ERAREN VOELEN ZICH SLACHTOFFER MAMMOETWET
Berlijn nu
tien jaar
verdeeld
85
9
F
89
9
PRIJS-SLAG
DE „MUUR" IS TOERISTISCHE ATTRACTIE
JAC. HERMANS PRIJS-SLAG
IS EEN
DUIDELIJKE ZAAK
WEEK IN-WEEK UIT
MASSA VERKOOP
Grote vier
praten
vandaag
verder
geen wazige lokkertjes
geen bonnetjes of zegeltjes
geen andere franje
MAAR ALTIJD WEER
DIE VASTE LAGE PRIJS-SLAGPRIJZEN
binnenland
buitenland
1■■HM
Van hun 56 m«°e"
Forse aanpak
Verbazing
Berlijn nu
Kardinaal overleden
Y er<nica-Nortl see
voor Haagse Hof
Overleg in Porto
Rico over ontslag
van dominicanen
KWESTIE BERLIJN
APPELMOES
ANANAS
RUNDVLEES
LANDWIJN
WORTELTJES
LEVERPASTEI
MAKREEL
FILETS
BEAUJOLAIS
UP DRINK
SINAAS
of TONIC
PINDAKAAS
MARGARINE
POEDER
KOFFIE
APPELSTROOP
MAYONAISE
24;
KOEKEN
DIEPVRIES VLUGKLAAR MAALTIJDEN
NASI GORENG
BAMI GORENG
of SPAGHETTI
ENGELSE
DROP
TOFFEE- M
MELANGE
TOILET -
VERFRISSER
HAIRSPRAY
HANDZACHT
KITEKAT f
VRIES VERS VLEES
RIB/HAAS-
KARBONADE
KALFS-
HACKSEN
JAC. HERMANS
N.V.
VVoe«d39
11 augustus 1971
(Van onze onderwjjsredactie)
i*n BL'RG ..Het ontbreekt de
rtnoreanisaties aan visie, aan
vSSeit (vindingrijkheid).
Vn.rliik moeten ze voor de
tsnositie en de arbeidsvoor
dezorgen. Haar ze houden
k «rinie of niet bezig met on
kundige vernieuwing. Daar-
e aten ze een deel van hun
k liggen Een vakorganisatie
«I het aandurven om een nieu-
visie op de lerarentaak aan
r leden voor te schotelen. Ook
wordt die daarna verworpen.
jitten vast aan urensyste-
en zaken als „volledige be
kking". De lerarenorganisaties
-rken verstarrend".
nat liegt er niet om. Het werd
esd in een interview. Door rec-
r Th Hoogbergen van het Feel-
d-Coilege in Deurne, een expe-
entele scholengemeenschap. Hij
-ide hiermee de knuppel in het
-ren-hoenderhok. Men kan zijn
ening niet met een schouderopha
al afdoen. Hoogbergen is een be
ad publicist en spreker over on-
ruijsvernieuwing. Hij is ook
-rzitter van de club van rectoren
de 26 scholen van Ons Middel-
r Onderwijs. En die Brabantse
MO-schoien lopen veelal vooraan
het gaat om nieuwe onderwijs-
ethodieken en een onconventio-
-Je aanpak van onderwijsvraag-
kken.
Hoogbergen vertelde ook nog dat
r zijn mening de goede grond-
chte van de mammoetwet
ordt ondermijnd door tegenwer-
nde schoolbesturen en leraren-
(onderwijs) organisaties. Die goe-
t gedachte is: het op elkaar af-
mmen van de verschillende
ooitypen door het vormen van
olengemeenschappen. En heel
rg tegen het zere been was de
opmerking van deze rector dat de
lerarenorganisaties niet verder ko
men dan rechtspositioneel gezeur
en klaagzangen over overbelasting.
De leraren-organisaties zijn over
de felheid van die aanval nog niet
heen. En in het ministerie van
Onderwijs is men eigenlijk wel
blij met Hoogbergens hartekreet.
Fluisterend blij, want naar buiten
kunnen de ambtenaren die vreug
de niet uitdragen.
Het beeld dat de buitenwacht
heeft van „de" leraren en hun
organisaties is niet onverdeeld
gunstig. „We worden vaak gezien
als de rem-factor in vaste dienst",
aldus drs. J. de Wit, de nieuwe
voorzitter van de Katholieke Lera
renvereniging (vwo-havo) „St.
Bonaventura". Hij meent dat dit
ook komt, omdat de leraren-orga
nisaties steeds op 2 benen hebben
gehinkt. Enerzijds moesten zij de
materiële belangen van de leden
behartigen. Anderzijds ontwikkel
den zij onderwijskundige inzich
ten. Drs. De Wit zou wel toe wil
len naar een organisatiestructuur
waarbij die twee zaken los van
elkaar kwamen te staan.
Hij vreest dat zijn wens niet
wordt verwezenlijkt. Want de 4
leraren-organisaties VWO en ha
vo hebben afgesproken dat bij
een fusie de onderwijskundige
taak van de nieuwe overkoepelen
de vereniging ondergeschikt zal
zijn aan die van de materiële be
langenbehartiging. Men wil de
bond dus een duidelijker vak
bondsgezicht geven. Dat betekent
waarschijnlijk nog minder ver
nieuwingsdrang. Die is nu toch al
niet groot. Een korte studie van
artikelen in het Weekblad voor
Leraren onderstreept dat. Men
krijgt de Indruk dat alle moeilijk
heden rond de uitvoering van de
mammoetwet breed worden uitge
meten.
De leraren hebben het gevoel
dat zij de voornaamste slachtoffers
zijn van de overhaaste, niet goed
voorbereide invoering, van de
mammoetwet. Drs. De Wit (Bona-
ventura-voorzitter) „de mammoet
wet is ons dwingend opgelegd.
Niemand van ons was er klaar
voor. Er was geen zicht op de
toekomst, waar het naar toe zou
gaan". En in Het Weekblad (orga
nisatieorgaan) heet het (25 juni
1969) „Wie moest zo nodig de
mammoetwet invoeren, terwijl
duidelijk was dat daar het beno
digde. geld voor ontbrak? Wij
niet". Een citaat dat met andere
kan worden aangevuld. Het Week
blad steld zich heel negatief tegen
over de mammoetwet op. Dat
constateren wil niet zeggen dat het
allemaal perfect loopt met de ver
nieuwing. Verre van dat.
Als rector Hoogbergen zich fel
keert tegen de negaieve en zeur
derige tendentie van Het Week
blad, constateert hij anderzijds dat
er toenemende ontmoediging is bij
rectoren en leerkrachten van het
middelbaar onderwijs. „Men ziet
het niet meer", zegt hij. En drs. H.
van den Bijllaardt, voorzitter van
de Christelijke Lerarenvereniging,
zegt dat hij een malaise zniet in
het middelbaar onderwijs. „Som
mige leraren vluchten uit het on
derwijs. Anderen zijn moedeloos,
bitter of gelaten". Hij ziet de oor
zaak voor een deel bij het ministe
rie" dat roofbouw pleegt op
schoolleiders en docenten. „Beleid
en maatregelen van het ministerie
maken goed onderwijs geven on
mogelijk, meent hij.
Drs. Michielsen (voorzitter Baad
van Leraren): „Er is grote onze
kerheid. De middenschool, de druK
van buiten, pers, vakbeweging, so
ciologen, die op een ontzaglijke
manier tegen het onderwijs aan
schoppen. En de bezuinigingen
sinds de komst van Drees. Dat
maakt de vooruitzichten niet gun
stig".
Dat is de achtergrond waartegen
de 4 teraren-organisaties (VWO en
havo) aansturen op een geza
menlijk duidelijk beleid, waarbij
het vakbondskarakter van de orga
nisatie de boventoon zal voeren.
Maar ook zij kampen met een
malaise.
In Het Weekblad van 25 juni ji.
wordt geklaagd over docenten, le
den, die kennelijk niet meer warm
lopen voor de organisatie. Zelfs de
contributiebetaling loopt niet naar
wens. En dat terwijl „men hard
bezig is het hele vwo en havo
kapot te maken. Al jaren heerst op
hoog niveau ten departemente de
mening dat de leraar van de eerste
graad te duur is. Het is dus logisch
dat men naar middelen zoekt om
die kostbare figuren voor een be
langrijk deel uit te schakelen. De
docenten-als-groep zien die harde
waarheid nog steeds niet".
Plaatselijke leraren-afdelingen
werken veelal niet of nauwelijks.
Rector Hoogbergen meent dat dit
komt, omdat die plaatselijke afde
lingen niet representatief zijn. De
leraren-organisaties trouwens ook
niet. Er is, zo zegt hij, te weinig
doorstroming van boven naar he
neden binnen de organisaties. Hij
merkt op dat de achterban niet
wordt geïnspireerd door de organi-
satietop. Bij die leiding leven on
derwijskundige zaken niet. Hoe
kan zo'n top er dan de leden warm
voor maken? Lauwheid en ongeïn
teresseerdheid is het gevolg.
Misschien is het goed in deze
duidelijke crisissituatie te herinne
ren aan een kort artikel dat pro
fessor dr. ir. W. Schermerhorn
schreef in „Socialisme en Demo
cratie" toen de Tweede Kamer de
Mammoetwet had aangenomen. Hij
wees er toen op dat die wet de
mogelijkheid opende voor echte on
derwijsvernieuwingen in het hele
voortgezet onderwijs. Maar meer
deed die wet niet. De nieuwe
geest, de nieuwe aanpak, het nieu
we elan, zo stelde hij, moest ko
men van de mensen in de scholen
zelf, van de Ieraren. Hun houding
zou tenslotte bepalen, of de wet
het begin van een nieuwe periode
van vruchtbare vernieuwing bete
kende of niet. Zijn woorden lijken
profetisch.
Er werken bij het middelbaar
onderwijs zo'n 70.000 leerkrachten.
Ze zijn ingedeeld, naar bevoegdhe
den, in 3 graden. Ze worden, onder
andere, betaald naar hun bevoegd-
heidsgraaxl. Er is een groot onder
scheid in salariëring tussen de
„graden".
Er zijn vier belangrijke leraren
organisaties voorbereidend weten
schappelijk onderwijs en hoger
schappelijk Onderwijs en H oger
algemeen vormend onderwijs. De
bezitters van de eerste of tweede
graadsbevoegdheden. Die vier or
ganisaties werken samen in De
Raad van Leraren. De vier van de
Raad willen fuseren. Die nieuwe
Nederlandse Vereniging van Lera
ren krijgt dan 3 vleugels, voor
elke confessie één. Bij het vwo
en het havo werken 15.000 leer-
krachen.
In de vier vwo-havo organisaties
zitten geen mavo-leraren. Die heb
ben hun eigen organisatie. Voort
zetting van de vroegere mulo-orga
nisaties. Verder zijn er nog kleine
secties vwo en havo leraren in het
NVV (Algemene Bond van Onder
wijzend Personeelen in de Chris
telijke Onderwijzersbond.
(Van een onzer verslaggevers)
BERLIJN Het is de nacht van de 12e op de 13e augustus 1961
s Walter Ulbricht, de Oostduitse partijleider en regeringschef met
jjn hoge stem het bevel geeft: Oost-Berlijn moet hermetisch ivor
en afgegrendeld. De Westberlijners zijn, ondanks de spannende
"gen met de duizenden vluchtelingen uit de oost-zone, gaan sla-
n. Morgen is het zondag.
Om twee uur 's nachts ratelen pantserwagens naar de zonegrens. Een
den yan de Volkspolizei, de „nationale Volksarmee" en Kampfgruppen
etten de grenssectoren. Op strategische punten gaan zwaar bewapende
"sten in stelling. De 81 grensovergangen worden tot slechts 12 terugge-
cht. Oost-Berlijn zit potdicht.
Oost-Duitsland vertrokken. De
laatste 24 uur voor het bouwen
van de muur, doken zelfs nog ruim
1.100 mensen de grens over.
Ulbrichts vrees is groot. Ruim
3300 artsen, 1.329 tandartsen, 291
dierenartsen, 960 apothekers, 811
juristen (onder wie rechters en
advocaten), 1752 studenten, 16.724
leraren en 17.082 ingenieurs en
„Techniker" heeft hij al verloren.
De volgende morgen horen alle
rlijners, zowel die uit het oosten
die uit het westen van de stad
eedelen: „Op bevel van de com-
unistische leiders wordt het alle
"wonets van de Sovjet-zone en
"("Berlijn verboden West-Ber-
n te betreden".
Nog is de schrik niet groot. Ul-
cht heeft wel vaker dreigende
"1 geuit het zal ook nu wei
eer best meevallen.
I Ais het licht is geworden, wrij-
m alle Berlijnse grensbewoners
et alleen hun ogen van de slaap
maar meer nog door de verba-
i jf1 Wat zij aanschouwen is bijna
et te geloven. Een enorme troe-
-nmaeht is in stelling gebracht.
c-us in die vroege morgen zijn
uaten en politiemensen begon-
n de straten en pleinen aan de
- Orgrens mGt prikkeldraad af te
t™1'. Betonpalen worden de
111 lejaagd, op veel plaatsen
■Pt men hoge hindernissen op
elders worden de straten open
de loop van de dag wordt een
C, vermoeden bewaarheid: er
uur aCn f^js-grauwe betonnen
-trnh, u,ars door Berli)n- Grote
JHoJH van U5 meter hoog
in hvno'8 .cent'meter dik worden,
'held n3en naast elkaar' «PS*1
"en L [s daar°ver heen ko-
"aaiW°np n' dle met Prikkel-
Dn a Jn- omwikkeld, te liegen
eter hoog3'6 WOrdt de muur 36°
tacMVhHge"de daê k0mt Walter
'Igcns hlLT tro<rpen- H'j zegt,
ltschlanH t partliblad Neues
Sensl' !8ge,n, zijn soldaten en
dat de vrede l belangri)kste
In ri?,T e Yerzekerd is".
"anden voStoSt weken- en
i. Zestinn V ZIln hetonnen
zijn gescheiden J°eu 0ostduitsers
|«dui>bersZrichVafëen 0ost' en
Pe muur wfiMo u waarom moet
Rricht Zu m gebouwd? Walter
«woord hebben t m°ment het
idal de vluchL- en geven:
fc DDR td htelingenstroom uit
ëwordn wvVrd°rStelt3aar groot 13
'sitiG èn gw°r de economische
te geraken. CmSÜg verstoord
X »3n 1949 af i F
ft® in totaal 2 6M 570 gUStUS 1961
Z-691.270 mensen uit
Op de voorgrond twee mannen, achter het draad en achter de reeds
bestaande muur twee jonge in Oost-Berlijn wonende vrouwen. Toen de
muur eenmaal een feit was, was het de Westberlijners verboden naar hun
meisjes te gaan. En omgekeerd mocht ook niet.
De Oostduitse partijchef pakt de
zaken fors aan: 43 luidsprekers
komen op de muur te staan om
Oostduitse propaganda naar het
westen van de stad te bazuinen,
189 wachttorens die dag en
nacht een dubbele bezetting heb
ben bewaken de grens, 185
waakhonden aan een honderd me
ter lange lijn moeten elke „clan
destiene" grensoverganger opspo
ren. De totale kosten van de gehe
le „operatie" schat men op 25 mil
joen Westduitse marken. Andere
cijfers spreken zelfs van 100 mil
joen.
Ruim 15.000 grenssoldaten zijn
intussen geïnstrueerd. Ze dragen
geladen machinegeweren en traan
gasgranaten bij zich. Het bevel
luidt: elke vluchtpoging met alle
middelen verhinderen. Dat bete
kent schieten. Ook op vrouwen en
kinderen. Premies worden uitge
loofd voor de man die de meeste
vluchtelingen dood of levend inle
vert.
Het vluchten lijkt inmiddels een
onvoorstelbaar moeilijk en levens
gevaarlijk karwei. Desondanks
wordt poging op poging onderno
men. Talrijke mensen betalen hun
poging met het leven, velen wor
den gevangen genomen en tot hoge
tuchthuisstraffen veroordeeld.
Maar de vluch
telingen blijven komen. Talrijke
pogingen stranden, andere geluk
ken. Onderaardse tunnels, soms
175 meter lang en in twee weken
gegraven, scheppen nieuwe ont
snappingsroutes. Zwemmen is ook
een mogelijkheid.
Zevenhonderd Vopo's geven er
de brui aan. Successievelijk ontko
men ze naar het westen. Hun ach
terblijvende collega's zijn nog fa
natieker. Ze schieten op -alles en
iedereen. Minstens zestig vluchte
lingen worden die dagen neerge
schoten. tet werkelijke aantal zal
evenwel niet zijn te achterhalen,
want veel slachtoffers worden in
Oost-Duitsland begraven.
De wereld houdt de adem in
Alle groten der aarde pogen de
Oostduitsers op andere gedachten
te brengen. Ze falen, de president
van de Verenigde Staten, John F.
Kennedy stuurt generaal Lucius D.
Clay als zijn persoonlijke verte
genwoordiger naar Berlijn. Gene
raal Charles de Gaulle, de Franse
president, verklaart dat de weste
lijke machthebbers „desnoods met
geweld" hun posities in Berlijn
moeten verdedigen. Als de muur
op 20 november 1961 honderd da
gen bestaat, grendelen eenheden
van het volksleger de Brandenbur
ger Tor door een 2.60 meter hoge
en 1.35 meter brede massieve be-
tonmuur af.
Zestigduizend jongeren proteste
ren in een fakkeloptocht door het
westelijke deel van de stad tegen
Ulbrichts „Schandmauer". Aan de
andere kant van de muur wagen
verscheidene Oostberlijners zich
de straat op en verzamelen zich bij
de sectorgrens om tegen alle maat
regelen te protesteren. Politie en
manschappen van de „Arbeiders
militie" maken echter een eind
aan de demonstratie.
Oost-Berlijn is intussen een ver
zegelde stad. Bouwkranen rijden
af en aan en vullen elk gat dat
nog een ontsnappingsmogelijkheid
biedt. Protest op protest wordt in
Oost-Berlijn ontvangen. Ze worden
allemaal van de hand gewezen
ren slijten hun levensavond in alle
berusting.
Berlijn is ongezond. Van de
17.000 industrieën en bedrijven die
zij in 1938 telde, zijn nog amper
3000 over. Het mankeert voorts
aan vaklui, sinds door het bouwen
van de muur 60.000 werknemers
van hun werkgevers in het westen
afgesneden zijn.
Topmensen uit het bedrijfsleven
voelen er niets meer voor naar
Berlijn te gaan. Dat is een soort
graadmeter voor de economische
vitaliteit van welke stad dan ook.
Dc jeugd zet nu grote vraagtekens
achter de „frontstad-mythe". De
studenten gaan de straat op om te
protesteren tegen de anti-commu
nistische houding van de gevestig
de orde.
Berlijn vandaag, tien jaren na
het bouwen van de „muur der
schande", die intussen 138 doden
heeft geëist, zij is niet meer, want
de stad, die niet meer hoofdstad
mag zijn, dreigt te verstikken in
het vacüm tussen oost en west.
Berlijn is ziek met haar wankele
economie. Berlijn is vergrijsd. Jon
ge mensen trekken weg oude-
En nog altijd staat er de muur:
een toeristische attractie inmiddels.
Per dag komen 2.000 toeristen kij
ken naar „hoe het was". Ze laten
zich in bussen rondrijden om Ber
lijn, de gespleten stad te bezichti
gen. Maar vooral: de muur. Met
stoeltjes en trappetjes wordt er
over de muur gekeken naar dat
andere Duitsland, dat met de let
ters DDR wordt aangeduid.
De toeristen verbazen zich. Oost-
Duitsland heeft zich hersteld. Er is
niet zo veel verschil meer tussen
de Westberlijnse Kurfürstendam
en de even protserige Oostberlijn-
se Alexander Platz.
De DDR werd het tweede econo
misch sterkste land in Europa en
staat als zevende op de wereld
ranglijst. Op het sportveld, in de
speelhallen of in het water is me
nig DDR-sportman/vrouw zijn/haar
tegenstander uit het westen en uit
de Verenigde Staten te snel af.
Zowel in Oost- als in West-Ber-
lijn hebben de mensen met die
muur leren leven. De DDR is er,
liet is een gegeven, Walter Ul
bricht is er niet meer, althans niet
als regeringschef. Oost-Duitsland
veranderde maar de muur is er
altijd nog.
ROME (KNP) Op 80-jarige
leeftijd is in Rome overleden kardi
naal Federico Callori di Vignale.
Kardinaal Callori di Vignale heeft
vooral bekendheid gekregen als huis
meester van Joannes XXIII. Paus
Paulus benoemde hem in 1968 tot
kardinaal. Door het overlijden van
kardinaal Callori di Vignale telt het
college van kardinalen nu 121 leden,
waaronder 36 Italianen.
DEN HAAG (ANP) Radio Vero
nica en Radio Nordsee zullen op vrij
dag 20 augustus opnieuw de degens
kruisen. Voor het gerechtshof in Den
Haag wordt dan in hoger beroep het
kort geding behandeld, dat Veronica
heeft aangespannen.
In dit geding, dat in maart voor de
president van de Rotterdamse recht
bank diende, eiste Veronica dat de
eigenaren van het zendschip Mebo II
dit schip de haven van Rotterdam
zouden binnenbrengen.
Als streefdatum voor het proces
over de aanslag, die op 15 mei op de
Mebo II gepleegd werd, is intussen
7 september genoteerd.
PORTO RICO (AP) Twee voor
aanstaande leden van de orde van de
Dominicanen in Nederland zijn in
Porto Rico aangekomen om een on
derzoek in te stellen naar het ontslag
van negen priesters in parochies op
het eiland.
Pater Frans van Waesberg, de pro
vinciale overste van de Dominicanen
in Nederland en pater Martin Vijver
berg, zullen ontmoetingen hebben
met de bisschoppen van Porto Rico
en met priesters, waarop het conflict
betrekking heeft.
De priesters zijn uit hun parochies
ontslagen op last van de waarnemen
de provinciale overste, de Nederlan
der, pater Thomas Willems. Deze
nam de maatregel op verzoek van de
beide bisschoppen die in het conflict
zijn betrokken.
Geen van beide bisschoppen heeft
openlijk zijn redenen bekend gemaakt
voor het verzoek om het ontslag van
de priesters.
De priesters zeggen dat het con
flict een „ideologisch meningsver
schil" is. Een van de priesters, pater
Alfonso Danman, heeft gezegd dat
„wij links vertegenwoordigen, ter
wijl de kerk op een gevaarlijke ma
nier naar rechts gaat".
BERLIJN (DPA) De ambassa
deurs van de grote vier hebben giste
ren tegen het einde van de middag
hun 27ste gesprek over de kwestie-
Berlijn beëindigd. Het gesprek heeft
bijna negen uur geduurd.
Besloten is het gesprek vanmorgen
om half tien voort te zetten. Uit het
feit, dat de ambassadeurs op zo'n
korte termijn weer bijeen komen,
leiden waarnemers af dat men in
„een beslissend stadium" is gekomen.
(ADVERTENTIE)
3/4 pot
normale prijst"
1/4 blikje GEISHA
boordevol stukjes
normale prijs-65"
DAT IS PAS KWALITEIT
300 gramsblik
in eigen jus
magnumfles(l,6 Itr.)
BON VIVANT
rood of wit
ZO FIJN ZIET U ZE ZELDENj
literblik extra kleine
normale prijs 133"
3 handige blikjes
UNOX
normale prijs J23"
blik GEISHA
dus zonder graat en vel1
VOOR DE ECHTE
WIJNDRINKER
normale prijs: 465"
pot smeuïge
normale prijs J25-
pakje DISKO
ideaal voor bakken
en braden
grote pot
normale prijs 48tP
beker rinse
inh.450 gram
normale prijs J&-
reuze pot (0,65 Itr)
heerlijk romig
normale prijs J45"
stuks
i BASTOGNE
DE ECHTE PAREIN
mooie sortering
van RED BAND
rijk gevuld net
250 gram
spuitbus LAVATb
normale prijs 195"
9rot« bus
ELEGANCE /U
bij ons BH
literflacon
geconcentr. af wasmiddel
groot blik
met molkron B
normale prijs 110" Jv
500 gram
500 gram
