op de eerste plaats
voor de wetenschap
Mario Cypriano van
Les Petits Frères:
J.Th. J.M. Willems
Een wereld of geen wereld.
We kunnen er niet omheen.
Carolus van Ettinger
Ik kan moeilijk op het Leid-
seplein gaan roepen: mensen ik
ben geen sexbom. Ik kan het al
leen maar bewijzen door mijn
spel.
Willeke van Ammelrooy
Er is een geweldig onder
scheid tussen het afvuren van
een pistool op een ongewapende
boer en het afvuren van een ka
non op een ongewapend boeren
dorp. Het eerste mag beslist
niet; het tweede is aan de orde
van de dag.
Gerard Vermeulen
0 Iedereen vindt dat ik talent
heb. Door allerlei situaties is dat
er gewoon niet uitgekomen.
Shirley (zangeres)
0 Ik meende dat ik topless-ser
veersters voor het uitzoeken zou
hebben. Maar ik kreeg alleen
jongens. En om nou met topless
kelners te gaan werken, dat lijkt
me toch wel wat al te plat.
René de Milde barkeeper
0 De Britse regering is welis
waar geen direct fascistische re
gering, maar het zal van de te
genstand van de burgerlijk-
democratische instelling en in
het bijzonder van de radicale
buitenparlementaire oppositie
afhangen, of de potentieel fascis
tische regering een direct fascis
tische wordt of dat er een po
litiek alternatief ontstaat.
Rudi Dutschke
0 Als je in Amsterdam woont
is Den Haag al provincie.
Albert Vogel
Het is onzin te denken dat de
mens het hoogste wezen is. Het
moordt en roeit soortgenoten uit.
Een beest richt zich enkel tot
zijn rivaal.
Jules de Korte
0 Je zou kunnen zeggen dat ik
klassiek ben geschoold, in die
zin dat ik vrijwel alle musea ter
wereld heb bezocht.
Pierre Cardin
0 Parijs is Frankrijk niet en
Amsterdam is Holland niet.
Wim Sonneveld
Wij allen zijn stervende. Dit
is de stimulans die ons korte
verblijf op deze wereld met dy
namische kracht kleur en vreug
de moet geven. Alleen op deze
wijze kunnen wij van ons leven
een feest op aarde maken.
Karei Appel
0 Er staat hier voor mijn deur
een agent auto's te controleren.
Heeft die man niet wat beters te
doen
Een telefoontje van een
Amsterdams burger
naar het politiebureau.
0 In Nederland is het onmoge
lijk weduwnaar te blijven. Na
twee jaar is hij een lastige vent
waar de instanties van af willen.
J. van der Heijden,
voorzitter Stichting
Welzijnsbevordering
Weduwen en Weduwnaars.
0 Kontrakten zijn gemaakt op
papier, ze worden gemaakt voor
de blits, voor de journalisten om
mijlpalen aan te geven. Je zwaait
met een kontrakt zoals met een
krant.
Ian Anderson
(Lid van Jethro Tuil,
popgroep)
Het waren vooral de
bejaarden die slachtoffer
werden van de grote
armoede, die na de
Tweede Wereldoorlog
in Frankrijk heerste.
Ze waren, vooral in een
stad als Parijs, volkomen
weerloos tegen de
gevolgen van de
oorlogsellende.
Ze leefden in erbarmelijke
omstandigheden.
Armand Marquiset,
een Frans edelman,
zeer begaan met het lot
van de bejaarden,
stichtte in 1916 de
Petits Frères des Pauvres.
Hoewel de organisatie
aanvankelijk een op zeer
streng katholieke leest
geschoeide beweging was
(men legde bijvoorbeeld
een gelofte van armoede
af, men bleef celibatair, e.d.)
is dit in de loop der tijd
veranderd.
Men heeft nu nog wel de
inspiratie vanuit het
Evangelie, maar staat
open voor mensen van
allerlei overtuigingen.
Een duidelijk bewijs voor
de veranderingen is dat
zelfs de belangrijkste
organisatoren getrouwd
zijn, dat men heeft
deelgenomen aan de
mei-revolutie van 1968,
en dat twee jonge Petits
Frères, temidden van de
hippie-jeugd van New ïork
een nieuw centrum hebben
gevormd.
De organisatie der
Petits Frères is versprei»
over de hele wereld.
Behalve een groot aantal
vestigingen in Frankrijk,
komen namen als Casa
Blanca en Chicago voor
in het rijtje en jonge
mensen uit vele landen
hebben inspiratie geput
uit de actie van de
'etits Frères voor
eenzelfde idee in eigen
land.
4Als bejaarde geïntegreerd
is, kan
ik gaan'
„Als we bereiken, dat de
bejaarde weer volledig
deel gaat uitmaken van de
maatschappij, dan eerst
kan ik mijn taak als Petit
Frère beëindigen, aldus
Mario Cypriano, een van
de organisatoren van de
Petits Frères des Pauvres-
Hij is een Parijzenaar van
rond de 35, getrouwd en
sinds jaren bezig met de
problematiek van de be
jaarden.
De Petits Frères des Pau
vres, is een wereldwijd ver
breide organisatie, bestaan
de uit leken, die geïnspi
reerd door het Evangelie
zich erop hebben toegelegd
de bejaarden te herintégre-
ren in de maatschappij. Een
maatschappij die hen op dit
moment slechts eenzaam
heid biedt. En dat is iets,
waarmee de Petits Frères
zich niet kunnen verenigen.
„De mens is immers een so
ciaal wezen en we zouden
ons dan ook als zodanig
moeten gedragen. Aan de
ene kant is iedere mens wel
iswaar een uniek individu,
een eilandje temidden van
de rest, aan de andere kant
maakt hij deel uit van dat
geheel en zal hij alles moe
ten doen om de maatschap
pij optimaal te laten func
tioneren. Maar in de loop der
tijd zijn er vreemde dingen
gebeurd. Zo hebben we on
derscheid leren maken. Tus
sen rijk en arm, jong en
oud De jongere generatie
geeft de oudere niet langer
de kans volledig uniek, mens
te zijn", aldus Mario Cypria
no.
Hij is echter van mening
door FRITS BLESS
Foto H. Guerard
dat veel factoren daaraan ten
grondslag liggen. Door de
geïndustrialiseerde maat
schappij is het familieleven
kapot gegaan. In het gezin
is geen plaats meer, daar
buiten heeft men de bejaar
de niet goed kunnen opvan
gen. De snelle ontwikkeling
van techniek, levensopvat
tingen, etc. gaan vaak boven
zijn begrip. Daarbij komt
dan nog dat sociale voorzie
ningen in veel landen een
onbekend begrip zijn. Der
halve vallen de bejaarden
vaak onder de arme bevol
kingsgroepen. In een stad als
Parijs, waar de organisatie
van start is gegaan, kan
men dit feit overal constate
ren. De wet geeft in Frank
rijk iedereen recht op wel
zijn, de werkelijkheid laat
echter veel te wensen over.
Mario Cyprianor „We noe
men de bejaarden vaak .oud
je', of we zeggen ,moet je
dat zielige dametje 'ns zien'.
Maar beseffen we het deni
grerende ervan? Evenals de
armen worden de bejaarden
vaak als inferieure mensen
beschouwd. Als je je met de
problemen van de bejaarden
bezig houdt, word je meest
al bewonderend gek gevon
den."
De Petits Frères zijn van
mening dat de bejaarde
onrechtvaardig behandel^
wordt, vooral door te menen
dat hij zijn tijd heeft gehad.
Behalve dat zij een concre
te (materiële) actie voeren,
.rachten de Frères telkens door publikaties, een infor- menwerking met een groep
weer het publiek van het matiecentrum over alles wat die de problemen onderzoekt
probleem te doordringen. met bejaard zijn te maken en de politici er van bewust
Dat doen zij bijvoorbeeld heeft en door een nauwe sa- tracht te maken.
Maar het meest wezenlijke
deel van hun werk is toch
wel de actie, zoals die iedere
dag wordt gevoerd in Parijs,
Montreal en Chicago om
maar een paar steden te noe
men. Een van de belang
rijkste uitgangspunten is,
dat tussen bejaarden en de
mensen die bij hen komen
een vriendschapsband
rtioet ontstaan. De Petits
Frères vragen als zodanig
iets terug van hun ,oude
vrienden', zoals ze de be
jaarden vaak noemen. Men
wil dan ook dat de actie niet
als liefdadigheid wordt ge
zien, maar als vrienden
dienst.
De dagelijkse actie van de
Petits Frères des Pauvres
wordt niet centraal vanuit
één punt geregeld. In Parijs
bestaan vijf aparte huizen,
ieder met een eigen actie.
Maar vanuit het hoofdkwar
tier in Parijs wordt vooral
het financieel economische
deel georganiseerd. Grote
man achter de schermen is
hier Maurice Lambert, die
evenals Mario sinds jaar en
dag bij de Petits Frères is.
Hij houdt zich voornamelijk
bezig met grotere acties om
geld binnen te krijgen. „Ve
len, die her en der in een
van de huizen werken, heb
ben er meestal geen idee
van wat er voor nodig is om
alle werk te financieren. We
houden straat- en kerkcol-
lectes. We moeten moeiza
me gesprekken voeren met
kapitaalkrachtigen. Alleen
dit gedeelte van ons werk is
al een volledige dagtaak voor
een tiental mensen," aldus
Maurice Lambert.
Met het geld wordt op de
eerste plaats de dagelijkse
partij .levensmiddelen' pak
ketten verzorgd. Veel be
jaarden zijn immers niet in
staat noodzakelijke levens
middelen te kopen. Deze pak
ketten worden rondgebracht
door vrijwilligers. Het pak
ket wordt trouwens niet zo
maar afgeleverd. Het loopt
meestal uit op een bezoek
van enkele uren. Men moet
foto's van vroeger bekijken,
een diepgaand gesprek voe
ren of helpen met enkele
huishoudelijke problemen.
Veel bejaarden ontvangen
naast het voedselpakket vaak
nog een warme maaltijd.
Want ook dat zou voor hen
anders niet zijn weggelegd.
De toestanden die men bij
bezoeken aan de bejaarden
aantreft zijn onvoorstelbaar.
Een kleine kamer, een raam
dat nauwelijks licht door
laat, bijna geen verwarming.
Een vuil en uitgeleefd hok.
Als de bejaarde bewoner
dan ook nog moeilijk loopt,
zal hij dat kleine hok nau
welijks kunnen verlaten. Dit
soort kamers treft men bij
herhaling aan op de hoogste
verdiepingen van herenhui
zen op de Champs Elysées.
Nog erger zijn vaak de
bejaardenhuizen. Ook al zijn
die dan meestal schoon, hier
zitten de mensen toch opeen
gepakt. Een bejaardenhuis
als Champrosay, 25 kilome
ter buiten Parijs, bestaat
voor een groot deel uit cham-
brettes. Iedereen kan daar
bij iedereen binnenkijken.
Er is nauwelijks een hoekje
te vinden waar je je rustig
kunt terug trekken.
Feesten nemen bij de ac
tie van de Petits Frères des
Pauvres een belangrijke
plaats in van een thé-dan-
sant tot een groot kerstbal.
In de bejaardenhuizen orga
niseert men vaak feesten, die
op een toevallige bezoeker de
indruk van een buitentijds
carnavalsfeest maken. Ver-
ideedpartijen, slingers en
champagne maken die in
druk compleet.
„Een uiterst belangrijk en
ook wel duur onderdeel vor
men de vakanties. Geduren
de de zomermaanden organi
seren we," aldus Maurice
Lambert, „voor de bejaar
den vakanties in huizen die
wij speciaal voor dit doel
hebben. Een équipe van jon
ge mensen uit vele landen
verzorgt een maand ,echt
uit' voor onze oude vrien
den."
Die huizen van de Petits
Frères zijn over het alge
meen grote kastelen, die
door de welwillende eige
naar voor dit doel ter be
schikking zijn gesteld. Naast
een prettige tijd in het huis,
worden excursies, uitjes en
feestjes georganiseerd. De
jongeren zorgen voor het
huishouden, maar hebben
desondanks zelf ook wel een
maand onbezorgde vakantie.
„Ze zijn zich Immers vaak
niet bewust hoeveel het kost
aan voorbereiding, niet al
leen om de financiën te krij
gen, maar ook aan planning
etc.," zegt Maurice Lam
bert, terwijl hij zijn zoveel
ste sigaret van die dag uit
drukt. De asbak kan het
nauwelijks aan.
Natuurbehoud
Binnen enkele weken kan 'n
nieuw lente-offensief worden
verwacht door de voorvech
ters van natuurbeheer en na
tuurbehoud.
Verschillende acties en
werkgroepen zullen, geïnspi
reerd door het mooie weer,
opnieuw de strijdbijl opgra
ven en een van de argumen
ten, die dan weer frequent
zal worden aangevoerd ten
gunste van het natuurbe
houd, is de recreatie. Hier
door ontstaat zo langzamer
hand de indruk, dat "ie na
tuur vooral om de openlucht
recreatie beschermd zou
moeten worden. Hiernaast
leest u wat mr. H. P. Gorter,
directeur van de Vereniging
tot Behoud van Natuurmo
numenten in Nederland,
daarvan denkt.
De wetenschappelijke waar
de van bepaalde planten,
dieren en hun levensgemeen
schappen, is en blijft het be
langrijkste argument voor 't
behoud van de natuur. Als er
ooit een conflict zou ont
staan, als bijvoorbeeld de
belangen van de openlucht
recreatie in strijd zouden ko
men met de belangen van 't
natuurbehoud, zal het be
houd van de wetenschappe
lijke waarden altijd moeten
prevaleren, want recreatie
mogelijkheden zijn te ver
vangen, maar een eenmaal
uitgestorven plant is voor al
tijd verloren.
Mr. H. P. Gorter vindt prin
cipieel, dat de wetenschap
pelijke waarden in een na
tuurgebied duidelijk nummer
één staan. Hij is niet bereid
op dit punt enig water bij de
wijn te doen. Sterker: vol
gens de directeur van de
grootste Nederlandse parti
culiere natuurbeschermings
organisatie zal het gewicht
van die natuurwetenschap
pelijke waarden in de toe
komst alleen maar kunnen
toenemen: „Het is ongetwij
feld waar, dat de betekenis
van de natuur voor de re
creatie in de loop van de ja
ren groter zal worden, maar
voor die recreatie kunnen
eventueel ook elders moge
lijkheden worden gecreëerd.
Natuurwetenschappelijke
waarden zijn daarentegen
zeldzaam en uniek en kun
nen niet op een andere plaats
worden gemaakt. Bedreigde
planten en dieren kunnen
hoogstens nog zeldzamer
worden.
Natuurbeheer en natuurbe
houd volgens mr. Gorter
een belangrijk onderdeel
van het totale milieubeheer
hebben dus allereerst een
grote wetenschappelijke be
tekenis. Maar dat wil niet
zeggen, dat dit natuurbehoud
ook geen belangrijke recrea
tieve waarde zou hebben. In
het breder kader van het mi
lieubeheer geplaatst springt
de recreatieve betekenis
zelfs naar voren („de natuur
heeft een belangrijke psychi
sche invloed op de mens"),
maar uiteindelijk wil mr.
Gorter de betekenis van de
natuurgebieden toch niet
aan dit recreatieve aspect
koppelen. Zelfs als er geen
mens in een natuurgebiee
zou komen zou een dergelijk
terrein toch een positieve
waarde hebben meent hijde
gunstige invloed van de on
gerepte natuur op het hele
menselijke milieu is welis
waar nog niet duidelijk be
wijsbaar, maar mr. Gorter
heeft het gevoel, dat die po
sitieve invloed van de natuur
op de rest van het milieu
erg groot moet zijn.
De taak van het natuurbe
houd ligt daarom niet alleen
op het gebied Van het aan
kopen en behèren van na
tuurgebieden, maar ook op
dat van de ruimtelijke orde
ning. Het inpassen van de
natuur in het totale beeld
van de Nederlandse ruimte
lijke ordening zou zelfs be
langrijker zijn dan het aan
kopen en beheren van na
tuurgebieden alleen, want 't
milieu heeft zo'n grote in
vloed op de flora en fauna,
dat de vestiging van bijvoor
beeld een industrie een over
wegende invloed kan hebben
op de planten en dieren, die
in een reservaat voorkomen.
Het verdedigen van de na-
tuurbehoudsbelangen bij het
afwegen van tegenstrijdige
belangen ziet mr. Gorter
dan ook als de eerste taak
van het Nederlands natuur
behoud. Het zijn of niet-zijn
van natuurgebieden hangt
volgens hem af van een ver
antwoorde planologie en di-
rekt gekoppeld aan die pla
nologie ziet mr. Gorter als
derde taak van het natuur
behoud: de opvoeding en de
voorlichting. Zonder een ver
antwoorde houding van zowel
de overheid als de burgerij
tegenover de natuur en het
milieu is volgens de direc
teur van Natuurmonumen
ten geen beheer en behoud
mogelijk en de educatie is
daarom een aspect, dat over
de aankoop en de planologie
heengrijpt.
Beheer en behoud van de na
tuur zijn in Nederland ver
snipperd over een groot aan
tal organisaties. Is dit geen
enorme verspilling van man
kracht, geld en energie?
„Ik geloof niet, dat je van
versnippering en verspilling
kunt spreken. Al de verschil
lende organisaties, die op 't
terrein van de natuurbe
scherming actief zijn, heb
ben namelijk hun eigen
werkterrein of een eigen ge
bied en de coördinatie en sa
menwerking zijn uitstekend.
Neen, er is geen sprake van
een misstand. Het ligt na
tuurlijk wel voor de hand,
dat je bij een dergelijke gro
te verscheidenheid aan orga
nisaties één centraal punt
moet hebben dat alle activi
teiten coördineert. Een der
gelijk centraal punt hebben
we in de Contact Commissie
voor Natuur- en Land
schapsbescherming",
Dat het Nederlandse natuur
behoud ondanks die grote
verscheidenheid in de prak
tijk toch wordt gerealiseerd
door een betrekkelijk kleine
groep mensen is volgens mr.
Gorter 't moeilijk te vermij
den gevolg van 't feit dat 'n
deel van dit werk alleen be
roepsmatig kan worden ver
richt en dat het beleid op het
nationale vlak een overzicht
over het geheel van de pro
blematiek vereist. Daarbij
komt, dat het aantal onder
werpen waarover een speci
fieke deskundigheid wordt
vereist steeds groter wordt.
Als extra-probleem komt
daar nog bij, dat de natuur-
beschermingspolitiek bij
zonder veel nuances kent en
het beleid daarom goed af
gewogen moet worden omdat
je „natuurlijk niet alles zon
der meer kunt afwijzen". Je
moet volgens mr. Gorter
aanvoelen, wanneer de mo
gelijkheid van succes erin
zit en wanneer een compro
mis het enig haalbare is. Dit
vergt een overzicht van het
hele beleid.
In de toekomst blikkend ziet
mr. Gorter als hét grote ge
vaar voor het behoud van de
natuur niet de planologische
ontwikkeling („er komt een
steeds groter begrip voor de
waarde van de natuur"),
maar het sluipende bederf,
dat zich manifesteert in het
verdwijnen van gevoelige
soorten zonder dat er een
duidelijke aanwijzing voor
de oorzaak is. Die aftakeling
van het hele milieu (inclu
sief de natuur) ziet hij als
het grote probleem waarte
gen het natuurbehoud de ko
mende decennia strijd zal
moeten leveren. Met een
verontschuldigend gebaar
verklaart de directeur van
Natuurmonumenten dat deze
taak eigenlijk ondoenlijk is,
omdat het natuurbehoud met
een belachelijk klein aantal
mensen tegenspel moet le
veren tegen een groot aan
tal overheidsdiensten. „We
moeten overal tegelijkertijd
onze aandacht hebben en dat
is een uitputtende bezig
heid".
Maar ondanks deze huizen
hoge problemen ziet mr.
Gorter de toekomst toch op
timistisch tegemoet omdat 't
volgens hem vooral een
kwestie van goede wil en sa
menwerking is ofer in de
verre toekomst nog plaats
blijft voor de natuur of niet.
Diq samenwerking is er
(„kijkt u maar eens naar de
ontwikkeling in het Gooi")
en de goede wil ontbreekt
ook niet, maar het blijft „na
tuurlijk altijd moeilijk om op
langere termijn vooruit te
kijken".
1
i