W. F. Hermans: boek bomvol impotentie
GEEN PANIEK
NA SABOTAGE
67
89
|09
59
79
95
69
p°
Realisten in de schilderkunst
In het voorportaal van
de dood in India
2
PRIJS-SLAG
Indonesisch
boordpersoneel
voor H.A.L.
MASSA VERKOOP
L spons- TO
kunst
cultuur
in
Arnhem
Mechelen
en
Hulst
Engel
èn
duivel
Volgens legerleiding
Geen bewijs
g! SPRITS
1 KOEKEN
sardines
wijncognac
borst-
b0llen
advokaat1
slagroom
basterd-"^:;
suiker
i petit four
f grote fles
appelsap ad
zoute pinda's
l eier-
beschuit
chocolade-rt
korrels w
huishoud jam
zilver- i
uitjes
wortelen tq
soepen uhtlh
vrachtw
wagen \v^l
doekjes f o
idubr0 citron
bad zeep
JAC. HERMANS
Turk verdronken
jdag 24 september 1971
19
EEN WERKGROEP van het
jmburgs Toneel zal, versterkt met
jkele schrijvers en studenten van
sociale academie Breda een vor-
agsprogramma samenstellen, ge-
icht op de bovenbouw van het micl-
elbaar onderwijs.
ZATERDAG 2 oktober „Te» Ye-
After" in de oude RAI te Am-
erdam. Zoals destijds bij de Rol-
ig Stones geen stoeltjes in de zaal.
sn gaan er 8000 man in, zegt Lou
m Rees.
STIJGING van het aantal uit
dringen, maar een daling van het
iantal bezoekers over '69-'70 bij
jncert-, opera- en ballet. Doov de
■esubsidieerde gezelschappen wer-
'ji in dat seizoen 1283 concerten,
S2 operavoorstellingen en 427 bal-
tuitvoeringen gegeven. Tesamen
jed voor 1560-duizend bezoekers.
HUBERT MALFAIT, de laatste
ote vertegenwoordiger van een ar-
itieke traditie met Sint Martens
,atem als kem, is op 73-jarige leef
;d overleden.
DE EDUCATIEVE dienst van
:et Amsterdams Rijksmuseum heeft
jaar al meer dan 1000 aanvragen
in scholieren binnengekregen om
ateriaal voor scripties; een kwart
■er Rembrandt en eenzelfde aantal
er de 19e eeuw. Meeste aanvragen
imen van mavo-leerlingen.
I KEMPENLAND -museum heeft
Eindhoven een nieuw onderko-
len gekregen; boven de Krabbe-
ins aan het Stratumseind. Een 300
ar oud weefgetouw en andere in-
essante voorwerpen vertellen van
sn stuk Brabants verleden.
I DE MENSENRECHTEN in de
bwjetunie is de naam van een
landestien vervaardigde filmdocu-
ientaire, die in Londen besloten
erd vertoond. Verschillende voor-
instaande Russen hebben door de
ledewerking daaraan hun leven op
iet spel gezet.
DE MAGISCHE realisten Hync-
s, Koch en Willink: tot november
zien in het Museum voor Schone
ïunsten te Antwerpen.
Na de opvallende tentoonstellin
gen rond Rik Wouters en het Fau-
visme heeft het Cultureel Centrum
van het tussen Antwerpen en Brus
sel gelegen Mechelen terecht een
grote reputatie verworven. Een re
putatie, die gehandhaafd blijft met
de tentoonstelling „De menselijke
figuur in de kunst", die er momen
teel tot 21 november te zien
is. Is het thema van deze expositie
boeiend, even boeiend is het groot
aantal gerenommeerde kunstwerken
dat hier bijeen gebracht is. Werk
van schilders als Appel, Bacon, Dall,
Klee, Modigliani, Picasso, Rouault,
Van Dongen (34 schilders in totaal);
beeldhouwers als Archipenko, Arp,
Brancussi. Lipchitz, Moore, Manzu,
Zadkine (17 beeldhouwers in totaal)
en grafici als Beckmann, Kollwitz,
Munch, Villon (19 grafici in totaal)
omspelen dit thema over een bestek
van 50 jaar (1910-1960). De meest
belangrijke Europese musea en pri-
vé-verzamelaars stonden hun beste
werken af.
De bijeengebrachte verzameling
sluit af bij het jaartal 1960. Dat is
niet zo verwonderlijk, want nadien
is de menselijke figuur steeds meer
als direct onderwerp uit de beelden
de kunst verdwenen. Dat is een
onderwerp op zich. De periode, die
er aan vooraf ging en hier getoond
wordt, illustreert dus eigenlijk een
afgesloten periode. De overvloed aan
naast elkaar staande vormentalen uit
die tijd getuigt van het feit, dat er
met de mens (binnenkant) wel iets
aan de hand geweest is. Voer voor
psychologen. Na het geïdealiseerde
mensbeeld uit de klassieke oudheid
en het teruggrijpen daarop door
middel van een dubieus neo-klassi-
cisme in de vorige eeuw, wordt de
eerste eeuwhelft der 20e eeuw gete
kend door een kritische stellingna-
me. Onder invloed van persoonlijk
heden als Freud en Einstein gaan de
kunstenaars ook analyseren, „defor
meren" om het mensbeeld in een
nieuw perspectief te plaatsen. Parijs
werd toonaangevend, waar figuren
als Picasso, Gris, Arp, Modigliani,
Léger, Chagal, Kadinsky, Klee, Nol-
de, Severini en anderen elkaar trof
fen en nu elkaar opnieuw treffen in
Mechelen. Jugendstil, Fauvisme, de
expressionistische beweging, het ku
bisme..» stromingen volgen elkaar
op en typeren de mens vanuit een
zich snel veranderend wereldbeeld.
Giacometti, Kokoschka, Munch, Ma
tisse, Van Dongen, Schmidt-Rottluff,
Kadinsky, Macke, Jawlensky, Ro,u-
ault, namen die in deze periodes
opduiken en die hier te zien
ons razend knap of soms vervelend
werk hebben nagelaten. Het heeft
weinig zin om van de 272 nummers
namen te noemen, maar ik kan u
verzekeren, dat zij allen met veel
doeken (en vaak hele goede) verte
genwoordigd zijn. Er hangen bij
voorbeeld 17 Picasso's uit de hele
genoemde periode-
Naast eenlingen als Chagall (met
o.a. een mooie Rabbijn uit Brussel
en een Blauw Landschap uit Wup-
pertal) springt in het oog de groep
Dada (Picabia 3x, Arp lx, Ernst 5x,
Klee 6x): de hallucinerende wereld
van De Chirico (3x) en de paranoï
de wereld van Salvador Dali, van
wie De Droom (1931) en De Aarts-
engel Michael (1969) de uitersten in
de tijd van zijn 4 aanwezige werk- FlImWFPK
jes zijn. Uiteraard zijn de Belgen
met enige overtrokken, maar te ver
geven chauvinisme ruim verte
genwoordigd in Delvaux, Wouters,
De Smet, Permeke, Servaes, Tytgat,
Daeye, De Troyer, Brusselmans en
als sluitstuk Landuyt.
De beeldhouwwerken, die wat on
opvallend tussen de „overbevolking"
aan schilderijen in staan, getuigen
ook op wat bescheidener wijze
van de afbraak der overgeleverde
estetische regels, die de beeldhouw
kunst nog tot het eind van de vorige
eeuw in een eng keurslijf persten.
Barlach, Jespers, Lehmbruck en
Wouters zijn de representanten van
het eerste zoeken om door middel
van bewuste deformatie en dispro
portie van de menselijke figuur
nieuwe reflexies op te roepen. Ar
chipenko, Lipchitz en Zadkine (6x)
vertegenwoordigen het abstraheren
de kubisme en min of meer in hun
voetspoor tredend zijn er Gargallo
en Belling. Na Marini en Wotruba,
die voortbouwden op de voorliggen
de principes, vraagt Henri Moore
(met 7 beelden) bijzondere aan
dacht; zijn ontwikkeling wordt ge
schetst vanaf de Meisjeskop (1922-
Manchester) tot Hoofd (1964-Duis-
burg), waarbij zijn interesse voor de
symboliek van de ontwortelde men
selijke existentie een steeds grotere
Bij de onvermoeibaar enthousiaste
galerist Piet van Geyt in Hulst is
een nieuwe tentoonstelling, die door
de schrijfster Lia Timmermans, doch
ter van de grote Fé van Pallieter,
werd geopend. Een expositie waar
voor bijzondere belangstelling op zijn
plaats is. Van Geyt spaarde kosten
noch moeite om de beste vertegen
woordigers van het realisme (men
kan ook zeggen: de beste moderne
figuratieven van het ogenblik) met
enkele markante stukken in zijn ga
lerie te kunnen presenteren. Zo ont
stond een tentoonstelling, getuigend
van persoonlijk inzicht en smaak,
waar menige galerie in onze grote
steden jaloers op zon kunnen zijn.
Onder deze realisten, die duidelijk
herkenbare zaken en toestanden tot
onderwerp van hun schilderijen ma
ken zonder dat men daarom aan een
trouwe weergave van de werkelijk
heid behoeft te denken, bevinden
zich landelijk bekende namen als
Cornelis Doolaard, al jaren lang een
te Philippine woonachtige Zeeuws-
Vlaming-uit-vrije-keuze, een stille in
de lande die consequent ziijn eigen
ietwat surrealistische wegen volgt.
Als een nazaat van Pieter Breughel
en een geestverwant van Melle laat
hij zich ook kennen in de paar mi
niatuurachtige werkjes waarmee hij
hier vertegenwoordigd is. Arja van
den Berg toont een aantal etsen van
dieren, een eend, een egel, maar ook
een vrij in de ruimte geplaatst pakje
Camel; een van de dode dingen dus.
Wat zij ook weergeeft, het getuigt
steeds van een persoonlijke kijk op
de dingen. Cecile Hessels is een soort
zondagsschilderes van parkland
schappen, zondagswandelaars en an
dere aangename zaken des levens.
Onlangs kreeg zij de koninklijke sub
sidie voor schilderkunst toegewezen.
Naar hier blijkt niet ten onrechte.
William Kuik.ook al een behoorlijk
klinkende naam, laat hier enkele aan
Willem van Leusden herinnerende
etsen van landschappen zien en een
paar fantastische koppen. Herman
Gordijn, al niet minder bekend, toont
een van zijn afzichtelijke maar on
vergetelijke figuurstukken en zo zou
men door kunnen gaan. Daarom zij
hier alleen nog gewezen op het werk
van N. Droste, Marja de Glopper,
Fer Hakkaert, Malsen, Nettie Michels
(zondagsschilderes uit Eindhoven, ex
poseerde al eerder in Hulst), Piet
Nieuwenhuysen (met een voortref
felijk sfeervol imterieurstukje), Hen-
dri van der Putten, Meike Sund, To-
net Timmermans, H. J. van Wijk.
Dolf Zwerver en last but not least
P'eter Vos met een serie sublieme te
keningen op het thema „meisje met
roofvogel". Uit bovenstaande mogen
blijken, dat met klem een bezoek
moet worden aangeraden. Te bezich
tigen tot 25 oktober a.s.
WILLEM ENZINCK
plaats inneemt.
In het aparte kabinet grafiek tref
fen we talrijke interessante bladen
aan van o.a. De Cantré's, Giacometti,
Klee, Kollwitz, Masereel, Matisse,
Munch, Chagal etc., waarbij een
vernieuwd zoeken naar grafische
vormen, in concurrentie met de op
komende fotografie, opvalt.
Kortom: een tentoonstelling waar
voor je een ritje naar Mechelen over
kunt hebben, wanneer je geconfron
teerd wilt worden met een overdaad
aan interessante kunstwerken. Je
kunt er heengaan puur om het este
tische genoegen (tenslotte zijn de
meesten nu wel gewend aan Appel,
van wie vier Nederlandse doeken
aanwezig), maar ook om te filosofe
ren over de mens, zoals de eerste
eeuwhelft de kunstwereld hem zag.
Voorbode van wat hij nu is in de
kunst? Weg... Waarom?
HENK EGBERS
De Internationale "filmweek
(tweejaarlijks) wordt van 7 tot 13
oktober weer in Arnhem gehouden.
Naast de officiële vertoningen in
Rembrandt doen ook de andere bio
scopen en de Cineclub (met politiek
geëngageerde films) mee om zoveel
mogelijk mensen bij dit gebeuren te
betrekken.
Bij de officiële vertoningen valt
het accent op de première van Erik
Terpstra's Daniël, indertijd wegens
budgettaire moeilijkheden stopgezet.
Verder de film Flesh van Andy
Warhol, die reeds vier maal door de
keuring is afgewezen. Is de keuring
ook nu weer afwijzend, dan zal een
„besloten" (zeer rekbaar genomen)
voorstelling worden gegeven. Minis
ter Engels wordt daardoor in ieder
geval niet weerhouden om dan toch
de Staatsprijs voor de filmkunst te
komen uitreiken. Dat is op 11 okto
ber. Op 12 oktober wordt nog de
Van der Rijnprijs, voor het beste
korte werk van een jonge filmer,
uitgereikt.
De meeste films, die verder op
het officiële programma voorkomen,
hebben hun sporen reeds op interna
tionale festivals verdiend. Drie of
vier Italiaanse films met Pasolini's
Decamerone, Nino Manfredi's In
dank ontvangen en Veneziano Ano-
nimo van Maria Salerno. Het is nog
niet zeker of Vittorio de Sica's in Ber
lijn bekroonde Tuin van Finzi Con-
tini zal worden vertoond. Maandag
nacht wordt wel de in Italië reeds
verboden Engelse film The Devils j
van Ken Russell vertoond.
Uit Amerika: Ely Landau's King,
Frank di Gïlroy's Desperate Charac- I
ters en de Amerikaanse co-produc
ties Joe Hill van Bo Wilderberg en
Adrift van Jan Kadar. Uit Frankrijk
komt maar één film: Juste avant la
nuit vam Claude Chabrol. De week
wordt besloten met Loot van Silvio
Arizzano.
Behalve Pasolini wordt ook Peter I
Fonda in Arnhem verwacht in ver
band met de vertoning van zijn film
The Hired Hand. Verder is nog te
melden, dat de Nederlandse vereni
ging van Beroepsfilmers een bijeen
komst organiseert, waarin de plaats
van de tv-programma's wordt be-
sproken.
In de begrotingsstukken van de
provincie Noord-Brabant heeft „cul
tuur" een eigen kopje gekregen plus
inkele pagina's tekst. Dat mag wel
de krant. Maar dat is dan ook het
inige. Om de nog op te richten
ulturele raad waarschijnlijk de pas
liet af te snijden, blijft de tekst
tteken in ontzettend vaag gepraat.
Het klinkt allemaal niet zo daad
werkelijk. De culturele raad komt
pas in '72 en heeft dan nog een
werkperiode nodig. Inmiddels zijn
dan twee jaar verstreken van het
?ewind van de huidige gedeputeerde
voor cultuur, die het beleid daarom
trent een eigen gezicht hoopt te
jeven.
-ir
Ogenschijnlijk zien de bezuini-
(ingsplannen van CRM, zoals die
algelopen dinsdag ln eveneens rek-
hre termen bekend gemaakt zijn,
er niet desastreus uit. Terecht,
want je kunt voor een materiële
welvaart beter je broekriem wat
lanhalen dan voor een geestelijke
welvaart. Een geestelijke evolutie
laat zich moeilijker afremmen dan
ten materiële. Wat dat in de prak
tijk voor de C van dit departement
betekent zal nog moeten blijken.
Dat we wat minder kunnen restau
reren is vervelend, dat de dorpshui-
ren minder gesubsidieerd zullen
worden lijkt in het kader van de
ontwikkelingen van deze centra
relfs redelijk, dat wijkcentra, biblio
theken en JAC's bijvoorbeeld priori-
een jaar opnieuw de kans krijgt
een jaar opnieuw de kanx krijgt
rich waar te maken is prettig etc.
Het meest benieuwd zijn we naar
de genoemde „beleidsombuigingen".
Eerst dan komt de aap uit de mouw
en kan geconstateerd worden of het
eertijds verguisde, maar nu vaak
reprezen beleid van Klompé slechts
bijgestuurd of wezenlijk veranderd
ral worden.
(Van onze kunstredactie)
HET IS alweer een flinke BJ®
geleden dat een Nederlands schrij
ver meer dan normale aandacht
kreeg van krant en weekblad. Si
mon Vestdijk viel deze eer te beurt,
toen hij overleed. Momenteel zijn de
schijnwerpers van de pers gerient
op de vijftigjarige WILLEM FRE-
DERIK HERMANS, die een halve
eeuw leven bekroont met de publi-
katie van de roman HERINNERIN
GEN VAN EEN ENGELBEWAAR
DER (De Bezige Bij, prijs f 17.50):
een klassieke „Hermans". De roman
beantwoordt niet alleen precies aan
wat Hermans onder een klassieke
roman verstaat, maar ook aan zijn
door de jaren heen in literatuur
verwerkte thematiek. Als schrijver
is hij zichzelf trouw gebleven, the
matisch en creatief.
De oorlog, de problematische ado
lescent, de krankzinnige chaos waar
in de mens leeft, de onmacht iets
goeds tot stand te brengen, het taal
probleem (het is onmogelijk verbaal
te communiceren, elke redenering
kan door een andere, gelijkwaardi
ge, worden vervangen; wat is
waar?), het toeval dat onvoorziene
besluitvormingen teweegbrengt, de
vernietiging waar alles op uitdraait
(de dood), de „vuile handen" die
iedereen heeft: men is nooit engel of
duivel alléén..., het zijn allemaal the
ma's die in herinneringen van een
engelbewaarder terugkeren, taal
vaardig en technisch zeer knap met
behulp van de psycho-analytische
symbolentaal in een verhaal ver
werkt. De roman staat stijf van de
aanwijzingen, die de lezer waar
schijnlijk moeten maken dat de
hoofpersoon lichamelijk, mentaal én
sociaal zwaar impotent is. Hij is het
onmachtige geesteskind, dat alles
dood maakt, van een in creatief
opzicht nog springlevende en po
tente schrijver.
Een korte inhoud van het verhaal:
de achtendertigjarige officier van
justitie, mr. Bert Alberegt, onge
huwd, brengt op 9 mei 1940 zijn uit
Duitsland gevluchte, joodse vrien-
din-vam-enkele-maamden naar een
boot in Hoek van Holland, die haar
met valse papieren haar door
Alberegt bezorgd naar Amerika
zal brengen. Heeft hij haar daardoor
van de dood gered? Het blijft een
vraag. Op de terugweg begaat hij
een verkeersovertreding (hij heeft
grote haast om tijdig het gerechtsge
bouw te bereiken, waar hij een
requisitoir moet houden tegen een
joodse journalist die Hitier, een be
vriend staatshoofd, heeft beledigd)
waardoor hij een klein joods meisje
doodrijdt. Hij verzwijgt het mis
drijf. Gedurende de uiterst verwar
rende dagen die volgen (aanval op
Nederland, verdediging van Neder
land, capitulatie van Nederland)
probeert hij naar Engeland te vluch
ten, waar hij een hoop redenen voor
weet aan te voeren, behalve de wer
kelijke reden: angst dat zijn mis
drijf het doodgereden meisje
wordt ontdekt. Een poging tot zelf-
moord mislukt (de kogel blijft in de
loop steken). Alleen al deze twee
dingen (het dode meisje en een
kapot pistool) verwijzen ook naar
iets verschrikkelijks in zijn persoon
lijk leven: de impotentie.
Feitelijk zijn de gedragingen en
de gesprekken van alle romanperso
nen uitingen van onmacht, uitingen
van op z'n minst geestelijke impo
tentie. Een uitzondering is de vrouw
Lina, buurvrouw van Erik en Mimi,
respectievelijk vriend en ex-vrien
din van Alberegt. Zij kletst niet, zij
gebruikt haar gezond verstand. W»t
ze zegt, is op en top de dubbelzinni
ge bodem, waarvan de hele roman
doortrokken is.
Alberegt wordt verliefd op haar,
maar denkt meteen dat zij hem
onsympathiek vindt. Dat blijkt niet
het geval. Maar op het moment dat
zij hem mogelijkerwijs van zijn im
potentie zou kunnen verlossen, staat
hij op het punt met Erik, Mimi, het
meisje Gerland, zijn broer Rense en
diens vrouw naar Engeland uit te
wijken. Rense blijkt niet mee te
willen, hoewel Alberegt hem heeft
meegedeeld dat hij op een Duitse
zwarte lijst staat. Achteraf is dat
loos alarm, maar dan is het te laat:
broer Rense, de kunstenaar, heeft
zich van kant gemaakt. Alberegt
maakt zich wijs dat hij óók schuldig
is aan de dood van zijn broer.
Hoewel de roman zich afspeelt in
de meidagen van veertig, dus in het
verleden, kan ik me als lezer toch
niet aan de indruk onttrekken dat
ook de tegenwoordige tijd er een rol
in speelt. Neem nu broer Rense, „de
maatschappelijk bewuste kunste
naar", die zijn tijd „vijftien jaar"
vooruit was met het egaal roze of
blauw schilderen van linnen doeken.
Hij wordt op de volgende wijze
beschreven: „Zijn overhemd moet
hij al eerder een avond gedragen
hebben, dacht Alberegt, het front is
groezelig, Rense, een schilder die
nooit een schilderij verkocht en
daarom tekenlessen gaf op een mid
delbare school. Maar toch een kun
stenaar gebleven, wat te zien was
aan zijn volle ringbaard. Alleen
kunstenaars droegen baarden in dat
tijdperk" (74). De titel van de ro
man geeft opvallender aan dat het
zich in het verleden afspelende Ver
haal vanuit het nu wordt verteld. De
engelbewaarder van Alberegt ver
telt: „Hij riep mij aan zonder het te
weten en ik kwam na zoveel
jaren". Zo begint deze ïoman. De
gebeurtenissen worden verteld (uit
gezonderd het naar de boot brengen
van de joodse vriendin) alsof ze nu
plaatsvinden. Weliswaar gebruikt
Hermans de verleden - tijdsvorm,
maar het effect is toch alsof de
tegenwoordige-tijdsvorm is gebruikt.
Dat maakt het verhaal waarschijn
lijker, echter, spannender. De vele
gesprekken in de roman versterken
dit effect alleen maar.
In zijn memoires maakte Weinreb
gebruik van hetzelfde procédé.
Waarom ik Weinreb noem? De kri
tiek van Hermans op Weinreb is
genoegzaam bekend. Hermans kan
niet geloven dat Weinreb zonder
„vuile handen" mensenlevens heeft
gered. Je kunt misschien de een
redden, maar ondertussen stap je
over het lijk van de ander. Alberegt
illustreert dit denken.
WIM HUYSKENS
eindredactie
henk egbers
WEST-BENGALEN - INDIA
Een jonge moeder heeft haar tere
'oontje in de arm, terwijl een an
der kind in het hospitaaltje van
liet vluchtelingenkamp in slaap is
gevallen. Dokters vrezen, dat hon
derdduizenden baby's zullen om
komen wegens ondervoeding, als
geen hulp zal worden geboden.
SCHIPHOL (ANP) In charter
vliegtuigen van de KLM en Martin
air Holland zijn gistermorgen kort
na eikaar twee groepen Indonesisch
boordpersoneel voor de Holland-
Amerika Lijn op Schiphol aangeko
men.
De in totaal 350 jongemannen, va
riërend van 22 tot 25 jaar oud, wer
den per bus naar Rotterdam ge
bracht, waar ze terstond aan boord
gingen van het s.s. Rotterdam van
de H.A.L. Het schip was enkele uren
eerder na een jaarlijkse onderhouds
beurt uit het dok gekomen.
Op 6 oktober zal de „Rotterdam"
uitvaren voor een transatlantische
reis naar het Caraïbisch gebied, waar
enkele cruises gemaakt zullen wor
den. Daarna volgt in januari een we
reldreis, die 3 maanden zal duren.
De overkomst van het Indonesisch
personeel (ongeveer 300 man voor de
hoteldienst op het schip en 50 matro
zen en personeel voor de machineka
mer) heeft nogal wat voeten in de
aarde gehad, maar na langdurig over
leg is tenslotte overeenstemming met
de vervoerbonden bereikt. Het Indo
nesisch personeel neemt genoegen
met een gage, variërend tussen 70 en
110 dollar per maand. Nederlandse
opvarenden moeten volgens de c.a.o.
ongeveer viermaal zoveel verdienen,
nen.
(Van een onzer verslaggevers)
EINDHOVEN De Nederland
se legerleiding ziet geen enkele
aanleiding om een soort „paniek
voetbal" te gaan spelen, naar aan
leiding van sabotagegevallen die
de laatste tjjd in de krijgsmacht
plaats hadden.
Er is geen sprake van, aldus de
legervoorlichtingsdienst, dat de
leger-top momenteel overweegt
de bewakingsaanwijzingen aan
zienlijk te verscherpen. „Een der
gelijke wijziging was er niet, is er
niet en zal er, zoals de zaken er nu
voorstaan, ook beslist niet ko
men", aldus de legerwoordvoer-
der.
Berichten als zou de chef generale
staf en bevelhebber van de land
strijdkrachten, generaal W. van
Rijn, hebben besloten tot zeer scher
pe maatregelen tegen sabotage, wor
den pertinent ontkend.
Volgens deze berichten zouden in
alle landmachtkazernes de wachten
zijn verdubbeld, terwijl er bevel zou
zijn gegeven bij onraad met scherp
te schieten.
„Een desbetreffende wijziging van
de bewakingsaanwijzingen is niet
uitgegaan", zegt de legerwoordvoer-
der, „zodat er ook geen enkel ge
vaar bestaat dat een onschuldig vrij
end paartje door een nerveuze
wacht zal worden beschoten".
De sabotage-vrees die in sommige
kringen in ons land heerst, welke
kringen zelfs menen dat er van een
..ultralinkse samenzwering" sprake
is, noemt de legerwoordvoerder „ei
genlijk een ietwat overtrokken zaak".
Want, zegt hij wat is en-, koel be
schouwd, eigenlijk aan de hand?
„Er zijn drie pogingen tot brand
stichting geweest rond Eindhoven.
Van bepaalde zijde wordt een brand
die in augustus woedde in een loods
er meteen bijgetrokken, zodat men
op vier gevallen zou komen. Maar er
is geen enkel bewijs dat die loods in
augustus ook inderdaad is aangesto
ken. De oorzaak van die brand is
domweg niet bekend. Het kan na
tuurlijk een sabotagedaad zijn
gweest, maar het kan evengoed een
sigarettenpeuk geweest zijn. En zo
lang sabotage niet bewezen is, mag
je het niet veronderstellen, dacht
ik".
Van de drie bewezen pogingen tot
brandstichting hebben twee plaats
gehad in de Constant Rebecque-ka-
zerne in Eindhoven en één in de
legerplaats Oirschot. De aanslagen
in de Constant Rebeeque-kazerne
vertoonden een grote mate van
overeenkomst. In beide gevallen
werd een brandende lap in de vulo
pening van vrachtwagens gestopt,
terwijl de vrachtwagens waarop de
aanslag werd gepleegd in het mid
den van een rijtje vrachtauto's ston
den.
In Oirschot werd eind vorige week
een soort Molotof-cocktail over een
hek in de richting van een gebouw
geworpen. „Eigenlijk was het alle
maal erg amateuristisch", zegt de
legerwoordvoerder, die op grond
hiervan niet serieus kan aannemen
dat sprake is van een groot en
wijdvertakt komplot, in „geen van
deze gevallen werd schade aange
richt. De lont was niet al te best en
zo. Het is natuurlijk een feit, dat er
een aanslag werd gepleegd, anders
zou je het amper serieus nemen".
DE ANTILLIAANSE luchtvaartmaat
schappij ALM, zelfstandig geworden
op 1 jan. 1969 heeft tot en met het
sluiten van het boekjaar op 31 maart
J.I., dus in 2 jaar en 3 maanden, een
verlies geleden van 18 miljoen gul
den.
(ADVERTENTIE)
GROOT PAR
Inhoud 12 stuks
dubbel blik
30m.m.
normale prijs 69"
fles
met fijne franse cognac
normale prijs 269"
blik originele
inh.350 gram
OVER PRUSVERSCHIL
GESPROKEN
fles prima
met verse eieren
en brandewijn
normale £^-465'
't hoort erbij!
blik HOLLANDIA
klopt direkt stijf
500 gram
normale prijs-82"w-
T let op! banketbakkers-
kwaliteit
250 gram
L bij ons
natuurzuiver
normale prijs-70*
r 350 gramspak
heerlijk vers
normale prijs 429"
rollen
13 stuks per rol
k normale pnjs-94"
^•t scheelt dubbeltjes!
normale prijs-W
let op de kwaliteit!
pot eerste soort
6 smaken
normale prijs428"
pot zoet-zurer
normale prijs-85"
3/4 pot
let op! extra fijn M 1
norma le prijs-95"
KNORR "cro^Afli
7 smaken l%0 1
SPEELGOED VOOR 1
GROOTHANDELSPRIJR
stevige plastic^^- ffl
in 4 modellen 1
A ENKA FLEX 1
^normale prijs-98" m j
flacon
synthetisch af wasmiddel
normale prijs-125"
grote stukken
PALMOLIVE
normale prijs 135
ROTTERDAM (ANP) De 47-
jarige classificeerder Mustafa Ayte-
kiin, een Turk die in Rotterdam
woonachtig was, is bij werkzaamhe
den op de werf van van Verolme in
het Botlekgebied te water geraakt
en vermoedelijk verdronken. Er
wordt nog steeds naar hem gedregd.
De Turkse arbeider was op een
platform bezig met het loskoppelen
van een slang. Hij struikelde en viel
achterover in het water. Hij is daarna
niet meer gezien.
