Theetuin experiment wordt geprolongeerd
DENEMARKEN ANDERS DAN NEDERLAND
Kopenhagen
„de
glimlach
I van Europa"
binnenland
buitenland
4
Schilderachtig
Avontuur
Nederlands
Pastoraal werk
(Van onze correspondent)
KOPENHAGEN „Wonderful, wonderful Copenhagen" is
de titel van een liedje, dat de schoonheid van de 1,4 miljoen
inwoners tellende Deense, hoofdstad bezingt. Nochtans zullen
velen er wellicht wat minder van onder de indruk komen dan
b.v. van de kleinere vaderlandse hoofdstad Amsterdam die
toch wel een wat drukker en cosmopolitischer aanblik levert.
Alleen hééft Amsterdam geen wereldvermaard pretcentrum
als het park Tivoli.
Toch zal een ieder in Kopenhagen
wat van z'n gading vinden, zij het
naar ons gevoel op een wat
„provinciaal" niveau, maar daarom
bepaald niet minder aantrekkelijk.
Hoe het ook zij, het KoPenhaagse
DSB - hoofdstation. De hoofdstedelij
ke vliegvelden Kastrup en Skovlunde
en de vele mogelijkheden om per boot
aan, respectievelijk weer weg te ko
men, worden steeds frequenter benut
ook door Nederlanders die zelf wei
eens willen gaan zien of Denemarken
inderdaad „net zo is als Nederland".
Het antwoord op deze vraag luidt
„neen", maar er zijn wel veel punten
van overeenokmst.
Groot is in Denemarken bet ver-
r?hil tussen stad en platteland, De
tweede istad b.v. - Aanhus - telt
slecihts 189.000 inwomens, Odense
Zö'n 133.000 en Aalibong 100.000. Om
nog even bij Koperiha-g en te blijven,
„Tivoli" is istedhtts 4% maanid per
jaar geopend, maar er komen dan
ook 35.000 bezoekers per dag om
ziöh te vergapen aan, te verlustigen
in of te ergeren aan een -grote veel
heid van vermaak, overwegend
„industrieel, masaaÜ" maar wel keu
rig va allure. Men kan er treintje
rijden, in een draaimolen zitten of
met de Mitsohba-an naar beneden
gaan. Men kan er schieten, trekken,
stoten en duiwen, maar evenzeer op
een hoger cultureel niveau genieten
va-n muziek, -ballet, pantomime, toneel
opera en operette, promenade- en
andere orkesten. Dansen kan mien er
evenzeer naar hartelust -en eten
haar indrukwekkende kopergroene,
spiraalvormige toren. Overigens on
derkent men er ook heel wat van de
D-uitse en Engelse bouwstijlen, zij
het niet allemaal even fraai.
Het ruime Raadhuisplein met zijn
.gezellige zitjes en vele terrassen is
aantrekkelijk genoeg. Gezellig win
kelen is het in de langste winkel
straat van Europa Stroge-t dlie uitslui
tend voor voetgangers -gereserveerd
is. De oude binnenstad is schilder
achtig en dat geldt evenzeer voor de
havenwijk Nyh-avn a-an het ha-ven
front Langelinien. Als opmerkelijk
trof amis de voorliefde van de
Denen om in flats en -andere ho-ge
huizen bouwen. Het „landelijke"
toch -grond genoeg is o.m een-gezins
huizen te bauwen. Het landelijke
ka-rakiter v-a-n deze grote stad
wordt anderzijds geaccentueerd door
de nabijheid vam het schiereiland
Ama-ger, dicht bij het vliegveld Ka
strup, waar nog tal van koeien gra
zen; koeien die a-an de 184 Neder
land-se boeren herinneren die er zich
in 1521 vestigden om de Deense
la-n-d- en tuinbouw nieuw -leven in te
blazen, zonder ziah te realiseren dat
het land later een stevige concurrent
van hun vaderland zou worden. Per
boot de Langelinierondvaart
per bus, en wandelend kan men in
Kopenhagen heel wat indruken op-
eveneens, Tivoli is een groot bedrijf
met 2.250 werknemers, het heeft 18
ei-gen orkesten, waarvan de jongens-
band in uniformen van de Konink
lijke Garde en het symfonie-orkest
wel het populairst zijn. In twintig
restaurants komen lekkerbekken
a-an hun trekken.
Een in Algiers geboren Deense
journalist Geoaige Corstensen ver
wezenlijkte het romantische Tivoli-
d enkbeeld in 1843 reeds en het pret
park verschaft hele families op za
terdag, zondag en woensdag vooral
veel genoegen met grote vuurwer
ken tot slot. Van 1 mei tot de
tweede zondag in september kan
men er terecht.
De vakantiefolders beweren dat
Kopenhagen „de glimlach van Eu
ropa" is. De stad telt 1,4 miljoen
in-womens ien telt in Europa dus
zeker mee. Ze werd in 11-67 door
biS-scho-p Absalom, definitief ge
sticht. Die bouwde er toen nl. zijn
burcht H-aivn aan de Sont om de
toen nog maar prille koopmanshaven
tegen zeerovers te beschermen. Op
de ruïne van die burclht is het latere
paleis ChristianSborg -gebouwd d-at nu
de zetel is v-an het parlement -en de
regeri-ng. Opmerkelijk is heft d-at het
vooral ook Nederlandse bouwmees
ters waren die er mede het aanzien
aan gaven. De Nederlandse ran-a-is-
sance-bouwstijl is nog het best tot
z'n recht gekomen in de Beurs met
doen en zich bes-t vermaken. Spreek
er Enigels en in elke zaak zal men
er u voorkomend en vlotbedienen,
probeert men het met Duits dan
ontmoet men een zekerte reserve.
I-n de hotels en restaurants beleeft
de Nederlander werkelijk een soort
gastronomisch -avontuur. Elk uur v-an
de dag kan men er in de winkels
terecht voor heft wereld-beroemde
smörrebröd; „Open sandwich of
beboterd brood" noemt men d-at bij
wij-ze van understatement, m-aar wie
zich eenmaal -aan de daarbij -gereser-
Kopenhagen is een mooie oude stad waar de historie nog leeft in tal van fraaie gebouwen en monumenten.
veerde specialiteiten als garnalen,
leverpastei, paling, kaviaar ,en a-an
de talloze kaassoorten bezondigd
heeft, weet van wan-ten. Brood en-
groentedeücatessen wonden e-r in rij
ke variaties g-eserverd, natuurboter
is een d'er onafscheidelijke ingrediën
ten die pure gezondheid wellicht
meer suggereren dan werkelijk be
vorderen. Bier hoort er bij of een
onversneden aikvaivit. Het smakelij
ke Deense bruin- of wittebrood
wordt in dunne plakken gesneden,
het beleg of wat men er bij wil
gebruiken, wordit a-a-n ieders fantasie
overgelaten. En daarbij kan men
zich letterlijk van a-llès veroorloven
als het maar smakelijk harmonieert.
Bord leeg, weg is 'ft alweer en het
oulinai-re feest begint, met schoon
bestek, van voren af aan. H-arn, eie
ren en paling met groene tuinkrui
den, -gebraden kip, rosbief, leverpas
tei, varkensvlees met peper en zout,
smaakt allemaal voortreffelijk en is
niet eens zo duur.
De hotels zijn er prijziger, m-aar
dan ook „uit d<e kunst". Hotel
„Copenhagen" 20 verdiepingen hoog,
o'nw-at 900 bedden, verdeeld over
476 kamers (tweepersoons-kamer
met ontbijt 140,eenpersoons
idem 80,Daarin zijn vijf restau
rants meft pla-ats voor 700 gasten
ondergebracht, drie bars, een foyer
met wandelgang van 85 meter, als
mede een grote congres- en diner
zaad. Er zijn er echter ook van 16,-
reisp. 28,per eenu t-we-epersoons-
kamer, zonder ontbijt.
Wie luxueus wil uitgaan, vrage een
taxichauffeur - en die weet van
wanten- naar het Fal-acehotel
„Swinging Palace". Tivoli telt
„m-a-ar" 20 restaur-ans en dat zijn
voor de lekkerbekken evenzovele
lustoorden.
Denemarken wij -stelden het
reeds is anders dan Nederland.
Toch hebben onze voorvaderen er
hun sporen nagelaten. Op het schier
eiland Arniager d-e groentetuin
van Kopenhagen wordt nog altijd
h-e-t Sinterklaasfeest gevierd. De kin
deren hoepelen er, springen touwtje
en kennen d-e priikto-1. Vissersboten en
straten dragan soms verbasterde Ne
derlandse n-amen, de was hangt er ook
o-p straat te drogen net a-ls in onze
IJsseimeenstaadjes. Bij Dragös iS
zelfs een Nederlands museum, ter
wijl tulpen en hyacinten de tuinen
sieren. Van de 100.000 schiereiland-
bewoners is rond een kwart van
Nederlandse afstamming. De fami
lienaam Willumsen en de Bruin is
er „inheems", even-ais voorn-amen als
Cril-les (Krelis), Wil-luim, Dirk,
Eis-bra-ndt, Si-brand1, Trein, Neel,
Gerrit -en Teunis. Laat de vrou
wen er nu aan borduren of kantklos
sen doen, terwijl de mannen het
folkloristische paalklimmen en
mastschieten beoefenen! Nederland
se invloeden zijn nog merkbaar in
de kerkdiensten van de Amage-rboe-
ren des fconin-gs.
En om de Nederlandse illusie nog
„echter" te maken, op het Raadhuis
plein trekt een fo-rse luchtreclame
van de levensverzekeringsmaatschap
pij „Utrecht" de aandacht.
Overigens, waft is er „Nederl-and-
ser" in Denemarken d-an al dat wa
ter, al die vissersplaatsen, de fietsen,
de vele hengelaars, het licht golven
de 1-and met zijn kore-veld-en, de
grazige weiden en de vele nogal
smalle t-weeba-answ-egen Denemar
ken is anders dan Nederland, maar
heeft toch wel wat v-an weg.
hebben de mankracht, wij kunnen
initiatieven stimuleren en op gang
gekomen bewegingen intensiveren.
Er kunnen bij mensen dingen ont
staan, zonder dat je er over praat.
Ik heb de indruk dat dat hier ook
veelal het geval is". Pater Heester
beek herinnert zich dat in de afgelo
pen maanden verschillende mensen,
oud en jong, een kleine expressie
hebben gegeven van datgene wat er
in hen omging toen zij de theetuin-
kerk inkwamen en er soms uren
bleven.
„Voor buitenstaanders is het wel
licht vreemd dat een kerk, die za
terdags en zondags voor de eredienst
wordt gebruikt, op weekdagen een
ontmoetingsplaats is voor mensen.
Ook in onze eigen parochie zijn er-
die er moeite mee hebben gehad.
Dat is iets dat moet groeien".
Pater Heesterbeek herinnert aan
de restauratie van de Mozes- en
Aaronkerk, die in 1841 werd ge
bouwd. Toen de kerk in 1969 weer
beschikbaar kwam hebben we een
brochure opgesteld voor de parochia
nen onder de titel: „Restauratie of
vernieuwing". Acht avonden lang is
er toen breedvoerig gesproken over
de functie van de parochie en van de
kerk en ook de kwestie van de thee
tuin is aan de orde gekomen. Natuur
lijk waren er bezwaren, maar er wa
ren ook enthousiaste mensen. Nu het
allemaal zover is, staat bijna ieder
een er achter".
De kerkbanken, die op zondag
keurig achter elkaar het middenge
deelte van het kerkgebouw vullen,
werden in de week opzij geschoven,
om plaats te maken voor lage kis
ten, waarover oude tapijten werden
uitgespreid. Je kon er zitten of lig
gen. Naast een pilaar stond een oude
naaimachine, beschikbaar voor die
gene die iets aan zijn kleren wilde
herstellen. In een andere hoek lag
een grote bas, waar soms iemand op
speelde. In het rond waren de bid-
stoelen naast elkaar gezet. Jonge
mensen zaten er zwaar met elkaar
te bomen. Er waren ouderen clie
alleen maar keken. De jongeren
voelden er zich thuis, de oudei'en
kwamen op visite. Het was er vrij
druk, maar toch ook rustig. Wat er
gebeurde 'was helemaal op hei kerk
gebouw afgestemd. De sfeer was
bijna meditatief.
In de kerk werd niet gerookt.
Niet omdat men tegen roken is, niet
omdat men verdovende middelen
bewust buiten wilde sluiten, maar
gewoon omdat er vanwege de hou
ten vloer op voorschrift van de
brandweer niet feerookt mocht wor
den.
„Achteraf", zo zegt een van de
leidsters, „zijn we er wel blij rnee,
al was het alleen maar om prakti
sche redenen". Al vindt ze ook dat
wel of niet roken helemaal niets
met de sfeer van de kerk te maken
heeft.
Het is ongetwijfeld wei de sfeer
0 Thee was er alle dagen volop.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Niet alleen
het hippe jonge volk is de afgelo
pen zomer neergestreken in de
Mozes en Aaronkerk aan het Wa-
terlooplein, waar tussen elf uur
's morgens en zes uur 's avonds de
waterketel onophoudelijk op de
kookplaat stond om er steeds
weer verse thee van te zetten. In
drie smaken, al dan niet met riet
suiker. Nu is de theetuin dichtge
gaan. Een van de vele ouderen die
nog net voor de sluiting ook wel
eens wilde zien wat er in die ka
tholieke kerk aan het Waterloo-
plein eigenlijk gaande was, was
een vrouwtje van 93, die zich met
een zeker gemak tussen het jonge
de koppen zonder oor en zichtbaar
genoot, omdat dat allemaal nu
kon.
„Het kon niet alleen, twee maan
den lang, maar het ging allemaal
geweldig goed. Iedereen was en
thousiast. Niet alleen de groep die
zich voor de dagelijkse organisatie
had opgeworpen, maar ook de dui
zenden toevallige en vaste bezoekers
van de „theetuin". Het ziet er dan
ook naar uit dat we het experiment
volgend jaar zullen herhalen", zegt
de Franciscaanse pater G. Heester
beek. Hij was evenals zijn collega
- H. Lagerberg bijna dagelijks in de
kerk te vinden, om er te praten en
om er te luisteren.
De twee paters, gehuisvest in het
Mozeshuis, direct naast de kerk, ma
ken deel uit van de City-kerk van
Amsterdam. Gespitst als zij zijn op
de speciale binnenstadproblematie.r,
hebben zij zich te zamen met het
pastorale team voor het begin van
de zomer beziggehouden met we
zenlijk met Amsterdam verbonden
gegevenheden. Een van die dingen
is onder meer de trek van jeugdige
toeristen naar de magische stad.
Men was op de hoogte van de acti
viteiten van andere groeperingen,
die zich voornamelijk hebben opge
worpen te zorgen voor ontspanning
in de avonduren. Overdag is men
gedwongen rond te hangen in het
Vondelpark, op de trappen van het
nationaal monument.
De overtuiging dat er voorname
lijk onder de jongeren een behoefte
aanwezig was om ook overdag eens
rustig te zitten, al dan niet ergens
over te praten, met vrienden of
onbekenden een partij te schaken,
werd bij de paters steeds sterker en
kwam ook in gesprekken met jonge
ren steeds scherper naar voren.
„Het is natuurlijk geen uitgespro
ken pastoraal werk dat wij hier
deen, Wij hebben een gebouw, we
geweest, die elke dag weer zo'n
duizend belangstellenden naar de
kerk heeft gedreven. Al beseft men
bovendien dat een dosis nieuwgie-
righeid voor velen ook wel de
doorslag tot een bezoek zal hebben
gegeven.
De werkers aan het project heb
ben de indruk dat de bedoeling in
grote lijnen is verwezenlijkt. Vol
gend jaar wil men er absoluut mee
doorgaan, wellicht langer dan twee
maanden, maar liever nog zou men
zien dat er ook in de komende
maanden nog iets zou kunnen ge
beuren, ook al blijven dan alleen de
echte Amsterdammers over.
„Het eerste wat er nu moet ge
beuren is praten", zo vindt pater
Heesterbeek. „P,raten met het team,
met de leiders en leidsters". De pa
ters zijn zich bewust dat deze nieu
we situatie nog moet groeien. Hoe
wel zij dagelijks aanwezig waren en
beschikbaar, hebben zij zich nooit
opgedrongen. Men is zich ook be
wust dat dit seizoen alle mogelijk
heden nog niet zijn benut. Doordat
men zitting heeft in de gemeentelij
ke werkgroep voor het toerisme,
te zamen met Kosmos, VVV e.d.
hoopt men 'in het nieuwe seizoen,
zonodig en zo mogelijk nog beter te
fungeren als een middelpunt, waar
jong en oud het lawaai en de drukte
van de stad kunnen ontvluchten en
er bovendien nieuwe inspiratie op
kunnen doen om er weer naar terug
te keren. ,,Die functie is de kerk
op het lijf schrijven".
Geen bezwaar tegen een dutje.
