hiaanreizigers moeten neerkomen in het hadley-apennijnengebied
Per jeep naar de bergen
GOEIE BAL
1.65
Naar de maan met de Apollo-15
Gerrit de Stotteraar
hoort 10 maanden eisen
Bemande vluchten gaan door
„VUILTJE GELEVERD"
binnenland
buitenland
BERGPIEKEN
TELEVISIE
MAANBEVINGEN
RUSSISCHE KOSMONAUT NIKOLAJEV:
>aSewe«fediePrf-es de stellages
Oppositie II
fiiiiiii
EE:
O 1
111
111
papier
oor uw pen
El Greco's ontdekt
HET VOORKOMEN
VAN ZELFMOORD
Op wachtgeld
AARDBEIEN
CONFITURE
van 1.72
tijdelijk voor
Donderdag 22 iuli 1971
AOjuli co.lOOuur node start, scheiding van hef
[moederschip en de,mgantai^er"Falcori"die
inaardemaan gaat Hel- moederschip blijft in
ilbaan rond de maan en zal daar
een kleine kunstmaan lanceren
•30juli landing op de maan.
•31 iuli ca.7uur maanwande-
Iing en autorit.
•1 aug. ca.7uur maanwande-
ling en autorit.
•2aug.ca.6uur maanwande-
linq en autorit. Start
vanaf de maan na een
verblijf van ca. 67uur
26juti- Moederschip'Endeavor'
en de maanlander "Falcon"
gekoppeld in taan naar maan
Moederschip trekt maanlander loc
Ontkoppeling moederschip-Betrap
AÓQf 2Fjdj2u.cn50Mp.nB dé stach
^p&Shiwslooh richting maan.
heid wordt ca.3SOOO km
Desnel-
p.a
7 aua Remparachutes
gaan open
r _n, landing in
i ca. 295uurnadestartopCapeKennedy
De verhoudingen in de tekening zijn niet op schaal
(Van een onzer redacteuren)
De Apollo-15, die (als alles
meezit) maandag 26 juli om 14.34
uur, onze tijd op Cape Kennedy
van start zal gaan, zal met 48.806
kilogram het zwaarste ruimte
schip zijn dat tot nu toe door de
Amerikanen of Russen gelan
ceerd werd. Enerzijds is dit een
gevolg van het feit dat voor het
eerst in het maanproject van de
NASA het Apollo-moederschip is
omgetoverd in een waarlijk in
drukwekkende wetenschappelij
ke waarnemingspost. Anderzijds
zit een groot deel van de ge
wichtsvermeerdering in het
maanlandingsvaartuig, dat met
een vergrote brandstof-, zuur
stof- en watercapaciteit vele
voordelen biedt boven vorige toe-
stellenvan dit type.
Daardoor n.l. heeft men de staan-
tijd op het maanoppervlak kunnen
uitbreiden van 37 uur eerst tot nu
maximaal 78 uur. De nuttige lading
kon drastisch worden verhoogd, ja
zelfs verdubbeld, met als eerste re
sultaat de mogelijkheid de astronau
ten een vervoermiddel mee te geven
in de vorm van een door batterijen
aangedreven open auto.
De ruimtepakken en de uitrus
tingsstukken van de astronauten zijn
danig vernieuwd, waardoor het mo
gelijk is geworden de maanexeursies
nu 7 uur te laten duren, tegen
vroeger maximaal 5 uur. De Apollo-
15 zal met een reisduur van 12
dagen en 7 uur de langste maanex-
peditie tot nu toe worden. Het ver
blijf van ruim 67 uur op het maan
oppervlak zal ook een record bete
kenen en datzelfde geldt voor de
maar liefst drie excursies die Scott.
en Irwin gaan ondernemen en die
respectievelijk tweemaal 7 en een
maal 6 uur in beslag gaan nemen.
Terwijl Al Worden eenzaam met
het moederschip „Endeavor" in een
maanbaan achterblijft, zullen Scott
en Irwin vrijdagavond omstreeks
23.15 uur, Nederlandse tijd, met het
landingsvaartuig „Falcon" moeten
neerstrijken op een hooggelegen pla
teau in de uitlopers van het Apen-
nijnen-igebergte, 750 kilometer ten
noorden van de maanevenaar. De
landingsplaats ligt op 26 graden 05
noorderbreedte en 3 graden 39,5 oos
terlengte in het z.g. Hadley-Apen-
nijnengebied. De naam Hadley is
afkomstig van de Hadley-ril, een
ruim 100 kilometer lange, 800 meter
brede en op sommige plaatsen 400
meter diepe scheur, die zich als de
drooggevallen bedding van een eens
wilde rivier door de maanbodem
slingert. De ril heeft inderdaad veel
weg van een rivierbedding, maar
geleerden zijn ervan overtuigd dat
er nooit water door heeft gestroomd.
Wel houden ze het voor mogelijk
dat de geul werd gevormd door
lavastromen. Scott en Irwin zullen
op nog geen twee kilometer van dit
ravijn landen, na een naderingsma
noeuvre die hen over de Apennijnen
heen brengt, over bergpieken die
met 9.800 meter hoger zijn dan onze
eigen Mount Everest.
Het landingsgebied wordt geken
merkt door een grote verscheiden
heid in bodemafzettingen. Het ligt
bijvoorbeeld aan de oostelijke rand
van de Regenzee. een reeds lang
opgevuld, 1.100 ki ometer breed gat,
dat ruim 4 miljard jaar geleden in
de maanbodem geslagen werd door
een neerstortende meteoor. Aan de
voet van de Apennijnen moeten la
gen te vinden zijn die door grond
verschuivingen langs de hellingen
naar beneden zijn gekomen. Voorts
wordt het gebied gekenmerkt door
talloze secundaire kraters. Dit zijn
gaten in de maanbodem die ge
vormd werden door rondvliegend
puin, dat op zijn beurt weer afkom
stig was van de vorming van een
veel grotere inslagkrater, Autolycus,
die ruim 160 kilometer meer naar
het noordwesten ligt. En tot slot ligt
de landingsplaats vlak bij de plek
die men de naam Noord-Complex
heeft gegeven. Dit zijn een aanbal
kratertjes en oneffenheden in de
maanbodem, die men toeschrijft aan
vulkanische processen
Anderhalf uur na de landing van
de „Falcon" zal voor de eerste maal
een luik worden geopend. Dit zal
het drkluik zijn. Het is de bedoeling
dat David Scott daardoor zijn hoofd
naar buiten zal stol m om. als van
uit een soort kraaienest, de vlucht-
leiding op aarde een gedetailleerde
beschrijving te geven van het ge
bied waarin hij en Irwin zijn ge
land. Pas na een lange rustperiode
zal zaterdag omstreeks half drie 's
middags begonnen worden aan de
eerste excursie, die 7 uur in beslag
zal nemen. Een van de eerste werk
zaamheden zal daarbij zijn het rij
klaar maken van de maanjeep. die
in opgevouwen toestand in een van
de vraohtruimen van de „Falcon" is
meegevoerd. Leeg weegt de wagen
slechts 210 kilogram, hetgeen niet
wegneemt dat het ding een lading
van 475 kilogram kan vervoeren.
Tot die lading behoren natuurlijk de
in ruimtepak gestoken astronauten,
alsmede wetenschappelijke appara
tuur, geologisch gereedschap, came
ra's enz.
De maanjeep kan over een vlak
terrein een topsnelheid van 13 kilo
meter per uur halen, hoewel de drie
vastgestelde excursies alle gepland
zijn op een gemiddelde snelheid van
8 kilometer per uur
Behalve aan een rit van ruim
twee uur, die de astronauten naar
een bocht in de Hadley-ril en de
uitlopers van de Apennijnen moet
voeren, zal de eerste excursie ge
bruikt worden voor het opstellen
van een wetenschappelijke waarne
mingspost. Een soortgelijk complex
werd ook op de maan achtergelaten
door de expedities van de Apollo-12
en -14. Van beide ontvangt men op
aarde nog steeds een continue
stroom van gegevens. Onder meer
zullen weer een seismograaf, een
instrument voor het meten van het
magnetische veld van de maan, een
atmosfeer- en zonnewindmeter en
David Scot, James Irwin en Alfred Worden hebben hun meer dan een
jaar geleden begonnen trainingsprogramma voltooid. Ze zijn klaar voor
de grote sprong, misschien wel de grootste van hun leven, de maanex-
peditie van de Apollo-15.
Amerikaanse geleerden beweren dat dit de grootste wetenschappelijke
expeditie gaat worden, die ooit door de mens op touw is gezet. Maar
zelfs zonder die toevoeging zal de vlucht van de Apollo-15 al indruk
wekkend genoeg zijn. Want deze ene retourvlucht aarde-maan zal qua
inhoud en te verwachten resultaten de drie vorige bemande maanlan
dingen van de Amerikanen tesamen zonder enige twijfel overtreffen.
In twee artikelen schrijft een onzer redacteuren over de bijzonderheden
en de gevaren van de komende Apollo-vlucht.
een stofdeteotor worden opgesteld.
Daarnaast zal Scott met een elektri
sche boor twee gaten in de maanbo
dem maken, elk drie meter diep. In
die gaten zullen thermometers ge
plaatst worden, teneinde de geleer
den een beeld te geven van de
warmte-uitwisselingsprocessen, die
plaatsvinden tussen het binnenste
van de maan en de oppervlakte-
laag.
De tweede maanexcursie, die zon
dag omstreeks 11.45 uur zal begin
nen, zal qua afgelegde afstand ver
uit de langste worden en ook weer 7
uur gaan duren. Praktisch de gehele
trip zullen de astronauten besteden
aan het doen van geologisch onder
zoek tegen de nog betrekkelijk
vlakke hellingen in de uitlopers van
de Apennijnen. Het verste punt van
die excursie zal ze tot op 7,5 kilo
meter van de landingsplaats bren
gen, terwijl een totale afstand van
circa 16 kilometer zal worden afge
legd.
De derde excursie, 6 uur lang. die
maandag 2 augustus moet plaatsvin
den, zal besteed worden aan een
fotografisch onderzoek van de Had
ley-ril, terwijl voorts een bezoek
gebracht zal worden aan het Noord-
Complex.
Alles bij elkaar zullen Scott en
Irwin zicih dus 20 uur lang over het
maanoppervlak voortbewegen en
een totale afstand van ongeveer 37
kilometer afleggen. Verwacht wordt
dat ze circa 110 kilogram maanste
nen en gruis zullen verzamelen en
dat ze met honderden waardevolle
foto's en vele meters film naar huis
zullen terugkeren
Uiteraard zullen al hun activitei
ten weer te bezien zijn via het
televisiescherm. Maar ditmaal niet
in een doorlopende uitzending. De
televisiecamera zal nj. gemonteerd
worden op de maanjeep en kan
alleen in werking worden gesteld
wanneer deze stilstaat en een speci
ale antenne op de aarde gericht
wordt. Een voordeed daarvan is na
tuurlijk wel dat we voortdurend van
vrij diohitbij getuige kunnen zijn
van de activiteiten van de astronau
ten. Bij vorige vluchten ontaardde
de tv-uitzendingen van de maan
meestal in een beeld van hetzelfde,
saaie maanlandschap," met astronau
ten die spoedig uit dat beeld ver
dwenen. Ditmaal zal de camera bo
vendien op afstand bediend kunnen
worden vanuit het vluchtleidings-
centruim in Houston.
Een primeur zal tevens zijn dat
we voor het eerst van de start van
de maan, maandag 2 augustus 18.12
uur. getuige zullen kunnen zijn. Bij
vorige expedities was de tv-camera
voor de stroomlevering afhankelijk
van het landingsvaartuig. Zodra dit
vertrok, was het dius ook meteen
afgelopen met de beelden. Nu de
camera echter aangesloten is op de
batterijen van de maanjeep en deze
op een 100-tal meters van de lan
dingsplaats „voor eeuwig zal worden
geparkeerd", zal de start van de
maan wel te zien zijn, evenals de
chaos die daarvan vermoedelijk het
gevolg zal zijn. Tevens hopen de
geleerden dat de batterijen van de
jeep genoeg elektriciteit zullen blij
ven leveren om op 6 augustus met
de camera een zonsverduistering
waar te nemen. Op die dag gaat de
zon vanaf de maan gezien n.l. enige
tijd geheel schuild achter de aarde.
Andere belangrijke experimenten
zullen plaatsvinden vanuit het om
de maan cirkelende moederschip
„Endeavor". Voorts zal donderdag
de derde trap van de lanceerraket
van de Apollo-15 op de maan te
pletter moeten slaan, teneinde een
kunstmatige maanbeving te creëren.
Dit experiment moet bijdragen tot
het onderzoek dat zich concentreert
rond de vraag hoe het binnenste van
de maan is samengesteld. De beving
zal geregistreerd worden door de
seismografen die indertijd op de
maan wei-den achtergelaten als on
derdeel van de waarnemingsstations
van de Apollo-12 en -14.
Een tweede kunstmatige inslag
krater zal op 3 augustus worden
gevormd door het neerstortende lan
dingsvaartuig „Falcon", nadat Scott
en Irwin eerst weer in het moeder
schip zijn overgestapt. Dit toestel
moet neerklappen, ongeveer 100 ki
lometer ten westen van de oorspron
kelijke landingsplaats. De daarmee
gecreëerde maanbeving zal overi
gens alleen voelbaar zijn voor de
seismograaf van de Apollo-15. Die
van de Apollo-12 en -14 staan n.l. te
ver weg om de relatief niet al te
grote klap te kunnen registreren.
De Apollo-15 zal pas woensdag 4
augustus om 22.18 uur aan de terug
reis naar de aarde beginnen en in
de Stille Oceaan terugkeren op za
terdag 7 augustus, na een reis van
dagen. 7 uur en 12 miutn
el2Den
12 dagen, 7 uur en 12 minuten. De
langste maanvlucht tot nu toe was
die van de Apollo-12. die ruim 10
dagen duurde.
10 korting op roei- FD I
boten ter introductie voor "-
kantiegangers en vissers. Al
leen 10% bij Govers recrel»
Rooseveltlaan Tel. 33910.
Zoom.
Huisdieren
Kennel van Ryanshoine het I
te koop zilvergrijs toy reu jt
van 22 cm hoog 7 I
Harlekijn toy reutje 24 cm i
hoog, 9 mnd oud BeI^e,lna.
prima stamboom en inen I
bewijs. Tevens zwarte en,,L
cot dwergpoedeltjes 1
Koevoets Duivenstraat
Willebrord, tel. 01653-3071-
T.k.a. witte, grijze "Jta*
dwergpoedeltjes. ch0®kiM8-
boxers, goudspaniels, Pe -
jes, pinchertjes en
huishondjes. De Diere
Burgerhoutsestraat
sendaal.
(Van onze redactie buitenland)
GENEVF. Ondanks het ongeluk met de Sojoez-11 zal de Sovjet-Unie door
jaag met bemande ruimtevaart. Dit heeft de Sovjetrussische ruimtevaarder
Andrian Nikolajev in Genève op een persconferentie gezegd. „Voor het welzijn
van de mensheid zullen er kosmonauten de ruimte in blijven gaan", zei hij.
Nikolajev maakte onderscheid tussen „het nabije" en het „verre heelal". Het
laatste, waaronder hij ook de maan rekent, blijft voorlopig voorbehouden aan
automatische stations. „Maar naarmate het ruimteonderzoek vordert kan men
bemande vluchten naar andere planeten verwachten". Een retourtje Mars
aou dan vijf jaar gaan duren „en daarom zijn wij van plan de bemanning uit
aowel mannen als vrouwen te laten bestaan".
Wat het ongeluk met de Sojoez-11 betreft zei Nikolajev dat de commissie
van onderzoek nog bezig is met het vaststellen wat de oorzaak is geweest van
1"t wegvallen van de luchtdruk.
Landbouw
Te koup kaïnocni'D 3
weken Mestkuikens «„mei-
weken G A Prinze,
straal 22. Made Tei
2543
Diversen
Jubïleumschieting vr*'lda|and.
juli, café „Netty", 1
Koewacht. Begin 3 ua_-
23 F
Grote schieting vrijdag 'f.
ter gelegenheid yaïl van A
jarig schuttersjubileui
de Coninek bij K. v 5 I
't Zand, Koewacht.
uur. I
- do"
Grote vakantlesrblet'ng
derdag 22 juli R- de
Hulst begin 3 uur.
Kleuren- en brt''
vrijdag 23 juli op 2 w'PPg
J. Vernimmen, Rapen
gin 3 uur. Het Bestuur. -
Vakantieschietine op pij»
vrijdag 23 juli. bij P ian
Hengstdijk Begin 3 uur
Huwelijke"
Eenvoudige knappe *"£t'ken'
jaar, bezit woning. 2 dJge d>'
nismaking met eenv° gemiPe
me, verpleegster WJJÏÏSujK. I
moeder, bedoeling nu gr)evefl
Brieven met foto o ®1'
onder no. RK 9403 R
Jongeman, 24 allre:n v0ud'5
kennismaking me no-
meisje. Brieven ondei
018538 C.
AMSTERDAM (ANP) De of
ficier van justitie bij de rechtbank
m Amsterdam heeft gistermiddag
hen maanden gevangenisstraf met
attrek van het voorarrest geëist te-
Scn de 51-jarige Amsterdamse ex-
cliauffeur Gerard B„ beter bekend
«is de in de jaren vijftig beruchte
Stottera V°°raI uitbreker Gerrit de
B. wordt ervan verdacht eind april
"^eer 1000 pornografische en an-
wre films te hebben gestolen bij
ven Amsterdams filmbedrijf,
Amsterdamse rechercheurs hiel
en Gerrit reeds geruime tijd in het
da» f. hem. °P koningirane-
clr"pritn •)lar uit een Pancl aan
lenP™sengraCht vijf postzakken ha-
S nAar later bleek' govuW wa
ren met films.
Das 8 J^Si35 Jaar op het criminele
ünB ï¥?n,de B- vertelde ter zit-
telffonuL a voor de inbraak
derd om '?mand was bena-
■•N'ieta^„- ^,usi® °P te knappen:
Hü crimineels, iets riskants".
had te hehhfn3^ "!et de go-
bedrijf de.kelder van het
de fi ms „„f ,emge dagen later
Hem U moeten weghalen.
en' dle hij moest leegha
len. Volgens B. was de onbekende
man een tussenpersoon tussen hem
en de eigenaar van het bedrijf.
De officier noemde het een origi
neel verhaal, maar was zeer ver
baasd, dat een beroepsinbreker van
dergelijk niveau zo'n naïviteit ver
onderstelt bij de rechtbank, dat de
ze zijn verhaal zou geloven.
De raadsman van verdachte zag
vele twijfels: het bedrijf wilde de
films lozen, omdat mogelijk een in
val van de politie werd verwacht
i.v.m. pornografische films, of dat
cle voor 50.000 gulden tegen diefstal
verzekerde inventaris nog iets zou
kunnen opleveren. Volgens B. werd
hem een „vuiltje geleverd".
De rechtbank doet vrijdag 30 juli
uitspraak.
Hinderlijke vragen zijn lastige
vragen.
Het is dan ook schandalig dat de
rode oppositie de brutaliteit durft op
te brengen het op te nemen voor 'n
stelletje Turkse en Marokkaanse
gastarbeiders. Die landverhuizers
moesten dankbaar zijn dat zij hier in
het licht van onze CULTUUR en BE
SCHAVING mogen vertoeven.
Wat was alles toch beter geregeld
toen alleen de heersende klasse het
voor het zeggen had in onze lands
regering.
Men hoefde toen geen tekst en uit
leg te geven aan het onbetamelijk
grauw, laat staan dat men antwoord
moest geven op hun VRAGEN.
Wat de vragen van Relus ter Beek
betreft: die man heeft waarschijnlijk
nog nooit gehoord dat wat vergund
is aan de goden nog lang niet is toe
gestaan aan de runderen.
BA VEL. J. BLIEK.
Brieven voor deze rubriek moeten met vol
ledige naam en adres worden ondertekend. Bij
publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts
bij hoge uitzondering zal van deze regel wor
den afgeweken. Naam en adres zijn dan bij
de redactie bekend. Publicatie van brieven
(verkort of onverkort) betekent niet dat de
redactie het in alle gevallen eens is met in
houd, c.q. strekking.
In Ruurlo staan de driejaarlijkse
Karl May-openluchtspelen weer te
gebeuren. Aan de vooravond verga
derde de gemeenteraad helemaal „in
stijl'', als indianen.
Na de vergadering van opper
hoofd, medicijnman en stamhoofden
werd de strijdbijl begraven om zich
aan de biljarttafel sportief te me
ten.
(Advertentie)
LISSABON (AFP) In een kerk
in Estremoz, honderdzeventig km van
Lissabon, zijn twee schilderijen van
El Greco gevonden. De schilderijen
zijn ontdekt door arbeiders, die in
de kerk aan het werk waren. Het
ene doek stelt de tenhemelopneming
van Maria voor en op het andere is
de kroning van Maria afgebeeld.
Volgens experts, die de schilderijen
bestudeerd hebben, is er geen enkele
twijfel over de authenticiteit.
DE CORRESPONDENT van het
Amerikaanse blad Chicago Tribune
is in Moskou gearresteerd toen hij
op straat een gesprek met een jood
se Rus aanknoopte. Ook deze werd
door rechercheurs meegenomen. Na
een korte ondervraging op een poli
tiebureau werd de Amerikaan vrij
gelaten. Hem werd geadviseerd de
Rus niet meer te ontmoeten. Hij is
een misdadiger, zeiden de politie
functionarissen. Of de man eveneens
is vrijgelaten was de journalist niet
bekend.
LONDEN (AFP) Negentig pet
van de zelfmoorden zouden voorko
men kunnen worden, wanneer art
sen blijk zouden geven van wat
meer psychologisch inzicht. Dit staat
in het jaarrapport van de Britse
commissie voor medisch onderzoek,
die zich met het oog op het indruk
wekkend toenemend aantal zelf
moorden over dit vraagstuk gebogen
heeft.
Bij de vrouwen is het geregi
streerde aantal zelfmoorden gemid
deld 2,2 per 1.000. Bij de mannen is
dit cijfer 1,75 op de 1.000. Maar
vooral bij jongelui neemt de neiging
tot zelfmoord onrusbarend toe, zo
zegt het rapport. Het belangrijkste
vraagstuk is dat van het ontdekken
van de neiging tot zelfmoord. De
psychiatrische statistieken duiden
aan, dat het grootste deel van dege
nen die tot het uiterste gingen, in de
week voor hun poging een arts heb
ben geraadpleegd.
nieuwe
„Oud-ministers kunnen best rond
komen", zo schrijft uw parlementai
re redacteur in dit blad van 10 juli
jj. Hiermede tracht deze redacteur
enkele Nederlanders „gerust te stel
len" omdat deze bezorgd zijn over
de toekomst van de afgetreden mi
nisters die gewend zijn een toelage
te hebben van ongeveer f 110.000,-
per jaar. Gelukkig weet de redactie
dat er voor hen een regeling be
staat: Zij gaan gewoon in wachtgeld
over en krijgen dan gemiddeld voor
5 jaar een slordige 70.000 per jaar.
Aangenomen dat die prachtige re
geling niet van vandaag of gisteren
is doch reeds eerder van toepassing
was, zou het leuk zijn te weten
hoeveel er per jaar uitgekeerd moet
worden, meegerekend de heren die
al eerder met wachtgeld tevreden
moesten zijn. Nu het nieuwe kabinet
het voornemen koestert om tot een
betere verdeling in het algemeen te
komen, maak ik mij toch wel zorgen
over de ministers van de toekomst.
Tenslotte is een minister ook maar
een „mens", zo verklaarde minister
Biesheuvel toen hij zed het woord
„excellentie" niet meer te willen
gebruiken. De ministerssalarissen
zullen nu ook weil aangepast wor
den, maar ik vrees dat ze het met f
180,- per week toch niet kunnen
redden.
ST. JANSTEEN S. VAN VLIET
