„PEPPILLEN WORDEN VEEL TE SNEL VOORGESCHREVEN"
„Brandaris I"
verdween in
woeste golven
EINSTEIN HAD GELIJK
Oersterk!
Raiffeisenbank O Boerenleenbank
Schoot Surinamer
uit noodweer?
Politiek-wetenschap-
pelijke instituten
gesubsidieerd
binnenland
buitenland
T.N.O.-specialist Dr. Nelemans:
DRAMATISCHE REDDINGSPOGING
VIJFTIG JAAR GELEDEN
K
Eerste tocht
Tocht gered
Aangespoeld
Sparen, dat is stap voor stap bezit opbouwen, dat
later goed van pas kan komen. Dat is vandaag al rekening houden
met uw financiële behoeften van morgen,
Zoals 5V2 miljoen spaarders dat al bij onze banken doen.
Daar blijkt wel uit dat het goed sparen is bij onze bank.^
U kunt kiezen uit vele uitgekiende spaarvormen.
Stuk voor stuk meesterzetten om de financiële
toekomst van uzelf, uw kinderen, het hele gezin veilig te stellen.
Doe die zet in de SoaarweekVLvan 25 t/m 29 oktober.
papier
oor uw pen
Oost-west
Het donkere Zuiden
Grotere letter
Fijn om over de vloer te hebben.
5 jaar slijtage garantie
Woensdag 20 oktober 1971
T3
(Van een onzer verslaggevers -
AMSTERDAM (J:DEN HAAG
„Het zou eigenlijk veel eenvoudi
ger zijn de luminal en het andere
goedje maar gewoon door het drink
water te gooien. De „normale
mensen" moeten dan maar bier en
wijn drinken. Dit is natuurlijk
maar een grapje, maar het zou
inderdaad de zaak stukken een
voudiger maken."
Met deze uitspraak tekent de on
der-voorzitter van de Maatschappij
ter Bevordering van de Farmacie,
dr. J. Armbrust uit Amsterdam, de
enorme vlucht die de zogenaamde
„psycho-farmaca" de laatste jaren
hebben genomen.
Rustgevende pillen, pep-pillen, ze
worden bij tientallen tegelijk voor
geschreven. En soms leidt dat tot
situaties zoals dat bericht in de
kranten over het ongeluk bij de
Moerdijkbrug, waar een man die
onder invloed was van pep-pillen
de dood van vier mensen veroor
zaakte.
„Pep-pillen en de tranquillizers, de
kalmerende tabletten, worden veel
te veel en veel te snel voorge
schreven," zegt dr. Nelemans, een
van de kopstukken van het TNO
in Den Haag, waar hij zich uitge
breid met zaken als de samenstel
ling van de psycho-farmaca bezig
houdt, en specialist in de criminele
aspecten van de farmaca.
De heer Nelemans stelt dat artsen
te zeer uit het losse vuistje derge
lijke middelen voorschrijven: „Het
is voor zo'n man ook gemakkelij
ker en minder tijdrovend een pa
tiënt gauw een receptje te geven,
dan om hem te vertellen dat hij
het eigenlijk zonder medicijnen
moet doen. Want dat wordt teveel
vergeten: transquillizers en pep
pillen bestrijden mogelijk wel de
symptomen, maar niét de oorzaak."
„Pep-pillen," zegt de heer Ver
meer van Phamegro, de federatie
van groothandelaren in farmaceuti
sche artikelen, „kunnen een soort
plaag worden. Er is een heel eigen
zwartemarkt aan het ontstaan.
Amfetamine bijvoorbeeld is op die
zwartemarkt zeer gewild. We
hebben de nodige aanwijzingen dat
dat spul in vrij grote hoeveelheden
de grens over wordt gesmokkeld."
Het bestaan van een zwartemarkt
wordt bevestigd door een woord
voerster van de Maatschappij ter
Bevordering van de Farmacie:
„Pep-pillen en ook tranquilizers
vinden gretig aftrek in een soort
clandestiene handel. Onze maat
schappij legt ook verband tussen
die handel en het hand over hand
toenemende aantal inbraken bij
apothekers. Daar verdwijnen dan
echt niet alleen zaken als opium,
maar ook de tranquilizers. Wij
vinden dat een verontrustende
gang van zaken."
Het gevaar van pep-pillen en der
gelijk in het verkeer wordt mo
menteel bestudeerd door een com
missie van het ministerie voor
volksgezondheid, onder leiding van
dr. C. Teygeler, hoofdinspecteur
Volksgezondheid.
„Er bestaat momenteel nog geen
inventarisatie op dit gebied," zegt
dr. Teygeler. „We weten dat pep
pillen gevaar kunnen opleveren.
Maar de vraag is nu alleen maar:
hoe groot is dat gevaar Momen
teel is onze commissie nog bezig
na te gaan of de situatie inderdaad
dermate ontstellend is als door
sommigen wordt aangenomen. On
ze opdracht is het om na te gaan
of er door het ministerie een rege
ling getroffen dient te worden."
Voor de heer Nelemans van TNO
is het geen vraag meer of er iets
aan de psycho-farmaca gedaan
moet worden: „Zonder dat je ei
genlijk over concrete mogelijkhe
den beschikt, moet er het een en
ander gebeuren. Zo moet op de
eerste plaats worden voorkomen
dat mensen die bijvoorbeeld pep
pillen gebruiken van een eigen au
to gebruik maken. Nee, niet alleen
als ze op die pep-pillen alcohol
hebben gebruikt, maar helemaal.
Wie dat soort middelen gebruikt
hoort überhaupt niet aan het ver
keer deel te nemen. En dan zie ik
toch een belangrijke taak voor de
dokter. Ik weet wel dat gezegd
wordt dat de dokter het de patiënt
over het algemeen verbiedt, maar
naar mijn mening behoort dit ook
op het recept vermeld te worden,
en op het pillendoosje. Als het er
niét op staat, en er gaat iets mis,
kun je de arts in gebreke stellen.
En als een arts een grondig ver
moeden heeft dat de bewuste man
toch rijdt, moet hij hem absoluut
geen geneesmiddel geven. De pa
tiënt vraagt over het algemeen te
weinig, maar zeker is dat de arts
te weinig doet. De arts heeft nog
steeds niet voldoende leren leven
met de psycho-farmaca."
Geen enkele Nederlandse instantie
beschikt over cijfers die aantonen
hoezeer het gebruik van de psy
cho-farmaca is gestegen. Maar al
gemeen wordt aangenomen dat die
stijging gedurende de laatste 5
jaar minstens 50 procent is ge
weest. En volgens een onderzoek
bij Philips in Eindhoven was het
verbruik in 1966 28.000 doses per
1000 verzekerden. Dat zou nu dus
neerkomen op ruim 40 pillen per
man per jaar, kinderen en alles
meegerekend. „Gooi het maar door
het leidingwater," zegt de heer
Armbrust.
De heer J. Plaat van Nepropliarm,
de farmaceutische fabrikanten,
zegt: „Het verbruik in ons land is
met de ons ter beschikking staan
de middelen niet te peilen. We
weten alleen dat het groot is. Erg
groot vermoedelijk. Het verbruik
is niet te meten, en de gevolgen;
die het heeft nog steeds niet hele
maal te bepalen. Tegen bijgevol
gen is vaak genoeg gewaarschuwd,
maar waterdichte bepalingen zijn
er nog steeds niet. Zo is algemeen
wel bekend dat alcohol en pep
pillen een verschrikkelijke uitwer
king kunnen hebben. Zeker voor
een automobilist. Hij kan krank
zinnig opgewekt en optimistisch
worden onder die omstandigheden.
Hij verliest zijn realiteitsbesef. Af
standen worden verkort. Hij krijgt
als het ware een „bredere" kijk op
de weg. Hij ziet geen gevaar
meer."
De heer Roelink van de Landelijke
Huisartsenvereniging vult aan:
„Maar de pillen kunnen het oor
deel ook gaan vertroebelen als er
géén alcohol in het spel is. Het is
een heel ingewikkeld probleem."
En de heer Armbrust zegt: „Pep
pillen schakelen, om maar één as
pect te noemen, de rem door de
vermoeidheid uit. Maar het uitein
delijke slapen komt toch. Het eni
ge wat je dan hebt bewerkstelligt
is dat je de waarschuwingstekens
hebt geblokkeerd. Ach, er spelen
zo ontzettend veel persoonlijke
omstandigheden mee bovendien.
Zo kan die man van dat ongeluk
bij de Moerdijk bijvoorbeeld ruzie
hebben gehad met zijn vrouw. Die
emotie gevoegd bij het medicijn
kan vreemde situaties tot stand
brengen."
De omstandigheden die mensen
drijven tot het gebruik van psy
cho-farmaca zijn bekend. De heer
Plaat: „De mensen hebben het veel
te druk. Men moet intellectueel te
veel op de tenen gaan staan. Aan
de mensen worden vaak te hoge
eisen gesteld. Eisen waaraan men
wil kunnen voldoen. Eisen die een
onredelijk beroep doen zowel op
zijn tijd, als zijn energiever
bruik. Veel weten we nog niet van
de materie af, maar het is duide
lijk dat veel meer mannen dan
vrouwen die geneesmiddelen ge
bruiken. Bijna altijd is het de man
die het niet meer aankan."
Tijdens zware najaarsstormen wil het op zee nogal eens jlirik spoken.
(Van een onzer verslaggevers)
TERSCHELLING Zaterdag
22 oktober 1921 's avonds steekt
plotseling een zeer zware zuid
westerstorm op. Die nacht neemt
de storm in hevigheid toe en
ruimt naar het noordwesten met
windstoten met een windkracht
10 tot 11.
Zondagmiddag, als de storm nog in
alle hevigheid woedt, vaart de red
dingsboot „Brandaris 1" uit om de
opvarenden van de gestrande Duit
se schoener „Liesbeth" te .redden.
De „Brandaris 1" keert -niet meer
in de thuishaven terug. De boot
verdwijnt spoorloos in de woeden
de golven. Wat er precies is ge
beurd is nu, een hailve eeuiw later,
nog een raadsel.
Zeven schepen raken dat weekend
in moeilijkheden voor de Neder
landse kust. De reddingsboot „Pre
sident van Heel" uit Hoek van
Holland, op weg naar een ge
strande Franse lichter, vergaat;
zes van de zeven redders verdrin
ken. Een loodssrihoener met 10 op
varenden vergaat. Enkele vracht
schepen raken door de hevige
storm in moeilijkheden.
Zondagmiddag 23 oktober 1921 om
twee uur: de eerste Nederlandse
motorreddinigsboot „Brandaris 1"
rukt uit om de bemanning van een
Duitse schoener, die bij Vlieland
aan de grond gelopen is, te redden.
De Brandaris is in 1910 gebouwd en
heeft in 98 tochten in ruwe zee
bewezen uiterst zeewaardig te zijn.
Het schip heeft een zware 30 km
lange tocht voor de boeg.
Schipper Steven Wiegman met zijn
bemanning Ferdinand Kies, Albert
Tot en Rink Dijkstra, hebben de
boot door menige zware zee ge
stuurd en in totaal 237 drenkelin
gen behouden aan land gebracht.
Het is Wiegmans eerste tocht als
schipper van de Brandaris, hiet zou
tevens zijn laatste worden.
Twee uur lang kunnen de te hoop
gelopen Tersohellingers en Vlielan-
ders de Brkndaris volgen op weg
naar het Duitse rampschip. Het
eerste en moeilijkste deel hieeft de
boot goed doorstaan, schrijft D.
Doeksen van de Plaatselijke Com
missie Terschelling in een rapport
na de ramp.
De Brandaris is echter nooit bij
het Duitse schip aangekomen. De
Duitse zeelieden worden toch ge
red door de bemanning van een
roeireddingsboot, die gelijk met
de Brandaris vanuit Texel is uitge
varen. Dit bericht wordt op Ter
schelling met ongerustheid ontvan
gen. Talloze mensen staan uren
lang uit te kijken naar de Branda
ris. Midden in de nacht drommen
zij samen bij het postkantoor,
wachtend op bericht. De storm
houdt onverminderd aan.
De bange vermoedens van de Ter-
schellingers worden de volgende
dag bewaarheid, als twee red
dingsboeien van de Brandaris op
de kust aanspoelen. Sleepboten va
ren uit om het gebied af te zoeken,
maar kleren onverrichterzake terug.
Het wrak wordt niet gevonden, het
is spoorloos in de golven verdwe
nen.
Pas weken later spoelt het lijk van
kapitein Steven Wiegman aan, bij
Harlingen. Hij wordt drie dagen
voor Kerstmis 1921 op Terschelling
begraven. Aanwezig is oud-kapi
tein Cupido van „De Brandaris 1",
de schipper van wie de omgeko
men Wiegman en de omgekomen
matroos Albert Tot het „vak" van
mensenredder hebben „geleerd".
(ADVERTENTIE)
de bank voor iedereen
2900 vestigingen
WASHINGTON (DPA) Ein
stein had toch gelijk: op snelle rei
zen gaat de tijd langzamer. Twee
Amerikaanse geleerden hebben het
nu bewezen met een reis rond de
aarde. De resultaten van hun meting
tonen aan, dat ruimtevaarders eens
na lange reizen door de wereldruim
ten hij hun terugkeer naar de aarde
zullen ontdekken dat kameraden die
bij hun vertrek even oud waren en
op aarde achterbleven, intussen ou
der geworden zijn dan zijzelf.
In opdracht van de Amerikaanse
marine, die in Washington een offi
cieel observatorium heeft voor tijd
meting, begonnen de astronoom Ri
chard Keating en de natuurkundige
Joseph Hafele vorige maand aan
hun taak, een „waterdicht bewijs"
te leveren van de nu 66 jaar oude
relativiteitstheorie van Einstein. Be
gin oktober boekten zij voor een
reis rond de wereld per vliegtuig.
Zij namen twee precisie-atoomklok-
ken mee, die haarfijn waren gelijk-
zet met twee eendere klokken die
achter bleven.
Na een reis in oostelijke richting
rond de aardbol maakten zij er ter
verificatie nog eens een in westelij
ke richting.
Keating heeft nu meegedeeld dat
de vooraf berekende tijdsverschillen
inderdaad zijn opgetreden. „Einstein
had gelijk, daaraan kan niet meer
worden getwijfeld", zei hij.
Na de vlucht in oostelijke rich
ting, dus met de draaiing van de
aarde mee, bleken de „snelle atoom
klokken in het vliegtuig ongeveer
een honderdmiljardste seconden ach
ter te zijn gaan lopen. Na de reis
rond de aarde in westelijke richting,
waarbij voor een waarnemer in het
heelal de aarde veel sneller beweegt
dan het vliegtuig met de klokken
aan boord, boeken deze inderdaad
ongeveer driehonderdmiljardste se
conden voor te zijn gaan lopen.
Einstein had gesteld, dat voor elk
bewegend voorwerp de tijd langza
mer gaat dan voor een rustend voor
werp.
Beide geleerden voelen zich na
hun onderneming wel degelijk een
stuk ouder, zei Keating, omdat de
reis niet zo vlot was verlopen als ze
wel gewenst hadden. Zij hadden
met vertragingen te kampen, een
maal viel de stroom aan boord uit.
En als klap op de vuurpijl brak bij
de terugtocht van het vliegveld naar
Washington de achteras van hun au
to.
AMSTERDAM (ANP). De 28-
jarige H. W. E. uit Suriname, die
zaterdagnacht op de Nieuwendijk in
Amsterdam twee dodelijke schoten
afvuurde op zijn 29-jarige landgenoot
Rupert Ronald Rigters, heeft tijdens
zijn verhoor door de recherche ge
zegd dat hij schoot uit noodweer.
Volgens de politie hangt de man een
onduidelijk, verward verhaal op,
waaruit moeilijk valt te reconstru
eren hoe het drama zich in. werkelijk
heid heeft ontwikkeld.
Brieven voor aeze rubriek moeten met vol»
ledige naam en adres worden ondertekend. Bij
publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts
bij hoge uitzondering zal ven deze regel wor*
don afgeweken. Naam en adres zl|n dan bij
de redactie bekend. Publicatie van brieven
(verkort of onverkort) betekent niet dat de
redactie het in alle gevallen eens is met In
houd, c.q. strekking.
Wanneer de wind hier waait van
't noord
Dan ruik je goed de Europoort
poort
Maar bij een mooie zuiderbries
Dan stinkt het hier naar kattepies
En krimpt de wind, pal naar oost
Het is de Donge die ons troost
Dus blijft nog over richting west
Daar doet meteen de Shell de rest
Want is het mooi en windstil weer
Dan is 't de stank van het verkeer
Want dit is toch wel mijn idee
We helpen allen er aan mee
Heus lieve mensen het is waar
Dit komt nooit goed meer voor me-
A1 dat milieu geouwehoer
Dat helpt niet meer, geen malle moer
boer
MOERDIJK C. A. VAN LEEST
De werkzaamheden ter uitvoering
van de watervoorziening voor Rot
terdam zijn o.a. in d!e Brabantse
Biesbosch in volle gang.
Voor dit doel zullen vele aldaar
gevestigde landbouwbedrijven moe
ten verdwijnen. In dit verband her
inner ik mij een onderhoud dat ik
destijds met de toenmalige hoofd
ingenieur van de prov. waterstaat
in Noord-Brabant mocht hebben,
waarbij deze stelde dat er zijnerzijds
tegen een indijking van de Dordtse
Biesbosch geen bezwaar bestond, op
voorwaarde echter, diat bij een latere
indijking van die Brabantse Bies
bosch van de zijde van Zuid-Holland
daartegen geen bezwaar zou worden
ingebracht.
De Dordtse Biesbosch werd inge
dijkt.
De meest economische landbouw
bedrijven in dat gebied konden wor
den gesticht. In tegenstelling met
het feit dat de polderkaden in de
Brabantse Biesbosch niet onbeperkt
mochten worden verhoogd met alle
gevolgen van dien. Terwijl van in
dijking van dilt gebied niets terecht
kwam, daar anders bij stormvloed
het eiland Dordrecht in gevaar zou
komen.
Vandaar mijn conclusie: Het Don
kere Zuiden.
MADE J. e. VAN DONGEN
Namens vele bejaarden verzoek ik
u beleefd of het toch niet mogelijk is
het programma van tv en radio in De
Stem wat groter te drukken. Het is
bijna onmogelijk deze kleine lettertjes
te lezen.
BREDA
J. VERSCHUREN
NASCHRIFT REDACTIE: Er wordt
aan gewerkt. Even geduld s.v.p.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Tweede Kamer
is gisteren akkoord gegaan met het
wetsvoorstel om subsidie te geven
aan politiek-wetenschappelijke insti
tuten, die gelieerd zijn met een in de
Tweede Kamer vertegenwoordigde
groepering. Tegen het voorstel stem
den D'66, GPV, SGP en de heer De
Jong.
Minister Geertsema (Binnenlandse
Zaken) gaf toe, dat geen waterdichte
garantie te geven valt dat niet via
een omweg van de instituten de po
litieke partijen zelf gesubsidieerd
worden.
(ADVERTENTIE)
Oersterk SFHJoSH
het 501 kwaliteits-
merk van Du Pont HKS9H
garandeert u het sterke en
duurzame tapijtnylon.
(Wyers staat er achter)
J\
