Mars gaat geheimen prijsgeven Oppositie tegen Franco groeit Studio* o.a. Studio GEHEIME BIJEENKOMST IN BARCELONA iU* „Een land met woning nood is geen welvarend land" Nijmegenaar zoek na vrijlating uit Spaanse cel AMERIKANEN EN RUSSEN NEMEN ZONDAG DE RÖDE PLANEET OP DE KORREL PROF. C. TRIMBOS: LIFTENDE ANTIEKDIEF GEPAKT Club van Rome heeft kantoor in Den Haag biedt meer...veel meer! KEES binnenland Foto's De Russen Mislukking Samenwerking ANGOLA MARS YRRAH ïfc het radio/tv-magazinerandeKRO papier oor uw pen Bakkerijen Vernieuwing of vernieling? Hebben we ons geloof vernield de laatste jaren? Of zijn we bezig met een edite vernieuwing? Wat gaan we onze kinderen doorgeven? Zijn dat vragen die u zichzelf wel eens stelt? Lees dan Ter overbrugging 15 (Van ome ruimtevaartredacteur) Drie kunstmanen, twee van Russische en een van Ameri kaanse makelij, stormen momenteel, 121 miljoen kilometer van de aarde verwijderd, op de planeet Mars af. Zondag morgen vroeg moet daarvan de Amerikaanse Mariner-9 in een omloopbaan om de „Rode Planeet" gebracht worden. En het ziet er naar uit dat tussen 20 en 29 november de Russische Mars- 2 en 3 dat voorbeeld zullen volgen, hoewel er momenteel in het westen ernstige twijfels zijn gerezen omtrent de huidige conditie van deze twee robotsateilieten. Mars is, na de maan en de pla- neet Venus, het dichtst bij de aar de staande hemellichaam. In een baan om de zon draaiend, buiten die van de aarde, nadert Mars onze planeet gemiddeld elke 26 maan den tot op 55 a 100 miljoen kilo meter. Dit jaar, op 10 augustus, bedroeg die minimum afstand iets meer dan 55 miljoen kilometer, hetgeen volgens de regels van de hemelmechanica betekende, dat de maand mei de meest gunstige peri ode was om satellieten vanaf de aarde in de richting van Mars te lanceren.. Mars is een vrij kleine planeet. De doorsnede bedraagt niet meer dan 3.400 kilometer, tegen meer dan 12.000 kilometer van de aarde. Maar omdat astronomen reeds in vroegere tijden een dampkring om Mars konden waarnemen, alsmede poolkappen, ogenschijnlijk van de wisselende seizoenen afhangende veranderingen aan het oppervlak en duidelijke meteorologische ver schijnselen in de atmosfeer ont dekten, werd de „Rode Planeet" al spoedig beschouwd als een soort stiefbroer van de aarde. En wel in die zin dat men de aanwezigheid van bepaalde levensvormen niet bij voorbaat uitsloot. Die theorieën en hypothesen on dergingen echter drastische veran deringen nadat in 1965 en 1969 drie Amerikaanse kunstmanen, Mariner 4, 6 en 7, op enkele dui zenden kilometers langs Mars wer den gejaagd en tijdens die passa ges foto's maakten en diverse me tingen verrichtten. Daaruit bleek al spoedig dat de „Rode Planeet" meer op onze maan, dan op de aarde lijkt. De foto's toonden n.l. een oppervlak vol kraters, hier en daar afgewisseld door wat kenne lijk uitgestrekte stof vlakten zijn. De atmosfeer van Mars blijkt voornamelijk te bestaan uit kool zuurgas, terwijl zuurstof en water damp slechts in zeer geringe con centraties aanwezig zijn. Boven dien bedraagt de atmosferische druk aan het Marsoppervlak slechts ongeveer 10 millibar. Aan het aardoppervlak bedraagt de luchtdruk 1.000 mb. De poolkappen van Mars blijken niet te bestaan uit sneeuw en ij®, maar slechts betrekkelijk dunne lagen bevroren koolzuur te zijn. Hetzelfde spul dus dat uit een koolzuurbrandblusser wordt gespo ten. Mars lijkt dan ook even ge speend te zijn van leven als de maan, hoewel recente laboratori umproeven hebben aangetoond dat het beslist niet onmogelijk is dat zich toch zeer primitieve vormen van leven op Mars hebben kunnen ontwikkelen. Het is naar die ver verwijderde planeet, dat de Mari ner 9 en de Mars 2 en 3 momen teel op weg zijn. van het Amerikaanse programma tot gevolg. Overigens is men er in NASA-kringen van overtuigd dat de Mariner 9 veel langer dan de beoogde 90 dagen- zal blijven func tioneren. Men houdt, zoals reeds hiervoor opgemerkt, rekening met een verlengde levensduur tot no vember 1972, hetgeen neerkomt op Verloopt alles naar wens, dan zal de Mariner 9 zondagmorgen vroeg, om 1.20 uur Nederlandse tijd, in een omloopbaan om Mars terecht komen en in die baan de planeet naderen tot op 1.200 kilometer. Voorts zal de baan zodanig gesitu eerd zijn, dat in een periode van 20 dagen ongeveer 70 procent van het gehele planeetoppervlak gefo tografeerd en m.b.v. meetapparaten afgetast kan worden. Per omwen teling van 12 uur zal de Mariner 9 30 foto's maken, zodat er per et maal 60 naar de aarde geseind kunnen worden. Aangezien de Ma riner 9 minimaal 90 dagen moet blijven functioneren (men hoopt echter op een bonus van nog eens 9 maanden) zullen de Amerikanen eind februari 1972 ruim 5.500 fo to's rijker zijndan de paar hon derd opnamen, die reeds in 1965 en 1969 door de Mariner 4, 6 en 7 werden gemaakt. Behalve de twee camera's bevat de Mariner 9 ook nog een drietal meetinstrumenten. Deze zullen gebruikt worden voor o.a. temperatuurmetingen, het nauwkeurig vaststellen van de bo dem- en atmosfeersamenstelling, enz. Zondag 14 november zal het onbemande Amerikaanse ruim teschip Mariner-9 In een baan om de planeet Mars gebracht worden voor een onderzoekspe riode van tenminste drie maan den. In de week van 20-29 no vember zullen twee Russische marsverkenners dit voorbeeld volgen. Het is daarbij niet uit gesloten dat deze Russische sa tellieten instrumentencapsules bevatten, die een landing op bet oppervlak van Mars moeten ma ken. Over deze belangrijke ruimtevaartgebeurtenis schrijft onze ruimtevaartredacteur. een onderzoeksperiode van een jaar, exclusief de 167 dagen die de Mariner 9 er sedert 30 mei over gedaan heeft om de 395 miljoen kilometer lange weg van de aarde naar Mars af te leggen. De missie die de Mariner 9 gaat uitvoeren draagt een min of meer dubbel karakter. Aanvankelijk zou de satelliet alleen „op jacht" gaan naar opvallende verschijnselen op 3n rond Mars, terwijl een ander toestel, de Mariner 8, een meer il gemeen beeld van Mars had moeten verschaffen. De Mariner 8 ging echter op 8 mei, bij de lance ring vanaf Gape Kennedy, verlo ren. Dit had drastische bezuiniging Minder optimistische berichten zijn op dit moment te melden over de Russische Mars 2 en 3. Welis waar wegen deze toestellen elk 4% ton, tegen slechts 1.000 kilogram voor de Mariner 9, maar opnieuw dreigt duidelijk te worden dat de kwantiteit van de Russen niet op kan tegen de kwaliteit van de Amerikanen. Zowel de Mars 2 als de Mars 3 hebben sedert begin september te kampen met radio problemen. En aangezien het ver loop van dit soort interplanetaire verkenningsvluchten staat of valt bij een goede radioverbinding, zijn de Russischekansen op succes al lerminst groot te noemen, nadat beide toestellen tussen 20 en 29 november bij Mars zijn aangeko men. De Mars 2 en 3 werden gelan ceerd op 19 en 28 mei, nadat reeds Deze opname van de „Rode Planeet" werd gemaakt in augustus 1969 door de Amerikaanse Mariner - 7, toen dit ruimteschip nog 500.000 kilometer van Mars verwijderd was. Hoewel de foto nog weinig details laat zien, is de zuidpoolkap duide lijk waar te nemen. op 10 mei een eerste Russische Marslancering was mislukt. Gezien het relatief hoge gewicht van bei de Sovjet-ruimteschepen, moet het niet uitgesloten worden geacht, dat ze zijn uitgerust met een landings capsule. Zelfs is reeds de naam „Marsochod" gevallen. Dit zou een automatisch karretje moeten zijn, bestemd voor verkenningsritten over het Marsoppervlak, gelijk de Loenochod werd gebruikt voor de verkenning van een stukje maan. Verheugend is het desóndanks, dat half oktober een overeenkomst tussen de NASA en de Russische academie voor wetenschappen werd gesloten, omtrent de uitwis seling van gegevens, te verzamelen door de wederzijdse Marsverken ners. Deze overeenkomst is een uitvloeisel van meer algemene be sprekingen die reeds sedert vorig jaar tussen Amerikaanse en Russi sche ruimtevaartautoriteiten aan de gang zijn. Weliswaar hebben de Amerikanen altijd al hun geboekte wetenschappelijke resultaten in de openbaarheid gebracht, maar de Russen zijn wat dat betreft altijd wat zwijgzamer geweest. Hun me dedelingen kwamen meestal zeer laat, als mosterd na de maaltijd, en dan meestal nog onvolledig. Beide ruimtevaartnaties zijn nu echter overeengekomen alle binnenko mende gegevens prompt in de openbaarheid te brengen. Dit is vooral van belang omdat zowel de Mariner 9 als de Mars 2 en 3 bestemd zijn voor langdurig onder zoek. Niet alleen zullen de wederzijd se gegevens elkaar kunnen aanvul len, maar het is ook niet ondenk baar dat bijvoorbeeld de Amerika nen iets menen te ontdekken, maar om zekerheid te krijgen hun Rus sische collega's zullen verzoeken dit door de Mars 2 en/of 3 te Haten bevestigen, en omgekeerd. (Van onze correspondent) MADRID Volgens ondergrondse berichten in Madrid groeit de oppo sitie tegen het regime Franco in het gebied van Barcelona. Zondag hiel den 300 afgevaardigden van zo'n 20 oppositionele organisaties in Span- je's tweede stad een geheime bij eenkomst. De partijen die in richting uiteen liepen van extreem links tot liberaal monarchistisch, besloten de krachten te bundelen teneinde „het regime Franco omver te werpen, de politiek van voortzetting zoals die door de monarchie van prins Juan Carlos word vertegenwoordigd tegen te werken en het land een democra tisch alternatief te bieden". De bijeenkomst van de zogenaam de „eerste assemblee der democra tische krachten van Catalonië", duurde vijf uur, kennelijk zonder medeweten van de veiligheidspoli tie. Volgens een woordvoerder van de ondergrondse beweging was het de eerste keer in dertig jaar dat een dusdanige grote en betekenisvolle bijeenkomst zonder politie-ingrijpen plaats had. De afgevaardigden besloten tot een programma van Vier punten: 1. amnestie voor alle politieke ge vangenen en bannelingen; 2. dwang uitoefenen voor fundamentele demo- V cratische vrijheden; 3. de vestiging van de zelfbeschikking voor Catalo' nië, die in 1932 door de republikein se regering werd toegekend, als eer ste stap in het principe van zelfbe schikking voor alle volkeren; 4. de coördinering te bereiken en de om verwerping van dé regering van Franco tot stand te brengen. De vergadering vormde een per manent comité om deze beslissingen uit te voeren, een mobilisatie van het volk" te stimuleren en een tweede bijeenkomst van de onder grondse organisatie voor te berei den. Tot de deelnemende groeperingen behoorden de Catalaanse communis tische partij, Marxistisch-Leninisti- sche partijen, Trotzkisten, anarchis ten, de arbeiders comité's, christen demokraten en zelfs die monarchis ten, die de betrekkelijk liberale Don Juan, de graaf van Barcelona, op de troon willen hebbeh. Don Juan is de vader van prins Juan Carlos die voorbestemd is om Franco's opvolger en koning van Spanje te worden. Volgens een woordvoerder van dé assemblee heeft een niet bij name genoemde Catalaanse roams-katholieke bis schop in een telegram zijn solidariteit betuigt. (Copyright De Stem-The Guardian) (ADVERTENTIE) in ons nummer van 14 november Tranendal Laatste kolonie van de westerse wereld, zwartste deel van Afrika Waar vier van de vijf kinderen anno 1971 niet ouder worden dan vijf jaar Schilperoort Kees' mening over publiek, politiek, demonstranten en vrouwen Romance in de ruimte Geliefd doelwit van de wetenschap Chriet Titülaer beschrijft het wel en wee van de rode planeet Cartoonist 4 pagina's met tekeningen 'Ik hou er niet van om iets nog duidelijker te laten oen. Dan onderschat je je publiek' v Theo Koomen's wekelijkse sportpagina Losse nummers 70 cent ZEIST (ANP) Dank zij de vrije middag van een Zeister machi ne-bankwerker zijn te IJsselstein een antiekdief en twee helers gear resteerd, die vermoedelijk uit ver schillende bejaardentehuizen voor werpen van waarde hebben ont vreemd en verhandeld. De 24-jarige Zeistenaar gaf te Utrecht een lift aan een onbekende, die naar Zeist wilde meerijden. Hij moest zijn in de bejaardenflat „Nieuw Beerschoten". Daar aange komen vroeg hij de automobilist even te wachten. Kort daarna stapte de lifter met een antieke Friese klok in en wilde naar IJsselstein gereden worden. De lifter ontving daar f 500,- voor het stuk antiek. Hij gaf de autobestuurder f 250,- Deze deponeerde dit geld echter bij het politiebureau te Zeist. De poli tie, die zo op het spoor was go- bracht, arresteerde korte tijd later de dief, AMSTERDAM (ANP) „Onze gezamenlijke onmacht, gevangen in een belemmerende sociaal-economi sche structuur, heeft ons tot nog toe onmogelijk gemaakt, ondanks toene mende middelen, een oplossing te vinden voor het volkshuisvestïngs- vraagstuk." Prof. C.J.B.J. Trimbos, hoogleraar in de preventieve en so. ciale psychiatrie aan de medische faculteit van Rotterdam, zei dit gis teren in het RAI-congresgebouw In Amsterdam tijdens het congres „Wonen en welzijn", dat het Neder landse congres voor openbare ge zondheidsregeling daar hield Het congres werd bijgewoond door minister Stuyt van Volksge zondheid en Milieuhygiëne en minis ter Udink van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. De Rotterdamse hoogleraar noem de het gebied van de volkshuisves ting zo complex, dat zijns inziens slechts intense samenwerking van. bestuurders, technologen, economen, maar ook van gedrags- en sociale deskundigen enig uitzicht kan bie den „Een land met woningnood als het onze is geen welvarend land. Als grote delen van de bevolking versto ken zijn van een van hun meest primaire behoeften, het wonen, kan men moeilijk spreken van rijkdom en weivaart, aldus professor Trim bos, Hij was van mening dat de be staande woningnood vrijwel uitslui tend een probleem van de laagst# inkomensgroepen is en pleitte er voor, dat de volkshuisvesting als primaire levensbehoefte (zoals elek- triciteits- of watervoorziening) ont trokken wordt aan particulier winst bejag. De hoogleraar meende evenals an dere sprekers op het congres dat in de huidige woningbouw teveel aan dacht aan technologische en te wei nig aan menselijke aspecten wordt besteed. Krachtig drong prof. Trim bos aan op het betrekken van socio logen, psychologen, culturele antro pologen, sociaal-geneeskundigen en biologen-ecologen in de teams, die beslissen over de opbouw van de fysieke wereld waarin wij leven. Prof. dr. P. Muntendam, voorzitter van het Nederlands congres voor openbare gezondheidszorg, besteedde in zijn openingswoord eveneens aan dacht aan het kwalitatieve aspect van de woningbouw. „Wij komen er niet met hoogbouw om de kwantita tieve nood op te lossen. De gemeen te die het 14 verdiepingen tellende flatgebouw doet plaatsen in een wijk, oorspronkelijk bedoeld voor laagbouw, maakt de nood voor velen groter dan dat zij aan de oplossing van de woningnood in kwalitatieve zin een wezenlijke bijdrage levert", zei hij. „De woningnood proberen uit te tillen boven de politieke tegenstel lingen is wenselijk, omdat volksvij and nummer 1 alleen dan afdoende kan worden bestreden, als van die strijd een nationale zaak kan wor den gemaakt". Dit zei drs. P.C.W.M. Bogaers, oud-minister van Volks huisvesting, in zijn toespraak tot het congres. (Van een onzer verslaggevers) NIJMEGEN De moeder van Theo van Lottum (33) zit in de grootste onrust. Volgens de VARA Ombuds man (Marcel van Dam) zou Theo van Lottum na drie jaar Spaanse cel zijn vrijgelaten en nu in Nederland zijn, aldus Van Dam in zijn pro gramma van gisteravond. De moeder van Theo in Nijmegen weet echter van niets. In zijn laatste brief schrijft hij wel: „Nou, nou, ik hoop dat ik over 120 dagen vrij ben. Dan stuur ik bericht en dan heb ik een lot uit de loterij te pakken". Theo van Lottum werd drie jaar geleden in Spanje gepakt op hasjbe- zit. Hij verspeelde er zijn auto mee en „mocht" de cel in. Zijn moeder: „Hij is met een zekere meneer uit Arnhem op vakanti# naar Spanje gegaan. Die man had hasj bij zich, maar daar wist Theo niets van. Toen ze gegrepen werden heeft Theo de schuld op zidh genomen, omdat de Arnhemmer getrouwd was en kinde ren had. De man beloofde hem vrij te kopen. Maar die man is gewoon verdwenen. Het enige is dat hij een keer hier om het huis heeft gezwor ven om me vierhonderd gulden af te troggelen. Ik ben van tevoren ge waarschuwd dat ik dat geld niet moest geven". De moeder van Theo zit sinds de uitzending van Marcel van Dam op wacht bij de telefoon. Elk belletje doet haar opschrikken. Zij weet het gewoon niet meer. Zij vreest ook de plotselinge confrontatie en wacht liever een bericht dat Theo daar en daar is ao laat naar buis komt. Dat kan vandaag zijn, het kan ook morgen of overmorgen. Zij weet het niet. In ieder geval hoopt zij Kerst mis en nieuwjaar met hem door te brengen. Via onze correspondent -in Madrid vernamen wij dat Theo van Lottum sinds maandag of dinsdag in Neder land moest zijn, aldus vernam hij van het Nederlands consulaat. Vol gens het consulaat zou Van Lottum zijn vrijlating te danken hebben aan de gratieverlening die generaal Franco afkondigde ter gelegenheid van het feit dat hij 35 jaar geleden aan de macht kwam. Naast Van Lottum die in het Spaan se Santander gevangen zat zitten nog twaalf andere Nederlanders in Spaanse cellen. Ook voor hen zou de deur naar de vrijheid op een grotere kier staan. Zes van hen zitten we gens bezit van drugs. Twee van hen werden veroordeeld tot zes jaar, vier wachtma nog op aan vacoorüe- ling. ftricvei ruor,*k n.— kdtg. naam mn adrea worde» «ndefkond. pubUeêti* zullfi vorm»ld worden. Swchfa bij hoge uitzondering tel ven deze regel wor den efqewefcen. Naam en edrea rlfa den bit de redactie bekend. Pubtlcetle ven brieve» (verkort et onverkort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eena b met iw teud. c.o strekking. De cijfers die te lezen zijn in het maandblad van Co-op Nederland to nen aan dat een malaise niet on denkbaar zou zijn voor de Neder landse bakkerij en de bloemindus- triC; Het is met meelfabrieken net zo gegaan als met vele bakkerijen; voor de oorlog waren er ontelbare, nu zijn er veel verdwenen. Momen teel is het nog met de Nederlandse bakkerijen zo gesteld dat Co-op Ne derland een andere naam heeft aan genomen: „Juweelbakkerij". Waar om dit is gebeurd staat in geen maandblad vermeld. De heer J.M. Bartelsman laat weten dat een ge deelte van het z.g. Citos onderdeel van de Meneba-meelfabriek door de „Meneba" zou worden gefinancierd. Citos is gesticht door 18 broodfa brieken die een merk (King Corn) op de markt brengen, en naar een bakker, zou hij worden toegelaten, naar hun pijpen moet dansen. Een ander merk „Bums" dwarsbe- bakken, is een produkt van een 120- tal „vrije" Nederlandse bakkers die samenwerken en hun recepten uit wisselen zowel van brood, klein goed en „Masha"-gebak. Deze bak kers werken samen onder de naam „Saba", te Hedel gevestigd, maar deze bakkers zijn allemaal zelfstan dig. De z.g. warme bakkers doen hun uiterste best om te laten weten dat zij de mensen zijn met de meeste vakkennis, maar de bakkers die een ander bedrijf leiden zijn ook geen kwakzalvers. BREDA A.A. VISSERS DEN HAAG (ANP) Prof. Dr. C.J.F. Böttcher, het Nederlandse lid van de Club van Rome, heeft in Den Haag een kantoortje ingericht, vanwaar de grote stroom van aan vragen om inlichtingen zal worden verzorgd. Het bureau van de Raad van Ad vies voor het Wetenschapsbeleid, waarvan prof. Böttcher voorzitter is, kon dit werk niet meer aan. Op een drie kamers tellend kantoor aan het Scheveningse Veer zijn een secreta resse werkzaam en een informant, de heer G.J. Thijssen, oud-commis- saris van politie in Den Haag. Het is nog niet bekend of dit zal leidien tot de formele oprichting van een Nederlandse afdeling van de Club van Rome. Dat zal afhangen van de wijze waarop de uitvoering van twee Nederlandse projecten West-Europa met de Rijnmond als kern en een wereldwijd landbouw onderzoek zal worden georgani seerd. Vanaf volgende week zal een re gelmatig verschijnend informatie bulletin worden uitgegeven dat aan een paar honderd belangstellenden met inbegrip van de publiciteitsme dia, zal worden toegezonden. Er bestaan plannen de Club van Rome verder uit te breiden. Bij de continuering van de activiteiten is een andere structuur nodig. Prof. Böttcher is van mening, dat ook andere Nederlanders in de groep moeten worden opgenomen. (ADVERTENTIE) een handreiking aan gelovigs volwassenen door drs, Seef Konijn pastoraal theoloog van het bisdom Haarlem Een boek dat u op weg helpt om deze moeilijke vragen te beantwoorden. Fel bekritiseerd en aangevallen door bijvoorbeeld Confrontatie. Warm aanbevolen en verdedigd door o.a. mgr. Zwartkruis, de bisschop van Haarlem. Ter overbrugging f 6,90 Verkrijgbaar in de boekhandel en bij Gooi en Sticht nv., Antwoordnummer 360, Hilveeaum (dus geen postzegel plakkenl|

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1971 | | pagina 11