POLITIEKE VERHOUDINGEN GROOT PROBLEEM Kabinet kan lang uitblijven Veel rugklachten bij PTT'ers Bij Renault dreigt sociaal conflict PR1JSSLAGKLANTEN ZITTEN GOED MET GROOTHANOELSPRIJSI IJ® I" 99 13® 99 ftfeUW» 59 IJ® 59 75 395 49 52 100 IJ® PRIJSSLAG Parlementair kabinet Volop aan de gang Program-kabinet Extra parlementair Overgangs-kabinet Zakenkabinet Minderheidskabinet Spaanse gewetensbezwaarden worden mogelijk toch erkend binnenland buitenland Blokvorming Nog iets nieuws Adviseurs Broers bekennen 175 inbraken VOETBALGEVECHT IN SPORTCAFé 25 GEWONDEN Oostenrijk wint Nederland buiten de prijzen in Montreux Hongaarse regering zou kard. Mindszenty willen rehabiliteren SPERZIE-^ BONEN \A ABRIKOZEN WEENSE WORSTJES LUNCHMEAT .GEISHA" ZALM PLANTEN MARGARINE HUISHOUD JAM X**?- PINDAKAAS GAINES" TARTARE PRIJS'SLAGPRIJS SLA-OLIE AROMA SOEP CINZANO SINAAS OF UP DRINK JUC" KOEKEN VERSTEVIGER STOFDOEK JAC.HERMANS papier oor uw pen Klacht Valse gerustheid Geen vrije keuze Donald Duck Ontslagen bij sigarenfabriek in Groningen VRIJDAG 7 MEI 1971 (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Na Kamerverkiezingen laat een nieuw kabinet in Nederland soms erg lang op zich wachten- In sommige andere landen gaat het b(j de verkiezingen om de keuze uit twee blokken. Zoals in Engeland, waar óf de conservatieven, óf de Labour-partij aan het bewind is. Daar heeft de oppositie altijd een schaduw kabinet klaar om onmiddellijk na de verkiezing het bewind over te nemen. In ons land zijn de politieke verhoudingen echter veel ondoorzichtiger, wat op de formatie van een nieuw kabinet stag nerend werkt. Dat zal ook nu weer het geval zijn, bij de formatie van het dertiende kabinet na de oorlog. Het beleid van de regering (staatshoofd en kabinet) moet de steun hebben van een meerderheid in de volksvertegenwoordiging. Blijkt dat een kabinet niet meer op die steun kan rekenen, dan treden de ministers af. USt eigen beweging dient een kabinet zijn ontslag bij het staats hoofd in aan het einde van de „normale" vierjarige parlementaire periode. Het zittende kabinet wordt dan „demissionair" van zijn opdracht ontheven maar blijft aan om de lopende zaken af te doen tot een nieuwe ploeg mi nisters met een nieuw program gaat optreden. Tussentijds kunnen de ministers „naar huis worden gezonden". In dat geval worden nieuwe verkiezingen gehouden, maar kan ook het demissionaire kabinet worden gereconstrueerd. Zo'n „opgelapt" kabinet blijft dan aan het bewind tot de vierjarige zittingsperiode afloopt en nieuwe verkiezingen een beter zicht op de politieke machtsverhoudingen ge ven. Maar ook na de „rit te heb ben uitgediend", kan een ministers ploeg zonder erg grote wijzigin gen terugkomen. Hebben de vier jaarlijkse verkiezingen geen al te grote vershiuivingen opgeleverd, dan zou de züttende minister-presi dent kunnen volstaan met bijvoor beeld enkele veranderingen in zijn ploeg aan te brengen. Nieuw bij de verkiezingen van eind april was dat voor het eerst in ons land ook van blokvorming sprake was. Tegenover het confes sionele blok van KVP, AR en CHU plaatste zich het progressieve blok van P.v.dA, D '66 en PPR. Nu was deze blokvorming nog een nieuwigheid, maar het ligt in dè lijn der verwachting dat deze poli tieke blokken bij volgende verkie zingen een steeds grotere rol gaan spelen. Die blokken moeten de kiezer meer duidelijkheid brengen. Maar helemaal waar kan dat niet zijn. Want het linkse blok heeft geen echte tegenhanger in de vorm van een conservatief blok. Echte conservatieve politieke partijen de protestantse splinterpartijen doen meer aan getuigenis dan aan politiek zijn er in ons land niet. Het confessionele blok neemt een centrum-positie dn. Gaat de blok vorming inderdaad steeds grotere betekenis krijgen, dan zullen in vol gende jaren het confessionele en het progressieve blok om de rege ringsmacht strijden. Dat zou de eigenlijke kabinetsformatie minder slepend kunnen maken, omdat het voorbereidende werk zich veel meer voor de verkiezingen zal afspelen. Was de politieke blokvorming bij de verkiezingen een nieuw ge geven, nog iets nieuws is het debat op 11 mei in de Tweede Kamer over de voordracht van een kabi netsformateur. In de Grondwet staat: „De koning stelt ministeriële departementen in. Hij benoemt mi nisters en ontslaat hen naar welge vallen." Deze oude tekst dekt de werkelijkheid niet meer. In Neder land wordt niet geregeerd „omdat alle gezag van God komt", maar bij de wil van de volksvertegenwoor diging. Het staatshoofd handelt dus niet meer „maar welgevallen", maar op verantwoordelijkheid van de minister en hij een formatie rekening houdend met de poli tieke machtsverdeling. Tot na de verkiezingen in 1967 belastte de koningin een formateur met de vorming van een nieuw kabinet. Na 1959 gebeurde dat meestal, nadat eerst een informa teur was benoemd die de politieke verhoudingen had verkend en de bouwstenen voor de eigenlijke for matie had gelegd. De eigenlijke formatie-opdracht gaat bij voorkeur naar de main die het nieuwe kabinet zal leiden. De progressieve combinatie vindt dat de kiezers het ook bij de formatie helemaal voor het zeggen moeten hebben, dus de minister president moet kiezen. Dat gaat de meerderheid vam de Tweede Ka mer te ver. Deze wil, op voorstel van de KVP, dat de Tweede Ka mer bij de koningin een kandi- IIÉÉlililiSi! -formateur kan voordragen. Gebeurt dat dan zal de koningin zich aan zo'n voordracht gebonden weten. Voordat een koningin na verkie zingen of een tussentijdse kabi netscrisis een (in)formateur aan wijst, raadpleegt zij een aantal ad viseurs in haar Haagse paleis „Huis ten Bosch". Een „vast num mer" is dat de koningin zich aller eerst laat voorlichten door de vi ce-president van de raad van sta ten Prof. Beel, en de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer. In een volgende fase hoort zij de fractievoorzitter vain alle partijen in de Tweede Kamer. Op grond van al deze adviezen wijst het staatshoofd de (in)formateur aan. Het is altijd politiek gebruik ge weest dat de leider van de grootste partij de eerste formatie-opdracht kreeg. Volgens de „oude formule" zou dat dus nu dirs. Den Uyl zijn. Maar nu veel meer van blokvor ming sprake is en het confessione le blok niet door een progressieve meerderheid is overvleugeld, kan worden verwacht dat de formateur uit de grote confessionele partijen komt. Deze zullen dan de steun van de WD en DS '70 nodig hebben om werkbaar te kunnen regeren. In ons land kunnen, alleen parle mentaire kabinetten optreden, die zich gesteund weten door een meerderheid in de Tweede Kamer. Om die steun zo „waterdicht" mo gelijk te maken, blijkt langdurig overleg in en tussen de mogelijke regeringspartijen nodig te zijn Zo begint het meestal. Dr. L. J. M. Beel, als vice-voorzitter van de Raad van State, gaat de koningin adviseren over de aanwijzing van een (in)formateur. Hier een van de vele momenten waarop dr. Beel de trappen van Huis ten Bosch in Den Haag bestijgt. over het program en de bemanning van het nieuwe kabinet. Hierdoor duren de formaties 'in ons land meestal lang, na de oorlog gemiddeld 56 dagen. In de kabinetten-galerij kunnen staan: Dat is de normale figuur iin ons land, want de regering bestuurt met steun van de meerderheid in het parlement. Puur-parlementair is een kabinet, als het tot stand komt na onderhandelingen met en tussen de regeringspartijen over het regerings program, de gebondenheid van die partijen aan het program en de be zetting ten de departementen. Dr. Drees sr. was er geen voorstander van om met de betrokken fractielei ders uitvoerig over het program te onderhandelen. Hij wilde liever een aikkoord op de grote lijnen. Het kabinet-De Quay kwam in 1959 zon der onderhandelingen met de frac tieleiders tot stand, maar wel na een zekere overeenstemming met de be trokken fractieleiders. Nu de formatie van een nieuw kabinet volop aan de gang is zul len velen erin geïnteresseerd zijn welke wegen daarbij bewandeld worden. Waarmee zijn de politici in Den Haag bezigmet welke pro blemen om tot een nieuwe regering te komen worden zij geconfron teerd. Hoe was het in het verleden, laat ons zeggen van de tweede we reldoorlog af. Wij dachten u met een antwoord op deze vragen van dienst te zijn. Misschien knipt u dit artikel uit om het verdere verloop van de kabinètsformatie beter t.e kunnen volgen. Een minder gebruikelijke bena ming die aangeeft dat er wel over leg over het regeringsprogram is geweest, zonder bindende afspraken met de regeringspartijen te maken. In ieder geval weet een formateur dan op vertrouwen van een meer derheid in de Tweede Kamer te kunnen rekenen. In dit geval is de invloed van de regeringsfracties bij de totstandkoming van de minis tersploeg minder groot. Als een formatie te lang gaat du ren, kan een uitvlucht worden ge zocht in de .vorming van een extra parlementair kabinet. De bezetting van de ministeries gebeurt dan zon der overleg met fractieleiders, maar de formateur zoekt dan wel minis ters aaSi die zich in de Tweede Kamer gesteund weten door een meerderheid van politieke vrien den". Na de verkiezingen van 28 april hebben mr.-Van Walsum, oud burgemeester van Rotterdam, en prof. Patijn, vroeger Kamerlid voor de PvdA voor deze oplossing ge pleit. Zo'n ministerploeg treedt op, als een kaïbinet „naar huis is gestuurd", ter voorbereiding en tof na de nieu we verkiezingen. Na de Tweede Wereldoorlog heeft ons land twee keer zo'n overgangs-kabinet gehad: begin 1959 het kabinet-Beel, eind 1966. - begin 1967 het kabinet-Zijl stra, beide om het land tot na ver vroegde verkiezingen te besturen. Zo'n kabinet houdt het bestuur gaande, zonder dat echt politieke beslissingen worden genomen (in feite geldt dit ook voor een over gangs-kabinet). In zo'n zakenkabinet kunnen dus niet-politieke, deskundi ge figuren worden benoemd. Voor een dergelihke regeringsploeg geldt „alleen iin noodgevallen". In tijd van oorlog zou een zakenkabinet bv. kunnen bestaan uit „nationale" figu ren, benoemd niet vanwege hun po. litieke kleur maar om hun gezag en deskundigheid. De allerlaatste oplossing bij een politieke crisis is de vorming van een minderheidskabinet. De progres sieve combinatie zegt bereid te zijn zo'n minderheidskabinet te vormen. Een minderheidskabinet dat dus niet kan rekenen op voldoende steun in het parlement, is uitermate kwets baar. Tenzij de oppositie niet durft regeren. (Van onze redactie binnenland- AMSTERDAM Rugklachten ho ren tot de voornaamste oorzaken van het ziekteverzuim bij het Ne derlandse PTT-personeel. Opvallend is de jaarlijkse toeneming van het aantal patiënten dat wegens rug klachten verzuimt, terwijl de gemid delde verzuimduur (thans veertieD dagen) slechts weinig stijgt. Tot deze conclusie komen dr. H. J. B. Hoek, bedrijfsarts bij de PTT in zijn proefschrift „rugklach ten in het bedrijf", waarop hij gis termiddag aan de Universiteit van Amsterdam is gepromoveerd. Het aantal ruglijders, zo stelt dr. Hoek vast, neemt toe naarmate men ouider is. Er is geen verschil tussen personeel van de binnen- en van de buitendienst. Algemene invloeden kunnen voor het ziekteverzuim verantwoordelijk worden gesteld. In zijn proefschrift wijst dr. Hoek op de toegenomen bewegingsarmoede in het levenspa troon van de PTT'ers. Slechts een zeer kleine groep blijkt min of meer ernstige afwijkingen in de wervel kolom te hebben. Psychische facto ren spelen hier een belangrijke rol. Deze patiënten verzuimen niet al leen vaker maar ook langduriger dan de patiënten waarbij de kiach- MADRID De Spaanse regering heeft een wetsontwerp ingediend, dat enige ruimte schept voor erken ning van gewetensbezwaarden, die op godsdienstige gronden hun mili taire dienstplicht weigeren te ver vullen. De regering zal volgens het ont werp binnen een half jaar na de inlijving der gewetensbezwaarden een beslissing nemen over de uitein delijke bestemming van „degenen die zekere geloofsovertuigingen hand haven". De betrokenen zullen dan echter een alternatieve dienst moeten ver vullen, die tenminste tweemaal zo lang duurt als de militaire dienst (momenteel anderhalf jaar). Het wetsontwerp voorziet voorts in gra tieverlening aan alle gewetensbe zwaarden, die nu gevangenisstraffen uitzitten (164 in totaal, op een na allen Jehova's getuigen). Degenen, die al drie jaar of meer hebben uitgezeten, worden automatisch naar de reserve overgeplaatst. Wat de dienstweigeraars in ons land betreft: Minister W. den Toom van Defensie zal maandagmorgen op zijn ministerie te Den Haag een delegatie van de in het kamp Vledder tewerkgestelde gewetensbe. zwaarden tegen de militaire dienst ontvangen. De dienstweigeraars wensen meer duidelijkheid over de plannen inzake de opheffing van het kamp en willen een kortere periode tussen de erkenning van de gewe tensbezwaren en de tewerkstelling. Vorige week beëindigden de gewe tensbezwaarden een staking van een week, nadat zij de toezegging had den ontvangen dat zij door de mi nister voor een gesprek zouden wor den ontvangen. ten duidelijk aantoonbaar zijn. De promovendus is optimistisch over het resultaat van bedrijfsgeneeskun dige begeleiding. Van 240 patiënten met rugklachten was voor 23 in een tijdvak van één jaar taakaanpas- sinig noodzakelijk. Zelfs dertien wegens een doorgemaakte prolaps van een tussen-wervelschijf konden hun meestal zware taak weer volle dig hervatten. Dr. Hoek wijst in zijn proefschrift op de noodzaak van epidemiologisch onderzoek naar de achtergronden van rugklachten. Promotor was prof. dr. R. L .Ziel- huis, gewoon hoogleraar in de hy giëne in het bijzonder de hyigine van de arbeid in Amsterdam. ROTTERDAM (ANP) —De Rot terdamse politie heeft de 22-jarige E.W. uit Rotterdam en zijn 15-jarige ëbroer M. W„ die worden verdacht van meer dan 175 inbraken, aange houden. Dankzij het bijna fotografi sche geheugen van de oudste heeft men 175 tot nu toe onopgeloste in braken geregistreerd. De broers hebben bekend. De inbraken werden voornamelijk in Rotterdam gepleegd. De jongens opereerden enkele keren ook in Den Dolder en Rijswijk, Zij hebben toe gegeven in Delft 50 keer te hebben ingebroken. De jongens stalen uit winkels, huizen en kantoren. Zij namen alles weg wat van hun gading was: siera den, geld en goederen. De waarde hiervan loopt in de tienduizenden guldens. (Van onze redactie buitenland) SANTA MARIA Dl DIAVE In een café in het Italiaanse stadje Santa Maria di Diave is gevochten tussen aanhangers van twee Milane se voetbalclubs. Na verhitte discussdes kon met het niet eens worden over de verdien sten en kwaliteiten van de Italiaanse kampioen Internationale en A.C. Mi lan. Er ontstond een enorm gevecht waarbij 25 voetballiefhebbers ge blesseerd werden. - (ADVERTENTIE) (Van onze redactie buitenland) PARIJS In de door de staat be heerde Franse automobielfabriek Re nault dreigt een gevaarlijk sociaal conflict te ontstaan. Bij de montage- fabriek in Flins werden gisteren 15.500 arbeiders door de directie van Renault uitgesloten wegens een al acht dagen durende staking van en kele duizenden arbeiders in de fa briek voor motor-onderdelen in Le Mans. De voorraad reserve-onderde len is daardoor uitgeput en de pro- duktie stagneert. (Van onze RTV-redactie) MONTREUX De Oostenrijkse televisieproductie „De Vlooien markt" heeft op het 11e wereldte- levisiefestival te Montreux drie gro te prijzen behaald: de „gouden roos", de prijs van de stad Montreux voor de beste komedie en de pers prijs. De zilveren roos was voor de BBC-produktie van „Monty Pythons Flying Circus" en de „bronzen roos" ging naar de Westduitse ARD- Keulen met „Ich Bin". Deze uitslag betekent dat Bob Rooyens, een van de best betaalde Europese regisseurs, voor de zesde keer buiten de prijzen is gevallen. Zijn Johnnie en Rijkshow kreeg nu zelfs geen eervolle vermelding. In de afdelingen van Sandouville bij Le Havre, Cleon bij Rouen en de hoofdfabrieken in Billancourt bij Pa rijs was de toestand gistermorgen nog normaal, hoewel al verscheidene pro testbijeenkomsten zijn aangekondigd die tot een algemene staking kunnen leiden. Uit solidariteit met de stakers in Le Mans en uit protest tegen de uitsluiting hebben de vakbonden bo vendien bij alle fabrieken van Re nault opgeroepen het werk neer te leggen. De vakbonden eisen dat de staken de arbeiders van Le Mans loonsver hoging krijgen die variëren van 95 tot 190 gulden per maand. De direc tie verwerpt déze eis omdat er een totale kostenstijging van 75,5 miljoen gulden mee gemoeid zou zou zijn, een bedrag dat Renault niet kan opbren gen. BOEDAPEST (KNP) Volgens welingelichte kringen in Boedapest zijn de kansen gestegen, dat de Hongaarse regering bereid is kardi naal Mindszenty te rehabiliteren en de gerechtelijke uitspraak uit 1949 te herzien. Zo-als bekend heeft kar dinaal Mindszenty, die ai 15 jaar verblijft in de Amerikaanse ambas sade, deze rehabilitatie steeds als voorwaarde gesteld voor zijn aftre den, dat een nonmalisering van het bestuur van zijn aartsbisdom en van de verhouding kerk en staat in Hon garije zou vergemakkelijken. literblik normale prijs literblik „GRECO" normale prijs blik „UNOX" normale prijs 340 gramsblik varvNIERS" normale prijs 1/2 blik FANCY PINK normale prijs 500 gramsbeker -normale prijs |jty| pot 1e soort normale prijs grote pot heerlijk smeuïg^ normale prijs. IN DE PRIJSSLAG mals vlees voor uw hond normale prijsje introductie prijsTS EN NATUURLIJK VOOR fles (0,6 liter) goudgele normale prijs flacon „LIEBIG" normale prijs Wik „UNOX* kippe-tomaten- of groentesoep bij ons 3/4 fles BIANCO-ROSSO normale prijs *n hele liter groot pak i zoute crackers normale prijs M „PAREIN" BAST0GNE per pak 2 flesje „KEMT" HAAR- normale prijs stevige royale geruit Brieven «ooi deze rubriek moeten met vol ledige naam en adres worden ondertekend. Bij publicatie zullen deze vermeld worden. Slecht* bij hoge uitzondering zal van deze regel wor den afgeweken. Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend. Publicatie van brieven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie heT in alle gevallen eens is m«t houd, c.q strekking. De Stem heeft goed werk gedaan met de publikatie van de brieven over haarstukjes. Ik heb me eind verleden jaar een stukje aange schaft, maar ondervind niets dan narigheid. Niet met de kleur, zoals anderen, die best houdt, maar met de bevestiging. Lijm of pleister, het helpt allemaal geen zier; je zit de hele dag in angst dat-ie afwaait. Blijkbaar deugt het basismateriaal (een soort plastic dat trouwens al scheurt) niet. BREDA W- TILLEMANS Discussie hiermee gesloten (Red.). Zien we werkelijk no-g niet dat de spoorbomen dicht zijn? Horen wij de alarmbel niet rinkelen? Merken we met clat het licht op rood staat? En willen we, met alle geweld, de spoorbaan nog oversteken, terwijl de dood op ons loert? Het is een beeld van wat we rondom ons voortdurend kunnen constateren, en, we schijnen er ons niet of nauweelijks om te bekommeren. De immense bedreiging van ons geestelijk leefmilieu door mentale verontreiniging, hersenspoeling, mentaliteitsbeïnvloeding, indoctrina tie, handige gelijkschakeling, massa - hypnose en misleiding. We zijn wél wakker geschrokken en in staat van asarm gebracht door wat we verne men over luchtverontreiniging en watervervuiling. Ook door de on rustbarende schending van ons na tuurschoon. En dat niet alleen. We eisen maatregelen, gaan demonstrel ren en protestacties voeren. Pers schandalen over wantoestanden in bejaardentehuizen en psychiatrische inrichtingen, opzienbarende proces sen over fatale vergissingen in zie kenhuizen- Maar dat andere dan? Een week geleden werd dit pro bleem bij een oecumenische ontmoe ting in „Huize de Pinksterbloem" in Geertruidenberg aan de orde ge steld. Men zou gezegd hebben, bui tengewoon actueel, en de kerken hebben er - uit eigenbelang - inte resse voor. De belangstelling bleef onder de maat. Evenmin nadien re acties zoals: „Kunnen we in groter verband niet eens wat gaan doen?" De onthullingen die ons wachten liegen er niet om. Ze zijn niet alleen sensationeel, maar in hoge mate ver ontrustend. Wanneer zullen we ein delijk eens ongerust worden? De na tuurbescherming bleek - op veel plaatsen - al te Iaat. Zijn de geeste lijke en morele vermogens van ve len ook niet al zo aangetast, dat er niet veel meer te stuiten valt? GEERTRUIDENBERG F. ALLARD. Priesters mogen modern zijn in hun opvattingen, maar ik ben er van overtuigd dat bisschop Ernst, noch een andere bisschop het goed zal vinden dat de jeugd geleerd wordt dat ze vrij kunnen kiezen of ze zondags wel of niet de mis bijwo nen. Laten wij onze jeugd leren wat God voor ons heeft gedaan, omdat wij na onze dood voor eeuwig ge lukkig mogen zijn. BREDA MEVR. J. DONKERS Volledig kan ik me verenigen met wat mevrouw Aarts schrijft over de huidige eucharistievieringen. Inder daad er zijn van die vieringen waar bij geen woord Latijn, maar ook geen fatsoenlijk woord Nederlands te pas komt. En de jeugd? Ik ken hier een kerk waar boekjes a la Donald Duck en Popeye liggen. Daar kunnen de kleintjes zich dan onder de mis mee zoet houden. BREDA G. TH. EMKA (Van onze redactie binnenland) NIEUWE PEKELA Op één na alle achttien vrouwelijke werknemers bij de sigarenfabriek Champ Clark en Lugano in Nieuwe Pekela zullen mor gen ontslagen worden. Door verschillende instanties wordt op hoog niveau beraadslaagd om deze werkgelegenheid voor Oost-Gronin- gen te behouden, doch de directie van de fabriek heeft nog maar weinig hoop, daarin te zullen slagen. Door de slechte verbindingen tussen de ves tigingsplaats van de fabriek met an dere delen van het land en met het buitenland worden de vervoerskosten te hoog. Er is nog een voorraad van een paar miljoen sigaren. Wanneer er niet spoedig een oplossing komt, zal de produktie wellicht maandag al, maar anders in het begin van de daar op volgende week worden stopgezet. In het geheel werken bij het bedrijf 38 mensen. V

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1971 | | pagina 15