Mijnheer X
hield
land in
spanning
VEEL GASTARBEIDERS BLIJVEN
LANGER DAN WERD VERWACHT
125
WO
165
VERDACHTE DELFTSE WURGMOORD VOOR RECHTBANK
Nieuwe landbouwprijzen
voor EEG voorgesteld
MASSA
I VERKOOP
279
395
Telefoontjes
Buschauffeur hoort tien
jaar ontzegging eisen
Twaalf procent nooit meer terug
Of
Tel rustig haar
snorharen».
binnenland
buitenland
Schuilnaam
Angstbeeld
Heksen jaclit"
mm
„heinz"
TOMATEN
KETCHUP
ons:
koop prijsbewust!
koffiemelk
choco.melk
tsinaas
cinzano
koffie
appeltjes
vissticks
fruitmix
koeken
rijst
steelpan
Barzel kandidaat
bondskanselier
Kerk opbouwen
KINDEREN JONG
WENNEN
AAN ALCOHOL
Rome geeft richtlijnen
voor
nieuwe katecliismussen
Ziekteverzuim-rapport
gmistig ontvangen
Vrijdag 18 juni 1971
(Van een onzer verlsaggevers)
DELFT „Ik ga even mijn bromfiets schoonmaken
en daarna gaan we naar „In de boogaard" een ca
deautje kopen voor jouw verjaardag. Tot straks, hè."
In een flatgebouw aan Poptahof-Zuid in Delft gaat de 25-jarige
Hans K. met de lift naar beneden. Als chef van de groentenafdeling
in een levensmiddelenzaak heeft hq op dinsdag vrij en is vroeg op
gestaan om die vrije dag nuttig te besteden. Eenmaal op de begane
grond gekomen gaat hq niet verder de trap af naar de kelder. Hij
stapt naar buiten, de nevelige schemering in, het is dinsdag 24 no
vember 1970 en de klok wijst acht uur aan.
De persconferentie waarop het nieuws over de arrestatie van „Mijnheer X" werd bekend gemaakt, be
tekende vooral voor de in Delft woonachtige vrouwen een opluchting. Zij zagen iedere vreemde man die bij
hen aan de deur kwam voor de Delftse wurger aan. Van links naar rechts officier van Justitie, mr. Wessel,
commissaris Bakker en hoofdinspecteur Van de Ven. Op de achtergrond het vignet dat de verdachte mede
fataal is geworden.
Hij zit met een financieel pro
bleem, waar hij zelf geen schuld
aan heeft. In een bergkast in de
huiskamer van zijn flatwoning had
een doosje gestaan met 320 gulden
spaargeld, vooral bestemd voor het
verjaardagscadeau voor zijn echt
genote, waarmee hij 3% jaar ge
lukkig getrouwd is. In de nacht
van vrijdag 30 op zaterdag 31 ok
tober was echter iemand zijn wo
ning binnengedrongen en er met
het geld vandoor gegaan. Op die
zaterdag heeft zijn vrouw na de
ontdekking aangifte gedaan bij de
Delftse politie. Het is nu ruim drie
weken later en de politie is er nog
steeds niet in geslaagd de dief te
achterhalen.
En dat is voor Hans eesn bron
van ergernis. Zodoende loopt hij al
een poos te redeneren als een jon
gen bij wie ze het achterlichtje
van de bromfiets ontvreemd heb
ben en die dan in een opgewonden
buii het lampje van de eerste de
beste brommer pikt om de verlich
ting van zijn eigen voertuig weer
in orde te maken.
Hans zit zonder geld voor het
geschenk. Men heeft dat ongestraft
uit zijn woning gehaald en hij, die
zichzelf een intelligente knaap
vindt, moet toch ook in staat kun
nen zijp om de pioen op dezelfde
wijze terug te krijgen. Gewapend
met eed dubbelgebogen stuk ijzer-
draad loopt hij naar een flatge
bouw aan de Papsouwselaan, waar
hij „zijn geluk gaat beproeven" bij
een woning op de achtste verdie
ping. Onvoorbereid is hij niet. Met
een verrekijker heeft Hans al ge
ruime tijd de gangen van een daar
wonend jong echtpaar nagegaan.
Hij weet dat de echtgenoot naar
zijn werk is. Die stapt elke mor
gen om kwart over zeven in de
auto bij een collega van de zaak-
leunend over de balustrade vol be
langstelling naar het spitsuur-ver
keer op de kruising schuin voor
hem. De man loopt in zijn richting,
hij is op weg naar het trappenhuis.
Hij draagt een grijze mohaiir jas en
heeft een zelfde kleur hoed op het
hoofd. Zij groeten elkaar.
Hans wordt ongeduldig en gaat
over tot de reserve-methode, belt
aan en de jonge vrouw, nog in
nachtkleding, opent de deur. Hij
„legitimeert" zich als de man van
de woningbouwvereniging, dde be
last is met de controle van de
televisie-aamsluiitingen en toont een
lijst met namen en handtekeningen
van andere flatbewoners. Na enige
aarzeling geeft Ada Lansbergen-
Hölscher hein toegang tot de wo
ning
vrouw uit Schiedam, die tweè
maanden na haar bruiloft in de pas
betrokken woning aan de Pap
souwselaan gewurgd werd door
haar „achterbuurman"; Arnoud
Lansbergen, haar 23-jarige echtge
noot, die haar bij thuiskomst van
zijn werk vond en door vele men
sen lange tijd als de dader werd
beschouwd, en tenslotte Hans K.,
de geestelijk gestoorde 25-jarige
venkoper, bij het publiek nu beter
Bovendien heeft hij uiit voorzorg
een lijst bij ziah. Die heeft Hans
overgehouden van een priivé-enqu-
ête in zijn eigen flatgebouw naar
aanleiding van de slechte televisie
ontvangst dóór storingen in het
centraal antënnesysteam. De lijst
droeg het stempel van de woning
bouwvereniging.
In de hal van het flatgebouw
aan de Papsouwselaan neenit hij
de lift naar de negende verdieping.
Daar stapt hij uit en gaat via de
trap naar de achtste. Door de
tochtdeur komt hij op de galerij,
loopt twee woningen voorbij en
stopt bij nummer 372.
Hij steekt de draad door de
brievenbus en probeertdeze aftas
tend achter de deurknop te haken.
Een verdieping lager slaat een
deur dicht. Hans raakt in paniek
en vlucht naar de neigende verdie
ping. Als een luguber stilleven
steekt de dubbelgebogen draad uit
de brievenbus van de tweede deur
op een verlaten galerij. Na van de
schrik bekomen te zijn, keert Hans
naar zijn werkterrein terug en
morrelt verder. Uit een woning
verderop komt een man naar bui
ten. Hans draait zich om en kijkt
Hierna ontwikkelde zioh een on
geveer anderhalf uur durend dra
ma, dat tenslotte aam Ada het le
ven kostte. Hans kwam eigenlijk
alleen voor geld, maar de jonge
man viel van het ene angstbeeld in
het andere, hij -Wilde voorkomen
dat Ada hem later zou herkennen.
Eerst drong hij haar enkele glazen
jenever op. Wanhopige Ada dronk,
in de hoop dat de zwakzinnige
haar verder, zoals hij beloofde,
met rust zou laten. Toch bleek
Hans na de geslaagde poging haar
te bedwelmen niet volledig gerust
gesteld en wurgde haar.
Na alle mogelijke sporen zorg
vuldig uitgewist te hebben, verlaat
Hans tegen tiien uur de woning.
Ruim zeven uur later wordt de
jonge vrouw door Arnoud, haar
echtgenoot, gevonden.
Het verdere verloop van dit ver
haal is nog geen half jaar geleden
een luguber feuilleton van gebeur
tenissen geweest. Voor de laatste
aflevering van het feuilleton, dat
zes weken duurde leverde Hans K.
zelf de tekst en gebruikte als
schuilnaam „mijnheer X". De
krantenredacteuren behoefden de
kopij slechts te herschrijven tot
leesbare stukken. Iedere lezer kent
de namen van de hoofdpersonen
nog als de dag van gisteren: Ada
Lansbergen-Hölscher, de 21-jarige
(Van een onzer verslagge
vers)
De zaak van de Delftse wur
ger („Mijnheer X") komt vol
gende week opnieuw in de be
langstelling. Dat gebeurt op
vrijdag 25 juni als hij, de 25-
iarige Delftse verkoper Hans
K-, getrouwd en vader van een
kind, voor de Haagse rechtbank
terechtstaat. Met zijn anonieme
telefoontjes na de lugubere
moord op mevrouw Ada Lans
bergen-Hölscher hield hij we
kenlang de gemoederen in be
weging. De stem van „Mijnheer
X" werd twee keer op de tele
visie ten gehore gebracht in de
hoop dat er kijkers waren die
de stem zouden herkennen.
bekend als „mijnheer X", die na
een tweede moordpoging (op Joke
van Staaijeren) als de echte dader
ontmaskerd werd.
Met vele telefoontjes, brieven en
briefkaarten zorgde Hans K. er
voor, dat iedere vrouw in Delft
(en ver daarbuiten) elke onbeken
de man voor de wurger aanzag en
zichzelf als mogelijk slachtoffer
beschouwde.
Met zijn zucht naar publiciteit
(en zelfvernietiging) heeft K. het
onderzoek, waaraan dertig mensen
ruim zes weken meer dan een
dagtaak hadden, deels bespoedigd
en deels vertraagd. Door het bellen
en schrijven als „Mijnheer X", le
verde hij zelf de touwen, waarmee
het net rond hem steeds strakker
■kon worden aangehaald- Ander
zijds stuurde hij de rechercheurs
„met vele kluiten in het riet",
want per slot van rekening was
het zijn opzet via allerlei medede
lingen de aandacht van zich af te
leiden.
De Delftse wurgmoord vormde
ook de aanleiding van een discus
sie op landelijk niveau. Directe
aanleiding was het tweemaal op
verzoek van de Delftse politie ten
gehore brengen van de „Stem van
Mijnheer X" op de televisie. Men
vergeleek dit met het Duitse pro
gramma „XY Ungelöst", waarin
niet opgeloste misdrijven op een
populaire manier aan het publiek
worden voorgezet. De kritiek over
heerste, alom werd het woord
„heksenjacht" in de mond geno
men.
Een ander veel besproken onder
werp was de kwestie van de twin
tigduizend gulden smartegeld, die
de Delftse politie over moest ma
ken op de bankrekening van Ada's
echtgenoot, Arnoud Lansbergen.
Dit op straffe van een Jweede
moord, die „X" zou plagen voor 12
januari. Hans K., die met deze
„sociale chantage" het leed dacht
te kunnen vergoeden bij een 23-
jarige weduwnaar, is hard op weg
geweest om zijn dreigement uit te
voeren, want vier dagen na her-
verstrijken van de sluitingster
mijn, 31 december, viel hij een
werkster aan in een flat aan de
Debussystraait. Hij sloeg op de
vlucht, toen zij begon te trappen
en te schreeuwen. Het was het
begin van de ontknoping. Men zag
hem wegrijden op een bromfiets,
die later in de kelder van zijn flat
werd aangetroffen door recher
cheur H. B. van Strien, die Hans
K. ook arresteerde en die de on
derbuurman was van Ad-a van
Lansbergen.
Zo werd IC aangehouden door
de echtgenoot van de vrouw, die
hij vlak na de moord opbelde met
de mededeling, dat zij het slacht
offer had moeten zijn maar dat
hij zich in de etage vergist had.
(ADVERTENTIE)
of lach vriendelijk ais Hare Majesteit de
feeuwin uw portierraampje controleert.
Samen met de 52 andere leeuwen en de
jachtluipaarden- bezorgt ze u een niet te
vergeten safari-tocht. En daarna heerlijk
relaxen aan het strand, op het meer, in de
bossen of speelweiden! Vee! voorpret 1
SAFARIPARK EN ONTSPANNINGSPARADUS
HILVARENBEEK (BIJ TILBURG).
ROTTERDAM (ANP) De offi
cier van justitie bij de rechtbank
heeft gisteren tegen de 31-jarige bus
chauffeur W. B. uit Rozenburg een
gevangenisstraf van vijf maanden ge-
eist en de maximale ontzegging van
de rijbevoegdheid, n.l. tien jaar.
De chauffeur stond terecht, omdat
hij tweemaal met zijn autobus een
ongeluk had veroorzaakt op precies
dezelfde plaats in Rotterdam. Beide
keren verleende, volgens de dagvaar
ding, verdachte geen voorrang. Uit
spraak op 30 juni.
(ADVERTENTIE)
(Van onze pariem. redactie)
DEN HAAG Het idee dat gast
arbeiders slechts tijdelijk in Neder
land zijn. gaat vaak niet op. De
gemiddelde verblijfsduur in Neder
land is veel langer dan tot nu toe
werd aangenomen. Ongeveer een
kwart van de buitenlanders die elk
jaar binnenkomen, moeten worden
beschouwd als langverblijvenden
(meer dan vijf jaar). De helft daar
van zal zich wel blijvend in Neder
land vestigen.
Dit blijkt uit een onderzoek door
de Nederlandse Stichting voor Sta
tistiek in opdracht van de ministe
ries van CRM en Sociale Zaken.
Daartoe werden in de eerste zes
maanden van 1968 ruim duizend
vraaggesprekken gevoerd. Onder de
vier meest voorkomende groepen
gastarbeiders, Italianen, Spanjaar
den, Turken en Marokkanen, werd
hiervoor een representatieve steek
proef genomen.
Italianen kwamen al vóór 1960
naar Nederland. De gemiddelde ver
blijfsduur van deze groep is 5,7 jaar.
De Spanjaarden, van wie in 1961 de
eersten kwamen, zijn gemiddeld 3,7
jaar hier. De Turken en Marokka
nen kwamen in 1963 voor het eerst.
Hun gemiddelde verblijfsduur in
ons land bedraagt op dit ogenblik
respectievelijk 2,4 en 2,5 jaar. Uit
de ondervragingen kwam de indruk
naar voren, dat de gastarbeiders
minder zeker zijn van terugkeer
naar hun vaderland, naarmate ze
langer hier werken.
Uit het onderzoek bleek, dat drie
kwart van de geiWvde buitenlan
ders na een verblijf van 2,5 jaar nog
steeds van hun echtgenote geschei
den leven. Als belangrijkste reden
waarom zij hun vrouw niet laten
overkomen, werd opgegeven gebrek
aan goede huisvesting. De onder
vraagden, die wél hun vrouw had
den laten overkomen, bleken duide
lijk meer tevreden.
Als maatregelen ter verbetering
beveelt de begeleidingscommissie
aan woningwetwoningen en krediet
garanties beschikbaar te stellen. Ge
meenten met veel buitenlandse ar
beiders zouden extra woningcontin
genten toegewezen moeten worden.
Nieuwkomende buitenlanders zou
den zich direct bij aankomst moeten
laten inschrijven als woningzoeken
de.
Vrijwel alle ondervraagde gehuw
de Italianen hadden hun vrouw in
Nederland. Dat goldt ook voor de
helft van de Spanjaarden. Bij de
gehuwde Turken en Marokkanen
was het percentage gering. Span
jaarden en Marokkanen kunnen
overigens het geëmancipeerde ge
drag van de Nederlandse vrouw
maar moeilijk aanvaarden. Van hen
keurde de helft dit gedrag af. De
ondervraagde Italianen en Turken
stonden er meestal tolerant tegeno
ver.
De woonsituatie van de niet in
gezinsverband wonenden blijkt
slecht. Velen wonen in pensions en
hotels. Meer dan driekwart moet het
slaapvertrek delen met anderen.
Meestal zelfs met drie of meer. De
meesten willen geen kosthuis, pensi
on of hotel, maar een zelfstandige
woonruimte.
Gastarbeiders hebben in ons land
veelal dezelfde rechten als Neder
landers, Maar door de taalbarrière
en de onbekendheid met hun rech
ten kunnen ze er vaak slecht ge
bruik van maken. Een vadecum en
voorlichtingscursus voor nieuwko
mers zou dat kunnen veranderen,
aldus de commissie. Tijdens het ver
dere verblijf in Nederland zouden
vormingscursussen gegeven moeten
worden. Vooral de Marokkanen
staan vrij hulpeloos in deze samen
leving wanneer zioh problemen
voordoen.
Slechts een minderheid van de
ondervraagden had het gevoel door
de Nederlanders ongunstig beoor
deeld te worden. Bijna de helft van
de ondervraagden was bereid te
zeggen wat ze vonden van de
vreemdelingenpolitie. Het merendeel
van de opmerkingen was positief.
Van de Italianen en Spanjaarden is
15 procent lid van een vakbond.
Turken en Marokkanen hebben zich
veel minder georganiseerd.
BRUSSEL (ANP). De Europese
Commissie is met nieuwe prijsvoor
stellen gekomen voor het landbouw-
seizoen 1972/1973.
Voor melk wordt globaal een prijs
verhoging van 2 procent voorgesteld.
De richtprijs gaat van 109 naar 111,20
rekeneenheden (dollars) per ton. De
interventieprijs voor boter blijft on
gewijzigd. De interventieprijs voor
magere melkpoeder stijgt van 470 tot
494,20 rekeneenheden per ton.
De oriëntatieprijs voor rundvlees
(levend gewicht) die nu varieert van
720 tot 750 rekeneenheden per ton
gaat naar 772,50 rekeneenheden per
ton. De basisprijs voor varkensvlees
(geslacht gewicht) gaat van 772,5
naar 80 rekeneenheden per ton.
De minimumprijs voor suikerbieten
gaat van 17 naar 17,20 rekeneenheden
per ton, de richtprijs voor suiker
komt van 238 op 239,60 rekeneenhe
den per ton en de interventieprijs
gaat van 226,10 naar 227,60 rekeneen
heden per ton. Voor oliehoudende za
den, koolzaad en draadzaad gaan noch
de richtprijzen, noch de basisinter
ventieprijzen omhoog. Voor vlas gaat
de toeslag per hectare van 110 naar
125 rekeneenheden en voor hennep
van 80 naar 95.
i I°"»'?.I|
\fcTO##l|
FLES
normale prijs 1)351
tijdelijke prijs SS
literfles
.GOUDEN KAN"
normale prijs ira
blik magere
gesteriliseerd
normale prijs [65]
gezinsfles
J „ORVETTA"
met zuiver, bronwater
fles echte
WIT OF ROOD
normale prijs I
.3®
reuze pak pittige -
LET OP! 500GRAM
normale prijs rafg
125gramszakjc
GEDROOGDE
schijfjes of stukjes
m „ESKIMO"
kabeljauw
normale prijs fj
250gramszak
zacht snoep
IN DE PRIJSSLAG
O/.PAREIN"
£J\ BASTOGNE
heerlijk bros
baal (2lbs)
droogkokende
normale prijs
50gramsbusje
NOOTMUSKAAT
of
WITTE PEPER
normale prijs
ALG0FL0N
kookt niet aan^-
met koudgreep
69
75
I 1
79
BONN De Westduitse C.D.U.
heeft bekendgemaakt dat zij voor
de bondskanseliersverkiezingen van
september 1973 de fractieleider
in het parlement, Rainer Barzel,
kandidaat zal stellen.
Barzel zei tot het bestuur van de
partij dat hij hiertoe bereid is, en
eveneens tot het aanvaarden van het
voorzitterschap der C.D.U.
Brieven voor deze rubriek moeten met vol
ledige naam en adres worden ondertekend. Bij
publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts
bij hoge uitzondering zal van deze regel wor
den afgeweken. Naam en adres zijn dan bij
de redactie bekend. Publicatie van brieven
(verkort of onverkort) betekent niet dat de
redactie het in alle gevallen eens i» met in
houd, c.q. strekkina.
Wij zijn het volkomen eens met
de ingezonden brief van de heer C.
v.d. Westen in Prinsenbeek („Kerk
uit het slop"). Wanneer ieder gelo
vig mens zou meehelpen aan de
opbouw van onze kerk dan zou het
kerkbezoek weer toenemen. Wij le
ven in een tijd van afbraak en
waarom feitelijk? Men komt met
uitspraken, zoals „het zegt me niets
meer" of men geeft de priesters de
schuld. Priesters zijn ook mensen
zoals wij allemaal, met fouten en
gebreken zij leven ook in een ui
terst moeilijke tijd. Wij moeten hen
helpen door ons medeleven. Als ie
der gelovig mens leeft, zoals men
van een christen verwacht, dan
komt er meer geluk in de gezinnen.
Dan keert de roomse blijdschap
weer terug. Mensen besef toch wat
er op het spel staat! Een katholiek
zonder geloof of godsdienst, is erger
dan een ongelovige die nooit heeft
kennis gemaakt met de rijkdom van
ons geloof, die weet niet beter.
DONGEMOND
S.R. VAN HET GRIENDTELS
DEN HAAG (ANP) Ouders
moeten hun kinderen al jong wen
nen aan alcoholgebruik, maar dan
wel zo dat zij een drinkpatroon
ontwikkelen, waarin het ongewoon
is eclit dronken te worden.
Dat komt naar voren uit een
Amerikaans onderzoek. Er blijkt
verband te bestaan tussen het drink
patroon van bepaalde groepen en
het voorkomen van drankmis
bruik-
Weinig alcoholmisbruik komt voor
wanneer mensen gewend zijn bij
het drinken ook te eten, wanneer
het drinken van alcohol normaal be
standdeel is van het dagelijks leven,
wanneer er duidelijk onderscheid
leeft tussen drinken o-p zich en
dronkenschap, en wanneer het drin
ken steeds een geïntegreerd onder
deel blijft van een groter geheel van
activiteiten.
ROME (KNP) Gisteren is in
Rome na een arbeid van jaren, een
handleiding uitgegeven, die bisschop,
pen, bisschoppenconferenties en ka-
techetische instituten richtlijnen geeft
hoe de verkondiging van de geloofs
leer in de toekomst moet worden
aangepakt.
Kardinaal Wright, prefect van de
congregatie voor de geestelijkheid
heeft in een persconferentie het 116
bladzijden tellende boek ingeleid. Hij
was daarmee natuurlijk wel rijkelijk
laat, want in verschillende landen, te
beginnen met Nederland, zijn de
nieuwe katechismussen en ook de
nieuwe methodieken in het geloofs
onderricht al ingeburgerd. De nieu
we Nederlandse katechismus heeft
zelf in vele landen model gestaan
voor interne vernieuwingen.
Bij enige soepelheid is het docu
ment intransigent op het gebied van
de geloofsinhoud. Een beslissend oor
deel bij alle katechismusonderricht
wordt gereserveerd aan de bisschop
pen en in laatste instantie aan de
paus
UTRECHT (ANP) Het enige
tijd geleden door het Verbond van
Nederlandse Ondernemingen en het
Nederlands Christelijk Werkgevers
verbond gepubliceerde rapport „ziek
teverzuim" heeft een gunstige beoor
deling gekregen van het N.V.V. On
danks enkele bezwaren tegen enige
voorlopig gesuggereerde maatrege
len maakt het rapport in het al
gemeen een bijzonder progressieve
indruk, zo oordeelt het N.V.V. in
zijn officieel orgaan „De Vakbewe
ging".
Zoals gemeld werd in het rapport
de verontrustende stijging van het
ziekteverzuim nader onder de loep
genomen. Het aantal oorzaken wordt
groot genoemd en daarom menen de
werkgevers het probleem niet met
één vuistregel te kunnen oplossen.
De in het werkgeversrapport ge
suggereerde maatregelen om het
ziekteverzuim terug te dringen, heb
ben bij het N.V.V. een plezierige
indruk gemaakt. Aangezien uit het
rapport blijkt welk een grote factor
voor het ziekteverzuim de werkom
standigheden en werkvoorwaarden
kunnen zijn, beveelt het N.V.V. aan
de oplossing eerst daar maar eens
