.
19.45 Journaal.
20.10 (K) Franois Gaillard ou La
vie des autres, tv-serie-
21.05 Jaaroverzicht 1971.
22.00 Muzikaal programma.
22145 Journaal-
FRANKRIJK (Rijssel)
12.30 Midi-chez-vous.
13.00 Journaal
13.30 -13.35 Beursberichten.
14.15 Narcisse.
Film van M. d'Aguiar.
15.45 Voor de kinderen.
18.30 Nieuws.
18.35 Vivre au présent.
18.55 Voor de kleuters.
19.00 Regionaal journaal.
19.20 Mededelingen en weerbericht.
19.25 Rien que la vérité.
19.40 Mededelingen.
19.45 Journaal.
20.10 Mededelingen.
20.15 Du Tac au Tac.
20.30 Un mot pour rire.
20.35 Sept Pèlerins en fugue.
Muzikaal amusementspro
gramma.
21.35 Festival de I'aventure.
„100.000 Dollars au Soleil".
Film van Henri Verneuil.
23.45 Journaal.
24.00 Sluiting.
MARIA CALLAS
in Artiestengala, Ned. 2, 21.10 uur.
HILVERSUM I
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Het levende
woord. 7.07 (S) Preludium I: klass.-
muz. 7.30 Nws. 7.41 Hier en Nu.
7.55 (S) Preludium II: mod-muz. 8.10
Te Deum laudamus: gewijde muz.
8.30 Nws. 8.41 (S) Podium vd
vrouw- 9.10 (S) Klass. vioolconc.
10.00 Theologische etherleergang.
10.30 Nws. 10.33 (S) Vd zieken. 11.30
Hier en Nu. 11.32 De kleine wereld,
verv. hoorspel (12)- 11.55 Med. 12.00
Los-Vast: gevar. progr. (12.10 Boek-
bespr.; 12.21 Voor boer en tuinder;
12-26 Med. t.b.v. land- en tuinb.;
12.30 Nws; 12.41 Hier en Nu; 13.00
De tafel van drie.) 13.30 (S) Opera
aria's. 14.00 Jouw vader zit!: do-
cum- 14.25 (S) Klass) kamermuz.
15.00 Herv. middagd. 15.30 Nieuws
15.33 In 't zilverz; progr. voor oude
re luisteraars. 16-30 Vd kleuters.
16.45 Radiostrip vd jeugd. 17.00 (S)
Licht ensemble met gitaar. Over-
heidsvoorl.: 17.20 Suriname journ.
Spr.: dr. E-Th. Waaldijk. NCRV:
17.30 Nws. 17.32 Hier en Nu.
18.00 (S) Hot Club 69- P.P.: 18.19
Uitz. vd V.V.D. NCRV: 18.30 Nws.
18.41 Toelichting bij het nws- 18.47
(S) Bandstand: G.U.S. (footwear)
Band. EO: 19.00 Wij hebben een
woord voor de wereld, om: 19.04 Re
form. en Reveil; 19.20 Vragenbeant-
woording en 19.40 Bijbelstudie-
NCRV: 2.000 Bij de tijd: radiopakket
met inform, over ontw. in de samen
leving. 20.20 (S) Oude wijn, muz.
van grijze meesters, muz. klank
beeld over Heinrich Schutz. 21-30
Ontvlucht het hete Babel van de
krant: literair doe. 22.20 Avondover
denking. 22.30 Nws. 22.40 Literama:
radiokron. over boeken, schrijvers
en toneel. 23.00 (S) 25 Jaar Bel
gisch-Nederlands Cultureel Ak
koord: Rachel, oratorium van Vic-
Nees, uitgev. door Belgische koren
en solisten. 23.25 (S) Deze tijd, deze
muz. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
VARA: 7-00 Nws. 7.11 Ochtend-
gymn. 7.20 (S) Spitsuur A'damv(7.33
Van de voorpag.) VPRO: 7.54 "Deze
dag. VARA: 8.00 Nws- 8.11 Act. 8.23
(S) Spitsuur A'dam (verv.) NOS:
9.00 Uitgebreide rep. 9.35 Waterst.
9.40 Wat heeft dat kind?:, pedagogi
sche rubr.' 9-55 (S) Muz. uit de
Middeleeuwen en Renaissance. 10.15
(S) Repertorium: Radiophilh. ork.
en solist: mod. muz. 11.00 Nws. 11-03
Spiegel van Belgie: muz. en nws van
onze zuiderburen. 11.30 Intern, spec
trum: klass. orkestmuz. 12.10 Interv.
VPRO: 12.15 VPRO-Maandag: klass
en mod. muz, en inf. over muz.
(13.00 Nws AVRO: 14.50 Radio-
journ. 14.55 AVRO deze week! 15.00
'Is historisch: progr. over geschiede
nis. 15.35 Biels en Co. 16.00 Nws.
18.03 Mikadoo: een kindermagazine.
17-00 (S) O: jongeren progr. 17.40
Overheidsvoorl.: Den Haag aan de
lijn. 17.55 Med.
18.00 Nws. 18.11 Radiojourn. 18.25
(S) Operetteconc.: Promenade ork.,
radiokoor en solisten. NVSH: 19.20
Act. literatuur in Belgie. Spr.: Paul
de Wispeleare. NOS: 20.00 Nws-
20.05 (S) Kippen, docum.progr. 21.00
(S) Verre Werelden, een samenspel,
in de serie Ned- Kasteelconc. 22.10
(S) Jazz in Aktie: Intern. Loos-
drechts Jazz Festival 1970. 22.55
Med. 23.00 Nws. AVRO: 23.10 Radio
journ. NOS: 23.20 (S) Hobbyscoop.
23-55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
KRO: 7.00 Nws. 7.02 KRO-op-Drie.
(8.00, 9.00, 10-00 en 11.00 Nws.) 12.00
Nws. 12.03 Van twaalf tot twee, met
om 13.03 Raden maar. (13.00 Nws.)
TROS: 14.00 Nws. 14.03 Jam on Ra
dio- (15.00 Nws.) 16.00 Nws. 16.03 De
Hugo van Gelderen Show. 17.00
Nws- 17.03-18.00 De Hugo van Gelde
ren Show incl. de nat. tip-vijftien
Brussel (Nederlands)
12.00 Nieuws, mededelingen en SOS-
berichten. 12.08 Landbouwkroniek.
12.15 Kleinkunstkroniek. 12.50 Bui
tenlands persoverzicht- 13.00 Nieuws
en toneelagenda 13.20 BRT-produk-
ties. 13.55 Beursberichten. 14-00
Nieuws. 14.03 Lichte muziek. (15.00
Nieuws). 16.00 Nieuws en beursbe
richten. 16.05 Lichte muziek. 17.00
Nieuws en mededelingen. 17.15 Lich
te muziek- 17.55 Weegschaal. 18.00
Nieuws- 18.03 Uitzending voor de
soldaten. 18.28 Paardesportberichten.
18.30 Protestantse uitzending. 18.45
Sport. 18.55 Taalwenken. 18.57 Inter
mezzo. 19.00 Nieuws en actualitei
ten. 19.40 Keurig Frans 19.42 Inter
mezzo. 19-45 Missieklankbeeld. 20-00
Opera-muziek. 22.00 Nieuws en De
zzeven kunsten. 22.20 Concertante
muziek. 23.00 Nieuws. 23.10 Kamer
muziek. 23.40-23.45 Nieuws.
j
(Van een onzer verslaggevers)
HILVERSUM. Dinsdag 28 de
cember zendt de VARA-tv de achtste
en laatste aflevering van Klatergoud
uit. Op de foto een van de scènes,
m-et v.l.n.r. (voor) Saskia Holleman,
Marja Lieuwen, Lydia Oosthoek en
(achter) Jan Jaap Jansen, Beer Bos-
su, Coen Flink en Hans Boskamp.
