Nederland
begon zwak
ARD SCHENK ONBETWIST GROTE
MAN IN VIJFLANDENWEDSTRIJD
Russinnen
sterk
favoriet
„Het kon
nog wel
harder..."
Programma
heren
kernploeg
Tweede schok
Een schandaal
RITMEGEVOEL
Schaats-
reportages
via radio
sport
DERDE SPORTPAGINA VAN MAANDAG
1
FEBRUARI 1971
Atje Keulen-Deelstra, de best
geklasseerde Nederlandse vertegen
woordigster in Leningrad.
Russen zeer onsportief
Nina Statkevitsj, de sterke Bussin k;
kandidate voor de Europese sehaatstitel
beschouwd worden als de eersti
(Van onze speciale verslaggever)
LENINGRAD Ondanks de her
laaldelijke geruststelling van het
organisatiecomité in Leningrad, da'
er niets aan de hand zou zijn met d
Europese kampioenschappen en da
alles gewoon door zou gaan, moes
het schaatstoernooi toch een da>
worden uitgesteld. Iedere buiten
landse delegatie kon er ondank
de trucs die er werden uitgehaald
wel begrip voor opbrengen. He
vroor tenslotte niet en daar kor
ïiemand iets aan doen".
Maar beslist minder logisch, bijn
onsportief, was het dat de Russischi
schaatsenrijdsters onmiddellijk n;
de mededeling hun schaatsen pakten
om in een ander stadion buiten
Leningrad weliswaar de training
gewoon voort te zetten. De Neder
landse coach, Kees Broekman en
zijn buitenlandse collega's, die ook
op deze gelegenheid aandrongen,
kregen bij het organisatiecomité
geen voet aan de grond. Zij konden
als het dan zo nodig moest een
kwartiertje de beschikking krijgen
over een ijshockeyhal, waar de spie
-en wat los konden worden gereden
Maar meer ook niet. De meeste rij
Iers hebben de dag voor het toer
nooi toen maar wat conditieoefenin
gen gedaan en zijn daarna weer
naar hun hotelkamer gegaan. De
Russische ploeg zo lekte later uit
kon de dag voor de wedstrijd de
zaak serieuzer aanpakken. Een daad
van sportiviteit die niet iedereen
aanstond in Leningrad.
Ploegleider Coeleman heeft na
afloop van de eerste dag van het
Europees schaatskampioenschap voor
dames twee protesten ingediend. Hij
had bezwaar tegen het ontbreken
van een tweede startlijn en vond
eveneens dat de starter Tsypurski
niet goed opgesteld stond wanneei
hij de rijdsters naar de streep riep
Coeleman: „Hij kon vanaf de plaat!
waar hij stond niet goed zien of he'
*en valse start was".
Het organisatiecomité zegde latei
op de avond toe dat aan de wensei
van de Nederlandse ploegleider vol
daan zou worden, de Nederlandse
equipe heeft zelfs nog overwogen
om een derde protest in te dienen
Coach Broekman vond het een bij
zonder kwalijke zaak dat Stien Kai
ser voor de start op de 1500 meter
zes keer werd teruggeschoten zon
der dat haar Poolse tegenstandster
Troicka, die telkens te vroeg ver
trok, werd uitgesloten of een verma
ning opliep. „Dit is reglementair eei
volkomen onjuiste zaak. Maar wat
doe je eraan. Protesteren? Dat heef:
in dit geval geen enkele zin". Coach
Kees Broekman was realist genoeg
om behalve ergernis over di
Russische organisatoren zich ook
uit te spreken over de prestatie!
van de Nederlandse rijdsters. „At
je Keulen-Deelstra was de enige dit
zich kon handhaven in dit geweld.
Maar, zei hij, zij heeft ook de juiste
vechtmentaliteit die de anderen gis
teren misten. Zij werden ontmoe
digd door de gedragingen van de
starter en kwam die klap niet meer
te boven".
RUSSISCHE STARTER DE ZONDEBOK
(Van onze speciale verslaggever)
LENINGRAD. Tsypurski, een statige Rus, bleet onbewogen
staan, toen de meest fanatieke Russische toeschouwers in het kille
Leninstadion (temperatuur 6 graden) herhaaldelijk opsprongen
van verontwaardiging over zijn praktijken. Hij, de man, naar wie
coach Kees Broekman, meer dan eens met zijn vuisten balde van
woede, kende geen enkele vorm van emotie en riep de rijdsters, na
alweer een valse start, doodgemoedereerd naar de streep terug. Het
Europees titeltoernoni in Leningrad, dat de afgelopen week al zo'n
bewogen voorgeschiedenis heeft gehad, startte gisteren daardoor in
een uiterst geladen stemming Het typische daarvan was, dat de meest
ervarenen in het internationale schaatswerk, de Nederlandse rijd
sters, het slachtoffer werden van de onverstoorbare Tsypurski.
Nadat. Nina Statkevitsj in haar rit
tegen Kutli Schleiermacher (het is
ronduit een schandaal, zo autoritair
als die starter schoot) eveneens vier
valse starts had veroorzaakt, maar
toch met een alleszins acceptabele
tijd (46.23) voor de dag kwam,
moest ook Atje Keulen-Deelstra er
varen hoe moeilijk het is om zich
aan te passen aan deze merkwaardi
ge starter. Zij werd driemaal ont
goocheld, sprong toen in het spoor
van de Russische sprintspecialiste
LudmiUa Titova en liet haar scha
duw niet meer los. Door deze verbe-
tijheid liep het sprintdrama voor
haar als enige Nederlandse rijdster
goed af. Titova 45.54 en Atje Keu
len-Deelstra 46.56
Zij leden op de sprint, uitgerekend
de afstand, waaraan zij dit seizoen
zoveel aandacht hebben besteed, een
duidelijkere nederlaag dan men de
laatste vijf jaren van hen gewend
was. De onbetwiste winnaresse op
de sprint werd de laconieke Russin,
Ludmilla Titova, de 24-jarige inge
nieur in de vliegtuigbouw uit Mos
kou, won het eremetaal in een tijd
van 45.54. Op deze baan met dit ijs
een vrij acceptabel resultaat. Maar
misschien nog verheugder was de
Russische groep over de uitgangspo
sitie van de Europese titeihouctster
Nina Statkevitsj. Zij bereikte een
vierde plaats met 46.23. Op uitzon
dering van Atje Keulen-Deelstra
(46.56) bleef de pedagogisch studen
te uit Leningrad met het resultaat
verder dan ooit voor op haar grote
rivale Stien Kaiser (48.67). Hoewel
Nina Statkevitsj op de tweede af
stand, de 1500 meter uitgeput en
leeggereden over de finish kwam,
bewees deze Russin met haar tijd
(2.25.5) op de lange afstanden van
de langere nummers dit seizoen veei
bijgeleerd te hebben.
Zij won er goud mee, want een
tweede schok betekende voor de
Nederlandse schaatsnatie, alhoewel
Stien Kaiser (tweede in 2.26.8) en
Atje Keulen-Deelstra derde in
2.27.3) in een niet duidelijk geslaag
de positie aan de finish kwamen.
Allemaal tijden, die het moreel van
de Nederlandse ploeg beslist geen
goed deden. Kees Broekman: „Het
was een schandaal zoals die starter
zich eigen normen aanmat. Als je in
de internationale wedstrijden de
starthouding aanneemt, dan schiet
een starter meteen. Maar deze man
niet. Hij wachtte meestal een paar
seconden. En dan waren de meisjes
helemaal van de kaart."
Een belangrijke rol in de onzeker
heid van de oranje-equipe heeft ook
gespeeld het ontbreken van een
tweede startlijn. In het Lenin-stadi-
on. In alle ontmoetingen in West-
Europa is het zo, dat er een startlijn
is waarvoor je je kan inrijden en op
de tweede begint de ernst; Maar in
Leningrad was er maar één. Henny
Roos, vertegenwoordiger van de in
ternational Skating Union, moest on
middellijk van advies dienen toen
daarover protesten en niet alleen
van de Nederlandse dames - los
kwamen. Maar met het reglement in
de hand kwam de Nederlander tot
de merkwaardige conclusie: „Er
staat nergens vastgelegd dat een
startlijn niet genoeg is. Ondanks het
feit dat het tegen de gewoonte is
nergens op de hele wereld wordt er
zo meer gestart is deze methode
niet strafbaar".
SHH
OSLO (ANP) De herenkern
ploeg zal zich in Davos gaan voorbe
reiden op de wereldtitelstrijd in Go
thenburg (13 en 14 februari). Maan
dag reist men reeds af in de rich
ting van de Zwitserse wintersport
plaats. i
Vrijdag of zaterdag voegen dokter
Lap en masseur Nederveen zich bij
het team. Peter Nottet en Ronnie
Nooitgedacht, die al in Davos zijn,
zullen in selectiewedstrijden uitma
ken wie in Gothenburg de vijfde
rijder wordt.
Na het wereldkampioenschap
trekt de ploeg naar Inzeil, waar op
20 en 21 februari de ISU-sprintkam-
pioenschappen worden verreden.
Vervolgens keert de ploeg naar Ne
derland terug om voor de tot de
tweede week van maart uitgestelde
recordwedstrijden te Inzeil eerst nog
een vierbanentoernooi mee te rijden
in Amsterdam Heeranveen Deventer
en Eindhoven.
Ard Schenk in actie tijdens zijn bijzonder sterk gereden race op de 5000 meter in Oslo, een afstand die hij evenals de 1500 en 10.000 meter
winnend beëindigde.
Maar hoewel Stien Kaiser zo
bleek later eveneens een goede
stimulans in de Russische debutante
Kap'itolina Seregina trof, bleek deze
ervaring haar niet over de teleur
stelling te kunnen heenhelpen. Kai
ser: „Door een valse start krijg ik
het altijd koud en dan ben ik weg.
Ik had in de eerste bocht het gevoel
al". Nu valt er niets meer aan te
doen".
De Nederlandse dames hadden op
de sprint wel erg veel onfortuin.
Natuurlijk namen op de 1500 meter
de moeilijkheden met starten af.
Het is nu eenmaal zo dat het er iets
minder op aankomt om snel weg te
glijden. Prompt herstelde Ans Schut
(500 meter in 48.14) en Stien Kaiser
zich enigszins van de gevoelige ne
derlaag. Maar Nina Statkevitsj was
duidelijk in the winning mood, wat
door de chauvinistische toeschou
wers (zij floten welhaast elke bui
tenlandse deelneemster uit, maar
juichten uit volle borst zodra er
een landgenote op het ijs kwam,
werd gestimuleerd.
Zij reed onverwacht soepel door
de bochten, gaf haar slag meer
kracht dan ooit en bracht ook een
tijd op het niet altijd functionerende
scorebord, waarvan iedereen al bij
voorbaat wist dat het moeilijk zou
rijn om die te verbeteren. Wat in de
navolgende ritten ook niet lukte.
Stien Kaiser, Ans Schut en Atje
Keulen-Deelstra trokken alle regis
ters misschien wel meer dan
verantwoord was open maar
moesten uiteindelijk onderdoen voor
de explosie van kracht en souplesse
van Statkevitsj. Het enige succesje
dat overbleef was de wetenschap dat
de Russische suprematie op de 1500
meter was geslonken tot slechts één
rijdster. De rest van de Russinnen
was weggevallen naar het niveau
van de middelmatigheid. Na de eer
ste dag is er dan ook maar één
conclusie te trekken. Nina Statke
vitsj het vorig seizoen in Heeren
veen de eerste Europees kampioene,
heeft de grootste kans om haar titel
te prolongeren. Als Atje Keulen-
Deelstra vandaag op de 1000 meter
niet te veel achterstand oploopt,
moet zij in het meest gunstigste
geval 5.4 goedmaken op de drie
kilometer. En dat is een veronder
stelling die de Russen met vreugde
tegemoet zien. Coach Krasilnikov:
„Dat lukt haar nooit. Statkevitsj is
dit seizoen veel sterker op de lange
afstanden geworden". Een brokje
koude oorlogvoering, waarvan men
in Rusland kennelijk geen genoeg
kan krijgen.
OSLO (ANP) Ard Schenk, de
superatleet. Het uiterst sportieve
Bisletpubliek herkende hem. Men
wist niet goed, hoe een dergelijk
sportman te belonen. Was een uit
bundig „Heya Ard Schenk" wel ge
noeg? Zou de lange, blonde Neder
lander het massale armgezwaai niet
beneden zijn stand vinden? De
10.000 Noren schaamden zich voor
de 18.000, die thuis waren gebleven
en grote leemten op de tribunes
lieten. Was dat niet een decor, zo'n
groot rijder onwaardig? Als om dit
verzuim goed te maken, putten de
aanwezigen zich uit in minutenlange
ovaties. Dag Fornaess, toch Europees
kampioen en landgenoot, was op
brute wijze ontluisterd, Niemand
schonk enige aandacht aan hem.
Schenk glimlachte, wist wat dit be
tekende. Hij richtte zich op en be-
dankte de Noorse schaatsfans met
minzame handgebaren.
Ard Schenk, de sprinter. Slechts
twee specialisten behoefde hij de
500 meter voor te lagen gaan. De
Zweden Hasse Boerjes (met 39,61
seconden reed hij een nieuw baanre
cord) en Ove König (40,20) deden
hun plicht en verzamelden zoveel
punten dat hun land na de eerste
afstand leidde in het landenklasse-
ment. Maar Noorwegen en Neder-
lang lagen op de loer en stonden
klaar om de Zweden voorgoed naai
de achtergrond te rijden. Met 40.29
seconden werd Schenk derde. Daar
mee bezorgde hij Boerjes een
„Schenk-complex" voor de sprint
kampioenschappen op 20 en 21 fe
bruari in Inzeil. Het verschil van
ruim 0,6 sec op de 500 meter moet
Schenk op de 1000 meter kunnen
goedmaken. Boerjes raakte wel los
van het Moeratov-complex. De eerste
ISU-kampioen kwam weliswaar in
de laatste bocht ten val maar hij lag
in zodanig geslagen positie, dat het
tijdsverschil ongeveer een seconde
zou hebben bedragen.
Op de verlengde sprint de
1500 meter duldde Schenk zondag
niemand voor zich. Niet afgeschrikt
door de 2.03,9 van Fornaess perste
Schenk er in het inmiddels witbe-
sneeuwde Bislet een 2.02.3 uit: een
onwaarschijnlijke prestatie voor een
laaglandbaan. Ard, gestart in de
Jan Bols bekijkt met Jacques de Koning het resultaat na zijn 5000
meter, waarop hij ten val kwam.
tweede rit van de vijf kilometer
tegen de bepaald niet inspirerende
Fin Jouko Salakka, was met 7.25,9
slechts 0,3 seconden van het baanre
cord van Eddy Verheyden verwij
derd gebleven.
Na afloop zei Schenk doodleuk:
„Ik had nog harder gekund. Die
laatste vier ronden gingen niet naar
wens". Leen Pfrommervoegde daar
nog aan toe „zijn stijl was niet eens
vlekkeloos. Hij tilde zijn benen ver
keerd op". Geen concurrent kon
echter aan Schenk's tijd tippen. En
kele enorm spannende ritten deden
de temparatuur van acht graden on
der nul echter vergeten. De 10.000
meter van zondag sloeg alles. In het
derde paar wist Schenk Fornaess
naast zich. In de kleedkamer was al
schertsend over het wereldrecord
„puntentotaal" gesproken.
Schenk wist dat hij dan tenminste
15 min. en 17.0 sec. moest rijden,
bijna zestien seconden onder zijn
persoonlijk record. Het beginsehema
van 15.48.0 was zeer voorzichtig op
gesteld. „Daar hou ik van", zo zei
Schenk, „een rustig schema vind ik
altijd prettig. Je kunt onderweg
toch gemakkelijk overschakelen".
Na vier ronden greep Pfrommer
naar 15.32.0. Toen de ronden van 36
seconden elkaar regelmatig bleven
opvolgen, ging het schema halver
wege zelfs nog naar 15.16.0. Ook
daar zou Schenk nog ruimschoots
onder blijven. Met 15.13.4 leverde
hij de derde beste verrichting aller
tijden.
Fornaess eenvoudig: „Schenk ging
veel te hard. Ik kon hem absoluut
niet bijhouden" Daarmee kwam het
wereldrecord puntentotaal op
171.317, 0.195 punten onder het oude
record van Jan Bols Schenk' „Vroe
ger had ik angst voor de 10.000
meter. Nu niet meer. Ik weet wat ik
op die afstand kan. Ik heb het
bewijs geleverd. Je kunt me niet
meer vastprikken als sprinter. Ik
ben all-rounder". Pfrommer: „Als de
specialisten er niet bij geweest wa
ren, had Ard alle afstanden gewon
nen. Ik geloof niet dat dat al eens is
voorgekomen".
Ard Schenk nu favoriet voor de
wereldtitel? „Ik favoriet? Ik plaats
mezelf in een groep van vijf rijders
met gelijke kansen op het kampi
oenschap. Bislet heeft daar voor mij
niets aan veranderd. Het is dezelfde
situatie als voor Heerenveen".
Schenk ging Nederland voor naar
de overwinning in de vijflanden-
wedstrijd, de eerste in de historie.
Hoewel de prestaties van de wereld
kampioen overheersen, mogen de
bijdragen van de andere Nederlan
ders niet onvermeld blijven. Oranje
begon al met een handicap. Marten
Hoekstra voelde zich reeds niet lek
ker op de heenreis. Kreeg koorts
(zaterdag zelfs oplopend tot 39,5) en
kon niet starten. Hierdoor raakte
Nederland op de 500 meter zonder
meer enkele punten kwijt. Het zou
niet de enige tegenvaller op de eer
ste dag zijn. Jan Bols, op de sprint
goed voor 41.02 sec (tiende, vlak
achter specialist Jan Bazen) zou op
de 5000 meter even wat laten zien.
Hij stevende recht op een tijd van
7.32.0 af, toen het noodlot toesloeg
Bij het uitkomen van de voorlaatste
bocht gleed de Hoogeveener ineens
opzij en kwam pas tegen de schuim-
rubberrand tot stilstand. Dat kostte
hem ongeveer twaalf seconden
(7.46,4) en Nederland een tiental
punten. „Ik wist niet wat me over
kwam". zei Bols later, „ik reed in
elk geval nergens tegenaan.
Misschien zette ik m'n schaats te
scheef.
Kees Verkerk, die met 42,66 sec
op de 500 meter had teleurgesteld
(hij is zijn ritmegevoel voor de
korte afstanden kwijt) en Eddy
Verheyen zouden met prachtige ra
ces op de 5000 meter echter veel
vergoeden Verkerk reed net als vo
rige week in Heerenveen de zesd<
rit tegen Göran Claeson. Fel vech-
tend nam de Nederlander half re
vanche voor de eerder geleden ne
derlaag en finishte gelijk met d(
lange Zweed in 7.54.3 (vierde). Ver
heyen presteerde het om driemaal
een aanval van Fornaess af te slaan
en er nog een alles vergende eind
sprint uit te persen: 7.29.4 (tweede)
tegen 7.30.9 (derde).
Na de eerste dag leidde Neder
land, ondanks alles met 3.5 punten
voorsprong op Noorwegen. Begelei
der Dick de Vroomen zou zeggen:
„Hoewel er twee zijn gaan liggen,
staan we nog de eerste". Zaterdaga
vond zag het ernaar uit, dat ook Jan
Bazen door de griepbacil zou wor
den aangetast, maar hij was na een
goede nachtrust toch zover hersteld,
dat hij op de 1500 meter kon uitko
men. Hoewel Schenk de schaatsmijl
overtuigend won, zou Noorwegen de
eerste plaats overnemen. Dit kwam
hoofdzakelijk door de matige tijd
van Kees Verkerk (2.07.5 veertien
de) Een halve seconde minder zou
Nederland zeker vijf punten ge
scheeld hebben. Nu moest er op de
tien kilometer een marge van 5.5
punt goed gemaakt worden. Dit luk
te wonderwel. Eerst was Bols, zeer
sportief, door het Noorse publiek
ontvangen, tot een alleszins rede
lijke 15.30.6 (vierde) gekomen. In
het derde paar verloor Verkerk we
liswaar van Stensen na een schitte
rend gevecht, mar zijn tijd van
15.26.8 was toch goed voor de derde
Maats. De winnende 15.13.4 van
Schenk overtrof alles en Verheyen
had toen aan 15.41.8 (zevende) vol
doende om Nederland naar de zege
te tillen: 240 tegen 236.5 punten.
Noorwegen was overvleugeld. Een
nederlaag, die de Noorse schaatswe
reld niet licht zal vergeten.
(Van onze sportredactie)
HILVERSUM De NOS-radio zal
hedenmorgen (maandag) in een aan
tal rechtstreekse reportages, waar
mee de programma's van de TROS
en de NCRV worden onderbroken,
tussen 9.00 en 12.00 uur verslag
uitbrengen van de Europese schaats
kampioenschappen voor de dames in
Leningrad.
De wedstrijden beginnen maandag-
ch'end om acht uur, maar Hilver
sum 3, waarop de reportages worden
litgezonden. komt pas om negen uur
in de lucht. Daarom zal direct na
het nieuws van negen uur eerst een
samenvatting worden gegeven van
de ritten op de 1000 meter, die tot
dan verreden zijn.
