lil i 1 IK! SAARTJE WIL SCHILDEREND RIEK SCHAGEN ZIJN de NVSH in beroep tegen afwijzing gewijzigd statuut Als je maarMekker neemt. Voortrekker, de gemakkelijke pijptabak ,Het is zalig om te doen; fijn, steeds fijner Verkeer produceert ieder jaar 1,4 miljoen ton koolmonoxyde Studiebeurzen voor komend jaar hoger binnenland buitenland j i =11111 III ■1111 papier oor uw pen FANTASIE DOORGAAN Nachtmerrie Wegenbouwers willen in winter doorwerken Sjaloom vraagt 0111 steun van vakbonden Experimentele lerarenopleiding te Tilburg Afschaffing groetplicht VVDM vindt toezegging niet volledig Willekeur Onderzoek ont staan oxidatieve luchtvervuiling Dat is zo'n gemakkelijke tabak. Gewoon plezierig je pijp stoppen. Trekt lekker licht. Islekker zacht. Dat weet iedere Voortrekker-roker, f 1,50 VRIJDAG 2 APRIL 1971 55 BREDA Wie is Riek Schagen? De ouwe-trouwe dienst bode Saartje in de avonturen, die Joop Doderer als Swieber tje veel tvkijkers terugvoert naar een weemoedig tijdperk van oubollige burgerlijkheid? Of is zij de schilderes, kun stenares als je wilt, die dag in dag uit op een zolderverdie ping in Amsterdam met verf en krijt bezf|g is? De Saartje, die nu ook op de vaderlandse schouwburgplanken de potten en pannen om de oren krijgt gegooid en een vuile dief helpt onschadelijk maken tot „lering"ende vermaak van gillen de kinderen? Of de vrouw, die haar kunstzinnige expressies sedert enige tjjd exposeert en zoals gemeld momenteel tot en met 25 april een tentoonstelling van 50 werkstukken in de Bredase Beyerd heeft? „De rol van Saartje is nu voor mij een schnabbel" vertelt ze. „Ik wil geen succes met mijn schilderij en, omdat ik Saartje ben, want op dit moment wil ik op de eerste plaats Riek Schagen zijn, die schil dert". Maar imat de geur van de schmink niog op haar gezicht kan ze er niet aan ontkomen te vertel len, dat zij van origine toneel speelster is. „Althans sinds '39. En dat is eigenlijk een beetje typisch begonnen. Ha, ha, ha. goed lachs als ze is. Na wat vragen: „Ik was voordden hulp in de huishou ding" - een soort Saartje dus - „zorgde voor kinderen etc. Speelde wat toneel in amateurgezelschap- pen in Amsterdam en had contac ten met Do van Dalsum. Ik zal bij Albert (van Dalsum) eens probe ren of hij geen rolletje voor Je heeft op het „grote" toneel, zei ze tegen me. En zo kwam ik als non in „L'Annonce" van Claudel; ik mocht één zin zeggen. Na de oor log in '45 had ik het helemaal geroken en kwam op „het" toneel aan de slag bij Van Dalsum, Groenier, Stern eberg e.a.". Ze speelde mee in films als „Cdske de Rat" en „Overval", zat in „Stad huis op stelten" in „Kaas" van Elschot en onlangs nog in de eerste afleveringen van „De Kleine Waarheid" als de kukenmeid van mevrouw Elemans. „Ja, steeds als huisvrouw, als het moedelrijke ty- het type van de werkvrouw, de pe. Ik schijn dat te zijn, hahia, ik heb zelf geen kinderen, maar ben blijkbaar wèl het moederlijke ty pe". Zeven jaar geleden begon ze ,,ao maar" te schilderen, als hobby. Haar man is econoom en schildert als bobby; schoonvader was inder tijd voorzitter van Artd. Zo kwam het schilderen in haar leven. „Het is zalig om te doen; fijn, steeds fijner. Van alles proberen, je laten drijven op je fantasie". Na 8 jaar Swiebertje, T jaar schilderen en 3 jaar exposeren (Amsterdam, La ren, Kopenhagen), gaat haar voor keur nu duidelijk uit naar het leven met kwast en krijt. „Maar je kunt er nog niet van leven, daarom de - ook wel leuke - schnabbel Swieber erbij". „Ben het liefst bezig met goua ches en krijt tegelijk". Haar stuk ken krijgen daardoor als het ware een bekoorlijk „aangevreten" of ,^ohimmelacihtig" reliëf. „De ima ginaire droomwereld houdt me het meest bazig. Stemmingen. Bijna nonfiguratief. Het is haast niet uit te leggen. Ja er is wel een zekere wisselwerking met het toneel, in zover daardoor bepaalde stemmin gen ontstaan". Stemmigen, die ze met een exploderende ontwikke ling in een boeiend koloriet en fantasierijke vormen weet vast te leggen. Op een wijze, die boeit, zonder dikwijls te kunnen zeggen: waarom? Ze laat haar fantasie de vrije loop. „Nee, ik ga nooit ergens tegenaan zitten kijken, als een soort model, maar laat het maar komen. Soms lukt het, soms niet. De namen geef ik pas achteraf". Namen, die misschien iets ver duidelijken; namen zoals ze nu in De Beyerd genoteerd staan: De schreeuw, Bezwering, Trekpoppen, Angst voor symbolen, Verschij ning, Spanning in een groep, Func tie Rood, De toneelmeester, Rond dolende schimmen etc. Kunstwer ken, waarbij je geen zin hebt om ze te objectiveren in grote of kleine „k", maar die je graag wilt overla ten aan een mogelijke vonk, die overspringt op de willekeurige be zoeker, die zegt: dat doet óók mij iets, of: ik vind het niets. En dan moet je maar naar huis gaan. Maar ik denk, dat de eerste groep groter zal zijn, dan de tweede. Hoe moet dat nu? Die tegenstel ling tussen het gooi- en smijtwerk van Swiebertje en dit wat pure en todhwel vrouwelijk getinte fijn zinnige werk? Riek Schagen: „Een zalige tegenstelling. In Swiebertje speel ik de rol van een ander, van degene, die het schreef. In het schilderen kan ik helemaal mezelf zijn. Fijn, dat u het werk vrouwe lijk vindt; ik vind het fijn vrouw te zijn. Nee, ik voel me daarbij echt geen „Amsterdamse joffer". En de waardering, die ze bij het exposeren ondervindt, ondergaat ze met het plezier van een „echte Amsterdamse" (ook al is ze in Amersfoort geboren), maar nog meer: „Het geeft me een geweldige stimulans om juist op deze weg door te gaan". HENK EGBERS (ADVERTENTIE) (Van onze redactie binnenland) AMSTERDAM Op grond van het huidige aantal motorvoertuigen in ons land is berekend, dat de totale uitworp aan koolmonoxyde per jaar 1,4 miljoen ton bedraagt. Koolmonoxyde vonnt dan ook louter kwantitatief gesproken de belang rijkste verontreinigingscomponent vooral in stedelijke gebieden. Van die 1,4 miljoen ton wordt de helft verspreid binnen de randstad. De Amsterdamse G.G.D. zegt dit in een rapport over het koolmonoxy- degehalte van de buitenlucht op een aantal drukke verkeerspunten in de stad. Sinds september 1969 is de verontreiniging op 34 vaste punten gemeten. Na een jaar meten is de G.G.D. tot de conclusie gekomen, dat de verontreiniging dezelfde orde van grootte kent als in andere Europese en Amerikaanse steden. In de win ter worden doorgaans hogere con centraties gemeten dan tijdens de zomer. In het centrum was de ver ontreiniging groter dan in de tuin steden. De concentraties lagen in hoofd zaak tussen 5 en 15 delen per mil joen delen lucht. De als veilig be schouwde grenswaarde van 10 „parts per million" werd 73 maai (9,6 procent) overschreden. De luchtvervuiling zal nog wel grotere vormen aannemen in de ko mende jaren. Dat kan men afleiden uit de sombere kanttekeningen, die drs. G. Hupkes van het Centrum voor Vervoersplannen te Utrecht plaatst bij .de studie „Op weg naar 2000" van het ministerie van Ver keer en Waterstaat. Een absurde situatie in het recrea tie- en vakantieverkeer is z.i. onver mijdelijk. In de weekeinden van mei tot september zullen gedurende alle daguren de autosnelwegen met files vol zitten. Snelheid van de file; 50 km. per uur. Het aantal auto's wordt in 2000 geraamd op 7,5 miljoen. Het geplan de wegennet is naar de mening van drs. Hupkes tegen deze toename niet opgewassen. Bovendien wordt het verzadigingspunt wat de aanschaf van automobielen betreft naar zijn mening pas na de eeuwwisseling verwacht. Als we allemaal een auto hebben aangeschaft hebben we ge lijk het rijden voor elkaar onmoge lijk gemaakt, aldus drs. Hupkes. In de studie van het ministerie wordt als voorwaarde voor een se lectief gebruik van de auto genoemd een volwaardig openbaar vervoersal- ternatief. Drs. Hupkes ziet daar niet veel van terechtkomen. Twijfels zijn bij hem o.a. ontstaan bij het verne men van de wenselijkheid van ren dabele exploitatie van openbaar ver voerbedrijven. Er zijn naar zijn me ning twee mogelijkheden: onrenda bel vervoer in de oude betekenis of geen openbaar vervoer. Vbor de automobilist wordt bet op de weg steeds moeilijker om nog vooruit te komen; gezien de veront- reinigingscijfers van nu en de toena me van het autopark wordt het voor iedere Nederlander steeds' moeilij ker gezonde lucht in te ademen. RUSSISCHE politiemannen hebben een Rus weggesleurd, toen hij pro beerde het terrein van de Ameri kaanse ambassade in Moskou te be treden. DEN HAAG (ANP) De NVSH is in beroep gegaan tegen het Ko ninklijk Besluit, waarbij werd afge wezen in de statuten alle leeftijds grenzen te laten vervallen. De be langrijkste overwegingen voor de afwijzing van de statutenwijziging, die hiervoor nodig was, zijn, dat de werkzaamheden van de vereniging dan gemakkelijker tot bevordering van strafbare feiten zullen leiden. In het beroepschrift wordt de nadruk gelegd op uitspraken van opeenvol gende ministers van justitie en op het feit, dat voorlichting in de plaats moet komen van bestrijding langs strafrechtelijke weg. Wat de overwegingen voor de af wijzing van de statutenwijziging be treft zouden door het contactadver tentieblad Sextant-contact van de NVSH-leden jonger dan 16 jaar kunnen worden uitgenodigd tot seksuele contacten. De NVSH meent, dat afdoende controlemaatregelen daartegen mogelijk zijn. Zo'n con trole is veel moeilijker bij de con tactadvertenties in andere week- en maandbladen. Het feit, dat de NVSH een vereniging is met rechtspersoon lijkheid, biedt de overheid de gele genheid om in te grijpen, aldus de NVSH. In het beroepschrift wordt verwe zen naar de behandeling van de wetsontwerpen over anticonceptio- nele middelen en over homoseksuele contacten met minderjarigen. De ge dachte van voorlichting^ in plaats van strafrechtelijke bestrijding sluit, meent de NVSH. goed aan bij de gewraakte statutenwijziging. „Wat in dit geval de staass ecreta- ris oordeelt, dat de NVSH minderja rigen zou blootstellen aan zedelijke en lichamelijke ondergang, blijkt dus een levensgroot misverstand te bestaan. De houding van justitie komt helemaal in een vreemd dag licht, als men zich realiseert, dat reeds is aangekondigd dat in het nieuwe burgerlijk wetboek dit soort controle op verenigingen zal worden afgeschaft. Bij de contacten, die de NVSH over deze zaak heeft gehad met het - Ministerie van Justitie, zijn voortdu rend nieuwe argumenten naar voren gebracht. In november 1970 werd zelfs de mogelijkheid van een ver bod ter sprake gebracht, wat pas wend afgezwakt toen de NVSH dit in de publiciteit bracht. De NVSH meent duidelijk in haar recht te staan en de positieve functie te vervullen voor de bevordering van de geestelijke volksgezondheid. Dooi de houding van de overheid voelt de NVSH zich rechtstreeks in haar be lang getroffen, juist in een tijd dat dit in toenemende miate erkenning vindt". DEN HAAG (ANP) De Stich ting Verletbestrijding Bouwnijver heid en de Nederlandse Vereniging van Wegenbouwers hebben een werkgroep ingesteld, die de verlet strijdingsproblemen bestudeert. iUdus de stichting, die zegt dat ook in de wegenbouw de belangstel ling om 's winters door te werken groeiende is en dat gezocht wordt naar oplossing van de problemen, die daa-r thans nog aan kleven. Tot voor kort bestond er vrij wei nig belangstelling van de kant van de wegenbouwers om door te wer ken. De wegenbouw werd per tradi tie in feite beschouwd als een sei- zoenbedrijf. Zodra vorst en sneeuw optraden, werden de activiteiten plat gelegd. ODIJK (ANP) „Zet maximale druk van de vakbeweging in om aan de onrechtvaardige en onmenselijke oorlog in Indo-China een einde te maken". De vredesbeweging „Sjaloom" in Odijk heeft dit in een brief a-an de hoofdbesturen van de Nederlandse vakbonden en vakcentrales ge vraagd. Sjaloom vraagt bovendien alle led-en van vakorganisaties de oproep over te nemen en aan hun vakbondsleiders door te sturen. (Van ooze omderwljsrediaciteur) TILBURG De nieuwe leraren opleiding van het Maller Instituut in Tilburg gaat ook experimenteren met !de middelbare akte-opleiding Ne derlands, Engels en economische we tenschappen. De minister van onder wijs en wetenschappen heeft daar toestemming voor verleend. Het Mol- ler Instituut, een samenwerkingsor gaan van de Katholieke Leergangen, de Technische Hogeschool Eindhoven, de Katholieke Universiteit Nijmegen en de Katholieke Hogeschool Tilburg, aktestudierichtingen, namelijk ge schiedenis, aardrijkskunde, natuur kunde, scheikunde en wiskunde. De studenten die de experimentele <m;o.-akte-opleiding gaan volgen, •moeten twee vaIËken kiezen. Men verwacht dat de belangstelling voor de experimentele lerarenopleiding in Tilburg zeer groot zal worden door de uitbreiding van combinatiemoge lijkheden die nu is ontstaan. In het experimentele stadium van de oplei ding mag echter slechts een be perkt aantal studenten worden toe gelaten. Maximaal 320 eerstejaars studenten zullen starten voor zover zij de nieuwe experimentele opleiding gaan volgen. UTRECHT (ANP) „Het is een stap vooruit. Maar zolang de groet plicht in de kazerne nog niet is afgeschaft blijven we ageren". Dat was gisteren de reactie van de voorzitter van de Vereniging Van Dienstplichtige Militairen, mr. J.M. Reijntjes, op de toezegging van mi nister Den Toom dat de groetplicht voor militairen op de openbare weg zal worden afgeschaft. „De groet plicht in de kazerne is even weinig functioneel als op de openbare weg", aldus mr. Reijntjes. De VVDM gaat zich er nu over beraden of de nationale groetdag, die uit protest tegen de groetplicht op 1 juli a.s., zou worden gehouden, door moet gaan of niet. (Van onze onderwijsredacteur) DEN HAAG Voor het studie jaar 1971-1972 zal het maximum van de rijksstudietoelage met 420 wor den verhoogd en worden gebracht van 4740 op 5160. In 1967 gaf het rijk 61 miljoen gulden uit aan studie toelagen. Dit bedrag is gestegen tot 115 miljoen gulden (87%). Voor het hoger beroepsonderwijs steeg het bedrag van de toelagen met ruim 22 miljoen gulden (162%). Brieven -oor deze rubriek moeten met vol ledige naam en adres worden ondertekend. Bij publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts bij hoge uitzondering zal van deze regel wor den afgeweken. Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend. Publicatie van brieven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in alie gevallen eens is mat 1— boud, c.q. strekking. J.l. zondag heb ik bij de wedstrijd Baronie - Limburgia een scheids rechter aan het werk gezien, die voor allerlei flauwe overtredingen met het boekje schermde. Zo ik hoorde was er afgelopen week weer een schrijven van de K.N.V.B. gekomen aan de scheids rechters toch vooral goed toe te zien op ontoelaatbare feiten. Zijn de re glementen voor scheidsrechters, die ln de competitie fluiten, anders dan voor die de Europaclub fluiten. In de wedstrijd Celtic - Ajax probeerden 20 spelers (de doelver- dedigers tel ik niet mee) elkaar het ziekenhuis in te trappen en miljoe nen mensen hebben kunnen zien hoe vuil en gemeen er die wedstrijd is gespeeld. Alles wat normaal niet toegelaten is liet de scheidsrechter rustig gaan en een boekje heb ik niet gezien. Moest zo'n wedstrijd geleid wor den zoals de K.N.V.B. het voorlegt aan zijn scheidsrechters, dan kwam er geen enkele cupwedstrijd ten einde. De FIFA moet een nieuw regle ment maken, zoals bij ijshockey. Het strafbankje, maar dan minstens 10 minuten. De mogelijkheid zit er wel in, dat de wedstrijd na een half uur al gestaakt moet worden we gens te weinig spelers in het veld, maar het zou te proberen zijn. Maar zoals het nu gaat is te gek. Dat is geen sport meer. BREDA A. SLEDDENS DEN HAAG (ANP) Staatsse cretaris Kruisinga (Volksgezond heid) heeft 't Centraal Laboratorium TNO en het Instituut voor Gezond heidstechniek TNO verzocht een on derzoek in te stellen naar het ont staan van oxidatieve luchtverontreini ging, die in bepaalde gebieden een belangrijk bestanddeel is van de totale luchtverontreiniging. He( on derzoek waar de bewindsman om heeft gevraagd zal drie jaar du ren. (ADVERTENTIE) (ADVERTENTIE) roken is eenvoud*;

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1971 | | pagina 15