Vakantiewerk soms
levensgevaarlijk
WETENSCHAP GEEN MONOPOLIE
MEER VAN UNIVERSITEIT
Alleen in
dubro citron
zit echt
citroensap
Drum
ARBEIDSINSPECTIE GEEFT INSTRUCTIE UIT
Applaus
voor
van Uden
GOED DAT ES POLITIE IS..?
birsnenland
Nu citroen frisheid
voor uw hele afwas
Gewetensbezwaarden
niet meer naar Vledder
Tito verleent gratie aan
Westduitse journalist
BREZJNEV IN
OOST-BERLIJN
Rode Kruis werkt
niet mee aan
nieuwe
hulporganisatie
buitenland
Spanning
Riskant
Eenïialve
citroen
in dit
flesje
Geen koffiedik
Democratisering
héle beste halve zware.©
PRESIDENT LAUREAAT v d. ARBEID
„Kerk uit het slop"
Werken aan toekomst
Dinsdag 15 juni 1971
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Elk jaar verongelukken in de Neder
landse bedrijven scholieren die in hun vakantie geld
wilden verdienen.
In de afgelopen vijf jaar telde de Arbeidsinspectie 100 gevallen
waarin een scholier werd gedood of ernstig werd verminkt.
Behalve het verdriet dat gezin
nen plotseling overviel betekende
een langdurige handicap voor an
deren een niet te dragen finan
ciële ballast: want lang niet
iedere jongen of „meisje" dat va
kantiewerk doet is ook verze
kerd.
Geschrokken van deze feiten
heeft de Arbeidsinspectie juist nu
het aanbod van werkwillige scho
lieren weer voor de deur staat een
aantal aanbevelingen opgesteld.
De directies van de bedrijven
wordt gevraagd er speciaal op te
letten dat de jeugd buiten die
sectoren van de onderneming
wordt gehouden waar de meeste
risico's liggen. De inspectie: „Wan
ner scholieren in een bedrijf gaan
werken hebben ze veelal een peri
ode van spanning en intensieve
studie aahter de rug en verkeren
daardoor meestal niet in de juiste
mentale gesteldheid. Daar komt
nog bij dat ook in het bedrijf zélf
het werkmilieu tijdens de vakan
tieperiode niet in alle gevallen opti
maal is".
Op verzoek van de Arbeidsin
spectie heeft het Veiligheidsinsti
tuut in Amsterdam instructiekaar
ten samengesteld met zes gedrags
regels voor jeugdige werkers. Het
is de bedoeling dat de bedrijven
deze kaarten aan vakantiewerkers
uitdelen. De aanbevelingen zijn:
1 Houd je aan de opschriften,
signalen, afschermingen en aanwij
zingen.
2 Voer alleen die handelingen
uit die je zijn opgedragen én voor
gedaan én uitgelegd.
3 Gebruik gereedschap alleen
voor het doei waartoe het is ge
maakt.
4 Houd de vloer om je heen vrij.
Dus ruim telkens op wat weg
kan.
5 Doe niet mee aan geintjes of
ruzies. In de werkomgeving is dat
te gevaarlijk.
6 Bedwing je lust tot onderzoek.
„Even proberen of dat gaat" is te
riskant. Neem dus alleen aan
vaardbare risico's en stel gerust de
nodige vragen. Ook over je verze
kering.
Aan de achterkant van de kaait
wordt er op gewezen dat er grote
verschillen zijn tussen de vaste
werknemers en de vakantiéwer
kers: Die andere wéét wat de ge
varen zijn, hij herkent ze in de
werkomgeving. Hij heeft geleerd
hoe hij er veilig mee kan omgaan
en hij heeft méégemaakt wat er
gebeurt als je teveel risico's
neemt.
Extra riskant als vakantiewerk
zijn al gebleken: Transportmidde
len (vorkheftrucks, transportban
den); klimmateriaal (ladders, stei
gers) bewegende machinedelen;
tanks (gevaar voor zuurstofgebrek,
Scholieren zijn zich vaak niet
van het gevaar bewust.
•aanwezigheid gevaarlijke stoffen)
en silo's; gassen, electriciteit en
chimicaliën.
De „Instructiekaart vakantiewer
kers" is onder antwoordnummer
1316 te Amsterdam aan te vragen
bij het Veiligheidsinstituut. In
kleine aantallen wordt hij gratis
toegezonden. Het ken een kwestie
zijn van leven en dood.
(ADVERTENTIE)
(Van onze onderwijsredacteur)
TILBURG Wat is de (tamelijk
nabije) toekomst van de universi
teit? Die belangrijke vraag poogt de
Groningse hoogleraar dr. J.Th. Snij
ders (psychologie) te beantwoorden.
Hij doet dat aan de hand van ont
wikkelingen die nu al zijn te onder
scheiden. Zijn studie 1) is belang
wekkend, omdat de wisselwerking
tussen maatschappij en universiteit
als u liever hebt: wetenschappe
lijk onderwijs steeds sterker
wordt. Dat betekent niets meer of
minder dan dat plaats en taak van
„de universiteit" in onze samenle
ving in toenemende mate de moge
lijkheden en ontwikkelingen van die
samenleving zullen helpen bepa
len.
Welnu, Snijders meent dat na de
oorlog de venhouding tussen weten
schap en maatschappij duidelijk is
veranderd. Hij toont dat in zijn
interessante studie aan. Die veran-
ADVERTENTIE)
dering is een van de belangrijkste
oorzaken van de concreite moeilijk
heden waarmee de universiteiten nu
worstelen. Want het is juist de uni
versiteit als maatschappelijke instel
ling die in onze cultuur het meest in
hiètorische tradities gevangen zit.
Alls je gaat proberen iets zinnigs te
zeggen over de universiteit van
1980-1985, zul je moeten proberen
die maatschappelijke instelling in
die tijd haar plaats te geven in de
maatschappij.
Snijders is geen koffiedik-kijker.
Hij wijst erop dat er beslist niet
van de ene dag op de andere zo
maar een „nieuwe universiteit" uit
de lucht zal komen vallen. Wat er
over zo'n 10 of 15 jaar uit de bus
gaat komen, wordt nu reeds be
paald.
Het is zonneklaar dat de maat
schappij zich in haar veelsoortige
ontwikkeling steeds verder zal „ver
wetenschappelijken". Niet alleen
welvaart en welzijn, maar ook func
tionering en besturing van de sa
menleving zullen steeds meer be
paald worden door wetenschappelijk
gefundeerde technieken. Weten
schappelijk gevormde mensen zullen
met die technieken werken. „Alleen
maar lagere school" zal vrijwel tot
het verleden gaan behoren. Er gaat
in razendsnel tempo een samenle
ving ontstaan die lichamelijke er-
beid aan machines overdraagt en die
heel veel geestelijke routine-arbeid
(rekenen, schrijven, boekhouden, re
gistreren, controleren) overdraagt
aan elektronische breinen. De mens
zal dat alles op sommige essentiële
punten blijven bestUTen.
De gelegenheid tot „cultuur" en
de behoefte eraan zal toenemen.
Persoonlijke en sociale problematie-
ken zullen meer gewicht krijgen.
Het aantal arbeidsjaren gaat ver
minderen. Waarschijnlijk zal ons
huidige begrip „arbeid" totaal ande
re inhoud krijgen.
Kort en goed, zulk een samenle
ving eist verlenging van de onder
wijstijd. We zijn er al mee bezig
door de leerplichtige leeftijd te ver
hogen. Verder zal het beroepsgerich
te onderwijs in zijn mogelijkheden
moeten worden uitgebouwd en zal
serieus nu eindelijk moeten
worden gezocht near oplossingen
van de manieren waarop de samen
leving haar leden voortdurende vor
ming kan geven.
Het beroepenpatroon in onze sa
menleving ondergaat grote wijzigin
gen. De landbouw gaat als factor
van arbeidsverschaffing stiel achter
uit. Het aantal industrie-arbeiders
stijgt langzaam. Maar vooral de
diensten-sector vraagt steeds meer
mensen. En vooral de afdeling „cul
tuur" binnen die sector krijgt steeds
meer nadruk. Dat zijn de afdelin
gen: wetenschapsbeoefening, onder
wijs, vorming, communicatiemedia,
creatieve beroepen, recreatieberoe-
pen.
Die tendenties ziet Snijders op het
ogenblik. Iedereen zal het met hem
eens moeten zijn. Verder is er een
sterke druk om bredere bevolkings
lagen door het scheppen van nieuwe
structuren aan besluitvormingspro
cessen te laten deelnemen. Dat is de
democratiseringswens. In feite komt
die voort uit de groeiende onzeker
heid over de gevolgen van de ver
wetenschappelijking van onze sa
menleving. Zij drijft naar deelne
ming van steeds 'meer mensen aan
onderwijs en cultuur. Ze wenst een
klimaat van openheid, tolerantie en
beweeglijkheid. Die democratisering
zal ertoe kunnen bijdragen dat jon
ge mensen de kans krijgen nieuwe
vormen te scheppen waarin oude
menselijke waarden kunnen gedijen.
Bo/endien betekent die democra
tisering een voortschrijdende sprei
ding van de macht en een groeiende
zeggenschap van de mensen over
hun ei-gen situatie. Snijders voorziet
dat die onweerlegbare ontwikkelin
gen spanningen zullen oproepen. Dat
eigenlijk al voortdurend doen. Maar
hij meent ook dat dit alles niet tot
vernietiging zal leiden, .wel tot
schokkende en snelle veranderingen.
Hier spreekt natuurlijk zijn peroon-
lijke opvatting heel sterk. Hij houdt
het kennelijk nog altijd op het ge
zond verstand.
In ieder geval zal dit alles tot
gevolg hebben dat de wetenschap
moet veranderen, omdat haar maat
schappelijke positie zich wijzigt. De
wetenschap zal zich dienen te her
oriënteren. Er zal een accentverschui
ving optreden ten gunste van de
menswetenschappen (biologie, psy
chologie en socioculturele weten
schappen). Die ontwikkeling loopt
samen met het ontstaan van een
nieuw humanisme. Die heroriëntatie
zal een herziening van de verdelin
gen en verhoudingen meebrengen.
„Wetenschapsindeling heeft de voor
rang afgestaan aan wetenschapsbe
leid constateert Snijders.
Hoger beroepsonderwijs is tot nu
toe een voorrecht geweest van een
maatschappelijke en intellectuele
bovenlaag. Die situatie gaat veran
deren. In de Verenigde Staten krijgt
meer dan 50 procent van de jeugdi
gen op het ogenblik enkele jaren
hoger beroepsonderwijs in colleges
en universiteiten. Hier nog slechts
15 procent. Europa, dus ook Neder
land, kan zich dat geringe percenta
ge gewoon niet lang 'meer permitte
ren. In 1985 zal ook hier in dat
opzicht het Amerikaanse percentage
zijn bereikt.
„Waar het (in dit opzicht) om
gaat is, dat wij nu moeten beginnen
ons op dat tertiaire (beroepsonder
wijs) aan 50 procent van de leef
tijdsgroep voor te bereiden", zegt
Snijders.
Hij wijst erop dat dit tertiair on
derwijs „eindonderwijs" is in die
zin dat hij zijn studenten direct
aflevert aan de maatschappij. Als
we het beroepsgerichte onderwijs
zien als een nieuwe eenheid in ons
hele onderwijsstelsel, ligt het ook
voor de hand dat wij in dit onder
wijs het Hoger Beroeps Onderwijs
zien als de representant van de be
roepsopleiding en de universiteit als
die van de algemene wetenschappe
lijke vorming. Erkennende dat de
maatschappij verwetenschappelijkt
lijkt het vrijwel zeker dat het terti
air onderwijs in de nabije toekomst
zowel een algemeen wetenschappe
lijke vorming als een beroepsvoor
bereiding gaat geven. Beroepsonder
wijs en wetenschappelijk onderwijs
horen op tertiair niveau bij el
kaar.
Snijders stelt dat de universiteit
als instelling van onderwijs én on
derzoek in de afzienbare toekomst
gehandhaafd moet blijven. Maar de
universiteit moet gaan beseffen dat
ze een van de centra van weten
schapsbeoefening is en niet langer
hét centrum. Zij moet veel meer in
relatie treden met andere instituten
op dit gebied. Ze zal bovendien
scherp moeten kiezen welke terrei
nen van onderzoek ze wil bestrij
ken.
JACQUES LEVIJ
1) Prof. Dr. J.Th. Snijders. „Univer
siteit 70-80" (uitg, Woliters-Noord-
hoff, 148 pag. ƒ9,50).
DEN HAAG (ANP) Kamp
Vledder zal op korte termijn worden
gesloten als tewcrkstelUugsobjecten
voor gewetensbezwaarden militaire
dienst.
Er gaan geen nieuwe gewetensbe
zwaarden meer heen. Volgens een
woordvoerder vam het ministerie
van defensie is de sluiting vatihet
kamp afhankelijk van de snelheid,
waarmee de laatste twee gewetens
bezwaarden die nog in het kamp
zitten een andeT tewerkstellingsob
ject gevonden zullen hebben. Zelf
schatten dezen dat dit hooguit enke
le weken zal duren.
BELGRADO (DPA-TANJUNG)
De Zuidslavisohe president Tiito
heeft de Westduitse journalist Hans
Peter Rullman van het weekblad
Der Spiegel, die in januari wegens
spionage tot zes jaar gevangenisstraf
was veroordeeld, gratie verleend.
Zijn ouders hadden een verzoek om
gratie voor hun zoon ingediend. De
gratie geldt ook voor twee Zuidsla-
vische burgers, die wegens mede
plichtigheid tot 5Vs jaar waren ver
oordeeld-
OOST-BERLIJN (RTR AFP)
Als vandaag met een dag vertraging
(in verband met de verkiezingen
voor de Opperste Sovjet in Rusland)
in de Werner-Seelenbinder-hal in
Oost-Berlijn het achtste congres van
de Oostduitse communistische partij
begint gaat de aandacht van 'de we
reld vooral uit naar de toespraak die
de Russische partijleider Leonid
Brezjnev zal honden.
Na het signaal van Tiflis en de
nadere preciseringen die hij vorige
week vrijdag nog in Moskou gaf
over een wedderzijdse ontwapening
tussen oost en west vraagt men zich
af of Brezjnev niet van de gelegen
heid gebruik zal maken om te spre
ken over de kwestie-Berlijn, een be
langrijke voorwaarde voor het hou
den van een door het socialistische
kamp zo gewenste Europese veilig-
heidscö'riferèntie.
Een tweede interessant aspect van
het partijcongres is het feit, dat Erich
Honecker voor het eerst uitgebreid
voor het internationale voetlicht zal
treden als eerste secretaris, na jaren
in de schaduw te hebben geleefd van
veteraan Walter Ulbricht.
De 77-jarige Ulbricht, die vorige
maand de teugels van de partij aan
zijn 58-jarige vroegere plaatsvervan
ger overhandigde, zaj nu alleen nog
de openingstoespraak verzorgen in
zijn hoedanigheid van voorzitter van
de staatsraad, een soort super-rege
ring.
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer verslaggevers)
MAASTRICHT Bij de in
stallatie van de heren Guy Vroe-
meu (van de Sphinx) en S. Post-
ma (directeur van het Maaspa
viljoen) tot drager van het Lau
reaat van de Arbeid in het
Maastrichtse Maaspaviljoen, heb
ben zich twee incidenten voorge
daan. Enkele journalisten werd
de toegang tot de besloten verga
dering ontzegd, op grond van het
feit, dat een weekblad enige tijd
geleden een zeer negatief artikel
over het Nederlandse Laureaat
van de Arbeid publiceerde. Toen
een van de journalisten bleef
aandringen, werd een beroep op
de Maastrichtse politie gedaan
om de man te verwijderen.
In de vergadering zelf was het
de Brabantse Laureaatdrager, de
heer Van der Putten uit Val-
kenswaard dié daar voor de no
dige opschudding zorgde- Hij
wilde geen onderscheiding ont
vangen van een president van
het Laureaat, de heer Van Uden,
met naar hij had gelezen „een
oorlogsverleden". De president
van het Nederlandse Laureaat
zou volgens berichten NSB'er zijn
geweest.
Na die aantijgingen verweerde
de heer Van Uden zich door de
vergadering mee te delen, dat hij
voor een zuiveringscommissie
was verschenen, die hem van
alle blaam had vrijgesproken.
Hij nodigde de talrijke Laureaat
dragers uit een commissie te
vormen, aan wie hij graag alle
stukken, die op zijn zuivering
betrekking hebben, wil voorleg
gen. Met een ovationeel applaus
gaf de vergadering hem toen alle
vertrouwen.
In een gesprek, dat wij later
met de heer Van Uden hadden,
gaf hij toe dat hij in 1947 voor
een tribunaal moest verschijnen,
maar dat hij niet tot een geld
boete of gevangenisstraf werd.
veroordeeld. (Een tribunaal ver
oordeelde Van Uden tot o.a. 5
jaar gevangenisstraf voorwaarde
lijk- Red.).
Na de publikaties over het
„oorlogsverléden" van de heer
Van Uden hebben diverse Laure
aatdragers hun onderscheiding
teruggestuurd.
Omddt ik geen vijf meter van
de hoek stond! Een bon. Om
twee héle meters verschil, de
uitslovers!
Bij mijnglaasje-voor-het-eten
las ik, dat een man van 32 jaar
zwaar .gewond was geraakt:
hij was een drukke straat in
gefietst, en hij had onvoldoen
de zicht naar links gehad.
Vanwege een auto, die zo
wat op de hoek geparkeerd
had gestaan...
Brieven voor deze rubriek moeten met vol
ledige naam en adres worden ondertekend. Bij
publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts
bij hoge uitzondering zal van deze regel wor
den afgeweken. Naam en adres zijn dan bij
de redactie bekend. Publicatie van brieven
(verkort of onverkort) betekent niet dat de
redactie het in alle gevallen eens Is met in
houd, C-q. strekkina.
Er vindt een verschuiving van de
verantwoordelijkheid voor het fun
geren van de kerk plaats naar de
kant van de gelovigen. Wij
zijn nu allemaal verantwoordelijk
voor de gang vaii zaken in de kerk,
die momenteel een „verbouwing"
ondergaat (en dat zit je natuurlijk
een tijd in de rommel). Help zelf
mee om die kerk uit de steigers te
halen- Doe actief mee om de vormen
van geloofspraktijk en de kerkelijke
meelevendheid op een hoger peil te
brengen en schuif dit niet af op de
geestelijkheid. Filosofietjes over
„hoe het dan eigenlijk wel moest
zijn" zijn misschien wel leuk, maar
doe iets concreets. De tijd die u
vroeger toch ook kwijt was voor het
lof, processies en de hele reuteme-
teut, kunt u nu besteden door bijv.
deel te nemen aan een gespreks
groep, of u richt er onderling een
op. Dit is één van de vele mogelijk
heden. Veel jongeren maken tegen
woordig zelf diensten, organiseren
bezinningsweekenden of een vredes-
week etc.! Waar blijven de ouderen?
En als het kerkbezoek terugloopt
moeten we daarover niet gaat zitten
kniezen, maar onszelf afvragen: Past
de huidige vorm van de eucharistie
viering wel in onze tijd, worden de
mensen er wel actief genoeg bij
betrokken of moeten ze alleen maar
braaf luisteren!! (Wat toch zeker
geen kenmerk is voor de moderne
mens). Kan er i.p-v. een eucharistie
eens niet een bijeenkomst zijn
waarin wij onze maatschappij-kriti
sche kijk op de wereld vanuit ons
geloof en het evangelie eens sterker
kunnen belichten. Samen moeten we
naar mogelijkheden zoeken en expe
rimenteren zodat het een levende
kerk blijft. Vergeet nooit dat, ook al
staat de kerk eens een tijdje op
losse schroeven, jij, jouw geloof in
God", „jouw Christen zijn" altijd zult
kunnen blijven bewijzen door jouw
liefde jegens je medemens.
PRINSENBEEK
CEES V.D. WESTEN.
Vol bewondering heb ik uw bijla
ge van dii.sdag j-1. „Werken aan de
Toekomst" doorgebladerd en in som
mige gevallen gelezen. Het viel mij
op, dat sommige takken van het
bedrijfsleven en diverse andere be
roepen, alfabetisch behoorlijk uit de
verf kwamen, eventueel aangevuld
met adressen voor informatie. Een
ding moet mij wel van het hart, n.l.
de m.i. grove nalatigheid, tekortko
ming van uw rdaktie, daar met geen
woord gerept wordt over de textie
lindustrie in Nederland en de oplei
dingsmogelijkheden hiervoor-
Er werken in Nederland toch al
tijd nog c.a. 80.000 mensen in deze
sector. De textiel industrie heeft ook
broodnodig vakbekwame mensen
nodig, of is uw redactie ook al de
mening 'toegedaan dat de textielin
dustrie, evenals de landbouw, dan
maar uit ons landje moet verdwij
nen, om zodoende met regerings
(o'ntwikkeïings) hulp naar de ont
wikkelingslanden te emigreren.
U bent t.o.v. de 80.000 mensen in
de textielindustrie schromelijk te
kort geschóten en toch zker tegeno
ver de inwoners van O-Z.O. Z.
Vlaanderen die voor een belangrijk
deel werkzaam zijn in deze ak van
industrie te Clinge, Kapellebrug,
St.-Jansteen en Hulst.
HULST
TH.J-J. MAES,
UTRECHT (ANP) —Het Neder
landse Rode Kruis voelt er niets
voor, deel te gaan uitmaken van een
nieuwe overkoepelende rampenorga
nisatie voor hulp aan het buitenland
in vredestijd.
In sommige v-an de organisaties
zoals het Algemeen Diakonaal Bu
reau van de gereformeerde kerken,
de katholieke stichting Mensen in
Nood, UNICEF en NOVIB waar
mee het Rode Kruis heeft samenge
werkt bij de nationale acties voor
Peru en Oost-Pakistan, speelt men
met de gedachte, zo'n nieuwe orga
nisatie met een eigen gironummer te
vormen.
De directeur-genera-al van het Ro
de Kruis, de heer A. van Emden, zei
zaterdag op de algemene vergade
ring van het Rode Kruis in Utrecht,
dat het Rode Kruis bereid is tot
medewerking aan een centraal gelei
de fondsenwerving ten behoeve van
rampslachtoffers in het buitenland,
maar dat het daarbij dan niet een'
van de vele zou kunnen zijn in een
overkoepelende organisatie die niet
onder Rode-Kruisvlag optreedt. Het
belangrijkste argument daarvoor is
de handhaving van de eigen identi
teit.