THEOLOOG LESCRAUWAET OVER DE „GRONDWET" VAN DE KERK.
Zeldzaam
1.
I f 4.560.-
t
(F
SR ZN.
45.
64
)OSTVOGELS
5.
03
,,'T WESTEN"
A.
55
IF DICTUS
01652 3127
BEDRIJF
g 3.
Pos f Lescrauwaet (48), Amsterdammer van geboorte doceerde na het behalen van zijn dotoraat dogmatiek aan de
i nische opleiding van zijn congregatie, die Missionarissen van het H. Hart in Stein (L). Sinds 1967 is hij hoogleraar In de
lUieoiog de theoiogische faculteit van de Katholieke Hogeschool In Tilburg
W™ het pastoraal concilie was hij voorzitter van de Concllleraad. In mei 1969 werd hij door de paus benoemd tot lid van de
Tijdensi k |heoiogencommlssie, die op verzoek van de bisschoppensynode 1967 in het leven werd geroepen. Prof Lescrauwaet
Internat subcommissie van het secretariaat voor de eenheid voor de betrekkingen met de hervormde kerken, lid van
iS "mmissie Rome-Utrecht (Oud-katholieken), lid van de commisssie voor de intercommunie van de Raad van Kerken In Nederland
de rdvan de door het pastoraal concilie ingestelde commissie die de vraag van "de vrouw in het ambt' bestudeert.
ee ie kunt niet vereenzelving van de gelovi-
T ge kerkbeleving met de ge- door
zeggen d dachtenwereld van de mo- jam HOOYMAN
commissie als zo- derne staatkunde. Het Twee-
danig er aan te de Vatikaans Concilie heeft
dat
pas is gekomen ons meen ik, geleerd^ dat ook de kerkopvatting van
bil de totstand- de kerk een andersoortige vaticanum II in de grondwet
Lnn.jnp vajn het ontwerp saamhorigheid inhoudt dan is overgenomen. Bovendien
toming van net oniweip de moderne staat. vervol- VQ=r grondwet za-
fcor een grondwet van de gens heb ik toen opgemerkt ken vereist d« misschien
kerk. hoewel wij uitdruk- dat, als we gedetailleerd niet woordelijk door Vatica-
iliik gevraagd hebben om Saan spreken over de struc- num jj te berde zjjn ge_
iaarin betrokken te wor- n"at anTers kunnen'doei dan bracht maar die toch wel
J~~„ met snaers Kunnen aoen aan degeiljk van belang zijn. n
fen in overleg met de andere GreondJwet van de kerk kan
kerken. Ene bezwaar vanuit niet gelukkig tot stand ko.
het woord is in zijn oecumenisch gezichtspunt men^ z0 wordt als vijfde punt
waliteit van lid van de inter- dus. de brjef betoogd, als ze
Rationale theologencommis- niet van harte aanvaard
ïissie prof. dr. Jos Les- Maar de commissie as wordj door de meerderheid
Ekuwaet (48) m.s.c., hoog- zodanig heeft de ont- jn dg gemeenschap. En dit
.eraar in de dogmatiek aan werp - grondwet nooit laatste is weer niet mogelijk
Je theologische faculteit van besprokenais ze n;et t0t stand komt in
Be Katholieke Hogeschool m Porf. L.„Nee, hoewel j wereidwjjde samenwerking.
Iflburg. Genoemde interna- uitdrukkelijk heeft gevraagd Efi tens|otte 'WOrdt in de
Fionale theologencommissie om daartoe in de gelegenheid brief opgemerkti dat de a£.
fie dertig leden telt, werd te worden gesteld. Onze com- zonderlijke leden van de
kwee jaar geleden door de missie vergadert eenmaal comm;ssie weliswaar hun op-
laus. op aandringen van de per jaar. Toen wij vorig jaar merkingen schriftelijk heh-
Isschoppensynode 1967, in- oktober m Rome m vergade- ben kunnen indjerieni maar
besteld om de inzichten van ring bijeen waren, hebben da(. efm dermate belangrijke
Ie theologen over de hele wij aan de voorzitter kardl- zaak ker egn gemeen.
fcreld naast die van de „Ro- naai Seper van de congrega- schappelijke bespreking in
neinse school stem te ge- tie voor de Geloofsleerhij de commissie waard is".
n bij de Congregatie voor leidt persoonlijk al onze ver-
Geloofsleer. In de ont- gaderingen! gevraagd om w#t .g de reactie geweest
Jaansgeschiedenis van de samen over die ontwerp - van kardinaai Seper op deze
nstreden ontwerp - grond- grondwet te spreken. Op dat brie£,
Ret van de kerk wordt deze verzoek is toen niet gerea-
Internationale theologencom- geerd. Prof. L.,,De brief is eind
jissie genoemd als een van oktober naar kardinaal Se-
instanties die aan de Ons medelid Karl Rahner, per gegaan. Maandenlang
_g van het ontwerp heb- die op dat moment in de wan- hebben we niets gehoord. Tot-
jên gestaan. Zoals bekend delgangen van de bijeen- dat we op 29 april jongstle-
6>ben de bisschoppen in komst al zijn bezorgdheid te den een briefje van de kar-
pebruari van dit jaar per- kennen gaf, dat de curie in
ponli.ik de tekst van dit ont- Rome deze grondwet er in
lerp thuis gestuurd gekre- snel tempo doorheen wilde
ben met het verzoek om jagen, heeft kort na de bij-
fechriftelijk vóór september eenkomst, toen de leden al
in oordeel kenbaar te ma- weer thuis waren, een brief
m aan de Romeinse in- aan kardinaal Seper ontwor-
jtantn s. Enkele weken gele- pen waarin nogmaals met
hebben 222 theologen in even zoveel woorden is ge-
Europa in een gezamenlijke vraagd dat de theologische
rerklaring geprotesteerd te- commissie als zodanig zich
ben deze ontwerp - grondwet, met deze belangrijke zaak
Be zgn. „lex fundamentalis", zou bezighouden. Rahner
Ie volgens hun oordeel de heeft in die brief aangeboden
■oor-conciliaire juridische, om zelf een speciale verga-
absolutistische en triomfalis- dering van de commissie te
ïsche kerkopvatting op- organiseren. De leden heb-
pieuw introduceert en legali- ben deze ontwerp-brief alle-
't, onvoldoende bijbels in maal thuis gekregen voor ad-
jefundeerd en een abstakel hesiebetuiging. Ik heb die
blijken in de toenadering brief ook getekend".
far. de kerken tot elkaar. De
Zijn in die brief aan
kardinaal Seper niet
ook reeds bezwaren te-
de inhoud
dinaal kregen, waarin hij
meedeelt, dat de voorzitter
van de commissie voor de
herziening van het kerkelijk
wetboek van mening is, dat
raadpleging van de interna
tionale theologencommissie
in het huidige stadium niet
nodig is. Typisch Romeins
wordt daar dan lakoniek aan
toegevoegd dat de verbeterde
tekst van het ontwerp inmid
dels aan de bisschoppen is
toegezonden. Dat klopt: de
bisschoppen hadden de tekst
inmiddels in februari al thuis
gekregen. U ziet, de interna
tionale theologencommissie
is er als zodanig niet aan te
pas gekomen hoewel wij uit
drukkelijk gevraagd hebben
om ingeschakeld te worden.
Karl Rahner had het wel
goed gezien toen hij ons
waarschuwde, dat men deze
grondwet in snel tempo er
doorheen wilde jagen. Nu
hebben wij begin juni een
uitnodiging gekregen voor on
ze vergadering in septemner
in Rome. Daarin staat, dat
op die vergadering ook ge
sproken kan worden over an
dere zaken dan de uitdrukke
lijk geagendeerde, o.a. „over
de moeilijkheden rond de
grondwet". Maar of er dan
voor ons nog wat aan te doen
is, ik betwijfel het".
Zal de paus deze
grondwet nog vóór de
bisschoppensynode af
kondigen zoals sommi-
222 hebben ook geprotesteerd
Jtegen de door Rome gevolgde
Ésrocedure, die nauwelijks of
pelemaal geen ruimte laat
>at voor het op gang komen
Van een brede meningsvor-
gen de innoud van
het ontwerp naar vo
ren gebracht?
Prijzen af BOffl
ling in de kerk, welke on- prof. L.„Ik geef u de
■ntbeerlijk is voor een zo be- hoofdpunten van deze brief,
.angrijke zaak als grondwet. Karl Rahner betoogt aller
eerst, dat een grondwet voor
Is de internationale de kerk niet een louter juri-
theologencommissie dische zaak is, maar een
helemaal niet gekend zaak van geloofsbesef en met
in deze ontwerp - name van gelovig kerkbe-
grondwet? sef. Dit soort zaken hoort
'rof. L.„De leden van de niet thuis bij de Codexcom-
iternationale theologencom- missie, maar bij de theolo-
issie hebben dat ontwerp gencommissie. Hij wijst er
'oor een kerkelijke grondwet vervolgens op, dat deze ont-
wie indertijd precies op werp-grondwet straks naar
iet idee is gekomen van zo'n de synode van de bisschop-
irondwet is mij nog steeds pen gaat ter behandeling en
liet helemaal duidelijk! dat de bisschoppensynode nu
eind 1969 persoonlijk thuis juist om een internationale
ontvangen met het verzoek theologencommissie heeft
om hun bemerkingen binnen gevraagd om haar te helpen,
en maand schriftelijk in Ro- Een derde argument in de
0 te dienen. Zij hadden brief betreft het oecumenisch
dus zegge en schrijven aspect van de zaak. Karl
slechts een maand de tijd Rahner wijst er op dat deze
om zich te bezinnen op iets ontwerp-grondwet veel oecu-
zo belangrijks als een grond- menische kwestie: oproepl
wet, waarvan de tekst ui- die voor een goed deel van
teraard helemaal in het la- dogmatisch karakter zijn.
hjn vol staat met moeilij- Vandaar dat de theologen-
gjuridische begrippen, commissie niet alleen in de
gen vrezen? Of zal het
ontwerp eerst nog ter
sprake komen op de
bisschoppensynode?
Prof. L.„De grondwet staat
niet op de agenda voor de sy
node, Maar ik meen dat de
bisschoppen inmiddels het
recht hebben gekregen om
zelf agendapunten aan te
dragen en ik neem aan, dat
zij van dat recht gebruik zul
len maken om de grondwet
ter sprake te brengen. Ik
heb overigens het vermoe
den, dat de weerstand bij de
bisschoppen groter is dan
men in Rome vermoedt.
Het is griezelig, dat het ont
werp voor zo iets belangrijks
als een grondwet van de kerk
door een man of drie ge
maakt is. De kerncommissie
bestond uit kardinaal Felici
als voorzitter, een zekere Bi-
dagor ik ken hem niet
als secretaris en de Leuven
se jurist Onclin als relator.
Daaromheen was een kleine
kring van consultoren be
noemd, waartoe bekwame
personen als Colombo, Mörs-
dorf, Moeller en Bertrams
behoorden. Maar van de hele
sectie kerkrecht van de be
langrijke groep van „Conci-
lium"-theologen, 20 in getal,
heeft niemand zitting gehad
in de ontwerpcommissie voor
deze grondwet."
Hebt U de recente pro
testverklaring van de
222 theologen tegen de
ze ontwerp - grond
wet ondertekend? Bent
U het met name eens
met hun protest tegen
de procedure van de
schriftelijke raadple
ging en de korte tijd,
die hun is gegund om
zich een oordeel te vor
men?
Prof. L.„Ja, ik heb die pro
testverklaring ook getekend.
Het bezwaar tegen de proce
dure vind ik helemaal op zijn
plaats. Denkt U zich eens
even in:
Twee en een half duizend bis
schoppen over de hele we
reld, van wie de meesten
geen vaktheoloog zijn en van
wie er heel wat denk
maar aan de ontwikkelings
landen ook geen kring
van vaktheologen om zich
heen hebben, krijgen daar
zomaar een Latijns boekwerk
vol moeilijke juridische be
grippen op tafel. Of ze maar
even binnen zes maanden 'n
oordeel en concrete tekstwij
zigingen per persoonlijke
brief willen insturen. Een
spoed-concilie per post: het
is haast niet te geloven!"
De protesterende theologen
zeggen in hun verklaring dat
de ontwerpgrondwet onvol
doende bijbels gefundeerd is
en dat ,het evangelie van
Jezus Christus van dese
grondwet afhankelijk wordt
gemaakt in plaats van om
gekeerd'. Kunt u dat iets ver
duidelijken?
Prof. L.: „Dat zit hem hier
in, dat in deze grondwet de
kerk als instituut zó wordt
verbovennatuurlijkt dat ze in
de plaats van Christus treedt,
terwijl de wetgeving in de
kerk nu juist een teken is
van haar historiciteit en dus
dient om het voorbijgaande
karakter van de kerk als in
stituut aan te duiden. Na
tuurlijk wil God orde in de
kerk, maar die orde is niet
haar einddoelstelling.
Bovendien, Vaticanum 2
heeft de ordening in de kerk
bisschoppen, priesters
enz. toch duidelijk genoeg
aangegeven. Waarom moet
dat nu weer eens extra in
een grondwet worden vast
gelegd?"
Het bezwaar van de 222,
dat de grondwet „het sinds
de Middeleeuwen gebruike
lijke, maar door Vaticanum
2 ter discussie gestelde juri-
disme, absolutisme en triom
falisme grondwettelijk vast
legt", wordt door u gedeeld?
Prof. L.: „Het is misschien
wat erg sterk geformuleerd,
maar het is wel duidelijk en
ik ben het daar mee eens".
Kunt u enkele van de ande
re kerken noemen, bij wie
deze grondwet bijzonder
slecht zal aankomen?
Prof. L.: „Ik denk dat met
name voor de kerken van de
Oosterse Orthodoxie deze
grondwet moeilijk te verte
ren zal zijn. En vermoede
lijk zullen Lutheranen, Pres
byterianen en Anglikanen,
met wie het gesprek nu juist
zo goed op gang is gekomen,
evenmin erg enthousiast
zijn".
Een laatste vraag: heeft
de ontwerp-commissie naar
uw weten contact gehad met
het secretariaat voor de een
heid?
Prof. L.: „Ik heb geen
aanwijzing dat er samenwer
king tussen de ontwerpcom
missie en het secretariaat
voor de eenheid is geweest.
Ik vermoed, dat die samen
werking er helemaal niet is
geweest".
De anticonceptionele pil, ge
makshalve aangeduid ais ,d'c
pil', is en blijft een onder
werp van felle controverse.
Steeds opnieuw treden voor-
en tegenstanders van dit
voorbehoedmiddel voor het
voetlicht van de openbaar
heid om met ongekende fel
heid hun argumenten te ver
dedigen. Deze heftigheid kan
niet of nauwelijks worden
verklaard door de objfertieve
feiten; ze is het gevolg van
de emotionele spanningen
die worden opgeroepen door
dat de pil diep ingrijpt in het
gevoels- en gedragsleven van
de gebruikster, haar gezin en
de arts die de pil voor
schrijft. Bovendien is de fei
telijke kennis over het effect
van dfe pil op zich nog be
trekkelijk gering en samen
met de mogelijk nadelige ne
venwerkingen van dit anti
conceptivum vormen die om
standigheden een voortdu
rende bron van onrust.
Centraal punt bij al deze dis
cussies blijft echter de grote
betrouwbaarheid van de pil
als anticonceptioneei middvl.
Ook in het boek van Paul
Vaughan 1) waaraan de ge
gevens van onderstaand arti
kel zijn ontleend staat de
onbetwistbare anticonceptio
nele werking centraal. De
bevrijding die de pil door de
ze betrouwbaarheid heeft ge
bracht heeft volgens de voor
woordschrijver dr. Musaph
de mogelijk schadelijke ne
veneffecten ruimschoots
overvleugeld. Maar dat wil
natuurlijk niet zeggen dat
die mogelijke neveneffecten
verwaarloosd mogen worden
en dr. Musaph beschouwt de
pil daarom als een uitda
ging, een uitdaging aan de
medischfe wetenschap om al
le effecten van dit nu al best
onderzochte .geneesmiddel'
te ontrafelen... en een uitda
ging aan de maatschappij
om zich te bezinnen op de rol
van de seksualiteit in het le
ven van de hedendaagse
mens.
Iko
Niettemin hebben in die ene inhoud van de grondwet zelf
Tnaand 22 van de 30 leden geïnteresseerd is, maar bo-
■Van de commissie gerea- vendien het ontwerp ook
peen' graag wil bekijken in sa
menwerking met het seere-
Ilebt 1' toen zelf ook tariaat voor de eenheid on-
gereageerd? der de christenen. Daaraan
bui "*'aze'5eri maar bij was de opmerking toege-
brek aan voldoende tijd en voegd, dat het secretariaat
oe stellige verwachting dat van kardinaal Willebrands
e ontwerp op de agenda ongetwijfeld van haar kant
nu worden gezet van de naar deze samenwerking zou
eerstvolgende vergadering uitzien. Vierde argument van
„L u 70m™lssie als Z0(,E|- Karl Rahner was de vraag
w w mn? zear*ies toeri naar de oooortuniteit van 'n
nnmlï?- enV°1p algemene grondwet van de kerk, die
tieh ^'nffen- 7fe d'ngen op de een of andere manier
Vooreer" VT ^PnadruW toch liikt op de constitutie
„r e. laarn van een moderne wereldüi-
tmrhiïoneelukkm. Na- ke staat Weliswaar worden
en -ifsnrikl?ten..Pr.rep^ehngen in het ontwerp veel teksten
Maar Wm de kerV "a" hpt 'Tweede Vaticaans
Wet vonrliCe Van T" Brnn,d" r-0nc''ie aangehaald, maar
een te sterke daarmee is nog niet gezegd
door J. WILLEMS
De anticonceptioneic pil is een sterk emotioneel beladen pro-
dukt. Toen begin vorig jaar een commissie uit de Ameri
kaanse Senaat een wat tendentieuze hearing hield over de
schadelijke neveneffecten van de pil stopten binnen een week
300.000 vrouwen met die pil. Tijdens de eerste proefnemingen
met de pil in Puerto Rico meldden zich daarentegen binnen
korte tijd zoveel vrijwilligsters om mee te doen aan de expe
rimenten dat er wachtlijsten aangelegd moesten worden en
nadat de pil in I960 was vrijgegeven steeg het aantal pilge-
bruiksters van 400.000 in 1961 snel naar 1.200.000 In het vol
gende jaar (ondanks alle waarschuwingen dat het effect van
de pil nog erg onzeker was). Veel van deze vrouwen vertel
den later dat hun huwelijk door die pil was gered. De reac
ties op de pil zijn steeds heftig geweest; felle voorvechters
zoals de Amerikaanse dames Sanger en McCormick hebben
even felle tegenstanders tegenover zich gevonden en tussen
deze partijen staan dan de 20 miljoen vrouwen over de hele
wereld die dagelijks de pil slikken.
pen gebruiksters. De ene
groep kreeg een nep-pil, het
advies om ook het oude
voorbehoedmiddel nog enige
tijd te blijven gebruiken èn
een waarschuwing over de
eventuele bijverschijnselen;
de tweede groep kreeg de
echte anticonceptionele pil
en géén waarschuwing voor
mogelijke minder prettige
neveneffecten. Het resultaat
was verbluffend. Van de
groep die een nep-pil met
waarschuwing had ontvan
gen, kreeg 17 procent last
van onaangename bijver
schijnselen; van de groep die
de echte pil had geslikt zon
der waarschuwingen had
slechts 6 procent last van bij
verschijnselen. Een proef in
Mexico enkele jaren later
leverde hetzelfde resultaat
op: hier klaagde 12 tot 15
procent van de vrouwen die
een nep-pil hadden gekregen
over bijverschijnselen zoals
hoofdpijn, misselijkheid en
dergelijke. Volgens verschil
lende onderzoekers zou voor
al de sensationele berichtge
ving over de schadelijkheid
van de pil in de pers de oor
zaak zijn van deze ingebeel
de klachten.
Het is niet mogelijk om de
pil zonder emoties te bekij
ken. Niet alleen vanwege het
effect van de j.". op het ge
voelsleven van de vrouw en
haar gezin (het hele gezin
slikt uiteindelijk de pil')
maar ook omdat de emotio
nele toestand van de ge
bruikster het effect van de
pil in sterke mate beïn
vloedt. De al dan niet onbe
wuste weerstand tegen het
gebruik van de pil, de on
bewuste angsten voor even
tuele schadelijke gevolgen en
voor het oordeel van anderen
over dat gebruik kunnen er
de oorzaak van zijn dat zij
.ongewild' verge om de pil
regelmatig te slikken waar
door de anticonceptionele
werking verloren kan gaan.
De eerste experimenten in
Puerto Rico en Engeland
hebben dit duidelijk aange
toond. Een groot deel van de
vrouwen dat de pil regelma
tig vergat raakte ondanks de
goede werking van dit anti
conceptionele middel ver
wachting, Veel opvallender
is daarnaast de invloed die
de emotionele toestand van
de verbruikster heeft op de
bijverschijnselen. Om deze
invloed te onderzoeken ver
geleek dr. Pincus, de grote
pionier van de pil, twee groe-
Het centrale probleem van
de pil wordt echter niet ge
vormd door deze mogelijke
bijverschijnselen, maar door
de anticonceptionele wer
king. De pil werd tenslotte
gemaakt als voorbehoedmid
del en bij de discussies over
dit anticonceptivum wordt
dit nog wel eens vergeten.
De meeste geneesmiddelen
hebben bijverschijnselen al
hoewel het natuurlijk wel zo
is dat men andere medicij
nen niet zo veelvuldig neemt
en bovendien niet als men
gezond is. De pil kan dan ook
niet als een gewoon genees
middel worden beschouwd.
Die anticonceptionele wer
king van de pil het ver
mogen om bevruchting te
voorkomen staat boven al
le discussies. Zelfs de meest
fervente tegenstanders van
de pil hebben de uitstekende
anticonceptionele werking
van dit voorbehoedmiddel
nooit in twijfel getrokken en
de onderzoekingen die er
over de effectiviteit van de
pil zijn verricht maken dit
ook onmogelijk. Algemeen
wordt aangenomen dat de
pil bovendien het vermogen
om zwanger te worden nadat
iemand met de pil is ge
stopt niet aantast; sterker:
er zijn duidelijke aanwijzin
gen dat de pil de kans om
in verwachting te raken na
het stoppen Vergroot. (De
synthetische hormonen
waaruit de' pil is samenge
steld werden ook gebruikt
mi onviuchtbaarheid te be
handelen.) Er zijn echter ook
flauwe aanwijzingen dat een
zeer langdurig gebruik van
de pil in zeer bepaalde, uit
zonderlijke gevallen juist het
tegenovergestelde effect
kan hebben, maar ook de on
derzoeker die deze mogelij
ke relatie heeft gesignaleerd
zegt niet te weten of het ver
band tussen lang pilgebruik
en onvruchtbaarheid al dan
niet toevallig is. De voorko
mende gevallen zijn name
lijk uitermate zeldzaam.
Zeldzaamheid is overigens 'n
kenmerk van de meeste se
rieuze bijverschijnselen van
de pil. Bijna alle onprettige
neveneffecten die aan 't ge
bruik van dit voorbehoed
middel toegeschreven kun
nen worder. komen betrekke
lijk zelden voor en blijken
bovendien vaak niet door de
pil veroorzaakt te zijn. Sui
kerziekte en geelzucht wor
den bijvoorbeeld nogal eens
genoemd als nevenverschijn
selen. maar nauwkeurig on
derzoek heeft aangetoond
dat pilgebruiksters die last
kregen van deze ziekten een
bijzondere (erfelijke) aanleg
hadden voor suikerziekte of
geelzucht en dat de pil het
ontstaan van de ziekte alleen
maar bad vervroegd. Dat is
echter niet het geval met
trombose of embolie.
Ondanks het feit dat
de Wereldgezondheidsorgani
satie in 1966 bekendmaakte
dat er geen verband bestaat
tussen het slikken van de pil
en het gevaar van bloedstol-
selvorming in de bloedvaten
schijnt de pil toch wel dege
lijk enige invloed uit te oefe
nen op het ontstaan van
trombose. Engelse nderzoe-
kingen uit datzelfde 1966 we
zen uit dat de pil de kans op
trombosevorming driemaal
zo groot maakt raar zwan
gerschap maakt die kans
zesmaal zo groot). Dat zou
volgens de Engelsen beteke
nen dat 3 op de 100.000 pil
gebruiksters in de leeftijds
groep van 36 tot 44 jaar over
lijden tengevolge van trom
bose die veroorzaakt is door
de pil. In de groep van 20
tot 34 jaar zou dat 1 op de
100.000 zijn. Het (kunstmati
ge) oestrogene hormoon dat
vooral in de zogenaamde se-
quentiepillen veel voorkomt
zou daarvan de oorzaak zijn.
Dr. Potts, een Amerikaanse
arts die ook betrokken is ge
weest bij de eerste onderzoe
kingen over de pil, tekent
daarbij aan dat dit risiro
echter in het niet valt bij
andere gevaren die de mo
derne mens vrijwillig loopt.
„Er gebeuren in de Verenig
de Staten eik jaar bijvoor
beeld 5000 ongelukken met
boten en de kans op een dode
in het gezin is dan ook tien
maal zo groot wanneer vader
een buitenboordmotor koopt,
dan wanneer moeder de pil
slikt". Het risico van roken,
aspirinevergiftiging en auto
rijden is uiteraard nog veel
groter.
Datzelfde geldt voor ver
schillende andere al dan niet
recle risico's van de pil.
Baarmoeder- en borstkanker
(waarvan niet is aangetoond
dat ze door de pil worden
veroorzaakt), stofwisselings-
moeiljjkheden, hoofdpijn en
migraine en nog verschillen
de andere stoornissen die al
lemaal voornamelijk door de
oestrogene component in de
pil veroorzaakt zouden kun
nen worden hebben zo weinig
met de pil te maken dat het
risico te verwaarlozen is in
vergelijking met andere vrij
willige risico's die we dage
lijks lopen. Dr. Potts: „Als
de pil niets met seks te ma
ken had, zou zij veel minder
onrust veroorzaken". Van
verschillende stoornissen is
overigens bekend dat ze al
leen in de eerste maanden
van het pilgebruik voorko
men en absoluut geen blij
vende schade veroorzaken.
Het arsenaal van nevenver
schijnselen is daarnaast niet
louter negatief. Er zijn vage
aanwijzingen dat de pil
borstkanker juist zou voor
komen en er zijn duidelijke
aanwijzingen dat de pil de
algemene geestelijke en li
chamelijke gezondheid van
veel vrouwen vergroot. Voor
al de onderzoekingen in
Puerto Rico hebben flagran
te voorbeelden daarvan op
geleverd, maar ook in Euro
pa blijkt de pi! vaak onver
wachte positieve nevenver
schijnselen op te roepen: een
gave huid, minder ontstekin
gen, minder vet haar, min
der behoefte aan roken, een
rege" 'ger menstruatie en
een gelukkiger huwelijk zijn
volgens verschillende onder
zoekers niet zelden het on-
r erwachte gevolg van die
pil. Bovendien schijnt het als
een paal boven water te
staan dat veel pilgebruik
sters zich veel zelfverzeker
der voelen door de pil, op
seksueel, maar ook op maat
schappelijk gebied.
1) Alles over de pil'
verschenen bij uit
geverij Ten Have.
