Beroep van huisarts veel veranderd Scheveningen Radio is veel meer dan „groetjes van thuis" STORMACHTIGE ONTWIKKELING IN ETHERVERKEER OVER OCEANEN Veiligheid seevarenden primaire taakstelling binnenland buitenland Beste medicijn is vertrouwen Enquête In België Patiënt kritischer Oren open Huisartsen f (Van een onzer verslaggevers) UTRECHT De huisarts. Voor sommigen de wat aan de slapen grijzende vertrouwens man van de wieg tot aan het graf de man die ze zo door en door kent dat ie bjj het bin nenkomen van de spreekkamer al zegt: Zo mevrouw, zullen we dan toch maar eens aan de staalpillen gaan. Voor anderen de leuke jonge dokter met in het achterhoofd de tv-smile van „volgende patiënt" tus sen chroom en kille zakelijk heid. En voor de begenadigde weinigen de man die ze in ja ren niet zien, maar waarvoor ze elke maand weer betalen aan het ziekenfonds. De huisarts. Er is iets aan het veranderen met hem. De vertrouwensman van vroeger die de hele familie als patiënt had, die van elk lid van de familie onmiddellijk kon zeggen wanneer en waar en hoe en niet alleen over de ziektes, maar over het gewone dagelijkse gedrag, die man is aan het verdwijnen. Er is iets voor in de plaats gekomen: Een combinatie v. uisartsen in groepspraktijken. Het heeft vooral voor de ouderen onder ons een nare kant. Het vertrouwen lijkt weg te gaan en ervoor in de plaats komt de ziekenbuissfeer, de sfeer van een kliniek en een koele zuster die nauwelijks enig kontakt met de patient kan opbrengen en als tweede stap de man in de witte jas die zegt: jawtel mevrouw, en wat zijn uw klachten. Deze sfeer probeert de Nederlandse Huisart senvereniging ai jaren te vermij den. De Nederlandse Huisartsen Vereniging bestond dit jaar 25 jaar. Een kwart eeuw lang een pogen om de huisarts op te trek ken tot ben bepaald niveau. Om aan de ene kant het odium weg te nemen van de al-te-veel ver trouwensman, aan de andere kant het odium weg te nemen van de man die alleen via het boekje werkt. Het heeft er vorig jaar tob geleid dat de Nederlandse Huis artsen Vereniging een enquête heeft gehouden die de relatie die er bestaat tussen huisarts en pa tient wat moest belichten. Uit deze enquête is ben aantal gegevens gekomen, die de huis arts in eerste instantie niet zo gunstig naar voren deden komen. Het publiek ziet de huisarts in het algemeen nog wel als ver trouwensman. De image die de huisarts heeft, is vrijwel opti maal. Het publiek zal br, althans denkt de huisarts in strijd met de waarheid, wel vanuit gaan, dat de redenen waarom ie z'n vak koos in belangrijke mate op het materiële vlak moeten wor den gezocht. De huisarts onder schat bepaalde aspecten van het beeld dat het publiek van hem heeft. Voor de huisarts jammer, omdat de vertekbning van het beeld zijnerzijds steeds in ongun stige zin plaatsvindt. Maar men kan dus niet anders dan tot de slotsom komen dat ie zich tegen over de publieke opinie en daarmee tegenover zijn publiek tot op zekere hoogte negatief op stelt. Er zijn nog andere resultaten uit het onderzoek gekombn. Ruim een derde van het publiek meent dat het vertrouwen in de kundig heden van de huisarts toeneemt, maar van de huisartsen meent slechts tien procent datzelfde. Bijna de helft meent dat het vertrouwen in hun vakbekwaam heid aan het afnembn is en dat zou dan weer te wijten of zo u wilt te danken zijn aan de kriti sche houding van het publiek. Het publiek zelf is zich wel de gelijk van de veranderende in stelling' van die huisarts bewust. Het beschouwt die verandering als positief. De huisarts doet pre cies het tegengestelde. Van die vertrouwbnssfeer blijft zelfs als we de enquête van huis artsen in aanmerking nemen, heel weinig over. Dat is in Ne derland zo, dat is in België zo. In België is kortelings ook een enquête gehouden over de huis- sarts. Met als principevraag: is het begrip huisarts nou echt een verouderd begrip dat niet meer beantwoordt aan de eisen van on ze moderne tijd met zijn ver doorgedreven specialisatie? De uitslagen van de enqu ête in België waren niet zo bij zonder gunstig. Zowel in het Bel gische als in Nederland blijkt dat er een duidelijke verandering is ln de attitude van de huisarts ten opzichte van de patiënt. De ver trouwensman, misschien de biechtvader van vroeger is er niet meer, alleen in kleine platte landsgemeenten, maar in de stad gaat toch die kille zakelijkheid, dat chroom zonder enige warmte overheersen. We kunnen ons moeilijk ver diepen in het leven wam de huis arts zelf. Natuurlijk, de man heeft kinderen, de man heeft een vrouw. Toch werd noch aan die kinderen noch aan die vrouw ge dacht., 25 jaar geleden. Toen was Een huisarts de man die dag en nacht te bereiken viel. De patiënt is kritischer gewor den. Zo kritisch, dat er een ver wijdering gekomen. De patiënt accepteert niet meer het simpele feit dat een arts ook wei eens acht uur per dag zou willen wer ken en verder onbereikbaar te zijn. Dit probleem leeft onder de huisartsen veel sterker dan men in eerste instantie zou denken. Dr. M.J. van Trommel sprak vo rig jaar bij het aanvaardbn van het ambt van gewoon lector in de huisartsgeneeskunde aan de me dische facul it te Rotterdam al een inaugurele rede uit, die tot titel had: „De huisarts op slag van twaalven" en hij gaf zijn inaugurele rede als motief mee: „Voor hem die niet wefct naar welke haven hij moet varen, is geen enkele wind gunstig". Hij gebruikte een duizenden Jaren oud gezegde van Seneca. Dr. Van Trommel zag die verandering in eerste instantie in het verteggen van het werkterrein van de huis arts. De huisarts wan vroeger werkte buiten de universiteit en buiten de poort van het zieken huis. Maar de ontwikkeling van de laatste jaren is erop gericht om de huisarts binnen de muren van het zibkehhuis te brengen. Hij moet zich als beoefenaar van extra murale geneeskunde, scha ren temidden van vakbroeders die louter beoefenaren zijn van intra-murale geneeskunde. Dr. Van Trommel ziet voor de huisarts van de toekomst een to taal andere functie. Hij vraagt zich af of de huisarts wel in staat is en vooral in de toekomst in staat zal zijn, de hem toebedachte plaats in het gehele bestel van de gezondheidszorg te blijven inne men. In februari 1970 werd in het begrotingsdebat Sociale Zaken en Volksgezondheid een duidelijke kritische houding aangenomen ten aanzien van het huidige func tioneren van de huisarts. Het is niét verwonderlijk, mee denkend aan deze begrotingsde batten, dat de huisarts zich van alle zijden ziet aangevallen en dat ie duidelijk terreiiwerlies moet signaleren, zowel wat zijn vertrouwensrelatie met de patient als wat zijn plaats in het geheel van de gezondheidszorg betreft. Daarin staat ie niet alleen. Het is nitet alleen in de wereld van de huisartsgeneeskunde zo dat be staande structuren, normen en gedragsregels op de helling wor den gezet. Vele beroepen, voorna melijk de vrije, staan aan kritiek bloot van een jongere genera tie. Het is echter wel zo, dat de Landelijke Huisartsen Vereniging zich heeft bezonnen op die nieu we plaats van de huisarts en niet Rlleen de Landelijke Huisartsen Vereniging. Van de zijde van af gescheiden groepen, zoals de kri tische artsen, worden ook sugges ties gedaan- En om nofmaais dr. Van Trommel te citeren uit zijn inaugurele rede: „De inhoud van het werk van de huisarts, zijn plaats in de gezondheidszorg, zijn wijze van werken, de relatie tot, zijn patiënten, zijn maatschappe lijke en economische positie, wordt door een veelheid van fac toren beïnvloed. Omstandigheden, die hebben bijgedragen tot een veranderde plaatsbepaling zijn: antibiotica, die vele infectieziek ten als luchtwegeninfecties, tu berculose en andere ziekten, dat wil zeggen de stoornissen die niét geestelijk zijn, maar wel naar voren komen. In de patiëntenzorg treedt dientengevolge een accentver schuiving op van het trachten te genezen naar het trachten te voorkomen, te ondersteunen en te begeleiden. Soms is hierbij zelfs levenslange begeleiding nodig. Er zijn communicatieproblemen ontstaan doordat een ieder die leemten in de gezondheidszorg meent te onderkennen, zijn eigen problemen is gaan oplossen door het tot stand brengen van consul tatiebureaus voor zuigelingen zorg, moederschapszorg, bestrij ding van tuberculose, alcoholis me, rheuma, enzovoorts. Behalve het oproepen van communicatie problemen heeft het instellen van dergelijke diensten de taak van de huisarts uitgehold. En dan zijn we dus bij het grote probleem. De taak van de huisarts, die nu op welke wijze dan ook, uitgehold is, maar die een ding moet blijven bewaren, kost wat kost, vertrouwen. Vertrouwen van de kant van de huisarts en nog meer vertrouwen van de kant van de patiënt. Het zal niet gemakkelijk zijn zeker niet voor de huisarts die vandaag de dag afstudeert, om te blijven denken aan dit vertrouwen en niet aan z'n bankrekening. vVant de salarissen liegen er niet om. Zeker niet waar het om praktij ken gaat waar veel ziekenfonds patiënten in zijn opgenomen. Van dezijde van de patiënt: dokter, ons beste medicijn is ver trouwen en dan mag u best nog 25 jaar georganiseerd zijn. De telegrammen worden per lopende band getransporteerd op de radio-telegrafie-afde!' Scheveningen Radio wordt dus op de eerste plaats ingeschakeld voor het doorgeven van noodberichten. Vorig jaar heeft het er ruim twaalf honderd uitgezonden, deels na een eerste oproep om hulp vanaf sche pen, deels na een signaal via omrin gende kuststations. Als de in nood verkerende schepen zich bevinden binnen de ring waarin nog recht streeks hulp kan worden geboden vanaf de wal, neemt Scheveningen Radio tevens de leiding op zich bij het uitvoeren van de reddingsac ties. Vanuit IJmuiden worden sleep bootdiensten gewaarschuwd, krijgt een der beide reddingsmaatschappij en een boodschap, wordt vliegbasis Valkenburg gebeld of neemt men contact op met schepen, die zich in de onmiddellijke nabijheid van de onheilsplek bevinden. Scheveningen Radio is het enige kuststation in West-Europa, dat op genomen is in een door de American Coast Guard opgezet apparaat, waar bij schepen wordt gevraagd hulp te verlepen, zodra andere op zee in moeilijkheden verkeren. Sinds an derhalf jaar verwerkt een computer voortdurend alle snheids- en koerscorrecties, die schepen waar men op een zuiver vrijwillige basis aan dit systeem meewerkt op de zeeën maken. Wanneer ook maar ergens een schip in nood dreigt te geraken, geeft de computer in enke le tellen de namen en posities op van de schepen in de nabijheid. Zodra om medische hulp wordt ver zocht, kan men aan de hand van de computer bepalen waar in de omge ving een arts aan boord is- frequentie dan ook streng verbo den. Het verlenen van deze bijstand tijdens de uren van gevaar mag dan wej de meest belangrijke bezigheid zijn van het kuststation: het is niet de meest arbeidsintensieve. Sche veningen Radio zendt onder andere allerlei veiligheidsberichten uit: waarschuwingen in verband met op komende storm, ijsberichten, mede delingen omtrent het staken van loodsdiensten ien zo voort. Voor de weerberichten beschikt men over een directe telex-verbinding met het K.N.M.I. In IJmuiden ontvangt men namelijk namens het Meteorologisch Instituut ook weerberichten die door schepen worden doorgeseind. Een bescheiden onderdeel van het werk? Ach toch zijn het zo'n twintigdui zend mededelingen per jaar. De radio-telegraaf bedieningzoals deze er in 1931 uitzag, toen het vorige in gebruik werd genomen. Inzet: het oude bedieningscentrum op het Tweede Het station beschikt eveneens over een Radio Medische Dienst, waaraan twee artsen zijn verbonden, die naast hun dagelijkse praktijk op ieder gewenst ogenblik beschikbaar kunnen zijn. Deze dienst, die opgezet is onder verantwoordelijkheid van het Rode Kruis, functioneert zo goed, dat vo- hoge aantal. Op vastgestelde tijden zendt Scheveningen Radio „ver- keerslijsten" voor schepen uit. Deze zijn bestemd voor Nederlandse en buitenlandse schepen, die zich met het kuststation in verbinding moeten stellen omdat men telefonische op roepen dan wel telegrammen voor hen heeft ontvangen. De roepnamen van de schepen een combinatie van enkel lettertekens zijn opge slagen in een computer die de com plete verkeersl'ijst in één minuut Scheveningen Radio houdt vie rentwintig uur per dag de oren meer dan wagenwijd open. Omdat men mede het lot van tienduizenden zeevarenden in handen heeft, wordt een permanente luisterdienst onder houden op de noodfrequenties 500 kHz en 2.182 kHz, die bovendien internationale roepfrequenties zijn voor het openbaar verkeer. Op deze golfsterkte neemt men elk half uur een stilteperiode van drie miniuten in acht, om daarin ook de allerzwakste noodsignalen te kunnen ontvangen. Op die tijdstip pen is alle andere verkeer op deze rig jaar in twaalfhonderdvijftig ge vallen vanaf de wal, door middel van het overseinen van adviezen of diagnoses hulp kon worden geboden. Gezagvoerders van schepen, wier E.H.B.O.-kennis ook niet al te ver kan strekken vertrouwen in ieder opzicht op deze „huisarts van de schepeling", zodra zich ongevallen of verdachte ziekteverschijnselen voordoen- Op de drie hoogste etages van het immense complex aan het IJmuider mahktplem verrichten de honderd- veertig man, die als operationeel personeel geboekstaafd zijn, nog meer werkzaamheden dan het hier boven reeds vermelde acceptabel waar de presentjes dienen te wor den bezorgd. En opnieuw: ook hier blijkt dit aspect van de bezigheden zijn resultaten af te, werpen. In 1970 gaf Radio Scheveningen aan het Amsterdams station twintigduizend bestellingen-van-zee door. De afname van de hoeveelheid boodschappen per telegraaf hebben ertoe geleid, dat Scheveningen Ra dio zijn werkwijze in de loop der jaren drastisch heeft moeten aanpas sen. Het toenemende telefonische contact verlangt meer technisch ver nuft. Dat heeft men bijzonder vroeg ingezien. Want al zo'n kleine veertig jaar geleden heeft men ontvangst en uitzendcentrum van elkaar ge scheiden. De zender bleef in Scheveningen en wordt vanuit IJmuiden bediend. Alle signalen via de korte golf wor- Sentiment den thans uit de lucht geplukt door gigantische antennes in Nederhorsl Den Berg. gebouw, bij de sluizen van IJbiuiden, Sluiseiland in IJmuiden. zijn tijd meegaan. Het T.O.R.-sys- teem (Telex Over Radio) wint steeds meer terrein en zal mogelijk na jaren de telegrafie in zijn geheel vervangen. Met medewerking van de N.A.S.A. zijn proeven genomen met telefoonverbindingen per satel liet tussen zeeschepen en het kust- wachitstation. Zonder twijfel zal op deze wijze in de toekomst een groot deel van alle veiligheidsberichten storingvrij kunnen worden afgewik keld. De proeven heeft men in dit prille stadium veelbelovend ge noemd. Zelfs met een kermis voor de deur waarbij autoscooters als su- per-geluidsstoorders konden funge ren heeft men vanaf het IJmui der marktplein boodschappen de dampkring ingeschoten die aan de andere zijde van de oceaan zonder enig geknetter werden opgevan gen. tijd in leesbaar schrift produceert op een ponsband. Scheveningen Radio is een all round onderneming. De service-ver lening gaat zelfs zo ver, dat men optreedt als „post-orderbedrijf'. Het station neemt deel aan (ie geschen- kendienst van Radio Holland in Am sterdam een dienst die speciaal in het leven is geroepen voor opvaren den die hun dierbaren aan de wal willen verrassen met een origineel cadeau De boord-telegrafisten van Radio Holland beschikken over cata logi, waaruit schepelingen en passa giers een keuze doen. De radio officier geeft via IJmuiden de ver langens door alsmede de adressen Onder meer in Petten staat een ontvangststation voor de middengolf opgesteld. Het lag aanvankelijk in de bedoeling dat achter de Hondsbos- sche Zeewering eveneens de korte ■golfontvarager zou worden geïnstal leerd, doch tegen deze plannen is door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland bezwaar gemaakt. Over het hele land verspreid treft men tenslotte de zend-ontvangst-sta- tions voor de marifoon aan- De stati ons worden ook bediend in IJmui den en dienen voor het radiotelefo- nisch contact voor schepen langs de kust en in de binnenwateren. Scheveningen Radio blijft met De ontwikkeling van het radiover keer kan de directie van het kust station niet snel genoeg gaan. In dat opzicht gaan de gedachten niet ah naar een verhoogde groei van het bedrijf, doch naar een nog grotere waarbqrg voor de veiligheid van zeevarenden. En in dat kader past geen sentimentaliteit rond de ge dachte, dat 't zo'n dikke veertig jaar terug allemaal toch veel gemoeder- lijker, eenvoudiger en primitiever ging. Bij een modern Scheveningen Ra dio is geen plaats meer voor de dierbare herinnering, die men heeft aan het huiskatje dat jonge konijnen als jachtbuit meebracht in een peri ode, dat men nog in een hutje in de duinen verkeerde. (Van een onzer verslaggevers) IJMUIDEN „Scheveningen Radio. Da's toch dat station, dat rond Kerstmis en Nieuwjaar allerlei groeten overbrengt vanaf de wal naar zeevarenden?". Inderdaad. Dat is Scheveningen Radio. Maar het is méér. Het doorgeven van de mededeling, dat alles thuis wel is en dat Jantje zijn tweede tandje heeft gekregen, vormt slechts een van de zeer vele bezigheden van het station. Want Scheveningen Radio dient pas in de allerlaaste plaats voor het overseinen van familieberichten die vader op de Ierse Zee en broer in het Caraïbisch gebied tijdens de feestdag en eventjes dichter bij huis brengen. Want volgens het Verdrag van Londen, dat in, 1914 door de meeste regeringen (met uit zondering van die der landen, waarvan de schepen onder „goedkope" vlag varen) is ondertekend, staat vermeld dat de kuststations primair tot taak hebben de veiligheid van de mensenlevens op zee te bevorde ren. Scheveningen Radio voldoet refeds vanaf 1904, toen schuchter werd gestart in een bouwkeet in de gelijknamige" vissersplaats, aan deze opdracht. Het radiostation nam zijn taakstelling serieus. Van daar, dat het aantal werkzaamheden in de loop der jaren sterk is uitgebreid. Vandaar, dat men telkens heeft moeten zoeken naar nieuwe werkruimten, waarin men met meer technische middelen en onder comfortabeler omstandigheden de zeevarenden van dienst kon zijn. Om die reden ook is het station in 1926 overgeplaatst naar IJmuiden, omdat steeds duidelijker bleek dat de zender de eigen ontvangst stoorde. In de stad aan de mond van het Noordzeekanaal moest ook enkele malen worden verhuisd. Tenslotte heeft men een definitief onderkomen gevonden in een fonkelnieuw, zeven etages tellend gebouw in het centrum. Het is het begin van dit jaar in gebruik genomen door de in totaal honderdtachtig personeelsleden. Prinses Beatrix heeft inmiddels de officiële opening van het complex verricht.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1971 | | pagina 6