ENORM
t
IN MANILLA
St. Paul's moet
gered worden
REISONGEMAK
Pater Lagerwey: Bewoners sociaal bewust
Eigen weg
Beroerde tijd
Wagen-, lucht- en zeeziekte
(Van onze speciale verslaggever)
MANILLA Hij heeft zijn eerste hartinfarct al achter de rug. In de pocket
„Waar god schreit" heeft spekpater Werenfried van Straaten in 1968 over
hem geschreven: „Hij is een baanbreker en ook zonder academische titels
een der meest gezaghebbende autoriteiten op sociaal-pastoraal gebied in de
Filippijnen. Een blije avonturier gods, die met onverzettelijke wilskracht, di
plomatiek talent, kinderlijk geloof, speelse fantasie, keiharde zakelijkheid,
een groot hart, ongelooflijk veel humor en toch met diepe priesterlijke
vroomheid de kerk dient. Ik heb hem prompt 100.000 dollar beloofd".
gregati-e van de missionarissen van
het H; Hart geldt hij als een zonder
ling, maar dat is geen negatieve
HB kwalificatie.
(Van, een onzer verslaggevers)
LONDEN De befaamde Londense kathedraal St. Paul's moet
hoog nodig worden gerestaureerd. Wat de eeuwen niet hebben kun
nen doen en evenmin de Duitse bommen tijdens de „Blitz van de
tweede wereldoorlog, schijnt nu te gaan lukken door enige factoren
van het moderne leven: het gedreun van het verkeer en de lucht
vervuiling.
St. Paul's is veel scheuren gaan vertonen en grondig ingrijpen
is noodzakelijk geworden.
Begin februari is een grootscheepse actie begonnen. Men heet!
drie miljoen pond (7,2 miljoen dollar) nodig.
Een zonderling met een- rotsvast
geloof in de kerk.
Deze mai), in Manilla geliefd en
gehaat tegelijk, is'Oor Lagerwey
(46), M.S.C.-paiter (geboren in Ijs-
se), die op een wel erg exceptionele
wijze missioaieringsa-rbeid verricht
in het meest-kathoLieke land van het
Verre Oosten, waar. de sociale tegen
stellingen zo mogelijk nog groter
zijn dan dn Zuid-Amerika.
Hij speelt voortdurend hoog spel,
maar dat ziet hij als zijn roeping.
Hij opereert vanuit een 8 verdiepin
gen hoog, opvallend wit „office buil
ding" aan de drukke Magsaysay
bbulevard in Manilla. In een krioe
lende metropool van 3,5 miljoen
mensen, waar de laatste weken de
monstrerende studenten genadeloos
door de politie worden neergeknald.
Bind vorig jaar heb ik bij hem
-gelogeerd, ruime appartementen,
air-conditioning, puik comfort, op
zijn tijd een pilsje. Zit je dan bij
een missionaris? Cor Lagerwey zegt
van zichzelf: „Ik zie een, priester als
de zakenman van God". In de con-
Hij is traditioneel begonnen, pas
toraal frontwerk (1955-1959) in 70
plattelandsdorpj-es' in centraal Luzon.
„Eerlijk, dat bevredigde mij niet. Ik
vind, dat achtergebleven en misdeel
de mensen d-irekter geholpen moeten
worden. Toen ik de opdracht kreeg
om een seminarie te bouwen, heb ik
geniale bedelkwaliteiten in mij ont-.
dekt. Dat seminarie is er gekomen,
kostte een half miljoen. Maar daarna
ben ik mijn eigen weg gegaan". Hij
is nu een van de machtigste „mani
pulators" van de openbare mening
in de Filippijnen. Want na een jour-
nalistenopleiding in Nijmegen begon
Cor Lagerwey in 1961 met de uitgif
te van tijdschriften, die naast een
religieus vooral een sterk sociaal-
geëngageerd karakter hebben. Dat
initiatief, met ais eerste huisvesting
een oude garage, groeide vrij snel
uit tot het gigantische kantoorge
bouw (maart 1967 in gebruik geno
men) aan de Magsaysay boulevard,
dat hij nu runt. Hij stampte het uit
de grond, in zijn eentje. Hij is de
inspirator achter de schermen van
diit Social Communications Center
(SSC-200 man personeel), dat een
unieke interpretatie is van de ker
kelijke zendingsgedachte binnen de
Filippijnse actualiteit.
In dit land (38 miljoen mensen) ls
het analfabetisme ai teruggebracht
tot 25 pot, maar de denkende laag
van de bevolking is nog maar zeer
dun (5 pet). Lagerwey stelt: „Hoe
kan men bepaalde hervormingen
doorvoeren, zolang de meerderheid
er riet de flauwste notte van heeft?
Mén moet, de niensen eerst bewust
maken vain iets, Ze moeten weten,
dat het bestaat, voordat men aan
ontwikkeling kan denken". Intussen
neemt de sociale onrust schrikba
rend toe. In Manilla komt het elke
week tot: schietpartijen, waarbij de
monstranten sneuvelen. „Dit land is
een sociale vulkaan, hij kan ieder
moment tot uitbarsting komen. Je
kunt een burgeroorlog alleen nog
maar bezweren door een snel proces
van bewustwording in te leiden in
alle lagén van de bevolking. Wat
wij propageren zijn ook revolutio
naire 'hervormingen, maar dan langs
Vreedzame weg".
Vanwege die doelstelling was het
SCC een waagstuk. Toen Cor Lager
wey weigerde om voor zijn druk
werken het kerkelijk „imprimatur"
aan te vragen, werd hij door kardi
naal Rufino Santos op staande voet
gesuspenseerd. Het besluit werd 7
maanden later weer ongedaan ge-,
maakt. „Maar ik heb er een zeer
Een blik vii de tv-studio van het SCC-centrum die in december van het vorig jaar gereed kwam.
beroerde tijd door gehad". Ook fi
nancieel was het een staaltje van
durf en vermetel vertrouwen. Oost-
priesterhulp gaf steun, de Neder
landse regering bekostigde de in
richting van drukkerij en zetterij,
„zelfs het Witte Huis en de UNO
hebben wat gegeven, maar er drukt
nog altijd zo'n miljoen aan leningen
op en in 1969 had de exploitatie een
tekort van f 568.000.
In het bedrijf komen elke maand
drie vaste magazines van de pers,
samen 600.000 oplage. Er zij nspeci-
aie redaktiestaven, journalisten met
ieder hun contacten binnen de woe
lige kliek rond president Marcos, de
underground, het gespleten katholie
ke establishment. Elk blad is gericht
op een bepaalde bevolkingslaag en
dan weer onderverdeeld in vier dia
lecten. Lagerwey introduceerde de
ideologie van „de vier I's" (informe
ren, instrueren, inspireren, insiste
ren), die men in de keuze en de
benaidering van de onderwerpen te-
terugvindt.
Wat het SCC met zijn magazines
over de hele Filippijnse archipel
(7.100 eilanden) propageert, wordt
vanuit datzelfde centrum nog eens
krachtig ondersteund door film-, ra
dio- en (sinds december) televisie
programma's. Alle produkties gebeu
ren in eigen studio's, modern geëqui
peerd met Duitse en Nederlandse
apparatuur. De items lopen parallel
met wat de periodieken benadruk
ken. Zo startte de radio-afdeling in
december 1969 met een jaarserie
over verantwoord ouderschap: 250
hoorspelen van telkens 15 minuten
in vier dialecten. Vooruitlopend op
de verkiezingen voor de constitutio
nele conventie werd een serie van
36 korte „soap dramas" gemaakt.
Gespeelde gebeurtenissen uit het le
ven van de gewone man, die hem
moesten inprenten hoe belangrijk de
keuze van een goede kandidaat was.
„Ik zie 'dit werk als een zeer
christelijke missie", aldus Cor La
gerwey. Die bezieling houdt hij ook
brandend bij zijn columnisten en
producers. „Alle hervormingen, die
de regering nu wil gaan doorvoeren,
daar werd in 1959 al over gepraat.
Maar ze hadden gemakkelijk praten,
want de meerderheid van het volk
hoorde die kreten niet. Wij geven ze
nu door, dan verdwijnen ze niet
meer in de doofpot zoals vroeger. Ik
wil daarbij alle moderne communi
catietechnieken inschakelen. Ais de
tv-secti-e eenmaal draait, gaan we
ook bandjes maken voor cassette
recorders. Een betere grondwet en
minder geboorten, dat blijven voor
lopig de meest acute zaken. Wij
zuilen erop hameren, totdat iedereen
het drinkt, net zoals de Amerikanen
hun coca-cola erin gestampt heb
ben"
De twee grote torens van de
machtige kerk beginnen naar elkaar
toe te leunen. Elk is ruim 75 meter
hoog en weegt 12.000 ton. En de
bogen die de torens verbinden ko
men onder een te grote druk te
staan. Er is een ramp im de maak.
De grond onder een van de torens
is verzakt doordat er een riool onder
zit die niet deugt. Bij de andere
toren is de grond ook verzakt als
gevolg van een bom die er in de
buurt terechtkwam en een gat boor
de in de grond van 9 meter diep. En
dat gat is na de oorlog nooit goed
genoeg opgevuld. De riool zal moe
ten worden omgeleid en de kanten
van nieuw beton worden voorzien
En aan de voet van de twee torens
moeten betonnen palen in de grond
worden gedreven opdat zij hechter
komen vast te staan.
Om de twee bovenkanten van de
torens op hun plaats te houden moet
daartussen een versterking van sta
len balken worden aangebracht, tot
onderlinge steun.
Er is nog veel meer te doen.
Bepaalde muren bijvoorbeeld lijken
zo op gezicht solide te zijn, maar
dat is 'bedrag. Er zal veel aan moe
ten worden veranderd en versterkt.
Op bepaalde plaatsen heeft de
bouwmeester, Sir Christopher Wren,
toen hij zijn kathedraal bouwde in
de 17e eeuw, het mengsel voor zijn
specie verkeerd berekend en dat
begint zich hier te langen lest te
wreken. Vooral door de inwerking
van het regenwater. „De hele kerk
is ai een reusachtige spons", zei een
deskundige.
Vooral liet zware en bijna dag en
nacht voortdurende gebeuk van het
wegverkeer is er schuld van dat het
machtige gebouw danig is verzwakt.
De erosie van het gesteente wordt
bovendien nog bevorderd door de
luchtvervuiling. De invloed van de
slechte lucht wordt van jaar tot jaar
groter.
Het gaat een enorme restauratie
worden, die de hele kathedraal be
treft. Het werk is noodzakelijk om
te voorkomen dat, zo-als zeer angst
aanjagend op 'n affiche van 't steun
fonds is te zien, de hele kerk zou
instorten. Als we de voorspelling
van het affiche geloven moeten, zal
het hele gebouw in d-e wijk Ludgate
Hill terechtkomen, en daar een
ravage aanrichten die alleen in een
nachtmerrie voor te stellen is.
Nodig is ook d-at men in de kerk
enige liften gaat aanbrengen. Die de
brandweer kan gebruiken als er er
gens brand mocht uitbreken.
De huidige St. Paul's is d-e vijfde.
Alle kerken van die naam waren op
dezelfde plaats gebouwd. De eerste
die tot stand kwam in het jaar 604,
verbrandde. De tweede werd door
invallendiè\ Vikingen leeggehaald en
verwoest. De derde en de vierde
werden ook door het vuur verteerd.
De vierd-e tijdens de Grote Brand
van Londen in 1666.
Maar Wren bouwde zijn St Paul's
op dezelfde plaats als de voorgan
gers, ofschoon d-e gro-nd daar eigen
lijk te zacht voor is.
Als het geld er i-s en de nodi-ge
restauratie begint zal de kerk voor
het publi-ek geopend blijven. Het
aantal bezoekers is, als vanouds,
enorm: het bedraagt zo ongeveer
twee miljoen per jaar.
St.-Paul's Cathedral: bestand tegen de Duitse bommen, niet tegen het
moderne verkeer.
De staf van het SCC-centrum is zeer jong.
Cor Lagerwey met op de achtergrond het SCC-gebouw dat hij in zijn
tentje bij elkaar bedelde.
(Van onze medische medewerker)
De term reisziekte dekt een hele lading. Men bedoelt er mee
een reeks van ongemakken zoals bleek worden, het uitbreken
van koud zweet, misselijkheid en overgeven. Naar gelang deze
symptomen optreden in een vliegtuig, op een boot of in een
wagen spreekt men van luchtziekte, zeeziekte en wagenziekte.
De ruimtevaart van de laatste jaren heeft er ons nog een vierde
soort bezorgd, namelijk de ruimteziekte. Het is vooral te dan
ken aan de intense onderzoekingen van de ruimtevaartgenees
heren dat we een beter inzicht hebben gekregen in het mecha
nisme van dit veel voorkomende en soms erg vervelende
probleem.
- Men is het er over eens dat de
zogenaamde reisziekte geen echte
ziektetoestand is, maar wel een na
tuurlijke reactie tegenover een on
natuurlijke omgeving. Deze reactie
kan individueel erg verschillend
zijn. Sommiig-e personen zijn zeer
vatbaar, terwijl anderen veel mind-ei
last hebben. Toch kan men iedereer
reisziek maken wanneer men df
prikkel maar lang en sterk genoej
maakt in experimentele laborato
riumomstandigheden. Vooral het ver
schijnsel reisziekte heeft men in d'
loop der tijden alle mogelijke
en onmogelijke verklaringen en be
handelingen uitgedacht. Momenteel
beperkt men zich tot twee theorieën
De eerste theorie behelst dat df,
symptomen van reisziekte te wijten
zijn a-a-n een te sterke prikkeling
van het evenwichtsorgaan in hei
binnenoor. Dit orgaan bestaat uit
drie halfcirkelvormige kanalen ge
vuld met een vloeistof. Telkenr
vann-eer ons hoofd een hoekvormig-r
versnelling ondergaat wordt het or-
;aan geprikkeld. Bij lijnvormige
versnelling of bij verandering van
ins hoofd ten opzichte van df
waartekracht wordt een ander ge
leelte van het binnenoor geprikkeld
■1. het otolithensysteem.
De tweede theorie, die tevens df
veste uitleg verschaft over alle as-
veeten van d-e reisziekte, legt de
radruk op het feit dat er gedurende
het reizen tegenstrijdigheid kan be
staan tussen de beweging die we
waarnemen en de beweging die we
verwachten of gewoon zijn.
Er is als het ware een conflikt
tussen prikkels. Allerhande proefne
mingen kunnen zulke toestanden na
bootsen. Zo ka-n men iemand in een
cabine zetten en dan dezé cabine
laten schommelen. Het evenwichts
orgaan van het binnenoor signaleert
vnmiddellijk deze schommelbe we
ling, terwijl d-e ogen niets waarne
men van de beweging daar ze ge
vestigd blijven op eenzelfde punt in
d-e eatiinewand. Zijn ogen vertellen
de proefpersoon dat hij onbeweeg
lijk is, maar zijn evenwichtsorgaan
beweert dat hij schommelt. Eenzelf
de verschijnsel doet zich voor wan
neer men een kaart of een boek
leest in een wagen die over een
vobK°1ige en kronkelige weg rijdt.
Meestal slaagt het organisme er in
zich na een bepaalde tijd aan te
passen aan deze tegenstrijdige situa
tie. De nieuwe gegevens worden op
geslagen in onze hersenen, die een
nieuw referentiesysteem opbouwen
waarmede we dan beter de tegen
strijdigheid van de gegevens kunnen
interpreteren, zoda-t ze ons niet meer
hinderen.
Wanneer men na een aanpassing
chter terugkeert naar een normale
omgeving, bijvoorbeeld aan land te
stappen na een lange zeereis, dan
ziet men het tegenovergestelde ver
schijnsel. De persoon kan dan „land
ziek" worden omdat de normale om
geving hem nu tegenstrijdig vo<*--
komt. Dit is echter van korte ddü'r,
daar hij vlug zijn vroeger referen
tiekader weer opneemt.
