ons
helpen
beter
Lucht
moet
te leven en te wonen
IDEAAL
VAN
NEUMA
Feiten
over
oorlog
en vrede
moet
iedereen
kennen
EEN ZENUWARTS:,BIJ DE MENS GRIJPEN WE HELAAS VAAK TE SNEL NAAR CHEMISCHE MIDDELEN'
Vingeroefening
VTfl
Feiten
VN-vredestaak
Eigenwij>
ZATERDAGBIJ LAGE VAN DE STEM/28 NOVEMBER 1970
Het Nederlands Instituut
voor Vredesvraagstukken
een stichting opent 3
december zijn poorten, aan
de Haagse Alexanderstraat
7. Het gaat een geheel
eigen taak vervullen: voor
lichting geven over alle as
pecten van de vredes- en
oorlogsproblematiek aan
ieder die 'er meer en beter
van wil weten'. De direc
teur van het instituut, de
bekende journalist en te
levisie-commentator op het
gebied van de buitenlandse
politiek H. J. Neuman, laat
daarover geen twijfel be
staan. Hem en zijn weten
schappelijke medewerkers,
zes deskundigen die samen
een breed terrein van ken
nis bestrijken, staat duide
lijk voor ogen wat zij wel
en wat zij niet gaan doen.
„Wij willen beslist niet dat
het' instituut een soort SER
voor buitenlandse zaken gaat
worden. Ook geen instelling,
die allerlei fundamenteel we
tenschappelijk onderzoek
gaat verrichten op het brede
gebied van de vredes- en
oorlogsvraagstukken. Zulke
instituten zijn er reeds. Aan
dubbel werk hebben we geen
enkele behoefte", zegt Neu
man.
„Wij willen gaan fungeren
als centrale, ook internatio
naal, waar, onder andere, de
resultaten van dit weten
schappelijk werk worden
verzameld en waar zij toe
gankelijk worden gemaakt
voor allen die belangstelling
hebben, voor alles wat met
vrede en oorlog te maken
heeft. En dat is heel wat!"
Neuman wil met worden
misverstaan. ,,Wij gaan die
resultaten leesbaar en han
teerbaar maken. Maar wij
gaan ze beslist niet populari
seren door de vaak ingewik
kelde problemen te versim
pelen. Wel, door allerlei stu
dies van wetenschapsmensen
te ontdoen van het ongeniet
bare vakjargon."
Hem staat duidelijk een
service-instituut voor ogen.
„Op den duur hopen wij uit
voorraad voorlichtingsmate
riaal te kunnen leveren over
allerlei vraagstukken die
met oorlog en vrede te ma
ken hebben. Wij willen de
mensen gewoon helpen, zo-
,clat zij leren zien waar de
problemen liggen en wat de
achtergronden ervan zijn".
Het is allemaal, ook voor
de mensen van het Instituut
nog een beetje wennen. Bij
wijze van vingeroefening,
hebben ze toen de derde
conferentie over beperking
van de strategische bewape
ning begon in Helsinki, ge
probeerd de hele problema
tiek van dat vraagstuk in 6
pagina's uiteer te zetten.
Zonder jargon, zonder bijza
ken, die zo dikwijls de prin
cipiële kanten van de zaak
versluieren. „Er bleek grote
belangstelling voor te be
staan. We zonden het stuk
aan kranten-redakties en za
gen tot onze vreugde
dat onze feitelijke gegevens
de redakteuren hielpen bij
het schrijven van hun over
zichten. Kijk, dat is nou een
van de dingen die wij willen
doen".
Hij glimlacht. Een gedach
te schiet hem te binnen. „Nu
.al krijgen we briefjes van
middelbare scholieren. Ze
vragen materiaal, omdat ze
over een of ander onderwerp
waarvan zij denken dat het
tot het terrein van ons insti
tuut hoort, een skriptie moe
ten maken".
Neuman is een realist. Een
belangrijk aspect van het
werk van het instituut vindt
door HENK EGBERS
„Hoe zit je in je stoel? Als
een pias! Statisch, spas
tisch. Noirmaal functione
ren van je bloedsomloop
is niet mogelijk. Dat ding
beperkt je bewegingsvrij
heid. Ook je vrijheid van
denben wordt daardoor
méde aan banden gelegd.
De tafel staat ertussen als
een barrière. We zijn ge
vangenen geworden van
onze meubels en interieurs.
Allemaal maatschappelijk
en economisch (bijvoor
beeld door de meubelin
dustrie) bepaald. Niet
voor niets verlopen onze
„visites" zo dullig. Con-
taktstoomissen te over!"
Op drie stoelen zitten drie
mannen, die hard(op) den
ken én doen rond het thema
wonen en leven: ir. Jan
Brouwer, Den Haag, ir. Paul
Bunnik, Breda, en bewe-
gingstherapeur Rudi Steuer,
's-Gravenzande. Samen de
groep USE, afkorting voor
Unconventional Structure
Engeneering. Vrij vertaald
betekent het zo ongeveer, dat
ze samen zoeken naar nieu
we tot heden ongebrui
kelijke dingen om (beter) te
wonen en te leven. Vanuit
een nieuwe filosofie op de
maatschappij willen ze leef
bare woontoestanden maken;
tot op het beroerdste flatje
toe. Het zijn geen ludieke
idealisten, maar pragmati
sche denkers. Eind novem
ber komt hun eerste produkt
op de markt: een reuzen-
luchtbed als unieke bewe
gingsstimulator. Meer plan
nen staan op stapel. „Als je
weet, dat een arts in een
nieuwe wijk in Breda aan
de hand van een consciënti
eus bijgehouden kaartsys
teem vaststelt, dat 70 pet
van zijn „gevallen" is terug
te voeren tot ongelukkige
•woontoestanden (leefklimaat
in flats) schrik je je dood".
Bunnik en Brouwer bei
den docent aan de Delftse
T.H. waren in hun eigen
zestiger Delftse jaren al niet
gelukkig met wat er toen ge-
Rudi Sfeuer
- relaxed -
op zijn
reuze-luchtbed
in het
instituut
Westerhonk.
doceerd werd over interieur-
decoratieve kunst. „Het
bleef allemaal hangen in het
randgebied van sfeertjes en
kleurtjes, hetgeen met het
wezenlijke probleem „wo
nen" weinig van doen heeft.
De commercie en „Schoner
Wohnenbladen" houden deze
verwarring in stand". Reeds
toen en nu trachten zij daar
uit te ontsnappen. „Een ar
chitect moet meer doen dan
steentjes stapelen en kozijn
tjes zetten".
Rudi Steuer, bewegings
therapeut aan het instituut
voor geesteszwakke kinde
ren „Het Westerhonk" le
Monster voelde zich onbe
haaglijk met de traditionele
therapieën. Rond deze drie is
nu een groep van specialis
ten aan het groeien (vorm
gever, psychiater, een afde
ling van de V.U. Amster
dam, het Delftse Stevin-labo-
ratorium etc.). De eerste re
sultaten trekken reeds grote
belangstelling in binnen- en
buitenland.
Het is allemaal begonnen
met deze matras. De statis
tieken zeggen: in ons land
worden jaarlijks 5400 debie
len, 1575 imbecielen en 525
idioten geboren, terwijl 2 pet
van de gehele bevolking tot
de zwakzinnigen gerekend
moet worden. Daarvoor heb
ben wij talrijke inrichtingen,
waarin men tracht deze
mensen zich te leren handha
ven in de hun omringende
wereld. Rudi Steuer: „Bij
het zwakzinnige kind ont
breekt vaak een juiste- coör
dinatie om tot harmonische
beweging te komen. Velen
missen zelfs geheel het be
wustzijn van hun lichaam.
Ruimtelijke ervaring is er
praktisch niet".
Na onderzoekingen op ,Het
Westerhonk' heeft USE nu
een matras vervaardigd (lOx
12x0,75 m) uit verstevigd po
lyester, die in 10 minuten
(vullen met lucht) bedrijfs
klaar is. De diep-zwakzinni-
ge kinderen waaronder
spastische blijken zich,
zonder risico's, met vreug
de over te geven aan de gol
vingen van het luchtbed.
Buiten de motorische verbe
teringen, zagen we, dat de
kinderen elkaar in evenwicht
hielpen blijven, zodat het on
derlinge kontakt in gunstige
zin (sensatief) beïnvloed
wordt.
We moeten deze kinderen
geen kunstjes leren of bede
len met speelgoed, maar ma
terialen en mogelijkheden
aanbieden waardoor ze zich
zelf leren ontdekken en hand
haven". Inmiddels heeft
USE, vanuit hetzelfde prin
cipe, een grote klim-bubble
(een grote „iglo") uitge
werkt.
Maar ook de „normale"
mens ervaart in mindere
mate dezelfde handicaps
in deze tijd. Er is meer be
hoefte aan beweging, aan uit^
leven van drang en drift, aan
bevrijdend spel, dan ooit te
voren (vgl. de trim-rage).
„Als Ajax een doelpunt
maakt gaat iedereen
schreeuwend de lucht in, als
of men zelf gescoord heeft.
De mens wil zich graag in
fantiel bewegen, veren, val
len, op zijn hoofd staan etc.
Onze gym-toestellen (en
gym-zalen) zijn daarop niet
berekend. In 50 jaar veran
derde daaraan niets. Voor 80
pet zijn het zelfs gevaarlijke
toestellen, zodat de „sponta
niteit" van bewegen daarop
zelfs een angstige zask is.
Op een dergelijke matras is
alles mogelijk, wat het li
chaam (en de geest) bevrij
dend nodig heeft. Daarom
zullen de matrassen ook voor
privé-gebruik (4x4 m) in de
handel komen. Voorlopig ge
raamde prijzen: groot for
maat tussen de 10 en 15.000
gulden; klein formaat tussen
de 500 en 1000 gulden.
Steuer met twee patiënten bij materialen die niet in de handel verkrijgbaar zijn.
„Als produkt", zeggen bei
de ingenieurs, „heeft de ma
tras nu voor ons afgedaan.
Hij is goed, werkt en zit
technisch perfekt in elkaar.
Waaraan we nu denken? Bij
voorbeeld
Het uitwerken van ramp-
verblijven. Opblaasbare (bij
voorbeeld) wegwerphuizen,
zodat vanuit over de wereld
verspreide depots binnen 2
uur ter plaatse dorpen over
eind gezej kunnen worden,
die twee maand dienst doen.
Mogelijkheden (dingen)
maken, die de leefintenties
van mensen, binnen hetzelf
de interieur sneller laten
wisselen. Leren leven met
tijd en niet met ruimte. On
ze huizen zitten met hun
bankstellen en ëethoeken
vastgepind op ruimtegebrek.
Snel opblaasbare meubels
(ook in de kast op te bor
gen), waarin je niet meer
„opgeprikt" hoeft te zitten.
Die zich aanpassen aan je
wervelkolom en waar je on
geremd mee omspringt.
Het bed. Maatschappelijk
bepaald op 180x190 of 90x190
cm. En je zult 1.95 m zijn!
Onze matras (op een te ver
warmen vloer) is uit te bou
wen tot bed met drie funk-
ties: beweging, ludiek cen
trum en rust-element.
Multi-functionele elemen
ten. Voor manifestaties als
C'70, Woodstock en Kraling-
se festivals moeten maanden
lang trottoirs en gazons om
geploegd worden etc. Je kunt
opblaasbare koepels maken,
die er in een mum staan. In
het klein: werkcellen (mind-
expensers) in restaurants,
kindercrèches in warenhui
zen. Zelfs de luchtgolvingen
kunnen daarbij functioneel
gemaakt worden op je psy
chische toestand. Koepels
om 's winters in je tuin te
zetten, om bouwwerken in de
winter te overkappen. Er
zijn zoals bekend plan
nen om hele steden zc te
overkoepelen en het klimaat
te regelen. We denken daar
bij aan de vuilafvoer bij b.v.
grote festivals. Containers
zijn aardige dingen, maar
simpeler kan het door mid
del van opblaasbare lucht-
sluizen. Én ga zo maar door.
Uit
it
door JACQUES LEVIE
hij dat het contact met de-
actualiteit bewaard moet
blijven. „Juist op het gebied
van oorlog en vrede kan men
vaak zulke zweverige menin
gen horen. Daaraan gaan wij
niet meedoen. Wij zullen ze
ker veel aandacht besteden
aan de theorieën over de
oorzaken van de oorlog, aan
voorstellen om te komen tot
een vreedzame ordening van
de wereld. Maar wij zullen
goed in het oog houden dat
we het dan hebben over een
ver-verwijderd hoopvol per
spectief en dat de wereld
daaraan nog lang niet toe
is".
Neuman stelt dat het insti
tuut „natuurlijk" over kwes
ties als de oorlog in Vietnam,
de spanningen in het Mid-
den-Oostem, geen nieuwe ge
zichtspunten meer kan ope
nen. Wel kan het steeds weet
de nadruk leggen op de fei
ten. „Maar wie weet er dat
er al jaren oorlogen woed er
in Tschaad, in het noordoos
ten van Birma? En het grote
publiek, ons publiek, begrijp'
vaak helemaal niet wat ei
aan spanningen in bepaalde
delen van de wereld bestaat
en dat die tot oorlog kunner
leiden. Wij gaan daarop wij
zen".
Uitermate belangrijk vindt
hij dat het instituut van het
begin af geloofwaardig is.
„Wij zullen onze voorlichting
zo gewetensvol als maar mo
gelijk is geven. Bij alles wat
wij doen, zal de waarde van
de vrede voorop dienen te
staan".
Hij realiseert zich heel
goed, dat heel wat van die
voorlichting politiek geladen
zal zijn. Dat is onvermijde
lijk. Het instituut zal zich
echter voor geen enkel poli
tiek karretje laten spannen.
„Onze onafhankelijkheid,
moet en zal onaantastbaar
zijn. Daar staat trouwens
de hele bestuursopbouw borg
voor. Vooral het adviescolle
ge van 30 leden dat zoveel
mogelijk een afspiegeling is
van de Nederlandse samen
leving in al haar geledingen.
In de adviesraad zitten 9 le
den 3 benoemd door de 3
departementen die de stich
ting volledig subsidiëren, 3
benoemd door de samenwer
kende vredesorganisaties
van ons land, 3 benoemd
door vergelijkbare instituten.
„Wij kunnen gevraagd en
ongevraagd, adviezen geven.
Alles wat wij publiceren zal
openbaar zijn. Wij zullen on
ze adviezen geven aan de
overheid, aan het parlement,
aan do politieke partijen,
aan de vakbonden, aan de
kerken, aan organisaties,
aan voorlichtingsmedia. Wat
die er mee doen is hun
zaak."
Neuman maakt heel duide
lijk dat het ine" tuut een ei
gen geluid zal laten horen
over alle vraagstukken,
waarvan het dit nodig acht.
Die problemen zijn van de
meest uiteenlopende aard.
Voorbeelden: armoede en
oorlog, vredesonderwijs, ont
wapening, defensie-inspan
ning van Nederland, bet vre
desoverleg van Genève.
„Kijk, er zijn heel wat pro
blemen die door deskundi
gen buiten ons instituut wor
den beheerst. Wij zullen, als
ons dat nodig lijkt, die des
kundigen bij elkaar brengen.
Wij kunnen onderzoek dat
nog niet is verricht, zelf doen
of uitbesteden.
De opening van het Insti
tuut opbouw van een ei
gen bibliotheek en documen
tatiecentrum staat op liet
verlanglijstje wordt ge
plaatst in het licht van de
vredeshandhavende taken
van de Verenigde Naties.
Daarbij komen moeilijke
vragen aan de orde. Bijvoor
beeld, aan welke eisen moe
ten nationale contingenten in
het kader van de VN-vrecles-
macht voldoen. 'VN-s' -ijd-
machten kunnen gedwongen
worden te vechten. Denkt u
maar eens aan wat ze in
Kongo moesten doen' Over
dat onderwerp gaan 3 de
cember deskundigen p - - on.
Generaal Richey uit India,
militair adviseur van VN-se-
cretaris-generaal Oe Thant,
kolonel Björn Egge, de Noor
die de inlichtingendienst leid
de van.de VN-strijdmacht in
Kongo en L. v. d. Put, een
specialist op dat terrein van
ons ministerie van defensie.
'Er komen vele autoriteiten.
Maar wij inviteerden ook re-
cties van schoolkranten en
vertegenwoordigers van de
werkende jeugd. Die worden
door ons van te voren uitvoe
rig voorgelicht over het pro
bleem. Wij hopen dat zij zich
in de discussie eed zullen
wren. Wij jn van plan die
leningen en de discussie,
voorzien van een toelichting,
e publiceren' Ook aan de
nternationale contacten
wordt de nodigp aandacht
nesteed. Als daar aan de
Haagse Alexanderstraat 7
alles vlot loopt, zullen staf
en administratief personeel
gereed zijn het Neder'nndse
publiek te helpen met het
zooken naar de waarheid
over oorlog en vrede.
Pillen slikken bii het leven
door
MATHIEU BERDEN
JAN, Piet en Klaas zullen
we hen noemen, omdat
door deze oer-Hollandse
voornamen hun anonimi
teit het best gewaarborgd
wordt. Die Jan, Piet en
Klaas dus werken bij een
en hetzelfde bedrijf, dal
uit ongeveer 30 personeels
leden bestaat, allemaal
hoofdarbeiders. Ongeveer
de helft van hen slikt re
gelmatig medicamenten,
van valium of librium (op
doktersrecept) tot alle mo
gelijke tabletten en pille
tjes, die in iedere apotheek
of drogisterij verkrijgbaat
zijn.
Laten we beginnen met
Jan, die hierover het volgen
de zegt:
„Ik ben een paar maanden
geleden naar mijn huisarts
gegaan met klachten over
vermoeidheid en nervositeit.
Hij heeft me grondig onder
zocht, maar kon geen duide
lijke oorzaak vinden. Hij
heeft me aangeraden minder
te roken, vroeger naar bed
te gaan en me geneesmidde
len voorgeschreven. Ik neem
ze trouw in, maar het helpt
geen zier. Ik doe mijn werk
maar half, want ik blijf me
moe en nerveus voelen. Wel
ke geneesmiddelen ik slik,
weet ik niet".
„Ik weet het wél", zegt
Piet. „Ik ben met ongeveei
dezelfde klachten naar mijn
huisarts gegaan en ik slik nu
al een paar maanden va-
liumtabletten. De eerste we
ken was ik de hele dag' ver
suft, maar ik moet eerlijk
toegeven, dat ik me nu stuk
ken beter voel. Volgens mijn
dokter kan ik er binnenkort
mee stoppen".
En nu Klaas:
„Dokters kunnen me gesto
len worden", zegt hij eigen
wijs. „Als ik hoofdpijn heb,
neem ik een paar asperien-
tjes in. Ook als ik me wat
grieperig voel. Helpt 't niet
direct, dan koop ik sterkere
middeltjes. Daarnaast slik ik
ongeveer het hele alfabet
aan vitaminen, te beginnen
met A. B. C. en D. En als
ik een paar nachten last, van
slapeloosheid heb gehad,
neem ik soneryl of zo iets.
Aan mijn lijf geen dokters,
ha, ha, ha!"
„Die Klaas van u", zegt
een apotheker, „behoort tot
het ergste soort medicamen-
tenverslinders die ik in mijn
apotheek krijg. Voor mijn
kassa is dat uitstekend,
maar voor hun body funest.
Gelooft u, dat ik af en toe zin
heb om zo'n man of vrouw
terzijde te nemen en hen te
zeggen: mijnheer of me
vrouw, laat dit nou, want u
bent bezig uzelf te vergifti
gen. Er worden veel te veel
medicijnen gebruikt, met of
zonder doktersrecept. Die
wij zonder recept mogen ver
strekken, zijn zogenaamd on
schadelijk, maar wie kan dat
bewijzen. Als je kilo's van
dit of van dat slikt, ga je
er onder door".
Een huisarts met een gro
te fondspraktijk haalt zijn
schouders op, wanneer we
hem het probleem voorleg
gen.
„Wat wilt u", zegt hij een
beetje moedeloos. „Ik weet.'
dat wij medicamenten voor
schrijven, waarvan wij de
werking niet voldoende ken
nen, omdat er steeds nieuwe
op de markt worden ge
bracht. Daar wordt zoveel
reclame voor gemaakt, dat
de patiënt die zelfs kent en
erop staat, dat je ze hem
voorschrijft. Als je meent,
dat het helpt, doe je dat dan
maar. Je kunt daarbij niet
iedere patiënt zonder meer
doorsturen naar een specia
list. Die mensen weten nu al
niet hoe ze het werk afkun
nen".
E'en zenuwarts, sprekend
vanuit de ervaringen van
een lange praktijk, meent:
„Ik geef toe, dat medici,
zowel specialisten als huis
artsen, te gemakkelijk ge
neesmiddelen, zoals wekami
nen en tranquilizers, voor
schrijven omdat de patiënten
„hierom vragen. Over het al
gemeen is vooral de zenuw
arts hiermee echter uiterst
voorzichtig. De aanbiedingep
van de pharmaceutische fa
brieken zijn enorm, ze ma
ken geweldige reclame en
overstelpen je met monsters
Toch gebruikt de zenuwarts
slechts een beperkt aantal
tranquilizers, namelijk die,
waarvan hij de werking door
en door kent. De mens is nu
eenmaal geen distilleerkoll.
waar je maar alles in kunt
stoppen. Ik zie daarom geen
heil in beschermende maat
regelen van de overheid,
waarmee het' gebruik van
drugs, wekaminen en tran
quilizers aan banden gelegd
moet worden.
De oorzaak van veel psy
chische afwijkingen zit in
het oneconomisch gebruik,
dat de maatschappij van
mensen maakt. Men kent
eenvoudig de limiet van de
mens niet meer, ja, de mens
kent zelfs zijn eigen limiel
niet. Dit in tegenstelling met
dé machine, waarvan we
precies weten hoeveel ze
produceren kan om niet stuk
te gaan. Sn voor deze over
belasting wachten wij ons
wel, want dat kost geld Met
de mensen springen we heus
niet zo voorzichtig om. Voor
al in de topfuncties. Hoe
vaak komt het niet voor in
bedrijven, dat zo'n topfunc
tionaris uitvalt, door ziekte
of dood, en dat dan in zijn
plaats 3 krachten worden
aangesteld. Dan kan het dus,
maar als men hem eerder
een of twee assistenten had
gegeven, was veel onheil
voorkomen. Deze overbelas
te mensen zijn het die hun
toevlucht nemen tot drugs,
wekaminen, tranquilizers of
alcohol. Naar mijn mening,
is dit een ondoordacht en een
incompetent tegemoetkomen
aan een tekortschieten in
zelfinzicht. Mensen die zich
zelf kennen, die de oorzaak
van hun vermoeidheid o I
overspannenheid zelf hebben
ontdekt, grijpen niet zo gauw
naar een geneesmiddel. Zij
zoeken op de een of andere
manier ontspanning en gene
zen zich hierdoor zelf. He
laas zijn er hoe langer hoe
minder van dat soort men
sen. De maatschappij weel
beter hoe een computer in el
kaar zit d n een mens en zij
maakt een schandelijk mis
bruik van hem. Als produ
cent er als consument wordt
-le mens hoe langer hoe
ineet- geëxploiteerd, zoals
wij bijvoorbeeld in de kip al
leen nog maar een producent
van eieren en kippebout zien.
Wij worden gelijkgeschakeld
met de machine en kunnen
onze menswaardigheid niet
meer waarmaken. Hierdoor
ontstaan spanningen, die dan
door de medicus moeten
worden we^g. werkt Ën bij
dat wegwerken wc n >r-
daad helaas soms al te snel
naar chemische mid len ge
grepen, die vaal' een elang-
rijke hulp kunnen zijn, maar
'och wel als laatst" middel
moeten worden toegepast.
De grootste hulp is het ge-
iuldig aanhoren van 1 pa
tiënt en hem leren zijn
klachten en de oorzaak daar
van te onder! innen. En of
dit nu doo; de zenuwarts of
door de huisarts gebeurt, s
hetzeude. al geet ik de voor
keur aan de zenuwarts, om-
d t de artsenopleiding in ons
land neg te weinig anthropo-
logisch is ingesteld. Vooral
ionge huisartsen hebben
daarom niet voldoende erva
ring en grijpen soms te snel
naar gene -middelen. Eer-t
moet getracht worden de pa
tiënt door met hem te pra
ten, een duidelijk inzicht te
geven in zijn kwaal. In de
meeste gevallen kan hij zich
dan zelf genezen.
f.