w
ciale revolutie in bedrijf
Besteldienst PTT krimpt in
ttef
einde
van het
alledaagse
WlffiWTtt
RKEN MET INSPRAAK EN ZONDER WANDEN
1
E
RBERG DREIGT IN NEDERLAND
Regering houdt vast
aan afkoop van
kerkelijke rechten
m
KONINGIN IN AMSTERDAM
binnenland
buitenland
Jljes weg
Menselijk aspect
Aandeel
WINSTON
DS. ABMA VOERT
LIJST SGP AAN
papier
uw pen
Dr. Simonis XXXII
Dr. Simonis XXXIII
Daarvoor zorgt
Vitrazette - de
buitengewone vitrage.
VRIJD
22 JANUARI 1971
fj te van binnen. Doelmatige leegte, want in deze grote werkruimte moeten vele werknemers, van hoog tot laag, bewijzen dat ze samen kunnen
itiamen tot een arbeidsprestatie kunnen komen.
zijn
trel
luel
sing
Ver]
wat
een
Al
nokj
won:
- de
dan
inter
nent
geho
om
niet
loop;
maai
niet
terer
Di'
Nedt
hond
uts'e
houd
weri
dat
heef
leidi
men
socia
gebo
Zei
doen
ken
vraa
dr.
heef
een
gonr
het
gie
zal 1
Sc:
Ec
giscl
die
reau
(Vl
UTi
pluim
genie
buitci
teerdt
schap
(Van een onzer verslaggevers)
5CHT In Amersfoort staat een gebouw dat naar
jterlijk niet uniek is, hoewel liet prettig de aandacht
■Uitspringende gevels, een waterpartij ervoor, licht,
spelen met vlakken, Gewoon mooi.
dat is niet het bijzondere van dit gebouw, de nieuwe vesti-
Jn het Amersfoortse ingenieursbureau Dwars, Heederik en
N.V. Het werkelijke bijzondere zit van binnen en dat is
gebouw kan voor hebben op een mooie vrouw. Het is
louw zonder tussenmuren.
It waar is dat de Hollandse
lest zich in onze exterieure
louw duchtig manifesteert
(maar eens aan de flats -
liet nog meer waar dat de
fbouw er een extra expo-
is. Met die geest is in dit
radicaal gebroken. Waar
naar dat is uitdrukkelijk
opzet geweest - zou de
len de directeur - hij is ook
In mens, denk aan Popla -
Izijn neus mogen zien peu-
omgekeerd?
een experiment van een
|ids bedrijf met zo'n zes
werknemers, ingenieurs,
bn mts'ers, dat zich bezig-
bet bruggen, irrigatie, ont-
J en adviezen. Een bedrijf
|experiment nooit geschuwd
tuige ook de constellatie
|en personeelsbestand. Kon
altijd al min of meer
■experimenteel noemen, dit
I is er de bekroning van.
ht in de praktijk gaan vol-
let zovelen in zalen te wer-
Ir men elkaar van hoog tot
It en hoort? Dat is ook de
|ie de Groningse professor
van Strien zich gesteld
tij is onder het personeel
rchologisch onderzoek be-
dat zeker een jaar in be
at nemen en dat zeker op
led van de arbeidspsycholo-
Ingrijke feiten aan het licht
Igen.
lociaal experiment dus, lo-
litvloeisel van de tendens
II lang bij dit ingenieursbu-
Staat o<m de schotjes tussen
de mensen weg te halen, een ten
dens die merkwaardig genoeg van
bovenaf komt, van werkgever naar
werknemer en niet, zoals zo vaak
gepropageerd, van beneden naar
boven.
Als het allemaal goed gaat komt
deze maanden aan de huidige be-
leidsconstellatie van tien directeu
ren-aandeelhouders een einde. Dan
zal dat aandelenkapitaal in handen
overgaan van een stichting met
een stichtingsbestuur dat managers
aanstelt of afzet. Dan is daarmee
een regelrecht einde gekomen aan
een verwijt dat op vele bedrijven
morrend hoorbaar wordt: zij, de
aandeelhouders, verdienen aan on
ze prestatie.
Bij een ingenieursbureau is het
normaal dat een groep mensen een
project onder handen neemt. Zo'n
groep mensen is gedurende kortere
of langere tijd op elkaar aangewe
zen en de leden van die groep
hebben allemaal hun inbreng. Wat
is abnormaler dan dat die mede
zeggenschap na afloop van een
project weer wegvalt.
En hoe belangrijk dat „inspre
ken" wel is moge blijken uit de
woorden van een willekeurige me
dewerker van het bureau Dwars,
Heederik en Verhey nv: „Kijk, ik
kan nu de dingen kwijt, onder
werktijd, die ik anders alleen bui
ten werktijd, tegen mijn vrouw,
bij het gekanker aan de borrelta
fel, kwijt kan. Daar voel ik me
gelukkig mee. En het is een
vreemde ervaring dat het juist van
bovenaf gestimuleerd wordt".
Begin april gaat het gebouw heel
erg officieel geopend worden. Dan
zal de beplanting er zijn. Dan is
voor zo'n goede zeshonderd wer
kers werken leven geworden, in
een kantoorgebouw of een tuinkan
toor met een bar, ruimte om te
volleyen en tafeltennissen, wat al
niet.
De gedachte van de open ruimte
met vele medewerkers in een gro
te zaal heeft ook bij andere bedrij
ven dan dit ingenieursbureau post
gevat. Zo zal het nieuwe hoofd
kantoor van de Raiffeisenbank in
Diemèn eveneens een tuinkantoor
of landschapskantoor gaan worden.
De Raiffeisenbank zegt er dit
over: „Bij het kiezen van het
landschapskantoortype als behui
zing voor het toekomstige hoofd
kantoor van de Raiffeisenbank
Amsterdam is er zeer bewust van
uitgegaan te komen tot een bank
gebouw, dat alleen al door zijn
vormgeving het arbeidsklimaat
binnen de bank gunstig moet beïn
vloeden. De grote open ruimte, de
vrije opstelling van de afdelingen
moeten communicatie en team
geest onder het personeel en een
goed samenspel bevorderen.
De meer dan gewone aandacht,
die in het landschapskantoor aan
het intermenselijke aspect wordt
geschonken, is erop gericht te be
werkstelligen dat het personeel,
dat het grootste deel van de dag
op kantoor doorbrengt, zich in de
werksituatie thuis zal voelen. De
vrees, dat de grote ruimte waarin
men samenwerkt ten koste gaat
van individualiteit en privacy zijn
naar het oordeel van de ontwer
pers ongegrond. Verwacht kan
worden dat men zich juist door de
open ruimte meer bij het grote
geheel betrokken zal gaan voelen.
Ook ziet men het samenwerken
met anderen in één ruimte als een
stimulans voor de arbeidsprestatie.
Wie anderen ziet werken, kan zelf
niet achterblijven".
Het menselijk aspect is hierbij
dus maatgevend geweest, maar die
inspraak, dat echt samen „een-be-
drijf-hebben" is een andere zaak.
Daarvan is, met afzien van het
landschapskantoor, een beter voor
beeld. En het moet gezegd, daar
voor moeten we weer bij de tech
niek te biecht. Weer bij een inge
nieursbureau, de coöperatieve ver
eniging ingenieursbureau Van
Steenis in Utrecht, een bedrijf met
tachtig man personeel dat juist het
25-jarig bestaan heeft gevierd. Het
personeel is hier volledig medeëi-
genaar. De combinatie van be-
drijfsdemocratie en bedrijfsdoel-
matigheid zoals die in het bureau
Steenis vorm heeft gekregen is in
de praktijk houdbaar gebleken.
Dat is de uitdrukkelijke mening
'an prof. dr. W. Hessel, lid van de
•aad van advies van het bedrijf.
De algemene vergadering, waar
toe elke medeweker na één jaar
als lid kan worden toegelaten, con
troleert en bepaalt het economisch,
financieel en sociaal beleid. Er zijn
gezamenlijke spelregels aanvaard
voor procedures van communicatie,
overleg, informatie, beoordeling en
beroep. Iedere medewerker kan
salarisvoorsteLLen doen die dan door
de directeur met de afdelings
hoofden worden doorgenomen en
die vervolgens, voorzien van een
bestuursadvies, aan de algemene
vergadering worden voorgelegd.
De directeur wordt aangesteld door
het bestuur dat wordt gekozen na
kandidaatstelling door de algemene
vergadering. De bestuursvergade
ringen zijn voor de leden openbaar.
De medewerkers krijgen een ei
gen aandeel in het bedrijf door
deelneming aan een obligatiele
ning. De gemaakte winsten wor
den, nadat twintig procent er van
is uitgekeerd aan opdrachtgevers
en twintig procent aan alle wer
kers in het bedrijf, geplaatst in een
stichting het „loonstabilisatie-
fonds". Dit fonds leent zijn bezit
aan het bedrijf en staat borg voor
een onpersoonlijk bezit.
Inspraak, een woord dat een ma
gische klank heeft gekregen. Een
woord dat in sommige bedrijven
van magie tot realiteit is gewor
den. In de vrieskou tegen de gevel
van een sociaal experiment opkij
kend zeg je dan tegen jezelf: wie
volgt. De druiven zijn nog steeds
zuur.
inze redactie binnenland)
|HT/ARNHEM Voor
houderijprodukten is de
ihappelijke markt in feite
erking gesteld. Dat consta-
voorzitter van het produkt-
or pluimvee en eieren, de
(ADVERTENTIE)
'AMSTERDAM
VanBreestraat 75
tel. 020 - 71 05 58
komfort. Vele kamers met
■toilet. Alle kamers telefoon.
net ontbijt 12.50-ƒ16,
larkeergelegenheid.
Concertgebouw, Rijks- en
Museum en Leidseplein.
heer H. H. Garrelds, nadat bekend
was geworden, dat nu ook Frankrijk
als laatste EEG-partner de grenzen
voor Nederlandse (en Engelse) con
sumptie-eieren gaat sluiten. Frankrijk
had al eerder de invoer van eendags-
kuikens en broedeieren uit Neder
land verboden.
De heer Garrelds noemde het on
begrijpelijk dat Frankrijk nu nog tot
deze maatregel heeft besloten, een
maand na bijvoorbeeld West-Duits-
land, „en dat", zo zegde hij, „terwijl
uit de cijfers blijkt, dat de pseudo-
vogelpest in ons land aan het afne
men is". Hij kan het invoerverbod
dan ook niet als een veterinaire
maatregel zien.
Oostenrijk heeft dinsdag een in
voerverbod afgekondigd voor alle
pluimveehouderijprodukten uit Ne
derland, inclusief „veren en uitwerp
selen'
Door de jongste ontwikkelingen is
een situatie ontstaan, waarin Neder
land volgens de heer Garrelds, met
zijn eieren nergens meer heen kan
Hij heeft minister Lardinois dan ook
om bijzondere maatregelen gevraagd
en hij hoopt, dat de bewindsman in
de nieuwe invoerverboden aanleiding
zal zien om de zaak met spoed op
nieuw te bekijken. Van de gemiddel
de wcekproduktie van 90.000.000 eie
ren gaan er onder normale omstan
digheden ongeveer 25.000.000 naar het
buitenland.
De moeilijkheden met de export
hebben tot dusver nog niet tot een
verlaging van de binnenlandse con
sumentenprijs geleid. Wel heeft het
sluiten van verschillende grenzen tot
gevolg gehad, dat de Duitse produ
centen op het ogenblik per ei vier
a vijf cent méér ontvangen dan hun
Nedeilandse collega's. De heer Gar-
reids meent, dat ook de Belgen op
hogere prijzen kunnen rekenen, nu zij
Nederland als concurrent op de Fran
se, Italiaanse en Oostenrijkse mark
ten kwijt zijn. Uit dergelijke grote
verschillen, zo zei hij, blijkt wel, dat
er geen sprake meer is van een ge
meenschappelijke Europese markt.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Voor het eerst sinds
1946 zal de lijst van de Staatkundig
Gereformeerde Partij (SGP) bij de
komende Kamerverkiezingen niet
worden aangevoerd door ir. C. N. van
Dis, maar door de tweede man van
de SGP-fractie in de Tweede Kamer
ds. H. Abma uit Gouda.
Tweede op de lijsit is het Kamerlid
ir. H. vain Rossum uit Zedsit. Op de
derde plaats staait de heer C. N. van
Dit, een zoon van ir. Vain Dis, die de
Kaïner na 25 jaar gaat verlaten.
DEN HAAG (ANP) Tijdens de
huidige kabinetsperiode zal geen
wijziging meer worden gebracht in
de financiële betrekkingen tussen de
overheid en kerken. Premier De
Jong en de ministers Beernink
(Binnenlandse Zaken) en Witteveen
(Financiën) hebben dit gisteren
in de Tweede Kamer meegedeeld.
Zij deden dat in de memorie van
antwoord op het wetsontwerp tot de
constitutionalisering van de huidige
financiële betrekkingen tussen de
overheid en de kerken.
In de memorie van antwoord zeg
gen de bewindslieden de mening te
zijn toegedaan dat in de maatschap
pij waarin wij leven de instandhou
ding van de kerken en van de
waarden die zij vertegenwoordigen
een zaak van de kerkleden zelf is.
De taak van de overheid is slechts
de vrijheid van de kerken te waar
borgen.
De drie ministers concluderen in
de memorie van antwoord, dat in de
kosten van de eigenlijke eredienst
en de zielzorg niet van overheidswe
ge dient te worden gesubsidieerd.
In de memorie wordt er nadruk
kelijk op gewezen, dat met de voor
gestelde deconstitutionalisering „in
geen enkel opzicht vooruitgelopen
wordt op de te zijner tijd te treffen
wettelijke voorzieningen". Of deze
slechts een definitieve afkoop zal
inhouden, dan wel naast een afwik
keling van historische rechten een
nieuwe aan de huidige toestand en
inzichten aangepaste regeling zal be
vatten. is naar het oordeel van de
drie ministers een zaak. die de
toekomstige wetgever zal dienen te
beslissen. Wel wordt er in dit ver
band op gewezen, dat een zodanige
regeling zijn consequenties zou heb
ben voor het budget, „hetgeen afwe
ging van uitgaven uit dien hoofde
tegen andere noodzakelijk maakt".
Brieven 'ooi ruoriek moeten met vol
ledige naam en adres worden ondertekend. Bij
oublicatie zuilen deze vermeld worden. Slechts
bij hoqe uitzoi.aering zal van deze regel wor
den atqeweken Naam en adres zijn dan bij
de «-edactie oekend. Publicatie van brieven
verkort ot onverkort) beteken* niet dat de
redactie het >n alle gevallen eens is met in
houd, c.q. strekking.
Ik heb de tijd meegemaakt, dat er
vanaf de preekstoel tijdens de vas
ten werd gegooid met hel en verdoe
menis. Ik las veel. Als ik met gees
telijken discussieerde en ze konden
geen vat op me krijgen, werd er
spoedig de hel bijgehaald. In het
katholicisme kwam bezinning-ver-
ruiming, we verheugden ons hiero
ver. Hot leven moest anders worden,
werd anders, niet meer zo bekrom
pen. En nu ineens dit „Rome
spreekt" in de zaak-Simonis. Kunt u
begrijpen dat ik en velen met mij
zeggen: al het werk voor niets? I'k
wil er nu niets meer mee te maken
hebben? Men vervreemdt het volk
van de kerk, hoor de werkende
jeugd, ook de ouderen; ik leg zo
overal mijn oor te luister.
Ik las in de krant van maandag 18
januari dat de rk-bejaarden achter
dr. Simonis staan. Van wie is die
opzet? Ik weet dat er onder ouderen
veel behoudende katholieken zijn.
De angst voor de hel zit er nog in.
Maar om nu uit naam van de be
jaarden te spreken is grootspraak.
Ik durf te zeggen, dat er meer anti's
dan pro's zijn in de zaak-Simonis,
maar de anti's halen hun schouders
op en lachen na hetgeen gebeurd is
ze nemen niet de moeite om te schrij
ven. Dit is misschien verkeerd, ik
heb daarom na „Verantwoording" te
hebben gelezen de moeite genomen
om te schrijven.
BREDA
J.H. DIJKMAN
Bij haar bezoek gisteren aan Amsterdam nam koningin Juliana in de
Kinkerbuurt een kijkje bij een speelplaats die daar pas is gereed
gekomen. Aan de hand van blauwdrukken kreeg de koningin nadere
informaties over plannen die de leefbaarheid van de buurt moeten
verhogen.
Misschien ben ik wel de enige in
heel Nederland die de paus bij de
benoeming van dr. Simonis een heel
klein rolletje toedenkt. Volgens mij
is dr. Simonis benoemt bij de gra
tie-Gods. Ik geloof dat de meeste
mensen dit over het hoofd zien. Het
klinkt erg ouderwets, maar het blijft
actueel. En wat de oecumene be
treft, dat zal een voorname taak zijn
voor dr. Simonis. De oecumene zal
zijn volle aandacht hebben. Mis
schien zijn er - volgens velen - zeer
capabele mensen gepasseerd, maar
wie zijn wij dat we daarover een
oordeel durven vellen?
KLOOSTERZANDE, MEVR. LOMAN
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG De PTT heeft
weliswaar geen concrete plannen
om in een verdere toekomst de
postbestellingen op te geven, maar
een concentratie van sortering en
expeditie ligt toch wel in het voor
nemen.
Het postverkeer in ons land heeft
plaats tussen ongeveer vijftig expe-
ditieknooppunten. Vandaar waaie
ren de postzendingen uit naar on
geveer twaalfhonderd bestelkringen.
Vooral de laatste zouden drastisch
worden ingekrompen, namelijk tot
hooguit tweehonderd. Het aantal
expeditieknooppunten (voorname
lijk de spoorwegpostkantoren van
waar de massale verzending ge
schiedt) zou tot ongeveer twintig
worden beperkt.
De „wijken" zullen veel groter
worden dan nu, waardoor ook de
motorisering van de bestellingen
lonender zou kunnen worden. Het
grote voordeel zit echter in de
personeelsconcentratie, waardoor
het opvangen van drukke tijden,
vakanties en ziekteverzuim gemak
kelijker wordt.
(ADVERTENTIE)
raam:
Vitrazette is niet zómaar 'n vitrage. Vitrazette is buitengewoon mooi.
En 't heeft alles wat u van een superieure vitrage verwacht. Zoals duurzame
stof, ingenaaidloodkoord, moeiteloos onderhoud—ookindewasmaschine.
En zelfs een speciale double-finish. Voor alle zekerheid.
Alleen de prijs, die sommige andere vit wiges
zo bijzonder maakt, heeft Vitrazette niet.
Want Vitrazette, de buitengewone vitrage,
is niet duur.
En het fijnste van alles is dat Vitrazette te
koop is. In elke goede speciaalzaak. Ookbij u
in de buurt. Vraag maar eens na. buitengewone* vitrage
e zeicerneia.
Buitengewoon mooi. Buitengewoon duurzaam. Plusbuitengewone prijs.
Alle gordijnen (dus ook vitrazette) hangen het mooist als u 2 3 maal de raambreedte neemt.
