WILLY BRANDT: VAN WERELDOORLOG NAAR WERELDVREDE De kip heeft een gauden ij gelegt WORDT DE CHAOS IN DE SPELLING NOG GROTER? Corruptie bij politie in New York INTENSIVE CARE® binnenland buitenland Frahm Berlij ner Ost-Politik Resultaten Goet faut Sjofeur Vervelent Arm kint Schrale huid? Ruwe handen? helpt df rekt. f3.50 25 ct. Militairen vielen in water NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK Een bank waar uw spaargeld groeit papier oor uw pen Hirohito (7) Heilige koe Wordthart van Zwitserland' verkocht Donderdag 21 oktober 1971 19 I (Van onze redactie buitenland). „Ik zal niet de kanselier van een overwonnen Duitsland zijn, maar van een bevrijd Duitsland". Dit zei twee jaar geleden Willy Brandt. Na een tweejarige regeringsperiode heeft de nu 57jarige Westduiise regeringsleider de erkenning gekre gen vanuit het buitenland, dat hij zelf een belangrijke bijdrage heelt geleverd tot die „bevrijding" van zijn land. De Nobelprijs voor de vrede toekennen aan de Duitser Willy Brandt betekent meer dan een erkenning van zijn „Ost-Politik", zijn toenaderingspogingen tot de Sovjet-Unie, en het hele Oostblok, van zijn verhouding tot de DDR en, zijn Europese politiek, het betekent een erkenning van de stap die West- Duitsland aan zijn hand aan het doen is uit het verleden. De stap van een meer dan 25 jaar geleden afgesloten wereldoorlog naar wereldvrede. WILLY BRANDT Veel Duitsers aarzelen tot op de dag van vandaag die stap met hun kanselier te zetten. Willy Brandt is in de ogen van de Duitsers ook altijd een enigszins vreemde eend in de bijt geweest. Als onwettige zoon van een 19jarig winkelmeisje in Lübeck geboren, werd hij groten deels opgevoed door zijn grootvader, die voor hem „papa" was. Deze man, van huis uit landarbeider, was een van de eersten om zich op te geven als lid van de Duitse socialis tische partij. Op zijn dertiende jaar was de jonge Brandt, die toen nog naar zijn moeder Frahm heette, Herbert Frahm, al actief in de soci aal-democratische jeugdbond. Op het gymnasium schreef hij al in de soci aal-democratische Volksbode in Lübeck. Als zeventienjarige mocht hij bij wijze van uitzondering al lid worden van de SPD. Maar toen, het was 1930, hingen boven Duitslands politieke horizon al de bruine wolken van het nationaal-so- cialisme en de jonge Frahm demon streerde mëe met de radicale socia listen, die in straatgevechten in die dagen regelmatig hun krachten maten met de nationaal-socialisten. Hij zwoer kort daarop het al te radicale socialisme weer af, deed eindexa men en schreef artikelen onder de naam „Willy Brandt". Begin 1933 vertrok hij naar Noor wegen om in Oslo in opdracht van de SPD een partijbureau op poten te zetten. Noorwegen is in Brandts leven een zeer speciale en belangwekken de plaats gaan innemen. Hij werd er definitief „Willy Brandt", leerde snel Noors, werd meteen lid van de Noorse Arbeiders Partij, verloor zijn Duitse nationaliteit, deed er journa listiek werd en vond er achtereen volgens twee vrouwen. Mer zijn eerste vrouw, Cartota. trouwde hij in 1940. Toen zij zwan ger was vielen de Duitsers Noorwe gen binnen en moest Brandt naar het noorden vluchten. Later vertrok het gezinnetje naar Zweden. Het huwelijk ging niet goed, waarschijn lijk vooral vanwege zijn voortduren de grote aandeel in politiek en ille galiteit. In 1944 gingen beiden uit elkaar. Zijn tweede vrouw Rut, ont moette hij vlak voor het eind van de oorlog, zij trouwden in 1948 en kregen drie kinderen. Na de oorlog terug in Duitsland heeft hij er enkele jaren over ge daan voordat hij zich weer in het politieke leven stortte. Hij was ten slotte Noors burger. Pas in 1947 kreeg hij zijn Duitse staatsburgerschap terug. Hij werd ook weer lid van de SPD en ging voor de partij in Berlijn werken. Het duurde tot november 1956 voordat Brandt kon zeggen dat de Westber- lijners hem als een der hunnen ac cepteerden. Hij wist toen nl. tot tweemaal toe te verhinderen dat grote mensenme nigten woedend over het neer slaan van de Hongaarse opstand door Russische tanks naar Oost- Berlijn trokken, wat zeker op een bloedbad zou zijn uitgelopen. Samen met zijn vrouw Rut, zo schreven journalisten toen, wist hij de beto gende massa te kalmeren door met hen het Duitse volkslied te zingen. Een jaar later was Brandt regerend burgemeester van West-Berlij n. De volgende jaren kwam hij met name in het buitenland door dik en dun op voor zijn stad ên de Westberlijners moeten het zeer ge waardeerd hebben dat hij uiterst fel de geallieerden verwijten naar het hoofd slingerde, omdat ze niet in grepen toen op 13 augustus 1961 Ulbrichts vopo's de beruchte „Muur" begonnen te bouwen. Zijn grootste probleem was in die dagen het mo reel van de 2,2 miljoen Westberlij ners hoog te houden, in weerwil van hun teleurstelling over het uitblij ven van enige westelijke actie tegen de Muur. Intussen leed Brandt in de ver kiezingsstrijd tegen Adenauer (1961) een gevoelige nederlaag. Als zeer grievend moei nij toen ervaren hebben de opmerkingen van Adenauer over zijn afkomst en zijn onwettige geboorte en zijn politieke activiteiten in Scandinaivé in de nazitijd. Ook in 1965 verloor Brandt de verkiezingen. Kiesinger werd kanselier en een jaar later verliet Brandt Berlijn om minister van bui tenlandse zaken te worden in de grote coalitie. 5J Brandts „Ost-Politik" is meer dan een snuggere politieke inval. De conceptie is al begonnen te groeien in zijn Berlijnse periode. Misschien moet rnen wel zeggen dat zijn hele vroegere leven, zijn integer socialis tische overtuiging, al de basis had gelegd voor zijn latere „vredesmis sie". Maar geconfronteerd met de scheiding in Berlijn en met De Muur moet hij er steeds vaster van overtuigd zijn geraakt dat, wilde er ooit iets komen van betere verhou dingen tussen Oost- en West-Duits- land, de Duitsers hun zaken zelf moesten opknappen. „Er zal nooit echte vrede komen, tenzij wij tot een akkoord komen met onze ooste lijke buren", zei hij in zijn verkie zingscampagne in 1965. „Wiederver- einigung", was echter de leus van de Kiesingers en de Straussen en hun CDU - CSU. Maar daarmee was elk gesprek met de oosterburen c.q. met de Sovjet-Unie en de andere landen van het Oostblok, uitgesloten. Historisch gezien was Adenauers po litiek om vóór alles geaccepteerd te worden in de westelijke wereld, be grijpelijk en waarschijnlijk noodza kelijk in de late veertiger en vijfti ger jaren. Maar daarna heeft Europa en zelfs de wereld eigenlijk zitten wachten op een man als Willy Brandt, die de impasse die Europa (en de wereld) gespleten hield, openbrak en het gesprek begon. Brandt heeft gezegd over de „Wiedervereinigung": „Dat is een proces waarvan niemand de tijds duur kan voorspellenWe moeten geen illusies koesteren". En hij voegde eraan toe: „Of we dat nu prettig vinden of niet, de wereld heeft niet het gevoel dat men ons iets verschuldigd is". Waar de „koude oorlog" nog maar enkele jaren geleden een griezelige realiteit was en tot op de dag van vandaag velen nog de angst op het lijf jaagt heeft Brandt in twee jaar tijd een paar verschrikke lijk hete hangijzers uit de wereld (Van onze onderwijsredacteur) DEN HAAG Op 12 novem ber zal de schoblpsycholoog dr. G. A. Kohnstamm via de VARA- televisie voorstellen om volgend jaar op de scholen een sterk vereenvoudigde spelling door te voeren. De Vereniging voor het Onderwijs in het Nederlands (VON) zal die vereenvoudigde spelling vanaf 1 januari a.s. in de eigen publikaties gebruiken. Een belangrijk deel van het onder wijs zal niet aan deze officieuze invoering van een nieuwe spelling meedoen. Binnen de overkoepeling van de onderwijzersorganisaties, de ANOF, komt het plan van dr. Kohnstamm op 26 oktober aan de orde. KOV-voorzitter Th. Knippen maakt er echter geen geheim van, dat hij weinig voor het hele plan voelt„Het Katholieke Onderwij zers Verhond staat niet te trappe len," zegt hij en„Spelling is een geordende zaak." Het ministerie van Onderwijs ten slotte reageert óp de sinds kort opgeld doende wijze „We hebben geen reactie. De man die er alles van weet is ziek en de andere luisteren naar de debatten in de Tweede Kamer. Het departement is Vandaag met andere zaken be zig." Conclusie in elk gevalde chaos in onze spelling dreigt binnenkort nog groter te worden. Enkele groe pen gaan weer iets anders schrij ven dan we met zijn allen hebben afgesproken. Want laten we de kwestie vooral niet emotioneel be naderen spelling is niet meer dan een afspraak. Maar ook niet min der en het is een goede gewoonte om je aan afspraken te houden. maar zei in 1967 terloops, dat er eigenlijk ook wel eens iets aan de ei-ij, en au-ou en de spelling van de werkwoordsvormen mocht ge beuren. De Nederlandse en Belgi sche minister zeiden goed, bekijk dat dan ook maar meteen. Onze spelling is zo ingewikkeld, dat we er het groene boekje voor nodig hebben om te weten hoe het precies moet. Weet U wat goed of fout is volgens het plan van Kohnstamm moet dat het volgend jaar trouwens goet en faut wor den het is produktie, maar directie; het is kopie, maar fotocopie; het is kritiek, maar criticus het is controle, maar kontroleur Die chaos hebben we te dan ken aan het in 1954 ingevoerde groene boekje. Er kwamen toen allerlei niet foute schrijfwijzen naast elkaar en na een tijd moest dan blijken welke schrijfwijze in de praktijk de voorkeur kreeg. Helaas werd er meteen bij gezet welke schrijfwijze volgens de ma kers van dat boekje de voorkeur had en die voorkeurspelling werd toen door overheid, onderwijs en publiciteit als bindend aangenomen. Een Nederlands-Belgische commis sie boog zich vervolgens over de zogenaamde bastaardwoorden, Begin '69 kwamen de eindvoorstel len van de Nederlands-Belgische commissie. Wat de werkwoorden betreft kwam de commissie „met een warme aanbeveling" om er voortaanhij antwoord, zij vind en zij prate van te maken. Maar bij nader inzien wilden ze toch maar liever weer niets doen aan de au-ou en de ij-ei. Bovendien wérden eerdere voor stellen voor een zeer progressieve spelling als sjofeur en odeklonje weer ingeslikt. Vertegenwoordigers van een vier tal onderwijsorganisaties gingen bij minister Veringa op bezoek en vertelden, dat ze nou wel eens van het geklungel af wilden. Op die manier zou je na vijf jaar weer geroep om een wat simpeler spel ling krijgen. De heren zeiden, dat er iets drastisch diende te gebeu ren en dat men daarna minstens tot het jaar 2000 van de spelling af moest blijven. De minister leek er wel wat voor te voelen. Hij vroeg de organisaties althans om hun ideeën maar op papier te zetten. Die onderwijsorganisaties trokken VAN VEEN: eerst nog contact opnemen met België en Suriname volkomen terecht aan de bel. Onze spelling is zo ingewikkeld dat een goed deel van ons taalonderwijs in feite spellingonderwijs is. Dr. I. van der Velde heeft uitgerekend, dat tachtig procent van de taallles- sen in de hogere klassen van de basisschool in het teken van de spelling staan. De lieve juf (moet volgend jaar volgens dr. Kohn stamm trouwens live juf worden) heeft de grootst mogelijke moeite om duidelijk te maken, dat wordt geschreven moet worden als wordt of word. Ons taalonderwijs komt op die manier niet aan de taal toe en we gaan zelfs zo ver, dat we spelfouten taalfouten noemen. VERINGA: eerst even contact opnemen met België en Suriname 4) Maak vooral een einde aan de grote ellende met de werkwoords vormen door een t te schrijven waar je een t hoort. Dus: ik vint dit verveleht. Het arme kind (schrijf toch kint, zegt Kohnstamm), dat met een taalachterstand op school komt, leert daar niet meer van die taal, maar allerlei onbegrijpelijke kunstjes. De onderwijsorganisaties gingen in hun aan Veringa voorge legde nota^ eindelijk eens van de logische gedachteéén klank, één teken uit. Ze baseerden hun voor stellen op de leerbaarheid van de spelling. Concreet vroegen ze de minister V1101) Schrijf au-ouwoorden voortaan altijd met een au: haut 2) Laat de korte ei vallen en schrijf alles met een ij: mijsje 3) Schrijf ie in gesloten lettergre pen en aan het einde van woorden. Dusvier en drie, maar verder live en giter. Nu was het inderdaad vervelend (volgens Kohnstammvervelent), dat minister Veringa iedere keer zei, dat hij nog even overleg met België of Suriname moest plegen en dat hij dan een beslissing zou ne men. De enige beslissing die hij echt nam was, dat hij niet als onderwijsminister terug kwam. Zijn opvolger schrijft in de toe lichting op zijn eerste begroting: „Het nader overleg met de Belgi sche regering heeft nog niet kun nen plaatsvinden." En daarmee zijn we terug bij de dag van vandaag. Een stroming binnen die onderwijsorganisaties zegt nuwaar wachten we nog op, we beginnen gewoon. Een andere stroming zegtkom nou, dan wordt het helemaal een chaos. Een in deze tijd niet onbelangrijk ge geven is ten slotte nog, dat met de vervanging van de schoolboeken zo'n 100 miljoen gulden gemoeid zal zijn. KOV-voorzitter Knippen „Toen we vroeger nog echt zuinig waren hebben we op de scholen de tweede o en e in de boekjes ge woon doorgestreept. De nu voorge stelde ingrepen gaan zo ver, dat er echt allemaal nieuwe boekjes moe ten komen." geholpen. De meest spectaculaire resultaten van zijn „Ost-Politik" waren de ondertekening van normalisatiever dragen met de Sovjet-Unie en Polen in 1970. Hierin zwoeren de verdrags partners gebruik van geweld tegen elkaar af, en erkende Brandt dat de na 1945 afgestane Duitse gebieden voor altijd verloren waren. Hoewel deze verdragen nog niet zijn geratificeerd door de Bondsdag, heeft de ondertekening reeds ge zorgd voor. een verbetering in het klimaat tussen oost en west, waar door het bereiken van een vier- mogendhedenakkoord over Berlijn mogelijk werd. Om tot een betere verhouding met de vijandig gezinde broederstaat Oost-Duitsland te komen ondernam Brandt een reis naar Erfurt, waar hij een historische ontmoeting met de Oostduitse premier Willi Stoph had. Enige maanden later bracht Stoph hem een tegenbezoek in Kas sei. Twee maanden na zijn benoeming tot kanselier ontplooide Brandt bo vendien reeds initiatieven tot uit breiding van de EEG. Op de hoogste topconferentie van EEG-landen had hij een belangrijk aandeel in de hervatting van de onderhandelingen met Engeland, Ierland, Noorwegen en Denemarken over toetreding tot de gemeenschap. Brandts zoon Peter is even radi caal als Brandt in zijn jonge jaren was. Zoonlief werd onder meer gear resteerd wegens deelname aan stu dentenbetogingen en bestreed in in terviews de opvattingen van zijn vader. Brandt heeft daarover ge zegd: „Iemand die voor zijn twintig ste geen radicaal is geweest, zai nooit een goede sociaal-democraat worden". (ADVERTENTIE) CHESEBROUGH Een paar druppels van deze liquid skin cream volstaan om ruwe, droge huid weer zacht en soepel te maken. Intensive Care is niet vet, en trekt meteen in. Gebruik 't voor uw handen,ellebogen, hielen, knieën. Intensive Care, licht geparfumeerd en bijzonder heilzaam. Proefflesje DE KAMERLEDEN drs. H. Wieben- ga (P.S.P.) en drs. J. Voogd (P.v.d. A.) willen dat de leden van de „knokploeg", die vorige week in Haarlem een dakloos gezin uit een gekraakte woning verwijderden, strafrechtelijk worden vervolgd. Zij hebben de minister van Justitie schriftelijk hierom gevraagd, erop wijzend, dat het gebruik van geweld en vernieling van meubilair vol strekt verwerpelijk en onidiuLdfoa-ar is. OEGANDA HEEFT Tanzania be schuldigd van het doden van 22 bur gers en het verwonden van zes sol daten hij aanvallen met mortieren. (ADVERTENTIE) NEW YORK (Reuter) Een New- yorkse politieman heeft op een open bare hoorzitting verteld, dat vrijwel elke rechercheur in zijn stad steek penningen van deze of gene aan neemt. Zelf had hij in 1961 in een halfjaar tijds naar schatting zesdui zend dollar vergaard met de bescher ming van illegale loterijen in Harlem. Het relaas van William Phillips, die veertien jaar deel uitmaakt van het Newyorkse politiekorps, werd bijna een uur onderbroken, nadat een anoniem telefoontje was ontvan- EMMELOORD Xn het water van de Lemstervaart zijn 31 militairen terechtgekomen, toen het vaartuig waarin zij zaten water schepte en zonk. Er deden zich geen persoon lijke o-rugalukken voor, doch veel uit rustingsstukken zonken naar de bo dem. Een groot deel is al opgevist. Duikers zoeken de rest. Het ongeval gebeurde tijdens noodweer tussen Emmeloord en Bant. Daar hield 108 lichte transport compagnie een oefening. De militai ren werden over water vervoerd door het He geniebataljon. Dat ge beurde met twee aan elkaar gekop pelde aanvalsboten. De militairen hadden zwemvesten aan. gen over de aanwezigheid van een bom in het gebouw waar de hoorzit ting werd gehouden. Er werd echter niets gevonden. Er is op het ogenblik een groot scheeps onderzoek gaande naar de corruptie bij de Newyorkse politie. Phillips somde de bijnamen op van een hele reeks onderwereldfiguren, zoals „Johnny Cigar", „Spanish Ray mond", „Tampa Charlie" en zei dat velen van hen nog altijd actief wa ren. Ze stonden op zeer goede voet met de politie. Een loterijbende van „behoorlijke omvang" leverde politie-afdelingen van hoog tot laag maandelijks in to taal wel zo'n 3.500 dollar op. Andere bronnen van steekpenningen waren danszalen, cafés, restaurants en bouwterreinen. Zo konden agenten in plaatselijke restaurants altijd gratis eten en drinken. Het gebeurde wel, dat een inspecteur iemand uitzond om een flesje frisdrank té'halen, dat dan wel gevuld bleek met whisky, gratis door de caféhouder geleverd, als dank voor bewezen diensten. Phillips had ontdekt dat de inkom sten onmiddellijk opliepen, zodra je je met een patrouillewagen ging ver plaatsen, waardoor je „een groter gebied kon bestrijken". Een veront schuldiging had Phillips wel: met de officiële onkostenvergoeding van 90 dollar per maand kon een recher cheur onmogelijk uitkomen. (ADVERTENTIE) Bnever. <001 aeze rubriek moeten met vol ledige naam en adres worden ondertekend. Bij publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts bij hoge uitzondering zal van deze regel wor- don atqeweken. Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend. Publicatie van brieven 'verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eens U met in houd, c.q. strekking. Japan heeft nauwelijks smartegeld betaald. Toen ex-gevaogeoien in Hol land terugkwamen waren ze aange wezen op hulp van de familie, die ook pas vijf jaar bezetting achter de rug had. De Nederlandse regering betaalde niet voor mensen die in kampen door de hel waren gegaan, wamt ze hadden toch in die tijid niet voor Nederland gewerkt. Wat moet er in deze mensen omgaan en wat zullen ze nog voor respect voor deze regering (al wordt de schuld op de vorige geschoven) op kummem brengen ais ze zien dat de man in wiens naam dan toch maar al die gruwel daden zijn gebeurd als „bevriend staatshoofd" wordt ontvangen. Had den ze die duizenden guldens die al leen de veiligheidsmaatregalen al hebben gekost niet beter in een fonds kunnen storten, om de mensen die daar nog toe in staat zijn en de moed voor kunnen opbrengen in de gelegenheid te stellen een bezoek aan de graven van hun mannen, vaders of kinderen brengen. De keizer was „in die dagen" een z.g. stroman, gewiangiene in eigen paleis. Dan had hij xnaar in balling schap moeten gaan, zoals zoveden staatshoofden hebben gedaan. En wat me dan nog het meest van die keizer tegenviel, mij stond voor dat zo ie mand bijzonder geleerd en intelligent zon zijn. Hij had toch van te voren uit persberichten en uit zijn eigen gewe ten als hij dat tenminste heeft, kun nen nagaan dat zijn bezoek aan Ne derland veel oud zeer (en dat is dan nog zacht uitgedrukt) en pijnlijke herinneringen zou kunnen oproepen. Overigens alle respect voor die mjensien die alles hebben meegemaakt. Dat ze zich zo kalm hebben gehouden. SCHOONDIJKE L. E. DE SMIT - SUTER Ik ben het geheel eens met het artikeltje van Greet Buchner over de „heilige koe" in De Stem van 13 okt. j.l. Graag zou ik nog enige andere punten aan willen stippen. Door de ANWB en vele andere auto-verheer- lijkers wordt vaak aangevoerd dat de automobilist niet voor de verliezen van het openbaar vervoer moet op draaien. Is dit echter wel zo? Men heeft berekend dat de verkeersonge lukken de gemeenschap meer dan een miljard per jaar kosten. En ook de laatste restjes natuurgebied die aan wegenaanleg worden opgeofferd heb ben veel meer waarde dan de naakte grondprijs. Kostbare grond wordt ook verspild aan parkeerplaatsen, zodat er geen ruimte overblijft voor kinder speelplaatsen en er veel in de hoogte gebouwd moet wwden. En zo zijn er nog vele voorbeelden te noemen. De automobilist wordt dan ook zwaarder gesubsidieerd dan de gebruiker van het openbaar vervoer. EINDHOVEN H. R. ANEMA AIROLO (Zwitserland) (AP) Het nieuws, dat een buiten lander wellicht het „hart van Zwitserland" zal opkopen, heeft in dit Alpenland grote opwinding veroorzaakt. De eis, dat de auto riteiten strengere maatregelen nemen tegen datgene wat reeds „de uitverkoop van het vader land" wordt genoemd, wordt steeds luider gehoord. Aangeboden wordt een terrein van 4.000 vierkante meter met daarop een 130 jaar oud hospi- tum op de 2.114 meter hoge St.- Gotthardpas de beroemdste alpenpas en een legendarisch symbool van de Zwitserse ge schiedenis sinds de statenbond bijna 700 jaar geleden een feit- werd. De pas, die in een belangrijke handelsroute tussen Noord- en Zuid-Europa ligt, speelt sinds on heugelijke tijden een grote rol in de Zwitserse geschiedenis. Thans willen een twaalftal Duit sers en een Zweed het gebied op vreedzame wijze binnendringen. Emmanuele Lombardi, de 66 jaar oude Zwitserse eigenaar, die het terrein wil verkopen, heeft via een gespecialiseerd Duits tijd schrift dertien biedingen gekre gen. De hoogste van deze biedin gen was 1,2 miljoen Zwitserse frank, bijna een miljoen gulden. Lombardi zegt de voorkeur te geven aan een Zwitserse koper. Hij blijkt echter weinig belang stelling bij zijn landgenoten te hebben kunnen trekken. Thans wordt geëist, dat de bondsrege ring tussenbeide komt en het ter rein koopt.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1971 | | pagina 15