Eerste
maan-
]eep
wordt
be
proefd
FEESTJE LOOPT
UIT
OP BLOEDBAD
Ik heb allang gemerkt
dat 't allerbeste niet 't duurste
hoeft te zijn. U toch ook?
APOLLO-15 ASTRONAUTEN VERTREKKEN 26 JULI
Nederland wil maatregelen tegen Rijnvervuiling
Dobbelman. Gewoon overal te koop,
binnenland
buitenland
Geen stuurwiel
Afscheid van
prof. Max Euwe
Vijf woonwagenbewoners voor
rechtbank in Den Bosch
Mild
Limburgse dagbladen
gaan fuseren
Pastoraal beraad
Kerkbezoek
Religieus popfestival
Welzijnsfabriek
VRIJDAG 11 JUNI 1971
Half maart werd deze eerste maanjeep op Cape Kennedy afgeleverd ten behoeve van de expeditie van
de Apollo-15. Let u vooral eens op de wielende simpele stoeltjes en, rechts van de man met bril, het
eenvoudige controle en de t-vormige stuurknuppel.
(Van onze ruimtevaartmedewerker)
BREDA Voor de zevende maal sedert december 1968
zullen volgende maand weer drie mannen in een ruimte
capsule vertrekken met bestemming mèan. Om precies te
zijn op 26 juli zullen de astronauten Scott, Irwin en Worden
in hun Apollo-15, Cape Kennedy en de aarde verlaten, voor
wat hopenlijk de vierde geslaagde maanlandingspoging in
de geschiedenis moet worden.
Wat is er eigenlijk zo bijzonder aan die Apollo-15, dat we er nu
al iets over publiceren? Dat zjjn vele dingen. Zoals bijvoorbeeld
het feit dat het nu mee te nemen maanlandingsvaartuig zodanig
verbeterd is t.o.v. zijn voorgangers, dat het toestel meer dan drie
dagen lang met een bemanning op de maan kan blijven staan, te
gen slechts anderhalve dag bjj de vorige expedities. Bovendien, en
dat is ook een groot voordeel, is het laadvermogen van het Apollo-
15 landingsvaartuig verdubbeld.
Dan zijn er nog de rugpakketten
van de astronauten Scott en Irwin,
het tweetal dat uiteindelijk de lan
ding zal uitvoeren. De capaciteit
van deze paketten is thans toerei
kend voor maanexcursies van 7 a 8
uur. Vorige maanbezoekers konden
hooguit vijf achtereenvolgende
uren buiten hun landingsvaartuig
blijven.
Maar daarover willen we het nu
niet hebben. De Apollo-15 vlucht
krijgt namelijk een nog veel grote
re primeur. Hiermee bedoelen we
het vervoermiddel, waarover Scott
en Irwin ten behoeve van hun
excursie de beschikking zullen
hebben. Terwijl hun directe voor
gangers, Shepard en Mitchell van
de Apollo-14 het nog moesten doen
met een soort kruiwagen voor het
vervoeren van hun gereedschap en
andere apparatuur, zullen Scott en
Irwin prinsheerlijk in een gemoto
riseerd voertuig door het kale
maanlandschap kunnen toeren- Het
gaat hier om de z. g- „Lunar Ro
ving Vehicle" (LRV), of, populair
gezegd, een maanjeep.
Reeds in de beginfase van het
Apollo-maanprogramma werd het
de geleerden duidelijk dat wande
lende astronauten weliswaar veel,
maar dat ruimtevaarders in een
gemotoriseerd vervoermiddel meer
wetenschappelijk werk op de
maan zouden kunnen verichten in
dezelfde tijd.
Vandaar dat eind 1969 bij de
Boeing-f abrieken vier maanjeeps
werden besteld, alsmede een ze
vental testvoertuigen, waarvan er
een gebruikt diende te worden om
de astronauten rijles te geven.
Toen later enkele maanlandings-
vluchten werden afgelast, werd de
oorspronkelijke order terugge
bracht tot drie maanjeeps, maar
ondanks dat liep met het verstrij
ken der maanden de aanvankelijk
overeengekomen aanneemsom van
19 miljoen dollar drastisch op.
Thans zal de Nasa voor de drie
jeeps plus zeven testvoertuigen de
som van 37,8 miljoen dollar op
tafel moeten leggen, ofwel 12,6
miljoen dollar (circa 45 miljoen
gulden) per op de maan bruikbare
jeep. Een peperdure auto dus.
Hoe ziet die maanjeep er nu
precies uit en wat zullen de astro
nauten er mee op de maan kunnen
doen?
De LRV is een vierwielig; ver
voermiddel zonder carrosserie. Het
ding is 3,10 meter lang, 1,85 meter
breed en heeft een wielbasis van
2,30 meter. Elk wiel heeft voor de
aandrijving een eigen, slechts een
kwart pk. sterke electromotor. De
ze vier electromotoren worden ge
voed door een tweetal 36 volts
batterijen. Het totale gewicht van
de maanjeep bedraagt 220 kilo
gram, hetgeen niet wegneemt dat
de wagen een laadvermogen van
450 kilogram, ruim tweemaal zijn
eigengewicht dus, heeft. Tot die
lading zullen behoren de twee be
stuurders, gekleed in ruimtepak-
ken en voorzien van rugpakketten
(totaal 340 kilogram) en verder
meetapparatuur, camera's (waaron
der een kleuren tv-camera) ge
reedschap en onderweg opgepikte
stukken maansteen.
Over betrekkelijk vlak terrein
kan de maanjeep een fopsnelheid
van 13 kilometer per uur halen.
Zouden zich op de maan 30 centi
meter hoge stoepranden bevinden,
dan zou de jeep geen enkele moei
te hebben het trottoir op te komen
en bodemscheuren met een breedte
van 70 centimeter, die er ongetwij
feld wel zijn, kunnen normaal met
de wagen worden overgestoken.
In tegenstelling tot wat we in de
geworie auto gewend zijn. zal men
op de maanjeep tevergeefs naar
een stuurwiel zoeken- In plaats
daarvan is de wagen uitgerust met
een t-vormige stuurknuppel (uit
eindelijk zijn de astronauten pilo
ten), die in Houstons ruimtevaart
heiligdom overigens de bijnaam
„Joy Stick" draagt- De bediening
van de stuurknuppel is vrij een
voudig. Om het maken van scher
pe bochten mogelijk te maken zijn
zowel de voor- als achterwielen
draaibaar gemaakt, waardoor de
draaicirkel even groot is als de
maanjeep lang.
Gelijk alles aan de maanjeep
onconventioneel is, zijn dat ook de
vier wielen, l^e van titanium en
aluminium vervaardigde velgen
worden namelijk niet omgeven
door gewone luchtbanden, maar
door een netwerk van met zink
bedekte staaldraden, gewone pia
nosnaren eigenlijk, die in de vorm
van een band gevlochten zijn. Aan
de buitenzijde van dit netwerk,
het eigenlijke loopvlak dus, zijn
voor versteviging en om overmati
ge slijtage tegen te gaan, titanium
strips bevestigd die de vorm heb
ben van een visgraat. De reden dat
op de maanjeep geen luchtbanden
worden toegepast, is de gewichts
besparing.
De batterijen van de maanjeep
zijn toereikend om het voertuig
een totaalafstand van meer dan 65
kilometer te laten afleggen. Om
veiligheidsredenen mogen de astro
nauten zich echter niet verder dan
5 tot 8 kilometer van de landings
plaats verwijderen, maar zelfs
dan nog kunnen ze een gebied
onderzoeken van 79 tot 200 vier
kante kilometer. Maar ondanks die
betrekkelijk geringe afstand van 5
k 8 kilometer, zou het mogelijk
zijn dat de astronauten als gevolg
van de geaccidenteerdheid van het
terrein hun landingsvaartuig uit
het oog verliezen. Om in zo'n ge
val toch nog de weg naar het
maanlandingsvaartuig te kunnen
terugvinden, zonder dat daarbij de
„klein duimpje-methode" moet
worden toegepast, is de maanjeep
uitgerust met een plaatsbepalings
systeem dat even vernuftig als
eenvoudig is.
In het totaal drie ritten zullen
Scott en Irwin volgende maand
over het maanoppervlak gaan ma
ken. De eerste daarvan moet
plaatsvinden enkele uren nadat ze
op de maan zijn geland, in een
relatief ruwe streek, ongeveer 750
kilometer ten noorden van de
maanevenaar.
De eerste rit zal plaatsvinden in
de omgeving van de landings
plaats, maar tijdens de tweede
tocht zullen Scott en Irwin zich
begeven naar de rand van de z.g.
Hadley-Ril, een 100 kilometer lan
ge, 800 meter brede en 180 meter
diepe scheur, die de maanbodem
doorsnijdt. De derde rit tenslotte
moet hen brengen naar de voet
van het ruim vier kilometer hoge
Apenijnen-gebergte. Tijdens die
drie excursies die resp- 7, 7 en 6
uur in beslag zullen nemén, zal
met de maanjeep een totaal af
stand van 35-40 kilometer worden
afgelegd-
Omdat de jeep op de maan
wordt achtergelaten en een geheel
eigen televisiezender bezit, zal
men bij de Apollo-15 ook voor de
eerste keer er vanaf de aarde ge
tuige van kunnen zijn hoe de LEM
na een totale staantijd van 67 uur
weer van de maan vertrekt.
LUXEMBURG (ANP). Neder
land heeft bij de „Internationale
commissie ter bescherming van de
Rijn tegen verontreiniging" aange
drongen op maatregelen ter beper
king van de verontreiniging door bio
ciden, zware metalen en fosfor. In
het memorandum wordt erop gewe
zen, dat er- in de laatste tien tot
vijftien jaar in het Rijnwater een
sterke toeneming is van stoffen die
ook in kleine hoeveelheden schade
lijk en zelfs giftig zijn voor levende
organismen.
Deze stijging verontrust de Neder
landse autoriteiten door de gevolgen
hiervan in een groot deel van het
land. Het memorandum wijst erop
dat het water een relatief lange tijd
in de Nederlandse binnenwateren
(Onze onderwijsredacteur)
TILBURG Prof. dr. Euwe
neemt donderdag afscheid als Tilburgs
hoogleraar. Hfj geeft om vier uur 's
middags een openbaar afscheidscol
lege over hoger onderwijs in informa
tica in de aula van de hogeschool. Prof.
Euwe (70) was aan de Tilburgse Ho
geschool hoogleraar in de methodo
logie van de automatische informatie
verwerking.
blijft en dat door verdamping de
concentratie nog meer toeneemt. Eo-
vendien vermengt het Rijnwater zich
slechts langzaam met zeewater. Daar
door beweegt een groot deel van het
verontreinigde water zich langs de
kust naar de Waddenzee.
In het memorandum worden en
kele cijfers gegeven over de jaarlijkse
belasting van de Rijn. Deze is voor
koper 1750 ton per jaar, voor lood
2450 ton, voor nikkel 850 ton en voor
zink niet minder dan 14.000 ton.
In de aanbevelingen vraagt de Ne
derlandse delegatie een verder on
derzoek naar biociden in het Rijn
water niet alleen bij Lobith, maar
ook op andere plaatsen om zodoende
de bronnen ervan vast te kunnen stel
len. Daarna zou de produktie en het
transport van die stoffen aan een
sterke controle moeten worden on
derworpen. Verder zal het Rijnwater
regelmatig worden onderzocht op
zware metalen en zal moeten worden
gestreefd naar een volledig verbod
van de invoer van kwik in de wate
ren en naar een beperking van het
gebruik hiervan.
(Van onze rechtbankverslaggever)
DEN BOSCH. Op de donkere avond 11 augustus 1970 ontaardde
een verjaardagspartijtje in het woonwagenkamp te Eersel in een
„hels oorlogje in de Eerselse jungle", zoals de officier van justitie bij
de Bossche rechtbank, mr. J. Hulleman, het gisteren uitdrukte. Tij
dens het bloedbad, aangericht door twee met elkaar overhoop liggen
de families van woonwagenbewoners, viel één dode en vijf gewonden.
Extra tragische bijzonderheid: de
14-jarige Leo ("Joke") van H., die er
het jonge leven bij liet, bleek getrof
fen door een kogel uit de revolver,
waarmee zijn 29-jarige broer Zoon
had staan zwaaien.
Tijdens het onderzoek kwam eigen
lijk maar heel langzaam vast te staan,
hoe de desastreuze knok- en schiet
partij in zijn werk is gegaan; de men
sen uit beide kampen bleken niet zo
erg mededeelzaam en als ze hun
mond open deden spraken ze zichzelf
evenals trouwens gisteren voor de
rechtbank nogal eens tegen.
Niettemin stonden gisteren vijf ver
dachten voor de rechtbank. Daarvan
bekende alleen de man, die per onge
luk zijn broertje doodde, met behulp
van een vuurwapen aan de vijande
lijkheden te hebben deelgenomen. Er
is echter met tenminste vier vuur
wapens geschoten. Maar de andere
verdachten ontkenden ook maar één
geweer of revolver te hebben aange
raakt. De andere vuurwapens zijn
ook nooit gevonden.
Omdat het naar zijn mening altijd
wel moeilijk zal blijven te bepalen
welk aandeel de verdachten ieder
voor zich hebben gehad in de bloedige
twist, had de officier de vijf verdach
ten vooral ten lastegelegd, dat ze heb
ben deelgenomen aan een 'vechtpar
tij'. Dat wil zeggen, dat hij ze alle
maal verantwoordelijk stelde voor de
tragische gevolgen van de schietpar
tij.
Zijn eisen waren mild. Als de recht
bank het met de door mr. Hulleman
bepaalde strafmaten eens blijkt ko
men alle verdachten er af met een
gevangenisstraf gelijk aan de de duur
van hun voorarrest.
Het begon allemaal met een plezie
rig feestje in de woonwagen van de
fam. P. Het feestje werd vooral luis
ter bijgezet door leden van de fam.
Van H. Present waren ook een telg
van een andere fam. Van H., die do
micilie hield op het kamp te Bladel,
en zijn meisje, een nichtje van de
heer P. Na afloop gingen de dorstige
mannen op cafébezoek. Bij die gele
genheid ontstond een vechtpartijtje
tussen Zoon van H. en ene "Rooie
Vos". Een broer van Zoon, Eddy, be
moeide er zich mee en die kreeg op
zijn beurt Adje van H. op zijn nek.
Toen het allemaal gesust was, bleek
Zoon van H. in zijn pols te zijn ge
stoken.
Slecht gehumeurd toog het gezel
schap weer naar het kamp in Eersel.
Daar begonnen de moeilijkheden pas
goed. Adje van H. kreeg het er, naar
zijn zeggen, flink aan de stok met va
der, Zoon en Eddy van H. De laatste
zakte kreunende op de grond; hij
moest met een aantal messteken in
zijn rug in het ziekenhuis worden op
genomen.
Adje ontkende ook gisteren stellig
Eddy van H. de messteken, toege
bracht te hebben. Zijn raadsman, mr.
P, Scheefhals uit Den Bosch, opperde
zelfs de mogelijkheid, dat vader Van
H. in de heersende verwarring zijn
eigen zoon onder handen had geno
men. Maar de getuigen uit het kamp
van de Eerselse fam. Van H. zeiden
wel beter te weten.
Adje nam die avond wijselijk de
wijk. Waarna de Eerselse fam. haar
woede koelde op zijn auto. Een vriend
van Adje, die ook van de partij was
geweest, had zich toen al richting
Bladel gespoed om in het woonwa
genkamp de onheilstijding „Jullie Ad
je wordt in elkaar geslagen" te bren
gen. Adjes vader Ad, moeder Anna
(overigens familie van aangetrouwde
leden van de Eerselse fam. Van H.)
en oom Carolus stapten onmiddellijk
in de auto om hulp te gaan bieden.
Toen ze in het kamp te Eersel aan
kwamen zaten alle ongeveer vijftien
bewoners van het kamp, de (hele)
kleine kinderen incluis, rond een
houtvuurtje. De drie stapten uit, naar
hun zeggen om de schade aan Adjes
auto op te nemen. Maar volgens de
Eerselse getuigen hadden ze alle drie
vuurwapens in de aanslag en
schreeuwde Anne van H.: „Schiet ze
kapot". Hoe dan ook, kort daarna
knalden van verschillende kanten
schoten.
De enige, die toegaf geschoten te
hebben, was zoon van H., die zo
heeft hij altijd volgehouden plot
seling een revolver in zijn hand ge
drukt kreeg om zichzelf en de zijnen
te verdedigen. Toen de kruitdampen
waren opgetrokken bleek Leo van H„
dood te zijn en zijn zeventienjarig
zusje Catharina in het bovenbeen
getroffen. Pas later werd bekend, dat
in het Bladelse kamp Ad en Carolus
van H. schoten in hun benen hadden
opgelopen.
Ad, Anna en Carolus van H., ble
ven gisteren volhouden ongewapend
naar Bladel te zijn gegaan. Maar de
officier én rechtbankpresident mr. Th.
Geense leken zeker niet overtuigd
van onschuld. „U wilt deze recht
bank toch niet laten geloven, dat de
Eerselse Van H's op elkaar hebben
zitten schieten?", liet de president
zich ontvallen.
Eisen
De officier eiste tegen zoon van
H., wie hij de dood van zijn broertje
niet wilde aanrekenen, acht maanden
met aftrek van voorarrest, waarvan
vier voorwaardelijk. Tegen Adje Van
H. eiste hij twee weken voorwaar
delijk De drie leden van het Bladel
se „commando" dacht hij elk tien
maanden met aftrek van voorarrest,
waarvan vijf voorwaardelijk, toe, in
alle gevallen met een proeftijd van
twee jaar.
De raadsman van Zoon van H., mr.
M. Mol uit Den Bosch, bepleitte vrij
spraak of ontslag van rechtsvervol
ging. Hij hield het erop, dat de Van
H.'s uit Bladel de aanvallers waren
en dat zoon van H. zichzelf en de
zijnen tegen die aanval moest be
schermen. Mr. Scheefhals vroeg vrij
spraak voor Adje van H., omdat naar
zijn mening niet is bewezen, dat
Adje van H. met een mes gestoken
heeft. Ook niet bewezen achtte hij
de geweldadige deelname van Ad,
Anna en Carolus van H. aan de
„vechtpartij". Hij wees in dat ver
band op tegenstrijdigheden in de ver
klaringen van de getuigen en op de
betrekkelijke waarde, die men zijns
inziens moet toekenn enaan de door
de technische recherche opgespoorde
stille getuigen. „De conclusie is aan
de rechtbank", besloot hij.
Die rechtbank heeft het erg moei
lijk met de zaak en maakt zich ook
veel zorgen over het mogelijk vervolg
ervan. Want vroeg de president de
verdachten: „Hoe moet dat nou straks,
als jullie eikaar weer eens tegen ko
men. Gaan er dan weer doden val
len?"
Uitspraak op 24 juni.
WILLEM WOLTERS
HEERLEN/VENLO (ANP)
Commissarissen en directies van de
n.v. Dagblad voor Noord-Limburg te
Venlo en de uitgeversmaatschappij
Limburgs Dagblad n.v. te Heerlen
zijn in een gezamenlijke vergadering
tot de conclusie gekomen dat de bei
de vennootschappen hun onderzoek
om tot een vorm van samenwerking
te komen willen afsluiten met een
volledige fusie tussen de beide ven
nootschappen.
(ADVERTENTIE)
Dobbelman is wit- en kleuraktief.
Veilig voor de wasmachine.
Verpakt in een handige,vochtwerende zak.
Brieven voor deze rubriek moeten met vol
ledige naam en adres worden ondertekend. Bij
publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts
bi{ hoge uitzondering zal van deze regel wor
den afgeweken. Naam en adres zijn dan bij
de redactie bekend. Publicatie van brieven
{verkort of onverkort) betekent niet dat de
redactie het in alle gevallen eerrt met in
houd, c.q. itrekkina.
Aandachtspunten aanbevolen aan
het Breda's pastoraal beraad, tussen
hemelvaart en pinksteren 1971 in
verveling bijeen:
uit „Veni Sancte Spiritus"
Was het onreine
Besproei het dorre
Genees het gewonde
Buig het harde
Koester het koude
Wijs de weg aan hen die het niet
meer zien.
Aktuêler dan ooit
BftEDA.
PERSONEEL K.R.V.
Dat bisschop Ernst een enquête
wil gaan houden.... over het zeer
verminderde kerkbezoek in de
rooms-katholieke kerken, is zi)n
goed recht. Maar in alle ernst durf
ik te zeggen, dat al dat „geënqué-
teer" en gedialogiseer (kleppen, ze
veren, ouwehoeren enz.) waardeloos
is gebleken. Er zullen eindelijk eens
„daden" dienen gesteld te worden.
Heeft bisschop Ernst zich nooit eens
afgevraagd en gerealiseerd dat de
oorzaak van dat „verval", nu eens
niet ligt aan de „gelovigen", maar
bij de priesters, de voorgangers te
zoeken is. De kerkelijke voorgan
gers zullen eindelijk eens zelf met
christelijke voorgangers tot daden
dienen te komen. Durven en doen!
ROOSENDAAL
TOON HENDRICKX
Met stijgende belangstelling heb
ik het stukje gelezen over het ko
mende religieus popfestival in
Breskens.
Wat fijn dat er nog jongeren zijn.
die het lef hebben, om een zo groots
Christelijk feest voor te bereiden.
Al hun vrije tijd zullen zij daarvoor
wel moeten inzetten.
En dan hqor je opeens, dat er
mensen zijn die struikelen over één
zin, n.l. „dat het niet allemaal erg
christelijk zal toegaan". En als er
dan twee woordjes worden weggela
ten en één dubbel onderstreept, nu
ja, dan blijft er niet veel goeds
over.
Ik zou deze mensen willen aanra
den, wacht nog even met uw oor
deel, en ga persoonlijk eens een
kijkje nemen in die tent, misschien
is uw oordeel dan wat milder Ook
over Palaver zijn negatieve reacties
gepubliceerd, maar het meest door
mensen die het hadden van horen
zeggen.
TERNEUZEN
J. W. v. d. WEGE.
Graag wilde ik even reageren op
het betoog van prof. dr. E. Lee
mans zoals verschenen in „De Stem"
vam 7 juni jl.
Prof. dr. E. Leemans zegt o.m. dat
Nederland voor de Vlamingen als
een stuk maatschappelijke regie, als
een gemaakte maatschappelijke re
aliteit verschijnt en zo georgani
seerd is dat de mens collectief niet
meer zichzelf kan zijn. De welzijns
fabriek die in Nederland gehanteerd
wordt is voor de Vlaming een on
begrijpelijke zaak, gaat dhr. Lee
mans verder, en hij heeft ontdekt
dat o.m. 100 000 gesubsidieerde
maatschappelijk werkers als pleister
op de welvaartswond worden ge
hanteerd en verder zegt prof. Lee
mans dan nog dat welzijnszorg véél
meer moet zijn. Hierbij wordt niet
vermeld of dit dan ook de mening
is van „de Vlaming". We nemen
graag van de professor aan dat wel
zijnszorg innderdaad veel meer moet
omvatten. Als maatschappelijk wer
ker van Vlaamse origine en be
horend tot de categorie van de
100 000 heb ik:
a. niet het gevoel als pleister op de
welvaartswond te worden gehan
teerd; (misschien zijn er die beter
kleven);
b. wél het gevoel dat in bepaalde
maatsch. werksoorten nog gerust
wat meer maatschappelijk werkers
by mogen gesubsidieerd worden;
c. wél het gevoel dat in België nog
in bepaalde werksoorten b.v. school-
maatschappelijk' werk, nog gesubsi
dieerde maatschappelijk werkers
kunnen gebruikt worden wegens het
stygend aantal studenten, langere
studietijd, toename studentenhuwe
lijken en de problemen die dit alles
kan meebrengen.
Tenslotte wilde ik nog opmerken
dat een deel van de gediplomeerde
m.w.'s die in België gesubsidieerd
worden (ik reken hiertoe de m.w.'s
in overheidsdienst) een toelatings
examen aflegt tot het in dienst tre
den.
Twijfelt men misschien aan de
kwaliteit van het onderwijs van „de
professoren"? Het zal de professor
wel bekend zijn dat in België ook
een aantal universiteitsprofessoren
op de sociale academies een boter
hammetje kunnen bijverdienen tot
eigen welzijn en 't nut van 't alge
meen.
Zoals de professor de Kempische
cultuurdagen een „a-rationeel voor
beeld van regio-vorming en een
„subtiel menselijk spel" noemde zo
zou ik durven zegen dat het genera
liseren een schone zaak is die het
mensdom veel vermaak geeft en
misschien ook een subtiel menselijk
spel kan zyn.
OOSTERHÓUT R. v. HOREBEEK.
