ERKOPERsl
IN
GILBEY PORT
V erwachtingen
Synode niet
hoog gespannen
Ichepen
RECORD SNELGRAVEN VOOR AARDGAS
Werknemers Philips
willen drie
procent schoon meer
_J I
BRgD
tomado
jlJlERIE verkeer
ÏATERSTAAT
lehvaitle
lodeloos
ngerust
Jeugd van
Bergen op
Zoom
massaal
ten strijde
tegen
vervuiling
-bon-
I
V
I
I
I
Wagtmans
kopman
bij De Pel
weèkblj^^g^l
Groeiend Romeins centralisme hoofdoorzaak
Auto sfchept
jongeiï (15)
op rijwielpad
Nieuwe partij
mikt op
verkiezingen
volgend jaar
ONDERZOEK IN NIJMEGEN EN ARNHEM WIJST UIT
Meer doden door zelfmoord dan door verkeer
Eerst loten,
an studeren
HERBESj
DONDERDAG
9 SEPTEMBER 1971
No. 6645
25e Jaargang
baronielaan
E T T EN - L E U
e aanbieding
0 tot 2500
de nieuwprijs!
)AAL
r
Acht man uit Nieuw-Vossemeer maken sleuf van 900 meter in één dag
Eeneneenkwart uur korter werken
Hei mooiste
kijk-en besielboek
van Nederland heei:
Wehkamp Kaialogus
Vraag nem aanl
Triple crown
Discussie over vrouw
in het ambt
niet te verwachten
Koningin naar
Frankrijk
en Engeland
64 jaar
I gezond is
l/an Herbe-
lezen krui
en voor de
het jach-
leven op
■jze tegen-
Jr aan het
In de wei-
fging. Her-
ping en de
J tegen en wni
|,ke funktie Kt"uidenthp» 1
UW drno.oi "IC®
<'Qoth
b'i uw drogist
O,, W. A. J. M. Harkx
cteurLejjendekker
administratie-adres
j Terneuzen, tel. (01150) 79 20
.„„prijs13,70 per kwartaal;
14 80. Losse nummers 15 cent,
„B.T-W.
VRUE ZEEUW
Advertentieprijs; per mm 16 cent; minimum
per advertentie f 2,40. exclusief 4% B.T.W.
Rubiiek „Kleine Advertenties" (geen handels
advertenties) 5 regels t 1,15 Iedere rege) méér
23 cent Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of Adres
bureau van dit blad. 50 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot v.m. 11 uur.
Voor het maandagnummer: Vrijdag tot vm
11 uur.
4nendienst) f
br tournooien, wedstri;,i
1 klubbiaden enz. enz enz. h
i zich in kunnen zetten vo
Ima's u kunt tonen, maar WJ
Leken geschiktheid-
900,— per maand-
boven uw minimumverkoj
I- omzet per week verdient™
een tantième-uitkerine-
weken wintervakantie;
kostenvergoeding.
B1295.
in ook, niet in aanmerking jj
ïhryven, want je weet nooit!''!
pagne in deze krant
*rijk deel
uw zaak en
Ie wijze.
Uitgeefster N V. Uitgevers Maatschappij De Stem
met het vervaardigen va
ttten cn huishoudelijke aitikr
Inspraak,
lijkheid en opleiding
irssysteem is aangepas
■sne opvattingen.
In wij niet.
gen
lioncar '68
uwe motor
tIA I 300 6c
oranje met zwart dak j
alen
ITS I a 2 JAAR JONG
VAN VERTROUWEN j
hanen!
zondag gesl
een onzer verslaggevers)
IJXHAAG Schepen L. Del-
ye Van Antwerpen heeft zich
l,t interview met dit blad (zie
„kiant van gisteren) nodeloos
frust gemaakt over het uitblij-
m de eerste contacten van
nieuwe Nederlandse minister
Verkeer en Waterstaat, dr. W.
((S, met de Belgische autori-
ut zei ons gisteren een woord-
Jgder van het ministerie van Ver-
tn waterstaat. „Schepen Del-
deen andere ongeduldige Belgen
,ten er natuurlijk rekening mee
den, dat minister Drees en de
iere' (nieuwe) bewindslieden het
lilopis ontzettend druk hebben
linwerken en het opstellen van de
rotingen", aldus de woordvoerder,
iet is de bedoeling, dat de voor het
j van het jaar op de agenda staan-
8 bijeenkomst in het kader van het
Irisch-Nederlaridse havenoverleg
■g een initiatief van de in België
piulairc" oud-minister drs. Bakker
(normaal zal doorgaan. Deze bij-
fckemsten worden ohgeveer drie
c per twee jaar gehouden. Daar-
Bt waren er in de tijd van minis-
Bakker vrij veelvuldig contacten
jr en weer over allerlei haven-,
Iters, en waterstaatszaken, die
ir beide landen van belang zijn.
j: is niet de bedoeling, dat minis-
kDrees van die lijn zal afwijken.
El; Belgen noheten nog even ge-
i oefenen. En bovendien lopen
■teel niet zoveel zaken, die
■lend besproken moeten worden",
is de zegsman van het ministerie.
Jitiddels is ons ter ore gekomen,
I schepen Delwaide gisteren zijn
sverklaring (zie De Stem van
jag) aan het gemeentebestuur
p Hulst heeft gestuurd.
(Zie ook pagina 3).
[iHSlEKDAM Wie aan de Am-
trdamse Universiteit Geneeskunde
J! pan studeren, waagt zieh aan
F bedenkelijk gokje. Die univer-
"it km namelijk de vloed eerste-
rssludenten in dit vak niet meer
Ze heeft geen ruimte om meer
I®280 jonge mensen, toekomstige
P«n, praktisch te laten werken. De
patoria zijn daarvoor te klein.
Itlnu, daarom gaat het lot beslis-
welke eerstejaars geneeskunde-
«Jenten wel en welke niet tot het
Watoriumwerk kunnen toegelaten,
h loterij wordt keurig netjes door
n notaris geregeld. Dat wel. De
r®ejaars die een „niet" trekken,
wden voor het praktische gedeelte
Me studie op een wachtlijst ge-
r™s(. De colleges mogen ze wel
jjTO. Hoeveel „nieten" er getrok-
•en moeten worden is nog niet be-
ïr laten zich namelijk nog
■""'studenten inschrijven. Ze vre-
Wijkbaar dat gokje met de toe-
"at niet.
ident Anwar Sadait heeft giste-
I S Egyptische parlement, de
aden ^fatde volksraad, ont-
P oktoben I?'euwe verkiezingen op
---jarige eiectricien heeft be
en Ijebben deelgenomen aan
'trd ,etVi Wh ™n dit jaar
fci .®epeeSd op twee paartjes, die
inden ee" vei'l,a'';en schietbaan bij
brij n' ln Noordrijn-Westfalen,
ISf 7? rd- De moorden
pi-j-i n.z'jn gepleegd door een
i, vriend van deze verdachte,
"ongel ktenkde we'cen geleden is
(Van
vers).
een onzer versiagge-
NIEUW-VOSSEMEER Acht
bewoners van de Pelsendijk in de
gemeente Nieuw-Vossemeer heb
ben zelf een gleuf van 900 meter
gegraven voor de aanleg van een
aardgasleiding. Zij verrichtten de
ze prestatie in één dag.
De Pelsendijk is voor de helft
bezit van de gemeente Steenber
gen en voor de andere helft eigen
dom van Nieuw-Vossemeer. Verle
den jaar heeft de gemeente Steen
bergen een aardgasleiding aan la
ten leggen voor de bewoners van
de dijk op haar gebied. Dit was
voor de overige bewoners aanlei
ding het gemeentebestuur van
Nieuw-Vossemeer te verzoeken
ook hen te voorzien van aardgas.
Burgemeester mr. H. Hennekens
moest de bewoners echter teleur
stellen wegens gebrek aan geld en
zei, dat de aanleg van aardgas naai
de Pelsdijk zeker nog vijf jaar
zou kunnen duren. Wel gaf hij de
acht bewoners de raad zich in
verbinding te stellen met het gas
bedrijf in Roosendaal, waarbij hij
als bemiddelaar zou optreden.
Het gevolg was, dat het gasbe
drijf voorstelde, dat de bewoners
zelf de gleuf zouden begraven en
dichten. De kosten voor hen zou
den dan 200 gulden bedragen. Dit
was de bewoners toch wel wat
te veel en er werd een nieuwe of
ferte gemaakt. Deze viel heel wat
gunstiger uit, namelijk 65 gulden
per deelnemer. Deze week was het-
zover en 's morgens om zeven uur
werd met een ploeg de eerste voor
gemaakt. De rest van het graaf
werk ging met de oude, vertrouw
de spade. Het werk ging zo snel,
dat de mensen van het gasbedrijf,
die op de eerste dag gerekend
hadden op ongeveer 350 meter, 's
middags met spoed nieuwe buizen
moesten aanvragen, 's Avonds om
rond acht uur was de sleuf weer
gedicht. Wat voor de mannen van
het gasbedrijf een reden was om
te spreken van een prestatie, om
dat zij gewend waren aan 20 tot 30
meter per dag per man. Een pres
tatie, die des te opmerkelijker
wordt als men bedenkt, dat aan
het karwei vier 65-plussers deelna
men.
Bijna 300 jongens en meisjes, in
leeftijd van 7 tot 15 jaar, hebben
zich gistermiddag in Bergen op
Zoom laten inschrijven als lid van
de stadsbrigade. Ze gaan de strijd
aanbinden tegen straat, en plant
soenvervuilingdoor onder meer
mensendie papiertjes e.d. op straat
wegwerpen, netjes op de vingers te
tikken.
Aan enthousiasme ontbrak het
gistermiddag niet. Nadat het mouw
embleem was omgebonden en ze
ieder een notitieboekje en een bal
pen hadden gekregen, verlieten de
kinderen geestdriftig de hal van het
stadhuis om meteen aan hun op
dracht te beginnen. Nauwelijks een
half uur later kwamen twee jon
gens hun ervaringen al vertellen.
Het bleek al direct hoe moeilijk de
taak van de brigadiertjes is. De da-
me, die was betrapt op het wegzet
ten van vuil op de stoeprand, was
bepaald niet vriendelijk geweest.
Het damescomité, dat de originele
actie lanceerde, heeft inmiddels al
positieve reacties gekregen uit. ver
schillende delen van het Uind.
DEN HAAG (ANP) Een reële inkomensverbetering van drie
procent in de periode van 1 april 1971 tot 1 april 1972.
Dat is het uitgangspunt van de
werknemersorganisaties die partij
zijn bij de collectieve arbeidsover
eenkomst voor in ons land bij het
Philips-concern in dienst zijnde
werknemers. Gisteren zijn de voor
stellen voor een cao die van kracht
zou moeten zijn van 1 april jl. tot 1
april van het volgend jaar bij de
directie van het concern inge
diend.
De organisaties stellen in concrete
vorm de salarissen met ingang van 1
oktober a.s. te verhogen met dertig
gulden per maand en met drie pro
cent van het salaris op 30 septem
ber. In de basisafspraak tussen par
tijen bij de cao zou, volgens de
werknemers organisaties, ook moe
ten worden vastgelegd in hoeverre
tot 1 april a.s. afhankelijk van de
prijsontwikkeling nader zal moeten
worden bijgestuurd.
Onderhandelingen over een nieu
we, nu eenjarige cao zijn nodig ge
worden nadat de besprekingen over
een driejarige cao op 24 juni jl. dooi
de werknemersvertegenwoordigers
waren afgebroken. Zij kwamen toen
nl. tot de conclusie dat de elf tot
dan toe gevoerde besprekingen met
de directie sociale zaken van Philips
geen basis konden zijn voor onder
handelingen over een driejarige cao
die moest aansluiten op het conlrsc'
dat op 31 maart jl. afliep.
Breekpunten in de voorstellen
voor en driejarig contract die op 26
januari jl. waren ingediend, waren
voor de werknemersorganisaties fa
ciliteiten voor het bedrijvenwerk en
een bijdragg (van een half procent
van de loonsom) voor georganiseer
de werknemers. Er is in do elf
besprekingen tussen 4 februari en
24 juni voornamelijk over die twee
punten gepraat.
In de voorstellen die de werkne
mersorganisaties nu hebben inge
diend zijn opgenomen de faciliteiten
voor het bedrijvenwerk waartoe de
directie sociale zaken zich in princi
pe bereid heeft verklaard, nl. om de
mogelijkheid voor de bedrijfscon-
tactman van de werknemersorgani
saties buiten werktijd binnen de
onderneming contact te hebben met
leden van die organisaties.
De bedrijfseontactman mag in de
werktijd contact hebben met bezol
digde werknemersfunctionai 'ssen.
Hij mag ook contact hebben met
leden van de ondernemingsraad als
die daarom vragen.
Wat de bijdrage van Philips voor
georganiseerde werknemers aangaat
stellen de werknemersorganisaties
voor dat Philips over de eerste ne
gen maanden van de looptijd van
liet contract eeneneenkwart miljoen
gulden geeft en in het eerste kwar
taal van 1972 een kwart van die
som, maar dan geïndexeerd.
De voorstellen van de organisaties
bevatten verder o.m. de volgende
punten: de zgn. eindejaars-uitkering
dit jaar te brengen op tweehonderd
dertig gulden per werknemer; de
minimumvakantie per 1 januari a.s.
voor alle werknemers te brengen op
twintig dagen; het aantal vakantie
dagen voor werknemers tot en met
18 jaar uit te breiden tot tweeën
twintig dagen m.i.v. 1 januari 1972;
de vakantietoeslag te verhogen tot
zeven procent, met een minimum
van achthonderdvijftig gulden bij
het bereiken van de leeftijd van 23
jaar, ook voor gehuwden en kost
winners, en voor het eerst uit te
betalen bij de vakantie in 1972.
Verder wordt voorgesteld, de we
kelijkse werktijd met ingang van 1
januari a.s. terug te brengen van
tweeënveertigen een half uur tot
eenenveertigeneenkwart. De werk
tijden én-of- ploegentoeslagen van
werknemers in ploegendiensten naar
evenredigheid van die werktijdver
korting aanpassen.
(ADVERTENTIE)
voor gratis nieuwe Naiaarskatalogus van
I "Wehkamp.
Stuur mij gratis, zonder enige verplichting tot
kopen, de nieuwe najaarskatalogus.
In blokletters s.v.p.
ïafitlilgimiBi de meest komfortabele manier
VWf?i?KC"liP Twinkelen. M
In open envelop zonder postzegel verzenden aan:
Wehkamp Postorders, Antwoordnr. 555, Zwolle.
RINl WAGTMANS
(Van onze sportredactie)
BREDA. Rini Wagtmans
gaat het volgend jaar definitief
voor de Goudsmit-Hoffploeg van
Kees Pellenaars rijden. De Wil-
lebrorder zal volgende week
dinsdag bij De Pel thuis het
contract tekenen. Aanvankelijk
zou dat vandaag gebeuren ten
kantore v. dhr. Heere, maar door
het overlijden van de directeur
van de Rijense behangselpapier
fabriek is het aangaan van de
verbintenis uitgesteld en de
plaats van handeling gewijzigd.
Rini Wagtmans heeft van Kees
Pellenaars de toezegging gekre
gen dat hij als kopman van de
Goudsmit-Hoff-formatie zal fun
geren bij het rondewerk.
(Zie ook sportpagina)
(ADVERTENTIE)
5S5
Malta heeft gemeld, dat de financië
ie onderhandelingen met Groot-Brit-
tannië op dood spoor zijn geraakt en
dat geen belastingvrije brandstof
meer zal worden geleverd aan de
buite: ilandse troepen die op het ei
land zijn gelegerd.
Bij overstromingen in de Domini
caanse republiek zijn zeker twaalf
personen om het leven gekomen.
De tyfoon Virginia, die de oost-kust
van midden-Japan teisterde, heeft
zeker 55 mensenlevens geëist. Er
zijn twaalf vermisten en tientallen
gewonden.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Hoewel de voorbereidingen op de komende bisschop
pensynode in Rome grondiger zqn geweest dan bij de twee vorige
synoden en met name de inbreng van belanghebbende groepen in de
verschillende landen groter dan ooit tevoren, zijn de verwachtingen
van de deskundigen niet bijster hoog gespannen.
Op een voorlichtingsbijeenkomst gisteren in Utrecht zijn als voornaamste
oorzaak van deze getemperde verwachtingen aangeduid: het groeiende Ro
meinse centralisme.
priesters in het pastorale werk. Een
gedachtenwisseling over de vrouw
in het ambt is zeker niet te ver
wachten. Professor Kerkhof achtte
een discussieverbod van de paus over
over de celibaatskwestie niet uitge
sloten.
(Vervolg op pag. 13)
Professor Jan Kerkhof, secretaris
generaal van het documentatiecen
trum „Pro Mundi Vita" in Brussel,
verklaarde dat men van de behande
ling van het priestervraagstuk, dat
als eerste op de agenda prijkt, hoog
uit mag verwachten; de mogelijk
heid dat gehuwde mannen van rij
pere leeftijd tot priester worden ge
wijd, een versoepeling van het dis-
pensatiebeleid voor priesters die een
huwelijk willen aangaan en een be
perkte toelating van deze gehuwde
(Van een onzer verslaggevers)
ROOSENDAAL. De vijftienjari
ge Peter van Bracht uit Roosendaal
is dinsdagavond op de Bredaseweg
ter hoogte van de Van Coothlaan zo
ernstig gewond bij een aanrijding,
dat hij even later in het ziekenhuis
overleed. Hij fietste, samen met zijn
vader, over het rijwielpad langs de
Bredaseweg, in de richting van de
stad. Vanuit de stad kwam op dat
moment, zo hebben getuigen bij de
politie verklaard, de 23-jarige A
van D. uit Roosendaal met grote snel
heid aanstormen in een personen
wagen.
Plotseling stuurde hij naar links,
schoot het rijwielpad op en pakte de
fiets van het slachtoffer. De jongen
werd door de klap een meter of
twintig weggeslingerd, zijn verkreu
kelde fiets een meter of veertig.
De fors remmende auto bleef door
schuiven (een remspoor mat zestien
meter), kraakte een verkeersbord-
paal, en kwam tot stilstand tegen een
boom. De voorruit was intussen ver
brijzeld. De verbijstering van de
mensen die dit ongeluk zagen gebeu
ren was groot, vooral ook dat van
kinderen die vlak bij de plaats van
het ongeluk aan het spelen waren
en wonder boven wonder de dans
ontsprongen.
De ongelukkige automobilist ver
klaarde tegenover de politie, dat hij
naar links moest uitwijken voor een
optrekkende auto, waarvan de chauf
feur zonder uit te kijken zijn par
keerplaats verliet. Andere getuigen
hebben verklaard dat deze lezing van
de verdachte niet klopt.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 9 sept. Via adver
tenties heeft zich gisteren een nieu
we politieke partij „Bundeling mid
dengroeperingen" gepresenteerd. De
nieuwe groepering wil volgend jaar
met 15 a 20 zetels in de tweede
kamer komen. Deze partij ziet nu al
ontbindingsverschijnselen in het ka
binet-Biesheuvel. Daarom bereidt zij
zich voor op nieuwe verkiezingen in
1972.
„De achterban van ARP, CHU en
KVP willen liever met de PvdA
mee. Daarom zitten nieuwe kamer
verkiezingen er dik in, omdat ook
vele confessionele tweede kamerle
den hetzelfde voor ogen hebben",
aldus een oproep van de nieuwe
partij in een advertentie.
Volgens het bestuurslid G. Hebeis
(een zelfstandige) uit Den Haag van
de „Bundeling middengroeperingen"
zijn er meer dan 2000 leden.
De partij wenst een harder politie
optreden en vindt de rechterlijke
macht te slap optreden. Ook stijgen,
aldus „Bundeling middengroepen",
de lustmoorden en de criminaliteit
schrikbarend. „Niemand voelt zich
meer veilig", aldus een van de leu
zen.
DEN HAAG (ANP). Binnenkort
kunen officiële mededelingen tege
moet worden gezien over eventuele
staatsbezoeken van koningin Juliana
en prins Bernhard aan Groot-Brit-
tannië en Frankrijk in de eerste helft
van volgend jaar. Dit heeft woensdag
desgevraagd een woordvoerder van
de Rijksvoorlichtingsdienst gezegd.
Aan het programma van het staats
bezoek, dat het koninklijk paar van
26 tot 29 oktober dit jaar aan Duits
land brengt, wordt de laatste hand
gelegd.
NIJMEGEN Een onderzoek van
drs. R. Diekstra naar het aantal
zelfmoorden in de jaren 1960-'68 in
Nijmegen heeft aangetoond dat het
gebruikelijke zelfmoordpercentage
van het C.B.S. met 40 tot 100 pro
cent moet worden vermeerderd.
Heel wat gevallen van zelfmoord
worden niet als zodanig geregi
streerd. In werkelijkheid zijn er in
ons land meer slachtoffers var. suï
cide dan van verkeersongelukken te
betreuren. Bovendien zijn een aantal
verkeersongelukken duidelijk pogin
gen tot zelfmoord.
De CBS-cijfers spreken over 900 tot
1000 dodelijke slachtoffers van zelf
moordpogingen per jaar, drs Diek
stra heeft het over 1500 tot 2000.
Bovendien doen ongeveer 10.000
mensen in Nederland jaarlijks een
zelfmoordpoging met al dan niet een
ernstig letsel als resultaat.
Drs. Diekstra komt tot deze getallen
op grond van onderzoek in Nijme
gen en Arnhem. In Nijmegen wer
den alle mensen, die tusssen 1960 en
'68 in hef Canisiusziekenhuis be
landden in verband met een poging
tot zelfmoord, vergeleken met dege
nen die in dezelfde periode volgens
politie en GGD een „geslaagde" po
ging tot zelfmoord ondernamen.
Daarbij werden allerlei factoren
nauwkeurig bekeken, zoals de leef
tijd, het al dam niet gehuwd zijn, al
of niet met een psychiater in aanra
king zijn geweest, veelvuldig wisse
len van werkkring, vroegere pogin
gen tot zelfmoord enz. Dat onder
zoek leverde grof gezegd twee re
sultaten op:
le Degenen die een „geslaagde" po
ging tot zelfmoord hadden onderno
men, verkeerden in sociaa] veel on
gunstiger omstandigheden dan de
andere groep;
2e Er werd een meetinstrument ont
wikkeld waarmee een voorspelling
gedaan kon worden hoe groot het
risico voor een hernieuwde poging
is.
De Nijmeegse resultaten zijn vervol
gens bij een Arnhems onderzoek
(via gemeentelijk ziekenhuis en po
litie) gecontroleerd en bevestigd,
met name wat de betrouwbaarheid
van het meetinstrument betreft. In
tussen was er overigens in Amerika
een nagenoeg soortgelijk instrument
ontwikkaid.
Beide onderzoeken toonden aan dat
sociale factoren een grote rol spelen
bij het zelfmoordgedrag. Enkele an
dere onclusies waren;
Nogal wat 64-jarige mannen doen
een poging tot zelfmoord. In het
algemeen kan gezegd worden dat
het werkloos worden of het in een
niet begeerde beroepssituatie terecht
komen, bij mannen een belangrijke
sociale factor is. Het vlak voor het
pensioen, dat wil zeggen vlak voor
de gedwongen onproduktiviteit
staan, schiet er daarbij uit.
Andere opvallende groepen wa
ren jongens van 16 en meisjes van
18 jaar.
Het bleek ook dat kinderen uit
een democratische gezinsstructuur
meer pogingen tot zelfmoord deden
dan kinderen van autoritaire ouders.
De gedetailleerde gegevens van het
onderzoek van drs. Diekstra zullen
worden gepubliceerd tijdens het
symposion over zelfmoordpreventie,
dat de vakgroep klinische psycholo
gie van de Katholieke Universiteit
in Nijmegen op 30 september en 1
oktober belegt. Het hoofd van deze
vakgroep, prof. K. van de Loo, zegt
dat dit voor Nederland unieke sym
posium als eerste doel heeft dat het
wetenschappelijk onderzoek over
zelfmoordgedrag van de grond komt.
Het symposion wil de noodzaak van
preventie benadrukken.