Noodmaatregelen
in Polen na zes
dagen opgeheven
SENTHAL ROEMT DUITSE RECHTSPRAAK
evenslang voor Stangl
Bijval voor Franco
Delftse
aan moord
ontsnapt
Jesrefyd
VEEL KERSTBOMEN BUITEN GEVAARLIJK:
m
I
Simplalux
dicht: 180
man op straat
VIEUXEN
-inHGE JENEVER
NKV geeft
basis
aan voor
samengaan
vakcentrales
SYNODE OVER AMBT
VAN PRIESTER EN
RECHTVAARDIGHEID
binnenland
buitenland
mÊÊÊ—Mt^m^^mÊÊÊgÊi
Afrl
D"«L
Kritiek
Ien leggen op
I/? van muziek
geren
Verdeeld
Ver antwoordelij k
Duur proces
op het etiket
staat waar
het vandaan komt:
SCHADE &BUYSING
SCHIEDAM
NIEUWE BRIEF
i
WOEI
AG 23 DECEMBER 1970
oil
(API
in h|
Hu
gpatl
fladd
daar I
ClJ
battel
de e|
gen
meed
men.
werkf
Tweed
missiel
de inl
vorige!
agereq
Goudz
als hijl
zich ol
bezona
namell
gehoul
ven is I
bij zeil
precie|
aard
heer
dat
nister
ker erl
kunnel
za kei ijl
Daa|
teveen
de asi
drie fa
de mil
een ja
gegevl
bevollf
aetracj
broeka^
Bovl
de rq
heeft
van dl
Hij m|
„Stel
Goud^
dent
den
waa-r
wilde I
astron|
hebbe
het is I
op pa[
het lel
als be|
Surina
kregel
te al II
brood I
Me'
kunne
seerd I
het r|
guide:
op zil
kostej
gespe
boekt]
Ley
wel.
WIESENTHAL: „Tijdens
het voorlezen van het
vonnis heb ik steeds het
gezicht van Stangl bestu
deerd. Geen enkele keer
behalve toen hij
„levenslang" hoorde,
(foto rechts) gaf hij blijk
van enig gevoel.
Zo zou hij, denk ik,ook
wel in Sohibor en Treblin-
ka zijn geweest. Gevoel
loos, zonder enig mede
dogen, door niets of
niemand te ontroeren.
Hij zat er bij,
alsof hij de bruiloft van
vreemde mensen bijwoon
de. (links). Ik ga een
hoek over hem schrijven:
Het gezicht van een
volkerenmoordenaar".
(Van onze redactie buitenland)
WARSCHAU Via de staatsradio is in Polen bekendgemaakt, dat alle
noodmaatregelen, die zes dagen hebben geduurd, met ingang van gisteren
in het hele land zijn opgeheven.
Een van die maatregelen, die door de eerste minister Cyrankiewicz werd
afgekondigd, was geweest dat de militie ingeval van onlusten van de vuur
wapens gebruik mocht maken.
De noodmaatregelen, aldus de ra
dio-uitzending, zijn ingetrokken om
dat het leven in de getroffen steden
thans weer normaal is.
Het was gisteren overal rustig in
Polen en men kan wel zeggen, dat de
benoeming van Edward Gierek ,goed'
heeft gewerkt op de nijd en het on
genoegen van veel mensen.
De schade in de Oostzeehavenstad
Gdansk zou meer dan drie miljoen
dollar bedragen. Het Londense blad
Daily Telegraph meldde echter gis
teren nog, dat meer dan 100.000
Poolse en Russische militairen maan
dagavond de Poolse Baltische haven
steden van de buitenwereld hadden
afgesloten.
In Szcecin (Stettin) begint een
einde te komen aan de staking op
twee scheepswerven.
Men verwacht dat het werk van
daag weer normaal zal worden ver
richt. Bij die staking zouden op de
bedrijven geen vernielingen zijn ge
pleegd.
Twee dagen na het aftreden van
partijleider Wladislaw Gomoelka
hebben de Poolse kranten voor het
eerst kritiek geoefend op het oude
regime, met name op het gebrekkige
contact tussen de arbeidersklasse en
de partijleiding.
Peking ziet de onrust in Polen en
het aftreden van partijleider Go
moelka als een overwinning van de
Poolse arbeiders.
WINDSOR (Engeland)
Elke keer als 's avonds
(mis van de heer Peter
„telly" (televisie) aan-
nt Clara kip aangezet,
I op het apparaat, zet zich
Ir en iegt een ei.
us een oude zogenaamde
hen, die „op het werk in
nfabriek" placht te leg-
nuziek, en ze is er nooit
llemaal overheen geko-
kziek betekent: aan het
(Van een onzer verslaggevers)
DüSSELDORF Uiterlijk onbewogen, pink op de naad van de
verschoten broek, hoorde Franz Stangl, hoofdpersoon in het laatste
Duitse proces tegen een grote oorlogsmisdadiger, gistermorgen le
venslange gevangenisstraf tegen zich eisen. Bij monde van president
dr. Heinz Meven, deelde bet Landgericht mede, dat Stangl schuldig
was bevonden aan „het laaghartig, gruwelijk en verraderlijk" ver
moorden van 400.000 mensen, zoals de juridische formulering luidt.
Stangl zal wel nooit meer tussen de gevangenismuren uit komen, na dit
vonnis. Zelfs als dit op 15 tot 20 jaar was gesteld, en Stange deze tijd zou
overleven, wacht de thans 63-jarige oorlogsmisdadiger opnieuw de gevange
nis, want het Oostenrijkse verzoek tot uitlevering blijft tot zolang van kracht
Ir. S. Wiesenthal, die Stangl na
zijn vlucht uit Amerikaanse gevan
genschap en later uit Damascus, op
spoorde in Brazilië, was evenals op
de openingsdag van het proces op 13
imentaar
;s;j
jdzwaard (ARP), financieel
Jrt van deze partij in de
|amer en lid van de com-
ksuitgaven, heeft zich na
nnende loondebatten van
pek enigszins willen afre-
Kanleiding voor de heer
■rd is de „prietpraat", zo-
|t uitdrukte waaraan men
pt ministerie van Financiën
Op dat ministerie wordt
jitermate nauwkeurig bij-
hoeveel geld qr uitgege-
geschenken. Men is daar-
|o nauwkeurig dat er een
Jpecificatie bestaat van de
het geschenk. Maar de
dzwaard was van mening
lich op de burelen van mi-
Iteveen wel met wezenlij-
Isentiëler zaken bezig zou
luden en dat het niet nood-
om precies bij te houden
ekregen heeft.
heeft hii minister Wit-
Ivraagd of het juist is dat
lauten van de Apollo-12
Iten hebben gekregen, dat
pr-president van Roemenië
geweer ten geschenke is
In dat beoaalde behoeftige
jsgroeoen in Suriname zijn
op 1500 stel hemden en
lien vraagt Goudzwaard of
ling voldoende garanties
roffen. zodat verwisseling
tschenken niet mogelijk is.
fe zich nameiiik bezorgd,
voor", zo meent de heer
brd, „dat de minister-presi-
I Roemenië 1500 stel hem-
I broeken gekregen heeft,
It die man ze laten?" Ook
vel graag weten of de drie
fen momenteel geen ruzie
|ver de vraag wiens beurt
met dat ene jachtgeweer
|e gaan. En dan tenslotte:
i natuurlijk niet te overzien
|ftige bevolkingsgroepen in
slechts drie fazanten ge-
abben. We kennen tenslot-
maar de wonderbaarlijke
nenigvuldiging.
■ou de heer Goudzwaard
Tragen of hij zich gereali-
eft dat zijn vragenstellerij
Iweer zo'n slordige 10Ö0
ast. Hij kan natuurlijk wel
vingers uitrekenen dat de
In zijn vraag per onderdeel
:eerd voorkomen in 's rijks
ping.
imanier van afreageren, dat
T\e eenheid waarvan de vakbon-
Vf den tijdens de woelige weken
na de afkondiging van de loonmaat
regel blijk gaven, is bij het NKV in
de verse kruitdampen van de poli
tieke slag verloren gegaan. Men is
op de vakbondsraad in Utrecht niet
tot een definitief standpunt over het
regeringsbeleid gekomen, ondanks
de verklaring van voorzitter Jan
Mertens dat de regeringspartijen
„ons een klap in het gezicht gaven".
Hij heeft zelfs moeten slikken dat
de in Utrecht vergaderende NKV'ers
die passage uit zijn rede uitdrukke
lijk niet onderschreven.
Een betreurenswaardige zaak, als
men bedenkt dat dit verschil van
inzicht tussen leiding en leden zich
manifesteert op een moment dat de
gezamenlijke vakbeweging zich op
maakt om een programma op langere
termijn in onderlinge samenspraak
gestalte te geven.
Laten we de feiten op een rijtje
zetten:
Na de afkondiging van de loon
maatregel slaat een golf van kritiek
los op de voornemens van de rege
ring. De gezamenlijke vakcentrales
maken één vuist en kondigen een
werkstaking van een uur af.
Op de dag van het loondebat
wordt aan de oproep van de bonden
goed gevolg gegeven, hetgeen moei
lijk anders kan worden uitgelegd als
een afkeuring van de regeringsin-
greep in de loonvorming.
Nadat de Tweede Kamer de loon
maatregelen heeft aanvaard, hand
haven de vakbonden hun kritiek en
dus ook op de houding welke de
partijen die het kabinet steunden:
KVP, VVD, CHU en AR.
Het is dus merkwaardig dat het
NKV ernstig verdeeld raakt op het
moment dat men de ontevredenheid
over dit regeringsbeleid in een mo
tie wil vastleggen. Voor vele NKV-
ers ging zo'n uitspraak kennelijk te
ver.
Wij zijn er vermoedelijk niet ver
naast als we stellen dat vele NKV'ers
een partij als de KVP niet willen
laten vallen omdat zij dat nog steeds
als een soort „verraad aan eigen
huis" beschouwen. Het is ook mo
gelijk dat de leiding van het NKV
zich wat heeft verkeken op de men
taliteit van haar achterban als het
gaat om de consequenties van een
hard en kritisch beleid.
Mertens, die zich van een voor
zichtige en aarzelende voorzitter
heeft ontwikkeld tot een stevige
vechter, kreeg van het congres niet
temin veel applaus. Maar het zal
hem, gezien de teneur van de dis
cussies, toch te zwak in de oren
hebben geklonken.
mei van dit jaar, bij het vonnis aan
wezig. Na de ruim twee uren in be
slag nemende motivering van de
rechtbank-president, vertelde hij
„Het is een correct, goed gefun
deerd vonnis. Ik heb groot respect
voor de huidige Duitse rechtspraak,
die oprecht ernst maakt met he) uit
wissen van de rechteloosheid uit de
Nazi-tijd. Ik hoop, dat dit vonnis zal
worden, afgedrukt in de Duitse
schoolboekjes". Voor mij is dit het
einde van een zaak, waaraan ik van
af 1948 heb gewerkt. Het -was het
laatste proces tegen een van de
grootste oorlogsmisdadigers. Zelfs al
zouden dr. Mengefe en Martin Bor-
mann nog worden gepakt, dan zou
den het geen processen worden als
dit. In rangorde staan zij met hun
misdaden achter bij Stangl.
Ik heb overigens gehoord, dat de
Italiaanse justitie het proces voorbe
reidt tegen een aantal naaste mede
werkers van Stangl. Nadat het kamp
Treblinka met de grond gelijk was
gemaakt, is Stangl in 1944 verplaatst
naar het gebied van Triëst. Ook hier
opende Stangl de jodenjacht, maar
die duurde in verband met de oor
logsontwikkelingen slechts kort. De
Italiaanse justitie maakt op het ogen
blik dankbaar gebruik van mijn ma
teriaal", aldus ir. Wiesenthal.
In de motivering van het vonnis
liet de president van de rechtbank
objectief en zakelijk nog eens alle
misdaden de revue passeren, waar
voor Stangl als commandant der ver
nietigingskampen voor joden en zi
geuners verantwoordelijk was.
„Door Stangls leven loopt als een
zijden draad zijn streven, zich te on
derscheiden en perfect zijn opdrach
ten uit te voeren. Hij heeft zijn ge
weten tot zwijgen gebracht en plicht
matig zijn taak uitgevoerd. Hij is
verblind geweest door de mogelijk
heid een officiersrang te bereiken,
die normaal voor de politie-agent uit
Linz niet was weggelegd", aldus dr.
Meven.
„Stangl, die zelf nooit iemand heeft
geslagen of vermoord, zorgde voor
het perfect draaien van de vernieti
gingsmachine. Hij heeft tal van mo
gelijkheden gehad om het afschuwe
lijke lijden van velen te verzachten
of zich aan zijn taak te onttrekken.
Dat heeft hij niet gedaan", aldus dr.
Meven.
„Ook als gevangenen, die tever
geefs hadden geprobeerd te vluch
ten, werden gemarteld of aan de
voeten opgehangen, stond Stang] er
onbewogen bij zonder in te grijpen."
Behalve dat Stangl levenslang de
gevangenis in gaat, is hij ook ver
oordeeld tot betaling der proceskos
ten. Dit is niet meer dan een forma
liteit: Stangl is onvermogend. De to
tale proceskosten worden geschat op
enkele miljoenen DM.
„Dat is bijzaak", aldus dr. Hammes.
„Het huidige Duitsland wil tonen, dat
het afstand neemt van wat er in de
INazi-tijd is geschied. Ook voor de
geschiedschrijving is zo'n proces van
onschatbare betekenis."
ER ZOUDEN maandag zware mitrail
leurs zijn gebruikt bij gevechten in
de Jordaanse stad Irbid tussen Jor
daanse troepen en Palestijnse verzets
strijders.
In de zuidelijke Sinaï zijn twee groep
jes van de Egyptische inlichtingen
dienst gevangenen genomen.
(Van onze redactie buitenland)
MADRID In verscheidene
Spaanse steden is gisteren voor de ze
vende achtereenvolgende dag gede
monstreerd vóór de regering-Franco.
In Valencia namen daar 15.000 men-
Generaal Franco
sen aan deel onder het zingen van
het Falanx-lied „Cara al Sol". Tevo
ren was er een mis gelezen voor de
„slachtoffers van de ETA-terreur".
Gelijksoortige betogingen werden
gehouden in Murcia, Las Palmas, To
ledo, Cuenta en Teruel, Zelfs in Gra
nada kwamen volgens officiële opga
ve 40.000 mensen naar het stadscen
trum met portretten van Franco en
van José Antonio stichter van de Fa
lanx.
Boven Cordoba strooide de be
roemde stierenvechter Manuel Beniez
uit zijn particuliere vliegtuig pam
fletten met propaganda voor het
Franco-bewind.
In Sevilla zijn 24 mensen gearres
teerd die er van worden beschuldigd
plaatselijke communistenleiders te
zijn. Een vam hen is een advocaat,
die door de politie wordt beschouwd
als het hoofd van de „jonge commu
nisten".
UDEN (ANP) Simplalux (130
man personeel) moet vandaag haar
poorten sluiten. De AMRO-Bank, be
langrijkste schuldeiser van het zelf-
bouw-meuhelenbedrijf, weigert lan
ger krediet te geven. Alle personeels
leden van Simplalux en 50 man van
Simpro, eveneens ondergebracht in
Simplexa Holding Maatschappij, is
ontslag aangezegd.
De heer W. J. van Cuyk, vice-voor-
zitter van de Katholieke Bond van
Houtbewerkers, deelde mee dat de
vakbonden pas maandagavond over
de ernst van de situatie werden in
gelicht: „Ik ben uiterst verontwaar
digd".
Zes weken geleden was de heer
Van Cuyk bij de directie geroepen
en toen had men hem meegedeeeld
dat er financiële moeilijkheden wa
ren doch dat die niet van ernstige
aard waren.
De lonen zullen worden doorbe
taald gedurende de wettelijke opzeg
termijn.
(ADVERTENTIE)
(een geruststellend idee,dék iroor uw gasten)
UTRECHT (ANP) De verbonds
raad van het Nederlands Katholiek
Vakverbond heeft gisteren in Utrecht
unaniem een beleidsplan vastgesteld,
waarin richtlijnen worden gegeven
voor de vorming van één federatie
van vakcentrales.
Volgens de verbondsraad dient de
federatie rechtspersoon te zijn en
moet zij mét garantie voor de
handhaving van de ideologische iden
titeit der partnersbeleids- en be
sluitvormende bevoegdheden krijgen
in zaken die tot de taak van de vak
centrales behoren en die een duidelijk
algemeen beleidsaspect hebben.
(Van een onzer verslaggevers)
DELFT De moordenaar van de
21 - jarige Ada -Lansbergen-Hölscher
heeft opnieuw gedreigd met de moord
op een Delftse vrouw. Doordat de
bewuste vrouw zeer laat thuiskwam,
heeft de wurger vorige week dinsdag
van zijn plan afgezien en is de vrouw
aan de dood ontsnapt.
De gegevens over de voorgenomen
moord stuurde de wurger op een
kerstkaart en in een brief weer naar
een Delfts dagblad.
Hij beschreef nauwgezet de wo
ning van de vrouw en waar deze
zich in Delft bevindt. De gegevens
zijn door de politie onderzocht, en
blijken te kloppen. De kerstkaart be
vat onder meer de mededeling, dat
het smartegeld van f 20.000,waar
over de main reeds eerder hééft ge
sproken, voor 31 december aan Ar-
noud Lansbergen betaald moet zijn.
Zo niet, dan zal een nieuwe moord
volgen, vóór 12 januari.
Op de kaart staat verder een tele
foonnummer dat toebehoort aan een
vrouw in De Lier, die reeds eerder
door de wurger met de dood werd
bedreigd. Vooral dit gegeven geeft
de politie de overtuiging inderdaad
met dé moordenaar van Ada Lans
bergen te maken te hebben, omdat
het nummer nooit werd gepubli
ceerd.
(ADVERTENTIE)
DE ROTTERDAMSE POLITIE heeft
op diverse plaatsen in de Maasstad
vuurwerk, bestemd voor de jaarwis
seling, in beslag genomen. Ze maakte
duizenden verboden .knallers' buit.
SINDS GISTERMIDDAG 12 uur is
het verkeer tussen West-Berlijn en
West-Duitsland weer normaal. De
Oostduitse grenswachten gebruiken
constant „groen" licht.
DE PASSAGIERSTARIEVEN op de
lijndiensten tussen Europa enerzijds,
en het Nabije Oosten, Afrika, Azië
en Australië anderzijds zullen per
1 april 1971 met drie tot zeven pro
cent stijgen.
STAATSSECRETARIS Kruisinga van
Volksgezondheid heeft de stichting
„Drugs-anonimus" een. startsubsidie
toegezegd. De stichting wii verslaaf
den laten helpen door degenen, die
vroeger ook verslaafd waren.
TWEE TURKEN van 36 en 26 jaar,
die in West-Duitsland woonden, zijn
gisterenmorgen onder de gemeente
Woudenberg om het leven gekomen,
toen hun auto tegen een stilstaande
trekker met oplegger reed.
EEN LID van het Utrechtse politie
korps wordt verdacht van verduis
tering vain enige goederen. Hangende
het onderzoek is hij maandag buiten
functie gesteld.
DE PERUVIAANSE regering heeft
een amnestie afgekondigd voor alle
politieke gevangenen in het land. Ze
zullen onmiddellijk worden vrij
gelaten.
DE 45-JARIGE J. J. Hofman uit Gro
ningen, die maandag ernstig werd
gewond bij een explosie in het scha-
kelverdeelcentrum in Kropswolde, is
gisternacht aan zijn verwondingen
overleden.
15
Een van de meest vreemde ver
schijnselen van deze tijd (kersttijd
wel te verstaan) is het feit dat (bijna)
iedereen wel iets stichtelijks meent
te hebben te vertellen. Havikken on
der de staatshoofden, die normaal
de oorlog prediken, minnen nu de
vrede op aarde en in de mens. (Om
vijf over twaalf 26 december zijn ze
het weer vergeten). Het zal u dui
delijk zijn dat ik niet zo'n liefhebber
ben vaij de kersttoespraken.
Toch heb ik weer een serieuze
ontdekt, en wel in het blad Mens en
Wereld (Humanistisch Verbond). Een
passage: „Het gezin moet meer dan
ooit de junktie vervullen van oase
waarbinnen op de intimiteit, privecy
en emotionaliteit nog geen taboe rust,
zoals in de wereld er buiten".
En verder: „Waar dit in de mo
derne maatschappij niet meer „mag"
moet men juist in het gezin zichzelf
kunnen zijn, emoties kunnen uiten
en zich voor niets hoeven te schamen".
Behalve voor je overburen die naar
binnen kunnen kijken. (Morgen
meer).
Deze heer, minzaam lachend, om
niet te zeggen met kiespijn, is de
heer Grosheide van Onderwijszaken.
Hij ontvangt hier een petitie tegen
het voorontwerp van wet op het ba
sisonderwijs. Het vermoeden bestaat
dat de heer Grosheide nog iets anders
heeft ontvangen. Althans gezien de
pleister die zich flauwtjes aftekent
op de linkerwang van de staatsse
cretaris ter hoogte van zijn mondhoek.
„Als iemand u op de linkerwang
slaat, keer hem dan de rechter toe".
Een zeer triest bericht: de kapitein
van het Westduitse containerschip
„Janne" heeft 30 ton whiskey over
boord moeten zetten, toen z(jn schip
bij zwaar weer dreigde te kapseizen.
Zoiets kost „Jannen"
Waarmee we verder op deze trieste
dag (sneeuw, ijs en koude) er het
zwijgen maar toe doen. In mineur.
MERIJN
VATICAANSTAD (KNP) De
grote vergadering van vertegenwoor
digers van het wereldepiscopaat zal
het komende jaar beginnen op 30
september. De synode van bisschop
pen za! twee kwesties behandelen:
het priesterambt eri de rechtvaardig
heid in de wereld. Dit heeft gisteren
paus Paulus meegedeeld in zijn rede
tot de kardinalen.
De paus sprak zijn bezorgdheid uit
over de contestatie(„protest")-bewe-
gingen in de kerk en vroeg zich af
of de post-conciliaire tijd voor de
kerk niet vruchtbaarder zou zijn ge
weest wanneer de contestaire krach
ten actief en trouw waren gebleven.
In verband hiermee noemde de
paus in het bijzonder de priesters,
die hun ambt neerleggen.
(Van een onzer verslaggevers)
MUNSTER GELEEN Nu aan
de vooravond van Kerstmis door de
gemeentebesturen weer levende
kerstbomen van lampjes worden
voorzien, worden ook de voorschrif
ten van de PLEM weer met voeten
getreden. In veel gemeenten wor
den de kerstbomen op pleinen en in
plantsoenen vol gehangen met ge
wone 220 volts lampen, die echter
binnen het bereik van een argeloze
kinderhand ernstige ongelukken
kunnen veroorzaken.
Indien de openbare kerstboom-
versiering (die overigens ook veel
in particuliere tuinen te vinden is)
binnen handbereik is aangebracht,
moeten middels een transformator,
lampjes van een onschuldige volta
ge (24 volt) gebruikt worden, zegt
de PLEM. Dit voorschrift wordt
niet overal nageleefd.
Voor de PLEM is het onbegonnen
werk om iedere kerstboomverlich
ting te controleren. Een woordvoer
der van de PLEM: „Als er ongeluk
ken mee gebeuren, zijn wij daar
voor niet verantwoordelijk".
