Onderwijs
Brood
Computer
J.Th.J.M. Willems
IN ERMELO TELLEN DE BEJAARDEN MEE
Eigen huis
Realiteit
Een onderzoek v.an de P T T-
bedrijfsarts Hoek uit Alk
maar heeft uitgewezen dat
rugklachten de belangrijkste
oorzaak zijn van ziektever
zuim. Bij steekproeven in
Haarlem, Utrecht en Am
sterdam bleek dat ruim 6
procent van alle ziektegeval
len met de rug te maken had
en de heer Hoek meent
daaruit te mogen opmaken,
dat moeilijkheden met de
rug daarom verantwoorde
lijk zijn voor een aanzienlijk
deel van de uitkringen op
grond van de sociale wetge
ving. Opvallend verschijnsel
in het onderzoek van de arts
Hoek is bovendien de duide
lijke toename van rugpatiën
ten en de toename in ver-
zuimfrequentie bij patiënten
met rugklachten. Hij wijt de
ze toename onder andere
aan de tdegenomen bewe
gingsarmoede in het levens
patroon.
Een werkgroep van de Raad
van Europa heeft aange
toond dat het mogelijk is om
het mislukken van studie
met 50 procent te verminde
ren bij een onderrichtver-
mindering. van 25 procent.
Experimenten aan de T H in
Eindhoven en aan de univer
siteit van Leuven hebben
duidelijk gemaakt, dat les
sen die met verschillende
methoden werken een veel
beter effect hebben dan de
tot nu toe gebruikelijke les
sen. Het nieuwe onderwijssy
steem gaat er van uit dat
elk onderwerp op verschil
lende manieren onderwezen
kan worden en dat verschil
lende studenten uit die ver
schillende methoden de ma
nier kunnen kiezen die hun
het beste past. Door lessen
en cursussen op verschillen
de manieren te organiseren
en de studenten de keus te
laten welke methode ze wil-,
len volgen kan men volgens
de Europese werkgroep het
meest gunstige resultaat be
reiken.
GistBrocades te Delft en
Bayer te Leverkusen hebben
besloten bij de fabricage
van semi-synthetische peni-
cillines nauw te gaan samen
werken. Het is de bedoeling
deze samenwerking vorm te
geven in een nieuw op te
richten maatschappij die in
Delft het ruwe produkt zal
vervaardigen, dat vervol
gens in Leverkusen verder
verwerkt zal worden. De
produktie van antibiotica
heeft de afgelopen jaren een
hoge vlucht genomen en het
ligt in de lijn der verwach
tingen dat deze ontwikkeling
verder zal gaan. Het leven
op aarde schijnt steeds ris
kanter te worden.
Bij de afsluiting van 'n bak
kerij-congres heeft prof.
Groen uit Leiden verklaard,
dat we meer brood moeten
eten om hartinfarcten te
voorkomen. Dat is om de
duidelijkheid in het toch al
zo moeilijke dwaalhof van de
voedingsleer te bevorderen.
Meer brood maakt mensen
dikker en wanneer prof.
Groen meent dat daardoor
hartinfarct wordt voorkomen
moet hij zijn stelling wel met
zeer begrijpelijke uitleg om
kleden.
Dr. Delgado van de medi
sche faculteit van de Ame
rikaanse Yale-universiteit is
er onlangs in gelaagd de
hersenen van een chimpan
see aan te sluiten op 'n com
puter. Elektroden die in de
hersenen van de mensaap
waren geplant registreerden
bepaalde hersengolven die
via een draadloze verbinding
naar de computer werden
gezonden. Deze computer
was dusdanig geprogram
meerd dat hij bij een be
paald signaal-patroon rea
geerde en een signaal uit
zond, waardoor men kon
controleren wat de chimpan
see dacht. Dr. Delgado ver
klaarde dat zijn experiment
toepassingsmogelijkheden
biedt bij de behandeling van
geestelijke afwijkingen, doch
er zijn ook mensen die vre
zen, dat deze methode nieu
we mogelijkheden zal schep
pen om de mensheid ver
der onder controle te bren
gen.
Boeken en boekjes over mi
lieu zijn de laatste maanden
in overvlbed op de markt
verschenen, maar werkelijk
goede literatuur is en blijft
zeldzaam. Veel auteurs heb
ben zich geroepen gevoeld in
alle - toonaarden te waar
schuwen voor de ondergang
van de wereld en daarbij is
de objectiviteit nogal eens
geweld aangedaan, 't Boek
je „Wat heet vuil?" dat on
langs bij Malmberg is ver
schenen vormt een gunstige
uitzondering op deze regel.
In dit uitermate goed ver
zorgde boekwerkje wordt op
geëngageerde, maar verant
woorde wijze verslag gedaan
van het wel en wee rond het
milieu en de presentatie is
bovendien dusdanig dat het
tot lezen uitnodigt. (,Wat
heet vuil?', G. Groen e.a.,
Malmberg 's-Hertogenbosch)
XXX
Vele rugklachten vinden hun
aanleiding buiten het werk
milieu.
(stelling bij proef
schrift van H. Hoek,
Amsterdam)
XXX
Opgericht: vereniging voor
filosofie-onderwijs die zich
tot doel heeft gesteld 't fi
losofie-onderwijs aan mid
delbare scholen en scholen
voor hoger beroepsonder
wijs te bevorderen. Inlichtin
gen bij drs. Schavenmaker,
filosofisch instituut Rijksuni
versiteit Utrecht.
XXX
De moderne literatuur kan
niet getypeerd worden als 'n
ontmaskering van de mens,
zolang zij de mens vermomt
als een tragische figuur.
(stelling bi j proef
schrift van J. Jager,
Vrije Universiteit)
XXX
De ontwikkeling van de ge
neeskunde leidt onvermijde
lijk tot toeneming van, ziek
teverzuim.
(stelling bij proef
schrift van H. Hoek,
Amsterdam)
XXX
Een team chemici uit Cali-
fornië is begonnen met een
onderzoek om DDT biolo
gisch afbreekbaar te maken.
Met. het toevoegen van zink
en aluminiumhoudende pre
paraten denken de Amerika
nen deze milieu-vervuiler no.
1 te kunnen muilkorven.
Benoemd: dr. P. Smit uit
Utrecht tot lector in de ge
schiedenis van de biologie
.aan de Katholieke Universi
teit te Nijmegen. Langzaam
maar zeker leert de mens
erkennen dat er ook in het
verleden dingen zijn gebeurd
die een positieve invloed
kunnen hebben op de ontwik
kelingen van nu.
XXX
Ergernis en zorgen kunnen
de oorzaak zijn van tandpijn.
Het is; mogelijk dat gekwel
de mensen in hun slaap zo
hard de tanden op elkaar bij
ten dat niet alleen tandpijn,
maar ook kramp in de kaak
spieren ontstaat. Ergernis is
en blijft ongezond.
XXX
Onderzocht dient te worden
in wiens behoeften de eenzij
dige berichtgeving over cri
minaliteit door massacom
municatiemiddelen voorziet.
(stelling bij proef
schrift van O. Kam-
stra, Amsterdam)
Nieuwe kliniek bren
nieuw
ffeluk
door
HENNY GROOTVELD
zijn soort draait een paar
maanden. En er zijn al uit
stekende resultaten geboekt.
Een spectaculair voorbeeld:
„Een oude man wordt volle
dig geestesziek opgenomen.
Hij ziet vreemde beelden en
hij wordt achterdochtig. Na
onderzoek en behandeling
blijkt dat de man een aan
tal weken te weinig gedron
ken heeft. Hij krijgt een
vochtkuur van een paar da
gen en wordt weer helemaal
de oude. En de familie zegt
dan: „dokter, er is een won
der gebeurd".
„Het is een extreem voor
beeld", geeft dr. Van Andel
toe. „Maar je komt het vaak -
tegen in warme perioden.
Oude mensen die alleen zijn
en naar wie niet of nauwe-
lijks wordt omgekeken, heb
ben nu eenmaal de neigiing
niet genoeg te eten en te
drinken. Ze vinden zichzelf
te onbelangrijk voor goede
verzorging. Van dat beeld,
dat Ze zichzelf aanpraten en
fva'arin anderen hen niet on
gelijk geven, moeten ze af
stand-, nemen
Een andere ervaring in De
Feithenberg: „Een oude
man wordt opgenomen, om
dat hij zelfmoord wil plegen.
Hij is somber geworden en
denkt het leven niet meer
aan te kunnen. Het onder
zoek wijst uit dat zijn hart
niet. goed functioneert, wat
die somberheid in de hand
werkt. Er is een geneesmid
del, waardoor het hart zijn
normale werking weer terug
krijgt".
„Maar somberheid kan
ook veroorzaakt worden door
alleen wonen. Dan proberen
we zo'n man van die een
zaamheid af te helpen. En
als hij weggaat, hebben we
ervoor gezorgd dat hij goed
wordt opgevangen. In deze
gevallen is het een uitkomst,
als er een dienstencentrum
voor bejaarden in de buurt
van zijn huis staat".
Volgens dr. Van Andel
moet het mogelijk zijn de be
jaarden meer geluk te ge
ven. Dat kan, als ze langer
in hun eigen huis kunnen
blijven. Daarom staat bij de
behandeling in De Feithen
berg een terugkeer naar huis
voorop.
„Er is op het ogenblik een
geweldig aantal bejaarden
centra iin aanbouw. Grote ge
bouwen met moderne hokjes
voor bejaarden". Volgens dr.
Van Andel lijken ze teveel op
wachtkamer voor de dood.
Het is daarom hoog tijd dat
er een ander klimaat komt
voor bejaarden. Want op het
ogenblik is de bejaarde op
een zijspoor gerangeerd.
Behandelhuizen als De
Feithenberg zijn in een an
der klimaat onmisbaar. „Wij
hebben dag- en nachtpatiën
ten en mensen die geruime
tijd blijven. Mensen die
's nachts gaan ronddolen en
hun huwelijkspartner daar
mee hinderen, neem je bij
voorbeeld op als nachtpa
tiënt. En we kennen ook va
kantie-opnames. Je weet
wel: voor de familie die op
vakantie gaat en die opa
niet kan meenemen".
Het is de overtuiging van
dr. Van Andel dat we de be
jaarden veel meer met el
kaar moeten opvangen dan
nu gebeurt. Een goede buur
man kan ijvoorbeeld door
een beetje extra-werk een»
naast hem wonende bejaar
de het gevoel geven dat hij
erbij hoort.
De Feithenberg mag zich
in een grote belangstelling
verheugen. Natuurlijk is de
kliniek al te klein. De toe
komstige patiënten staan op
een wachtlijst. De medische
staf werk rigoureus vanuit de
ze wachtlijst om alles zo eer
lijk mogelijk te laten verlo»
pen.
Üli1 t
Dr. van Andel
Ze zijn beiden tachtig
jaar. Het is hun enige
overeenkomst. Want
verder zijn ze gewoon een
willekeurige oma en opa.
Twee uit de duizenden be
jaarde Nederlanders. De één
ondergaat de traditionele
vorm van bejaardenzorg, de
ander treft het en maakt
kennis met een moderner
maatschappijbeeld over be
jaarden.
Opa ligt in de ziekenzaal
va>n een bejaardencentrum
in Bussum. Alleen kon hij 't
niet langer redden in zijn ka
mertje in het bejaardencen
trum. Toen hij ook niet meer
kon lopen, moest hij naar die
ziekenzaal. Mopperend
wacht hij de toekomst af.
Zijn tv-toestel staat nog op
zijn kamertje. In bed ligt hij
naar de dooc( te staren. Hij is
eenzaam, vyant er komt wei
nig familie. Het is ook geen
lolletje om bij een moppe
rende oude man op bezoek te
gjian.
Geronto-psychiatrisclie kliniek De Feithenberg
Oma is één van de 140. pa
tiënten in de gloednieuwe ge-
ronto-psycbiatrische kliniek
De Feithenberg in Erm'elo.
Ze zit in de hal en ldjkt naar
buiten. Het is stralend weer.
„Ik ga weer terug naar Nel
ly", vertelt ze. „Want ik ben
bijna beter. Alleen loop ik
niet zo best meer. Maar het
is toch weer de goede kant
opgegaan. Een poosje gele
den kon ik niet meer tegen
het leven op. Ineens stierven
mijn broers, zusters en ken
nissen. Ik was toen alleen.
Toen heefc Nelly me hier
heen gebracht en hier heb
ben ze me er overheen ge
holpen".
Directeur-geneesheer dr.
Van Andel: „In deze kliniek
is voor de bejaarde patiën
ten een kapsalon, een
schoonheidssalon, een oefen-
tuin. In alles wordt de pa
tiënt betrokken bij de reali
teit. De bank houdt hier zit
tingen, zodat iedereen zelf
zijn geldzaken kan regelen.
We besteden aan alle kanten
aandacht aan de bejaarden".
Want: „Het moet uit zijn
met de kreet dat de ouder
dom met gebreken komt.
Een bejaarde is geen afge
schreven figuur. Het „65
jaar zijn en wegwezen" kan
niet langer. In 1985 alleen al
zijn er ongeveer twee mil
joen bejaarden. Al die men
sen kan de maatschappij niet
met één handomdraai af
doen".
Volgens dr. Van Andel zou
den er eigenlijk in Nederland
dertig geronto-psychiatrische
klinieken moeten staan. Be-
handelhuizen voor mensen
van boven, de zestig met
f geestelijke - eri lichamelijke
stoornissen. „Het, aantal be-
jaagden met" "dit 'soort proble
men schat 'ik 175 op ué dui
zend. Het is daarom belang-'
rijk dat er een mentaliteits
verandering bij ons optreedt.
Je moet vader niet in het ui
terste geval naar zo'n behan-
delhuis sturen, maar je moet
hem er meteen naartoe bren
gen, als hij wat vergeetach
tig begint te worden".
„Wij zijn van oordeel dat
we dan heel veel mensen
kunnen helpen. Een staf van
mensen is daar de hele dag
mee bezig. Fysiotherapeu
ten, dokters, verpleegkundi
gen, een psychiater, een so
ciaal werker". Dit team
beschikt over de modernste
hulpmiddelen. Om maar wat
te noemen. Een televisie sy
steem (video-recording)
waarmee loopoefeningen van
patiënten met commentaar
van de begeleiders kunnen
worden opgenomen. Als de
oefening voorbij is, kan de
bejaarde zittend vanuit zijn
stoel zien wat hij verkeerd
deed. Een volgende keer
gaat het dan soms veel be
ter. v - >j
- De Feithenberg (gouwkos-'
ten 6 miljöep) volgens dr.
Van Andel als behandelhuis
in Nederland het enige in
^Wijn, bier en andere alcoholische dranken worden tegenwoordig meer en meer synthetisch
van geur, smaak en kleur voorzien. Het schijnt dat er bijvoorbeeld al volledig synthetische
Chianti bestaat. Om de componenten voor deze kunstmatige dranken te ontdekken, analyseert
men natuurlijke produkten en een van de wijzen waarop dit gebeurt is de volautomatische
gaschromatografie. Op de foto een dergelijke volautomatisahe drankanalysator.
v
4
'f