Ir. Geuze: Zeehavenplannen
te ambitieus, te groot, te duur
I
VEEL KRITIEK OP VOORONTWERP
STREEKPLAN O.-Z.-VLAANDEREN
Belangstelling voor tempelput in Haamstede
OOST-ZEEUWSCH- VLAANDEREN
Minder koud
Schap voor beheer
Grevelingenbekken
KANS OP VONDSTEN UIT ROMEINSE TIJD GROOT
Drie „totaal
evenementen
Vlissing
en
G.S. Zuid
Holland tegen
tolvrijmaken
Haringvliet
brug
Glastuinbouw
valt tegen
VOORONTWERP STREEKPLAN VOOR
stad
streek
MESTSTOFFEN
Fa. DE MOOR-
VLAEMINCK
Jaarvergadering
B.N.M.O. in
Middelburg
Natuurgebied
Tijdens ZLM-bijeenkomst in Hulst
M. Goud uit Baarland
voorgedragen voor
tuinbouwcommissie
Alternatief
Saeftinghe
KOUDEKERKE
TWEESCHEPIG
Verenigingen
presenteren zich
ZATERDAG 6 MAART 1971
(Van een onzer verslaggevers)
HULST Ere-voorzitter ir. M.A.
Geuze van de Zeeuwse Landbouw-
maatschappij heeft vrijdagmiddag
tijdens een discussiebijeenkomst in
Hulst „nee" gezegd tegen te voor
ontwerp-streekplan voor Zeeuwsch-
Vlaanderen. Hij noemde de zeeha
venplannen te ambitieus, te groot, te
duur en te luxueus. De heer Geuze
maakte deel uit van een forum,
waarin verder zitting hadden: ir. P.
Tideman, hoofdingenieur-directeur
van Staatsbosbeheer Zuid-Holland
en Zeeland, dis. M. Verburg van het
ETI Zeeland en burgemeester mr.
M. Somers van Hontenisse.
Er zijn op deze ZLM-discussie-
middag vrijdag heel wat uiteenlo
pende meningen te horen geweest
over de toekomstige ontwikkelingen
van Zeeuwsch-Vlaanderen. De meeste
Ir. M. A. Geuze: „Beginnen met zo'n duizend hectare....
(ADVERTENTIE)
Uw adres voor Kunstmeststoffen
Dieselolie en Brandstoffen
Door de grote omzet en voorraad
steeds de laagste prijzen.
HULST Tel. 01140—2628—3437
Vooruitzichten
voor zondag en
perioden, over-
It,' j jjiWi uL 'Jt wegend droog en
Bjft Bjg minder koud.
Vooruitzichten in cijfers gemiddeld
over Nederland.
Voor zondag: aantal uren zon: 3
tot 8, min. temp.: 3 tot 8 graden on
der normaal, max. temp.: 3 tot 8
graden onder normaal, kans op een
droge periode van minstens 12 uur:
95 procent, kans op een geheel droog
etmaal: 80 procent.
Voor maandag: aantal uren zon:
2 tot 7, min. temp.: 1 tot 7 graden
onder normaal, max. temp.: 2 tot 7
graden onder normaal, kans op een
droge periode van minstens 12 uur:
90 procent, kans op een geheel droog
etmaal 70 procent.
waterstanden
Konstanz 267 (onv); Rheinfelden
174 (-1); Straatsburg 174 pl. 20);
Plittersdorf 291 (-2); Maxau 346 (-
2); Plochingen 126 (-4); Mannheim
162 (-3); Steinbach 126 (-5); Mainz
190 (-3); Bingen 116 (onv); Kaub
121 (-1); Trier 267 (pl. 6); Koblenz
148 (-10); Keulen 108 (-5); Ruhrort
281 (-12); Lobith 899 (-13); Panner-
dense Kop 869 (-13); IJsselkop 800
(-5); Eefde IJssel 330 (-10); Deven
ter 222 (-12); Monsin 5445 (-15);
Borgharen 3941 (pl. 22); Belfeld
1146 (-8); Grave beneden de Sluis
513 (pl.10).
hoogwater
MORGEN, ZONDAG 7 MAART
Bergen op Zoom 0 08 er. 12.48, Hans
weert 12.02, Terneuzen 11 29 en 23.57,
Vlissingen 11.00 en 23.33, Wemeldm
ge 12.38.
(Van een onzer verslaggevers)
GOES De Bond van Nederland-
sche Militaire Oorlogsslachtoffers,
afdeling Zeeland, houdt zijn algeme
ne jaarvergadering op zaterdag 13
maart in de Generaal-majoor Berg-
huyskazerne te Middelburg.
Op de agenda staan, behalve de
behandeling van de verschillende
jaarverslagen en een bestuursverkie
zing een toespraak door de directeur
van het bondsbureau, de heer Th. de
Mooij uit Den Haag en een filmver
toning.
Het secretariaat van de afdeling
Zeeland van de B.N.M.O. is geves
tigd op het adres Jac. van Beieren-
straat 19 te 's-Heer Hendrikskinde
ren.
inleiders spraken zich in het kader
van het streekplan uit voor industri
alisatie van het Verdronken Land
van Saeftinghe in plaats van het
gebied rond Ossenisse. Daartoe be
hoorde ook drs. Verburg, die tevens
kritiek leverde op de visie van
schepen Delwaide van Antwerpen
op de industriële ontwikkelingen in
zijn stad. „Delwaide stelt zich op,
zoals wij dat vijf jaar geleden de
den: hij heeft alleen oog voor het
economische aspect", aldus de heer
Verburg. Hij bleek het met deze
zienswijze in een tijd, waarin hand
over hand ook de milieuhygiënische
aspecten steeds meer aandacht krij
gen, niet eens. Het was ook deze
directeur van het economisch Tech
nologisch Instituut (ETI), die in ziin
betoog pleitte voor een Zeeuwsch-
VLaamse zeehavenonitwikkeling op
kleine schaal.
Hij sprak er zich voor uit, in
Zeeuwsch-Vlaanderen te starten met
de „bescheiden" industrialisatie van
een gebied van duizend hectare, dat
de komende decennia tot driedui
zend zou kunnen ttitgToeien. „We
zouden tegen 1976 ongeveer duizend
hectare kunnen hebben, maar we
moeten er niet kapot van zijn, dat
dit door het volgen van inspraakpro
cedures ook wat langer zou kunnen
duren". Aan de tijdsfactor bleek hij
dan ook niet zo'n erg grote waarde
te hechten.
Drs. Verburg sprak de vrees uit,
dat Zeeuwsch-Vlaanderen wellicht
niet zal kunnen voldoen aan de
vraag naar arbeidskrachten als de
zeehavenontwikkeldngen van meet
af aan een hoge vlucht nemen.
Daarom toomde hij zich voorstander
van „kleinere" industriegebieden
met daardoor relatief hogere
kosten voor de aanleg van havens,
die men zich zou moeten getroosten
(diie kosten) omwille van de hand
having van een redelijk leefmilieu.
„Maar vóór het behoud daarvan
moeten we dan wel gezamenlijk be
talen". Over de ontwikkelingen in
België merkte de heer Verburg op,
dat Antwerpen bij zijn ontwikkelen
wat meer oog moet hebben voor de
milieuhygiënische factoren dan al
leen maar voor de economische. De
heer Verburg kwam tot de conclu
sie, dat voor de industriële ontwik
kelingen in Zeeuwsch-Vlaanderen
aan Saeftinghe de voorkeur eeffeven
dient te worden, omdat de
tor, die Ossenisse zo
maakt, naar zijn mening toch een
rol van ondergeschikt belang speelt.
Ir. P. Tideman ontpopte zich als
tegenstander van industralisatie van
Saeftinghe. Hij wees in zijn betoog
onder meer op de grote natuurhisto
rische waarde en merkte op dat
Saeftinghe gerekend kan worden tot
een van Europa's belangrijkste na
tuurgebieden.
„Door de uitgestrektheid is het
Land van Saeftinghe een milieukun
dig cultuurhistorisch en planologisch
onvervangbaar natuurgebied. Het
krijgt de hoogste waardering in de
prognoses voor het jaar 2000 op de
milieukaart voor Zuid-West-Neder-
land". Naar de mening van de heer
Tideman moest voor haven en in
dustrieontwikkeling het beste ge
bied gekozen worden en dat bete
kende naar zijn idee voo-r
„Bet Land van Saeftinghe is pla-
Zeeuwsch-Vlaanderen: Ossenisse.
„Het Land van Saeftinghe is pla
nologisch geen alternatief voor Osse
nisse. Het Sloe-gebied is dat wel.
Dat wil dus zeggen, dat men Osse
nisse wil of anders alles concen
treert op de kanaalzone. In dit laat
ste geval moet men de gevolgen ten
aanzien van de ontwikkeling langs
de Scheldeoevers bij Antwerpen
nauwlettend volgen", aldus de heer
Tideman, die aan zijn betoog de
volgende conclusies verbond:
Er is landschapsonderzoek nodig
voor het gehele Westerscheld-e-estu-
rarium, inclusief Antwerpen en voor
het industrielandschap in het bijzon
der.
Nauwlettend diient de haven en
industrieontwikkeling vanuit de
Antwerpse agglomoratie te worden
gevolgd.
De zorgelijke milieu-hygiënische
situatie van de Westerschelde ver
dient aandacht op het hoogste ni
veau.
Overzicht van de vergadering en
de drukte.
(Van een onzer verslaggevers)
HULST „Zeg maar ja tegen
het leven, maar nee tegen het
streekplan". Zo begon ir. M. A.
Geuze van de Zeeuwse Land-
bouwmaatschappij vrijdagmiddag
in de Koning van Engeland tij
dens een discussiebijeenkomst van
de kring Hulst van de ZLM zijn
betoog over de toekomstige ont
wikkelingen in Zeeuwsch-Vlaan
deren. De ere-voorzitter van
de ZLM stak zijn afkeuring
(Van een onzer verslaggevers)
GOES Met algemene stemmen
heeft de tuinbouwcommissie van de
ZLM besloten de fruitteler M.J.
Goud uit Baarland bij het dagelijks
bestuur van de ZLM voor te dragen
als voorzitter van die commissie. De
heer Goud zal de heer J.H. Stoutjes-
dijk, die de voorzittershamer een
jaar heeft gehanteerd, opvolgen. De
„coming man" uit Baarland heeft
zich de laatste tijd doen gelden als
een zeer strijdbaar figuur in de
fruitwereld en als een goed rede
naar.
(Van onze pari. redactie)
DEN HAAG De ministerraad
heeft zich gisteren uitvoerig bezigge
houden met de toekomst van het Gre-
velingenbekken. De noodzaak om dit
gebied in te delen dringt zich steeds
meer op. Besloten is daartoe opdracht
te geven aan de betreffende provin
ciale besturen. Deze zullen een pro
jectbureau moeten instellen. Uitein
delijk zal een gemeenschappelijk or
gaan (een schap) met het beheer
worden belast.
over sommige aspecten van die
ontwikkelingen niet onder stoelen
of banken.
„Laten we deze zaak niet dramati
seren", zo vermaande de heer Geuze
de aanwezigen. „Het gaat om een
voorlopig discussiestuk (het streek
plan) en zoals het zo vaak is: komt
tijd komt raad." In zijn toespraak
vroeg de ZLM-erevoorzitter zich on
der meer af wat het standpunt van
de Nederlandse overheid is ten aan
zien van onderhandelingen met Bel
gië. Geuze: „Delwaide heeft een ruit
ingegooid, toen hij in Terneuzen ver
telde, dat men het Baalhoekkanaal
binnendijks wilde graven."
Uiteraard ging hij in zijn betoog in
op de in het streekplan voorgestelde
industrialisatie van het gebied bij Os
senisse, waarvan hij het alternatief
Ossenisse-oost zonder meer verwer
pelijk achtte, omdat dit ten koste zou
gaan van Kloosterzande. „We hebben
genoeg aan één Borssele in de pro
vincie", aldus de heer Geuze, „want
daarmee is het zo, dat iedereen als
een kat rond de hete brei draait."
zich met de voorstelling van zake in
het streekplan met betrekking tot de
aanleg van leidingstraten. De heer
Geuze toonde zich fel tegenstander
van onteigening van brede stroken
grond ten behoeve van de aanleg van
pijpleidingen. Hij pleitte wel voor
bundeling en handhaving van de op
dit moment gebruikelijke procedures.
Zorgelijke geluiden met betrekking
tot het streekplan waren er vrijdag
middag ook te horen van burgemees
ter mr. M. Somers, die toegaf dat er
maatregelen getroffen moeten wor
den ter handhaving van welvaart en
werkgelegenheid, mede ook met het
oog op de afnemende werkgelegen
heid in de landbouw, maar zich des
alniettemin niet erg gelukkig toonde
met de plannen rond Ossenisse.
voorstander van het tekenen van een
nieuwe streekplankaart, zonder daar
op een industriegebied Ossenisse,
maar wel met een industriegebied
Saeftinghe, met daarin getekend het
BaalhoekkanaaL „Laten we met zo'n
alternatieve streekplankaart de zaken
tegen elkaar afwegen", aldus de Hon-
tenisser burgervader.
Na afloop van de inleidingen was
er gelegenheid tot discussie, waarhij
vragen op de proppen kwamen als
„Waarom geen recreatie in plaats van
industrie" en „Wat heeft de massa
nu aan Saeftinghe als recreatie
gebied".
De heer Somers sprak zich uit vóór
een alternatief streekplan. Hij bleek
De ZLM-voorzitter bleek ook niet
zoveel vertrouwen te hebben in de
mogelijkheden tot behoud van Saef
tinghe als industriegebied. Hij zei
daarover: „Ik vraag me toch wel af
of de industrialisatie ten zuiden van
Baalhoek en de expansie van Ant
werpen behoud van Saeftinghe kun
nen garanderen. De landbouw heeft
zich steeds zeer constructief opgesteld
ten aanzien van de industriële ont
wikkelingen. Maar wat de plannen
rond Ossenisse betreft zijn we toch
wel van mening, dat dit te veel ge
vergd is. Ik zou daarom willen plei
ten voor het gebied van Saeftinghe of
van Saeftinghe zelf als industrieter
rein. Het Land van Saeftinghe zal an
ders toch wel in moeilijkheden ko
men. Handhaving van dit gebied is
hooguit een kwestie van tijd", aldus
ir. Geuze, die betwijfelde of de
Zeeuwsch-Vlaamse werkgelegenheid
gediend is met een groot industrie
gebied, gezien de huidige krapte op
de arbeidsmarkt.
Hij kwam in zijn betoog tot de con
clusie dat het zwaartepunt van de
ontwikkelingen in oostelijke rich
ting, naar het noord-oosten van
Zeeuwsch-Vlaanderen verschoven zou
moeten worden.
Evenmin erg ingenomen toonde hij
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN Ir. J. Trimpe
Burger van de rijksdienst voor het
bodemkundig onderzoek hunkert er
naar de archeologen-spade in de
buurt van Haamstede in de grond te
steken. Het gaat hem in het bijzon
der om een plaats die enkele eeu
wen geleden werd aangeduid als
„De Tempel". Ir. Trimpe Burger
zegt: „Zulke namen leiden een zeer
lang leven. Als je in de zeventiende
eeuw nog de aanduiding „Tempel-
put" hoort, kan dat heel goed bete
kenen dat je op een traditie bent
gestoten die teruggaat tot in de Ro
meinse tijd of wellicht nog eerder.
Jammer genoeg zijn er voorlopig
niet voldoende fondsen beschikbaar
om de Tempelput bij Haamstede aan
een nader onderzoek te onderwer
pen. De kans op een herhaling van
het Nehalennia-jaar op korte ter
mijn is dan ook niet groot".
Ir. Trimpe Burger vertelde dit
tijdens een boeiende voordracht in
het stadhuis van Vlissingen. Hij liet
daar de hele vroegste geschiedenis
vain' Zeeland de revue passeren.
Door de Nehalennia-vondsten, die in
de loop van de komende zomer het
thema vormen van een groot sympo
sium in Middelburg, waaraan een
tentoonstelling wordt verbonden, is
de belangstelling voor de Romeinse
tijd bij de Zeeuwen van vandaag
enorm aangewakkerd.
De oudste tekenen van Romeinse
bewoning die tot dusver werden ge
vonden, kwamen in de buurt van
Koudekerke aan het licht. Het ging
hier om aardewerk uit het jaar 70
na Chr. De begrenzing van het Ro
meinse kolonisatiegebied m de Lage
Landen is, zo zette ir. Trimpe Bur
ger uiteen, vrij exact vast te stellen.
Zeeland en de Zuidhollandse eilan
den hebben bij het archeologisch
graafwerk niet minder dan ze3tig
waardevolle vindplaatsen opgele
verd. Domburg en de Schaar van
Colijnsplaat steken met kop en
schouders boven vele vindplaatsen
uit, omdat hier zulke waardevolle
resten van de verering van de godin
Nehalennia zijn gevonden. Van de
Domburgse vondsten, die in de ze
ventiende eeuw werden gedaan, is
veel verloren gegaan door brand in
de kerk van Domburg, waar de
altaarfragmenten, toegewijd aan Ne
halennia werden bewaard. De vond
sten bij Colijnsplaat, zo'n 140 frag
menten of complete votiefstenen in
totaal, vormen de archeologische
sensatie van deze eeuw.
Het wordt als een vaststaand ge
geven beschouwd, dat in de loop
van de derde eeuw na Christus de
Romeinse civilisatie in de Zeeuwse
gewesten ten onder is gegaan. Inval
len van vreemde stammen uit het
noorden kunnen de oorzaak, geweest
zijn maar ook overstromingen.
Tenslotte kunnen beide oorzaken
ook hebben samengewerkt, zo ver
telde ir. Trimpe Burger.
Praktisch in het gehele zuidwes
ten van ons land hebben de archeo
logen de resten van tweeschepige
huizen gevonden - het type dat als
„Romeins" wordt beschouwd. Vanuit
Domburg moet het Romeinse rijk
handelsbetrekkingen met Engeland
hebben onderhouden. Vooral het
vervoer van aardewerk nam een be
langrijke plaats bij deze transporten
in. De veilig van hun reizen terug
kerende kooplieden plaatsten uit
dankbaarheid „Gaarne en met re
den" offerstenen bij of in de aan de
„huisgodin" Nehalennia toegewijde
tempels. De vondsten in de Ooster-
schelde wijzen er op dat ook daar in
het verre verleden een belangrijke
vertrek- en aankomsthaven van de
Romeinen in hun handel op Enge
land heeft gelegen, met de bijbeho
rende tempel.
Ir. Trimpe Burger beschrijft de
godin Nehalennia als een moederlijk
type een wat knusse figuur, die
vooral de eenvoudige geesten in
haar tijd sterk moet hebben aange
sproken. Haar klederdracht is van
het type dat in die dagen in Zeeland
werd gedragen. Het grote belang
van de vondsten in de Oosterschelde
ligt vooral in het feit dat men uit die
inscripties op de altaarstenen veel
aan de weet is gekomen over de
mensen die hier in de Romeinse tijd
hebben geleefd.
Ir. Trimpe Burger, puttend uit een
rijke kennis, vertelde veel over de
historie van zijn woonplaats Aar
denburg, en van de Noormannen-
burcht te Oost-Souburg, waar het
ROB met opgravingen bezig is. Hij
vond een zeer aandachtig gehoor. De
bijeenkomst was georganiseerd door
de vereniging Vrienden van het
Vlissdngs Museum en de Walcherse
Archeologische Kring.
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN —Onder de gast
vrije parasol van de stichting Cultu
rele Gemeenschap Vlissingen wor
den in april en mei in het Schelde-
kwartier te Vlissingen drie „totaal
evenementen" gehouden. Twee er
van staan speciaal in het teken van
de muziekbeoefening. Het derde, dat
gehouden wordt op 24 april a.s. gaat
de geschiedenis in onder de naam:
„Creatief Vlissingen presenteert:
Looping 1971". Het wordt een eve
nement waar praktisch elke vereni
ging in Vlissingen, die creatieve da
dendrang bezit, zich aan de bevol
king en aanverwante verenigingen
kan voorstellen.
De voor ieder vrij toegankelijke
„Looping 1971" nodigt ook de bezoe
kers uit tot activiteit te komen. De
grote kantine van het Scheldekwar-
tier zal wemelen van stands, waar
men de actieve vormen van vrije-
tijdsbestedding die Vlissingen kent,
wat. Het loopt van pottenbakken via
fotograferen, weven, postzegels ver
zamelen en filmen, naar o.a. het be
oefenen van astronomie als hobby.
Zowel 's middags als 's avonds treden
majorettes de zaal binnen voor het
geven van een show.
als hobby, zowel 's middags als 's
avonds treden majorettes de zaal
binnen voor het geven van een
show.
Het bestuur van de stichting Cul
turele Gemeenschap Vlissingen
heeft een indrukwekkende lijst van
deelnemende groepen en instellingen
vervaardigd. Het is niet gezegd dat
deze lijst compleet is, doch het be
stuur huldigt de opvatting: wie wat
kna laten zien, komt maar.
Het belangrijkste oogmerk van de
organisatoren is, de verenigingen in
de gemeente wat nader tot elkaar te
brengen, en hen voor eikaars presta
ties en mogelijkheden te interesse
ren. Op twee april en één mei
worden er, eveneens in het Schelde-
kwartier, avonden georganiseerd,
waar speciaal de muziekbeoefening
de nodigie aandacht krijgt. Boven
dien zullen de bezoekers kunnen
genieten van volksdansdemonstraties
en een balletuitvoering.
DEN HAAG (ANP) Gedepu
teerde Staten van Zuid-Holland heb
ben Provinciale Staten ontraden een
motie aan te nemen waarin aan de
ministers van Verkeer en Waterstaat
en van Financiën en de kamercom
missies gevraagd wordt de Haring
vlietbrug per 1 juli tolvrij te maken.
De motie is door zes statenleden aan
Provinciale Staten van Zuid-Holland,
Zeeland en Noord-Brabant voorge
legd.
G.S. van Zuid-Holland vinden dat
niet hoeft te worden afgeweken van
de tussen het rijk en de n.v. Brug-
verbinding „Haringvliet" gesloten
overeenkomst dat het rijk de brug
per 1 juli 1975 zal overnemen. Sedert
de afsluiting van die overeenkomst
zijn er geen nieuwe omstandigheden
die vervroegde overneming wettigen.
Rond 1975 zal de brug meer in het
urgentieschema van het rijkswegen
plan passen.
Binnenkort zal Goeree-Overflakkee
over een tweede vaste maar dan
tolvrije oeververbinding kunnen
beschikken, zodra de Haringvlietdam
voor het verkeer wordt opengesteld,
aldus G.S.
(Van onze correspondent)
GOES Het jaar 1970 is niet
best geweest voor de rentabiliteit
van de Nederlandse glastuinbouw.
Dit blijkt uit een overzicht van het
L.E.I, dat is gepubliceerd door het
Centraal Bureau van de Tuinbouw
veilingen. Er werd een onderzoek
ingesteld naar de rentabiliteit van
143 representatieve glastuinbouwbe
drijven in Zuid-Holland. Gemiddeld
werd op deze bedrijven een netto
overschot behaald van f 5900,- per
bedrijf of wel 5% van de kosten.
Dit cijfer werd echter sterk beïn
vloed door de zeer bevredigende
gang van zaken in de bloementeelt.
De koude glasbedrijven hadden
gemiddeld een verlies van 11% van
hun kosten. Niet meer dan 16% van
deze bedrijven blijken een netto
overschot te hebben gehad. Van alle
ondernemers met glasbedrijven, al
dus het Centraal Bureau van de
Veilingen, heeft een derde in 1970
nog niet een ondernemersinkomen
bereikt gelijk aan het loon van een
werknemer in de tuinbouw. De ver
wachting wordt uitgesproken, dat in
de komende jaren vermoedelijk nog
heel wat bedrijven met kleinere glas-
opeprvlakten de strijd om het be
staan zullen opgeven.
