Glansrol van
Greta Garbo
SALVATION, ROCK- EN SHOCKMUSICAL
KONINGIN CHRISTINA
DICHTERS IN DE VAART
Arbeidsbeursbericliten
met achtergronddeun
Palaver terugblik
luister naar
PARIJS, LOKALE ZENDER:
Het Feest en
wat „D'r op
en cl'
r an" zit
REDDING
NABIJ
radio
televisie
Drie Europeanen op
Amerikaanse filmlijst
Spionage
UL'&Li
Pijnlijk
Open techniek
NEDERLAND I:
NEDERLAND II:
BELGIë (Nederlands):
BELGIë (Frans):
DUITSLAND I:
DUITSLAND II:
X
MAANDAG 4 JANUARI 1971
In 1934 verblijdde Greta Gustafsson 11a 18 maanden
zwijgen haar bewonderaars met een film over de Zweed
se koningin Christina (1626-1689), geregisseerd door
Rouben Mamoulian. Deze film, die vanavond als on
derdeel van de Garbo-cyclus door de VARA wordt uitge
zonden, geldt als een hoogtepunt in de loopbaan van
Greta.
Greta Garbo als de tragische Zweedse koningin Christina en John Gilbert
Antonio, minnaar van de koningin.
veelvuldig haar filmpartner als
Die loopbaan begon op zeven
tienjarige leeftijd met „Luffar-
Petter". Het jaar daarop liet Mau-
ritz Stiller, een groot man in die
dagen, haar bij zich komen. Hij
bezorgde haar de hoofdrol in de
verfilming van „Gösta Berling" en
gaf haar de achternaam Garbo. De
film had in 1924 in Zweden nau
welijks succes, maar in Duitsland
waren de bioscopen weken achter
een uitverkocht.
DE Italiaan Federico Fellini, de
Zweed Ingmar Bergman en de
Fransman Francois Truffaut, staan
als Europeanen op de lijst van de
„Tien beste films van 1970" die door
de New York Times is gepubliceerd.
In 1925 nam ze haar eerste Duitse
film op „Die Freudliche Gasse". Het
zelfde jaar vertrok zij naar Holly
wood waar roem en massa's goud op
haar lagen te wachten.
Door de Garbo-cyclus wordt die
loopbaan nu een beetje gereconstru
eerd. Vanavond zijn wij aangeland in
1934, De film over het leven van ko
ningin Christina neemt het met de
historie niet zo nauw, maar schenkt
Garbo wel de gelegenheid uiterlijk en
innerlijk te schitteren.
Koningschap en liefde blijken on
verenigbaar en ter wille van haar
liefde doet de koningin afstand van
de troon. Koningin Christina weigert
het huwelijk uit staatsbelang met de
Zweedse oorlogsheld prins Karei. Ook
kanselier Magnus, haar minnaar, ziet
geen kans haar tot andere gedachten
te brengen. Christina's hart haakt
naar een machtiger liefde. En die laat
niet op zich wachten. Terwijl ze ver
momd als man haar intrek heeft ge
nomen in een herberg, arriveert daar
don Antonio, een afgezant van de
Spaanse koning, die met zijn koets in
de sneeuw is blijven steken.
„DICHTERS in De Vaart" is de
titel van een cultureel programma
van de NOS dat vanavond via Hil
versum twee wordt uitgezonden.
De Vaart staat dan voor het zoge
noemde culturele centrum in Hilver
sum, waar de NOS in samenwerking
met de Dienst voor Kunstzaken in
Hilversum een dichtersavomd hield.
Drie diichitens lazen vooruiit hun
laiatste bundels en nog ongepubli
ceerd werk. .Het waren Gabriël
Smit, R. R. van dier Leest en Tom
Graftdijk.
Tussen de gedichten door wordt
gezongen door Elly Nieman en Rik-
kert Zuiderveld (zie foto).
OP 5 januari krijgt Parijs een lokale zender, FIP-514. Het wordt een
bijzonder station met een geheel eigen radiogenieke vormgeving. Het
zal op werkdagen van 7 uur 's morgens tot 20 uur 's avonds te beluis
teren zijn en zich vooral richten op de behoefte aan praktische infor
matie voor het dagelijks leven der Parijzenaars. Weer- en verkeers-
berichten, de openstaande vacatures aan het Arbeidsburo en admini
stratieve of prefectorale mededelingen, welke in journalistieke vorm
zullen worden gegoten. De berichten mogen bijvoorbeeld de 45 secon
den niet overschrijden en de continue muziekstroom van FIP-514 gaat
op de achtergrond gewoon door. Dertig percent van de muziek zal
„klassiek" zijn, de rest is jazz, rhythm of blues, of gevarieerde orkes
ten. Nooit meer dan drie chansons per uur: dat zal in elk geval een
duidelijk onderscheid met de Franstalige lichte programma's opleve
ren. De enige uitzondering: de complete nieuwsuitzendingen van Pa
ris-Inter van 8,13 en 19 uur worden onverkort gerelayeerd.
Hoewel FIP-514 een onderdeel
blijft van France-Inter (Allouis op
de golflengteschalen) gaat het toch
een eigen leven leiden. Het pro
gramma wordt bij toerbeurt door
drie brigades gemaakt, waarvan er
steeds twee voor een half dagpro
gramma verantwoordelijk zijn. Die
brigades bestaan uit een „antenne
chef", een omroepster, twee journa
listen, een assistent, een secretaresse
en. samensteller van de muziekpro
gramma's. De laatste heeft een dis
cotheek van vijfduizend platen ter
beschikking. De verdere studio-ou-
tillage bestaat uit een telexkamer,
een opnamecabine, een montagecabi
ne en uiteraard een regelkamer.
FIP-514 dankt zijn naam aan het
programma waarvan het is afgeleid
(France-Inter Paris) en aan de ge
bruikte golflengte: 514 meter. De
laatste wordt nu al incidenteel voor
een afzonderlijk programma voor
het Parijse district gebruikt, voorna
melijk om in file rijdende automobi
listen geduld, voorzichtigheid en een
- eveneens verstopte - omweg aan te
praten. Het uigestraalde antennever
mogen wordt tot tien kilowatt ver
dubbeld. Met een goed ontvangtoe
stel (me<t buitenattenne) zal het ook
wel in Zuidwest-Nederland te horen
zijn.
In zekere zin keert voor Parijs de
vooroorlogse situatie terug. Toen
waren er verscheidene lokale zen
ders van gering vermogen (vaak
niet meer dan twee kilowatt) die als
commerciële zenders het eigendom
van kranten waren: Radio-Cité van
L'Intransigeant, Poste de l'Ile de
France van L'Echo-Le Jour de Paris,
Radio-'37 van Paris-Sodr en de
krachtigste, Poste Parisien van Le
Petit Parisien. De huidige Parijs
relay-zender op de middengolf - op
de 280 meter - is enigszins als de
erfgenaam van de Poste Parisien te
beschouwen. Hij koppelt 's avonds
van France-Inter af voor een geva
rieerd programma dat wat meer aan
de „radio van papa" herinnert dan
de pop- en beatcultus op Allouis. In
dat opzicht wordt Pa-rijs op dezelf
de manier behandeld als de tien
andere radiodistricten waarin de
Franse omroep zijn ontvangstbereik
heeft verdeeld. Het blijft merk
waardig dat de jongste vorm van
regionale omroep begint in de stad
welke reeds het gehele Franse radi-
o- en televisieprogramma een Parij
se kleur geeft.
eindredactie
hans maas
NEGEN jaar had de Engelsman Ge
orge Blake als dubbel spion voor de
Russische inlichtingendienst gew°rkt
voordat hij werd gesnapt. In mei
1961 werd hij veroordeeld tot 42
jaar gevangenisstraf, de langste straf
die ooit in Engeland is uitgedeeld.
Met behulp van de Ier Sean Bourke
ontsnapte Blake op 23 oktober 1966
uit een Londense gevangenis. Blake
ontkwam naar Moskou en Bourke
volgde lie-m korte tijd later.
Het relaas van de voorbereidin
gen, de vlucht en de belevenissen
achter het ijzeren gordijn worden
door Sean Bourke spannend maar
toch met teveel omhaal verteld,
waardoor het verhaal eigenlijk nau
welijks uitkomt boven het peil van
een stuiverroman.
H. SWINKELS
Sean Bourke: „De ontsnapping
van George Blake". Uitgave A.W.
Bruna en Zoon. Utrecht-Antwerpen.
Prijs f .14,50.
WIE DE vorige keer naar „D'R
OP EN D'R AN" gekeken heeft,
weet dat de makers, Jan Fill-ekers
en Ruu Keers, overgegaan zijn op
film. Het thema is deze keer Hel
Feest.
In deze uitzending onder meei
reportages van: een oogstfeest door
een Amsterdamse familie op een
bovenhui-s; d-e sluitingsdag van res
taurant Krul in Den Haag; mensen
op een Amsterdamse markt, die
maskers uitkiezen. Frits Lambrechfs
en Ronnie Bierman zingen een klei
ne potpourri van gelegenheidsliede
ren en „Dat had je nou niet moeten
doen". Voorts onder meer de sketcn
„Feesttaart in de ruimte" en een
interview met de toiletjuffrouw, die
haar 45-jarig jubileum viert.
Medewerkenden zijn Ronny Bier
man, Bob Verstraete, Frits Lam-
brechts, Piet Grijs, Tony van Verre,
drs. P. (tekst), Arnold Jan Scheer
(interviews), Rogier van Otterloo
(muziek) en Bernard Prins (pro-
duktie).
Paul Aaron.
DE rock-musical Hair, die de verschijning profeteerde van de water
man-mens Aquarius, als een ombudsman voor levensvragen, is zoetjes
aan aan het einde van zijn verlossende Latijn gekomen. Velen zijn er
wijzer van geworden, maar het leven bleef een last waar je mee moet
leren leven. Misschien biedt de shockterapie een oplossing, overpeins
den de Amerikanen Courtney en Link, die vervolgens overgingen tot
het schrijven en componeren van een shock-musical. Zij namen geen
halve maatregelen, gooiden alles overhoop wat nog heilig mag heten
en gaven hun produkt de verheffende titel Salvation mee, Redding,
want heus die is er nog volop als je maar klaar staat voor de ander en
als je bereid bent om heilige huisjes en harde noten te kraken.
Na een jaar New York, waar de
schokkende tekst meer opwond dan
het lokkende naakt, krijgt Amster
dam in Caim-é op vrijdag 15 januari
de Europese première in een bewer
king van Lennaert Nijgh en in een
goeddeels Hollandse bezetting. De
regisseur van de New Yorkse pro-
duktie, Paul Aaron, heeft ondanks
dringende oproepen Londen laten
schieten en koos Amsterdam, omda-t
hij Londen oud-modisch en Amster
dam swingend vindt. Direct na aan
komst heeft hij zich meit de tien
spelers en speelsters in concentratie
teruggetrokken in een repetitiezaal
tje in Carré, twaalf uur per dag,
niemand mocht in en uit, alleen het
plegen van een plas w-erd ooglui
kend toegestaan.
Paul Aaron, half weggegelen na
gels aan onrustige, vuurrode vinger
toppen, een gedrongen mannetjes
putter wie de woorden als radde
explosies uit de keel schieten. teke
nen vam een dwingende energie,
noemt dit „sensitivity-training". Hij
zegt: „Ieder beschouwt zijn eigen
lijf als een stuk onvervreemdbaar
bezit. Dat kan niet in Salvation.
Waarin de boodschap wordt uitge
dragen, dat je je tot op de bodem
van je ziel aan je medemens moet
uitleveren. Je mag geen geheim
hoekje meer voor jezelf houden. De
geestelijke ontkleding moet zover
gaan, dat het naakt voor elkaar
moeten in alle liefde eikaars bloed
wel kunnen drinken. Dat noem ik
het toppunt van communicatie".
O
staan een natuurlijke zaak w-oardt.
We hebben hier uren staan oefenen
hand in hand, schouder aan schou
der, heup aan heup, in slopend lijf
aan lijf-werk, de enige manier om
te bereiken dat het eigene over
vloeit in de ander- dat over en weer
de motoriek als drijfveer werkt. Zij
De opzet is duidelijk, het sterren
dom met nadruk op dom moet
er uit. Elsje d-e Wijn, Rob de Nijs
en Bill van Dijk (Claude in Hair),
om maar een paar twinkelende ster
ren te noemen, houdran op El-sje, Rob
en Bill te zijn. Zij hebben hun per
sona no-n grata als gelei uitgesmeerd
over de artistieke commune en
daarmee de groep ails gemeenschap
eein importante kick toegediend. Dat
was een pijnlijke operatie en zij
zijn het er dan ook over eens, dat
Paul hun het bloed onder de nagels
vandaan heeft gehaald, zoals hij
trouwens ook bij zichzelf do-et.
De groep gelooft echter in de
boodschap, die zij met hun musical
te brengen hebben. Met alle zeker
heden, die wij in dit leven van huis-
uit en bij traditie hebben meegekre
gen, is d-e wereld nochtans in een
chaos herschapen, haat tussen
machtsblokken, tussen meerderhe
den en minderheden, tussen blank
en zwart, d-e afgrond tussen rijkdom
en armoe en het eeuwige gekissebis
over goed en kwaad. „There is no
right and there is no wrong", zegt
Salvation. J-e moet eerst in volle
ov-erg,ave naar je medemens toe en
alles wat je dan aam hem of haar
doet, is welgedaan. Er steekt dan
wel een stuk hummanistisch opportu
nisme in, maar de bedoeling is aar
dig.
Paul Aaron omschrijft zijn werk
wijze als „open techniek". Gold
een toneelspeler tot op heden als
iemand, die in d-e huid van een
ander kruipt, de acteur telt bij hem
pas mee als hij kans ziet uit zichzelf
te treden, het lichaam gebruikt als
middel om naar buiten te brengen
wat er in hem leeft. Daarvoor moet
hij door angsten en remmingen
heen. Dam komen de emoties los en
is hij in staat die aan anderen over
te brengen. De boodschap im Salvati
on zit niet in de eerste plaats in de
tekst, m-aar in de wijze waarop die
op de ander wordt overgebracht.
Paul noemt Salvation eeif „manifes
tation of feelings", een hartekreet
van de drop-out, die de angst en de
onzekerheid torst die men ook bij
Shakespeare aantreft. De drop-out
maakt zich los uit de maatschappij,
maar roept ie zijn uitdagende hou
ding tegelijkertijd om hulp, een
emotioneel gebeuren, waarvoor de
Salvation-spelers losgemaakt moeten
worden uit hun eigen ego's.
TELEAC
12.00-12.30 ONZE LANDBOUW
NU EN STRAKS
(les 9)
NOS
18.45 (kleur) DE WOEFS EN DE
LAMAARS
NOS
18.55 (kleur) JOURNAAL
NCRV
19.05 DAT WaS PALAVER
Filmverslag van de slotmani
festatie van de Palaver Praat-
boekactie.
NOS
20.00 (kleur) JOURNAAL
NCRV
20.21 HIER EN NU
Actualiteitenrubriek
20.45 MEMORANDUM VAN EEN
DOKTER
TV-feuilleton
21.35 (kleur) D'R OP EN D'R AN
Het feest,
amusementsprogramma.
22.25 AVONDSLUITING
NOS
22.35-22.40 (kleur) JOURNAAL
NOS
18.45 (kleur) DE WOEFS EN DE
LAMAARS
18.55 (kleur) JOURNAAL
NOS
19.05 KIJKEN NAAR KINDEREN
Wetenschappelijke TV-serie.
VARA
19.30 (keur) CORONATION
STREET
TV-feuilleton.
NOS
20.00 (kleur) JOURNAAL
VARA
20.20 KONINGIN CHRISTINA
Speelfilm uit 1934.
21.55 ACHTER HET NIEUWS
NOS
22.20-22.25 (kleur) JOURNAL
17.00-17.55 SCHOOLTELEVISIE
18.00 (kleur) FABELTJESKRANT
18.05 (kleur) DE CLUB VAN DE
DUBBELDEKKERS
Jeugdfeuilleton.
18.30 (kleur) DOCUMENTAIRE
FILMS VOOR DE JEUGD
19.10 SPORT
19.30 CULTUREEL NIEUWS EN
TAALWENKEN
19.40 MEDEDELINGEN EN
WEERBERICHT
19.45 JOURNAAL
20.10 TIENERKLANKEN
20.40 DE ALCHIMIST
TV-spel.
22.40 JOURNAAL
14.00-14.30-15.00 SCHOOL
TELEVISIE
18.00 NIEUWS
18.05 (kleur) VOOR DE KLEUTERS
18.25 FILMREPORTAGE
18.55 VOOR DE KLEUTERS
19.00 KATHOLIEKE GODS
DIENSTIGE UITZENDING
19.30 SPORT
19.45 JOURNAAL
20.10 DéPARTEMENT S.
TV-serie.
21.00 BTW-CURSUS
21.40 PIANORECITAL
22.15 BTW-CURSUS
22.55 JOURNAAL
20.00 JOURNAAL EN
WEERBERICHT
20.15 (kleur) ACTUALITEITEN
21.00 (kleur) BERLINER
JAZZTAGE 1970
21.45 DISCUSSIE
22.30 (kleur) JOURNAAL
22.50 BERÜHMTE DIRIGENTEN
Herbert von Karajan
23.45 (kleur) JOURNAAL
19.45 (kleur) NIEUWS
Actualiteiten en weerbericht
20.15 (kleur) LEGIONaRE CHRISTI
Aansluitend: Nieuws in het
kort.
21.00 AN EINEM TRÜBEN
NACHMITTAG
Engelse film.
Aansluitend: vijf minuten
filmkritiek.
22.55 (kleur) NIEUWS EN
WEERBERICHT
Maandag 4 januari
HILVERSUM I - 402 M EN F.M.
NCRV: 12.00 Los-Vast: gev. pro.gr.
(12.21 Voor boer en tuinder; 12.26
Med. t.b.v. land- en tuinb.; 12.30 Nws.
12.41 Hier en Nu; actualiteiten 12.58
Radio-Rebus) 14.05 Schoolradio
14.25 (S) Cello en piano: moderne
muz. 15.00 Hervormde middagdienst:
15.30 Zoeklicht op Nederland: 'repor
tages en commentaren uit alle delen
van het land en veel muziek (16.00-
16.02 Nws). Overheidsvoorlichting:
15.20 Surinaamse literatuur. Cees.yan
Maasdam in gesprek met Chrinivasi,
pseudoniem voor M. H. Lutchman..
NCRV: 17.30 NCRV en Bloc: actueel
programma met muzikale illustratie
(18.19-18.20 Politieke Partijen: Uit
zending van de Christelijke Histori
sche Unie; 18.30-18.40 Nws.) E.O.:
19.00 Wij hebben een woord voor de
wereld: veelgevraagde geestelijke
muz. 19.25 Reformatie en Reveil,
lezing 19.35 Muzikaal intermezzo
19.40 Geloven vandaag, lez. NCRV:
20.00 Reportage van de Algemene
Kerkvergadering te Driebergen
20.20 (S) Klassieke gewijde muz.
(opn.) 21.25 (S) Piano met orkest
begeleiding: lichte muz. 21.40 De
kerk vandaag, documentaire 22.00
(S) Meisjeskoor met instrumentaal
sextet 22.20 Avondoverdenking 22.30
Nws. 22.40 Voorrang: een artistiek
voorkeursprogramma 23.30 (S) Deze
tijd, deze muziek: Pianorecital: mo
derne muz. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM H - 298 M EN F.M.
VPRO: 12.00 VPRO-Maandag:
klassieke muz. met tussen 12.00 en
14.00 Nws. en informatie over muz.
NOS: 14.50 Tobben met tape: een
wedstrijd tussen Belgische en Neder
landse teams van geluidsjagers 15.20
(S) Eurojazz 16.00 Nws. AVRO:
16.03 Braziliana: lichte muz. uit
Zuid-Amerika 16.30 Mikadoo: jeugd
programma 17.3: Brabant Journaal
17.55 Med. 18.00 Nws. 18.11 Radio
journaal 18.25 Ik verbind u door,
praatje 18.30 Parade: strijdkrachten
programma 19.30 Nws. 19.35 R.V.U.:
Handig spel: communicatie-expres
sie. Spreker: Don Vermeire. NOS:
20.05 Gamma van alpha en bèta:
programma over recente vorderin
gen in de wetenschap. 20.30 Weer es
wat anders: minder bekend buiten
lands repertoire 21.10 Dichters in De
Vaart: voordracht en zang 21.40
Lichte grammofoonmuz. NVSH:
22.10 Sextant: radiomagazine van de
NVSH NOS: 22.30 Nws. 22.40 Med.
1VRO: 22.45 Radiojournaal NOS:
22.55 (S) Metro's Midnight Music:
lichte muziek 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III - 240 M EN F.M.
TROS: 12.00 Nws. 12.03 Jam on
Radio: pop-toppers. KRO: 13.00-
18.00 KRO-op Drie: pop-mixture
(14.00, 15.00, 16.00, en 17.00 Nws.)
BRUSSEL NEDERLANDS 324 Si
12.00 Nws., SÖS-berichten, med.
12.08 Landbouwkroniek 12.15 Maan-
dagboek 12.55 Buitenlands persover
zicht 13.00 Nws. en schouwburgpro
gramma's 13.20 Radiodansorkest
14.00 Lichte muz. (15.00 en 16.00
Nws.) 17.00 Nws. en med. 17.15
Muziekprogramma 17.55 Weegschas=
18.00 Nws 18.03 Verzoekplaten v.d.
soldaten. 18.28 Paardesportuitslagen.
18.30 Protestants godsdienstige uit
zending 18.45 Sport 18.55 Taalwen-
ken 19.00 Nws. en act. 19.40 Franse
les 19.45 Openbaar Kunstbezit in
Vlaanderen 19.55 Intermezzo 20.00
Operakroniek 22.00 Nws. en de 7
Kunsten. 22.20 Gev. ernstige muz.
(23.00 Nws.) 23.40-23.45 Nws.
Dinsdag 5 januari
HILVERSUM II - 298 M EN F.M.
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtend
gymnastiek 7.20 (S) Dag met een
plaatje: lichte grammofoonmuz. 8.00
Nws. 8.11 Radiojournaal 8.20 (S)
Dag met een plaatje (vervolg)
(8.30-8.33 De groenteman) 8.50 Mor
genwijding NOS: 9.00 Uitgebreide
reportage of herhaling NOS-pro-
gramma 9.35 Waterstanden 9.40 Mu
ziek uit de Middeleeuwen en Renais
sance. AVRO: 10.00 Voor de kleu
ters 10.10 Arbeidsvitaminen: popu
lair verzoekplatenprograma (11.00-
11.02 Nws.). 11.30 Rondom 12: pro
gramma voor de vrouw (11.55
Beursberichten)
HILVERSUM III - 240 M
VARA: 9.00 Nws. 9.02 Plaatjes
voor de pep 10.00 Nws. 10.03 Ek-
spres: licht platenprogr. 11.00 Nws.
11.03 Een opvallend vrolijk geva
rieerde visite: lichte platen (12.00
Nws.)
OP 2 januari ontmoetten duizen
den jonge mensen elkaar in de
Jaarbeurshallen te Utrecht op de
slotmanifestatie van de Palaver-
Praatboekaktie.
Het thema: „Wat heeft de Bijbel
te vertellen in deze maatschappij".
Muziek werd gemaakt in een
„Troubadourshoek", door onder
anderen: De Troubadours uit Ge
neve, Eric Weingartner, Auke Ozin-
ga, Jo Alice en het zingende Ame
rikaanse predikantenechtpaar Jack
en Pauline Filby, dat in Carnaby
Street (Londen) met de hippies
contact heeft. Om half twaalf
trad in de Irenehal de Engelse
Popgroep van het Leger des Heils,
The Joy Strings (genoemd naar
één van de meisjes uit de groep),
op.
Op het „Reli-popfestival" kwa
men de vertegenwoordigers van
Duitsland, Engeland, Frankrijk,
België, Zwitserland, Italië en Ne
derland met speciaal voor „Pala
ver" geschreven nummers, betrek
king hebbend op de mens, de maat
schappij en God, tegen elkaar uit.
Na een „markt-pauze" traden
vanaf vier uur op: de Les Hum
phries Singers, The Rivals van Rob
van Dijk. Jules de Corte (met zes
nieuwe nummers), Louis Neefs
(met twee nummers over milieu
verontreiniging), Rhoda Scott (de
hammondorganiste, die ook spi
rituals zong) en Martine Bijl.
Vele jongeren discussieerden over
religieuze zaken.
Jan van Hillo en Leo Moen maak
ten samen met Jan Schaper en Jan
Huyskens een filmverslag van dit
gebeuren.
