Voorzitter KPK: „Ik ben verantwoordelijk"
midi-
en maxi
japonnen
PTT 'LUISTERT AF' IN DEN HAAG
vanleest
Hartpatiënten willen baas in eigen
hart zijn
binnenland
buitenland
Schieten
'^.v-iSsU: V f
commentaar
-"T
Op hol geslagen
Feiten
Onvoldoende
begrip
Politie-apparaat werkt onder hoogspanning
Xaf"
„Slecht"
Getuigen:
Kap. Medina gaf
opdracht My-Lai
te vernietigen
FONOSHOP \mM
NATIONAAL HARTSPAARZEGELPLAN GEÏNTRODUCEERD
voor een feestj'e of
een gezellig avondje.
«j 15
't Is fijn voor de afwas
En zacht voor je handen.
Er hangt iets heel leuks aan:1
Een heel fijn verhaaltje,
Daarop kun je ook zien
Hoe hard je wel groeit.
Lodaline in oranje
aanbiedingsfles nu met gratis groeimeter.
DINSDAG 15 DECEMBER 1970
„WIJ BESCHOUWEN ONS ALS
POLITIEKE GEVANGENEN"
(Van onze rechtbankverslaggever)
DEN HAAG Paul en Jacob, de samenzweerders. Mozes en Ma-
theas, de leiders. Gevieren waren zij op 31 augustus de mannen ach
ter de bezetting van de ambtswoning van de Indonesische ambassa
deur in Wassenaar en gevieren moesten zij zich daarvoor gisteren in
een uitpuilend zaaltje van de Haagse rechtbank verantwoorden. Toen
voelden ze zich helden. Nu waren ze alledaagse mannen, eenvoudig in
het pak, moeilijk met hun woorden, die a raison van gemiddeld een
uur per persoon door de nuchtere molen van het recht gingen.
Voor de overval hadden ze luid-op met hun volgelingen gebeden. Nu kwam
er van hun getuigenis bar weinig terecht. Wat rechtbankpresident mr. W. F.
C. van Hattum met zijn uitputtend ondervraging vooral boven wilde woelen,
waren de strafrechtelijke feiten, met de dood van de door hart en lever
geschoten hoofdagent Johan Moolenaar van de Wassenaarse politie voorop.
En aan die feiten viel niet te tor
nen. Een arsenaal aan geweren, pis
tolen, handgranaten, munitie (1.100
patronen) en slag- of steekwapens
lagen op tafel. Flus een dik pak vol
bekentenissen.
Daar waren allereerst Mozes S. en
Matheus S., vain wie althans de eerste
aan het hoofd had gestaan van het
commando Zuidamerikaanse stijl, dat
Nederland in de vroege ochtend van
31 augustus verbijsterde; 34 en 21
jaar oud. Ondanks hun Castro- en
Quevara-baarden zo beleefd en gezeg
lijk, dat de tientallen agenten in het
rechtbankgebouw, de argwanende
controles van toegangsbewijzen, de
incidentele fouilleringen een grap
leken. Maar op de dag van de over
val waren Mozes en Matheus letter
lijk levensgevaarlijke lieden geweest.
Mr. Van Hattum probeerde daaraan
door de wijze, waarop hij de zitting
leidde, geen twijfel te laten bestaan.
Deze verklaring van Mozes S. ter
illustratie: „Als we gijzelaars hadden
doodgeschoten zou het bevel van mü
uit zijn gegaan. Ik zou het geven van
zo'n bevel hebben laten afhangen
van de omstandigheden, maar prin
cipieel zou ik er geen bezwaar tegen
hebben gehad".
Mozes S. afkomstig uit het kamp
IJsseloord en vicevoorzitter van de
radicale organisatie, die zich KPK
noemt gaf zonder trots of spijt toe,
de bliksemibezetting („in zeven minu
ten waren we allemaal binnen") te
hebben geleid. Hij had uitgemaakt,
wie van de 33 overvallers welke wa
pens zouden krijgen. Hij was als eers
te de oprijlaan van de residentie van
de ambassadeur ingerend. „De ande
ren volgden mij. Wie het waren, weet
ik niet. Ik keek pas om toen ik, na
een paar schoten, de noodkreet van
agent Moolenaar hoorde. Ik zag hem
vallen. Toen hij niet opstond, ben ik
doorgelopen en via het achter-bordes
en de serre het gebouw binnenge
drongen. Anderen hadden ruiten in
geslagen en waren er al voor mij. Tot
mijn verbazing zag ik een andere
agent, de heer Vink. Ik heb hem la
ten ontwapenen. Later zag ik, dat de
bewoners van de residentie in de hal
bijeen waren gedreven. Er waren
vrouwen bij. Sommigen waren ge
boeid".
Mozes S. verder: „De bedoeling was,
dat alleen geschoten zou worden op
de Indonesiërs, die zich verzetten.
Mijn instructie was: niet schieten op
Nederlanders of op de politie.
President: „En al die vernielin
gen?" doelend op een eerder door
hoofdinspecteur Rijken afgelegde
verklaring, waarin het heette, dat de
residentie na de overgave één grote
chaos was (Radioator lek geschoten.
Portretten van de Indonesische pre
sident Soeharto doorstoken. Laden
geforceerd. Deuren ingetrapt. Sloten
kapot geschoten. Tapijt verbrand.
Kasten leeggehaald. Elektriciteits
draden gesloopt om gijzelaars te
boeien. Bedden omver. Ruiten inge
gooid).
Mozes S.: „Ik geloof, dat het uitin
gen van emotie zijn geweest". Het
enige detail in dit verhaal vol ge
welddadigheid was die in de residen
tie aanwezige dame, die was wegge
kropen onder een bed en die er niet
meer onderuit kon komen. Ze moest
door vier bezetters met vereende
krachten worden bevrijd.
Over de dood van hoofdagent Moo
lenaar zei leider Mozes: „Toen ik
- 1
AyTANDAAG gaal de Tweede Ka-
mer praten over het loon-
matigingsbesluit van het kabinet-
De Jong. De Kamer bevindt zich
bij dit debat in een weinig benij
denswaardige positie. Aan de ene
kant vindt zij tegenover zich een
eensgezinde vakbeweging die, haar
macht demonstrerend met een korte
staking, de voorgestelde loonbeper-
king (voor zes maanden) onvoor
waardelijk afwijst. Aan de andere
kant staat het kabinet, dat als het
door de Kamer in de steek wordt
gelaten, moeilijk kan aanblijven. Op
dit moment lijkt de keuze dus te
zijn: grote arbeidsonrust of een ka
binetscrisis.
Waar gaat het nu precies om?
Wel, het is voor iedereen duidelijk,
dat lonen en prijzen als twee op hol
geslagen paarden, het economisch
verkeer ernstig in gevaar brengen.
De regering, kan hierbij niet lijdelijk
toezien. Als werkgevers- en werk
nemersorganisaties niets of te wei
nig doen om de loon- en prijsont
wikkeling te beteugelen dan moet
de regering ingrijpen.
Bij een overspannen arbeidsmarkt is
het altijd nog moeilijk om de lonen
in de hand te houden. De regering
heeft hierbij van het begin af aan te
weinig steun gehad van de werk
geversorganisaties. Vele onder
nemers durfden (of konden) geen
neen zeggen tegen overtrokken
looneisen.
En de vakcentrales Zij zeggen
dat zij eigener beweging doende
waren een loonmatiging te realise
ren. Hun grootste grief is dat de
regering die zelfbeperking niet se
rieus heeft genomen. De vakcentrales
voelen zich onverdiend voor
onbetrouwbaar, voor leugenaar
weggezet.
HEEFT de regering terecht of
ten onrechte geen vertrou
wen gesteld in de zelfdiscipline van
de vakbeweging? Dit blijkt ons de
belangrijkste vraag van het Kamer
debat van vandaag.
Men kan deze vraagstelling hevig
geëmotioneerd benaderen. Maar
wie is daarbij gebaat Laten we lie
ver van realiteiten uitgaan. Dan is
het een feit dat de economische ont
wikkeling van Nederland grote zor
gen zal gaan baren als de vakbewe
ging eensgezind dwars gaat liggen.
Een feit is ook, dat de vakbewe
ging in een periode van grote ar
moe, de eerste jaren na de bevrij
ding, zeer constructief heeft meege
werkt aan het economisch herstel
van Nederland. Toen had de vak
beweging heel gemakkelijk het
wapen van de staking kunnen han
teren. De vakbeweging heeft dat
toen niet gedaan.
Het kan er bij ons niet in, dat de
vakcentrales nu opeens geen oog
meer zoud enhebben voor het alge
meen belang. Gezien hun staat van
dienst verdienen zij naar onze me
ning de tijd en gelegenheid te krij
gen om hun beloften inzake vrij
willige loonmatiging waar te maken.
Redelijke mensen moeten hier een
oplossing kunnen vinden.
ly/TINISTER Marga Klompé, een
-1-" van de uitblinkers in het ka
binet-De Jong en inmiddels wel be
stand tegen politieke stormen, heeft
een brief op poten naar de NOS ge
stuurd. Verwijt; In de uitzending
van de NOS over de loonmaatregel
is de regering onvoldoende aan
haar trekken gekomen.
De NOS heeft dit verwijt terecht
gepareerd met enkele simpele vast
stellingen: Wij hanteren bij het ma
ken van onze programma's dezelfde
normen als andere zendgemachtig
den en de schrijvende pers. Wij zijn
onafhankelijk en kritisch, ook al is
dat tegenover de regering. Als de
regering meent, dat zij iets erg be
langrijks kwijt moet, moet zij maar
zendtijd vorderen, zoals volgens de
omroepwet mogelijk is.
Waarom Marga's boze brief, die
de vrijheid van meningsuiting in het
geding brengt? Is de zin uit' die
brief „de regering had niet vol
doende gelegenheid om volledig
uit te spreken" niet het kernpunt?
Zelfs Marga blijkt onvoldoende be
grip te hebben voor de taak en ver
antwoordelijkheid van de onaf
hankelijke massamedia.
over de radio voot het eerst hoorde,
dat hij dood was, voelde ik me diep
getroffen en had ik veel spijt". Geen
berouw daarentegen over de gijze
ling van dertien personen. „Ik vind
het jammer dat de ambassadeur zelf
ons is ontsnapt".
Matheus S., de tweede van het
commando, die op de eerste dag van
het proces terecht stond, is afkom
stig uit het kamp Moordrecht en had
opdracht, daar geschikte mensen voor
de overval te zoeken en met vuur
wapens uit te rusten. Zijn groep had
oorspronkelijk de Indonesische am
bassade in Den Haag moeten bezet
ten. maar toen dit plan niet door
ging, was hij meegegaan naar Was
senaar. Rechtbankpresident mr. Van
Hattum hield Matheus voor, dat hij
in 1966 al eens tot drie maanden met
aftrek was veroordeeld wegens po
ging tot brandstichting in de Indo
nesische ambassade.
Het bezoek van het Indonesische
staatshoofd Soeharto aan Nederland
daar draaide het allemaal om. Dit
werd vooral in de ochtenduren van
de eerste procesdag duidelijk, toen
Paul T. terecht stond, de 41-jarige
voorzitter van meergenoemde KPK
en de man, die ter zitting de ten las
te gelegde uitlokking subsidiair me
deplichtigheid toegaf met de woor
den: „Ik ben verantwoordelijk. Ik
neem op me wat de jongens gedaan
hebben'.
Waaraan hij echter in één adem
toevoegde: „Ik vraag om ontslag van
rechtsvervolging. Ik beschouw me als
een politieke gevangene". Zijn secre
taris, de 36-jarige Jacob U., die hem
later in de beklaagdenbank opvolgde,
zou hem kenschetsen als „een goed
mens, die geweld will voorkomen".
Hoe had de voorgeschiedenis van
de eendagsguerrilla zich dan ont
wikkeld? Uit de verklaring, die Paul
T. aflegde, bleek het volgende. Er
was een groep jongeren, die een aan
slag op president Soeharto beraam
de. Dat wilde hij niet. In plaats daar
van was hij met het voorstel geko
men, de Indonesische amlbassade in
Den Haag, de ambassadeursresidentie
in Wassenaar en het Indonesische
consulaat in Amsterdam te bezetten
en alle aanwezigen te gijzelen, ten
einde de Nederlandse regering een
gesprek met Soeharto af te dwingen.
Hij had met dit doel in de nacht voor
het drama een zestig gewapende ra
dicale jongeren om zich heen verza
meld. maar schrok voor de conse
quenties terug en besloot van de be
zeting van het ambassadegebouw in
Den Haag en het consulaat in Am
sterdam af te zien, om zoveel moge
lijk geweid te voorkomen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Het Haagse poli
tie-apparaat werkt tijdens het pro
ces tegen de Zuidmolukkers onder
hoogspanning. Op het hoofdbureau
van de Haagse politie is een video-
recorder-centrale ingericht, die
aldus een woordvoerder tijdens
het proces op volle „oorlogssterkte"
zal werken. In de buurt van het ge
rechtsgebouw blijken rijkelijk veel
voorzieningen voor opvang- en af
luisterapparatuur te zijn getroffen.
|lr staat o.a. een PTT-busje, waarin
constant aan de knoppen wordt ge
draaid. De PTT werkt in opdracht
van de politie. Alle raampjes van
dit busje zijn afgesloten, zodat ie
dere belangstelling .wordt geweerd.
In het afgezette gebied (zie foto)
rond de rechtszaal, doen voortdu
rend rechercheurs de ronde. Spe
ciale pasjes zijn vereist om in de
buurt van het gerechtsgebouw t»
komen.
De politie heeft bovendien veel
celruimte ingeruimd voor eventuele
arrestanten. Dat waren er gisteren
nogal wat. Tegen het middaguur
hield de politie er 13 aan. Acht jon
geren (leeftijd 15-19) werden aan
gehouden wegens „uitdagend ge
drag". In een ander deel van Den
Haag werden later vijf jongens aan
gehouden ju yerbaud. met vermoe
delijk wapenbezit. Later werdén
drie Ambonezen gearresteerd, die
volgens de politie „ongewenste
handwapenen" bij zich hadden. Een
half uur later kwam daar nog een
jongen bij, die van dezelfde over
treding verdacht werd.
De toestand in Den Haag blijft
tamelijk gespannen. Dat werd gis
teren omstreeks half elf nog aange
wakkerd door iemand die telefo
nisch meedeelde dat „om half
twaalf twee bommen onder de
rechtszaal tot ontploffing zouden
komen". Zowel de rechtszaal als de
perskamer en koffiekamer, bene
vens de kantine moesten worden
ontruimd. Er werd niets bijzonders
aangetroffen. De zitting kon na een
kwartier worden voortgezet.
Rechtbankpresident mr. Van Hat
tum geloofde niet zo erg in al die
afkeer van geweld. Hij citeerde de
toespraak, die Paul T. voor de over
val had gehouden: „We zijn klaar
voor de grote dag. Dit is geen avon
tuur, geen romantiek, maar een ge
vaarlijk karwei. Vermijd zo mogelijk
vuurcontact, maar gebruik desnoods
uw wapens, want als u alleen de blo
te vuist gebruikt, wordt u doodge
schoten".
Vervolgens verweet mr. Van Hat
tum de KPK-leider: „U liet twee
lege kantoorgebouw ongemoeid maar
koos een huis, waarin vrouwen en
kinderen waren. En toen de ambas
sadeur in zijn blauwe pyjama op
het nippertje door de struiken kon
wegvluchten, is er verschillende ke
ren op hem geschoten. Dat gebeur
de niet pit verdediging". Paul ,T.
kwam met het verrassende ant
woord: „Hij is een laf man. Hij liet
zijn vrouw en kinderen in de steek".
Hij noemde zijn arrestatie op 15 ok
tober, toen 1.100 man politie met
pantserwagens het kamp IJsseloord
binnentrokken „ontzettend een on
menselijke behandeling, niet alleen
tegen mijn persoon maar tegen mijn
hele volk".
Tenslotte stond gisterochtend even
eens verdacht van uitlokking subsi
diair medeplichtigheid Jacob U. te
recht. Hij had de vuurwapens ge
kocht, die de overvallers gebruikten
het wadr en hoe bleef buiten be
schouwing: en het ultimatum ver
taald en gestencild, waarin Paul T.
aankondigde, om het uur een gijze
laar te zullen laten doden, wanneer
de eisen van de Zuidmolukkers niet
zouden worden ingewilligd. „Ik acht
me niet verantwoordelijk voor Was
senaar", verklaarde hjj timide. „Al
leen voor de actie tegen de ambas
sade in Den Haag, die niet is door
gegaan".
Hoe verdedigde het viertal zich?
De zeer alert reagerende raadsman
mr. H. Droesen ontlokte met zijn
vraag- en antwoordspel nu reeds ver
klaringen, die hij in zijn pleidooi op
5 januari ongetwijfeld uit zal spin
nen. Paul T. zei onder meer: „Wij
zijn geen bandieten. Maar er ont
stond onder ons grote onrust toen
we hoorden, dat Soeharto naar Ne
derland zou komen, want wij weten
allemaal, dat hij de moordenaar van
onze president Soumokil is en de
onderdrukker van ons volk. Ik ver
lang ernaar, naar mijn geboorte
eiland Ceram terug te keren, maar
zolang Soeharto hetbezet houdt, is
Tk strijd voor de
vrijheid van mijn volk". Jacob U.
verklaarde: „Onze strijd gaat niet
tegen Nderland, maar tegen .Indone
sië. De republiek der Zuid-Moluk-
ken ginds moet vrij worden.". Mozes
S. zei: „Ik' verlang terug naar mijn
land, maar als ik nu'zóu gaam, zou
ik spelen met mijn leven. Uit brie
ven in geheimtaal, die ik van fami
lieleden ontvang, lees ik, dat het
ginds erg slecht is".
FORT BENNING (Reuter) Drie
getuigen a décharge in het proces te
gen luitenant Calley, die wordt be
schuldigd van moord op 102 inwoners
van het Vietnamese dorp My Lai,
hebben gisteren verklaard dat kapi
tein Medina, Calley's meerdere, op
dracht had gegeven My Lai te ver
nietigen.
In My Lai waren geen burgers, al
leen vijanden, zo zeiden de getuigen.
Zij verklaarden dat zij Calley zelf
nooit op burgers hadden zien schie
ten. Op de vraag of Medina ook had
bevolen vrouwen en kinderen dood
te schieten, zei een van hen: „Vrou
wen en kinderen doodden ons ook".
(ADVERTENTIE)
Eindstraat
Breda
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG „De Dolle Mlna's
mogen vragen „baas in eigen buik' te
zijn, als hartpatiënten willen wij
„baas in eigen hart" zijn." Daarmfce
verantwoordde voorzitter H. Fie-
vet van de Nederlandse vereniging
van hartpatiënten, het doel van het
nati male hartspaarzegelplan, dat gis
teren tijdens een rumoerige perscon
ferentie in het Haagse Nieuwspoort
officieel in de openbaarheid kwam.
Het plan is voor de kopers erg een
voudig. Wie aankopen doet voor een
bepaald bedrag bij een deelnemende
winkelier, krijgt een hartzegel. Voor
een kaart vol zegels ontvangt de
spaarder een hartcheque van vijf
gulden, waarvoor hij weer inkopen
kan doen. Het plan staat of valt met
het al of niet deelnemen van winke
liers. Men hoopt dat over drie jaar
zestigduizend Nederlandse winkeliers
zullen deelnemen.
Van het binnenkomende geld
wordt 85 procent gestort in de kas
van de stichting fondsenbeheer,
waarvan o.a, de professoren dr. P.
Hugenhollz en dr. J. Nauta(beiden
van 't Rotterdamse Jihrtcentrum
en dr. S. Ritmeester uit Eindhoven
lid zijn. Het geld is in le instantie be
stemd voor de aankoop van zoge
naamde hartbewakingseenheden, met
de aanschaf waarvan het sterftecij
fer van 30 op 10 procent kan worden
gebracht, zoals buitenlandse cijfers
aantonen.
De moeilijkheden rond de actie
draaien om de vraag of de hartpa
tiëntenvereniging met haar actie de
Nederlandse hartstichting niet in de
wielen rijdt en of het probleem van
het groeiend sterftecijfer, veroorzaakt
door hart- en vaatziekten, wel met
geld te bestrijden is. Het antwoord
is, dat Nederland èn nog over on
voldoende apparatuur èn nog over te
weinig mankracht beschikt om het
probleem optimaal aan te pakken.
Prof. Nauta, tevens lid van de me
dische adviesraad vai dé hartstich
ting, gaf tijdens de persconferentie
een typering van de beide organisa
ties. „De hartstichting werkt op lan
gere termijn en naar buiten wat
voorzichtiger dan de hartpatiënten
vereniging, die directe noden wit le
nigen, en een hardere aanpak heeft
op het gebied van de. publiciteit"',
aldus prof. Nauta.
Op de drukbezochte persconferen
tie waren ook de hartstichting en het
Nederlands ondernemersverbond
vertegenwoordigd. Men gaf van alle
kanten toe dat er de laatste weken
(zoals wij eerder vermeldden) spra
ke is geweest van communicatie
stoornissen, die echter het doel van
de actie niet zouden mogen vertroe
belen. De hartstichting had intussen
ai op 15 juli van dit jaar de patiën
tenvereniging succes gewenst met de
actie, zoals uit hun brief bleek.
(ADVERTENTIE)
Breda-Tilburg
Roosendaal - Middelburg
1
TWEE MEISJES van 11 en 12 zijn
verantwoordelijk voor de brand in
een open loods van de strokarton
fabriek Brittannia. De brand richtte
een schade aan van een half miljoen
gulden.
Tumultueuze tijden zijn het, vrien
den, dat snapt u. Oei, oei, je zou van
de weeromstuit gaan werken.
Edoch, de wilde plannen van Nik
kelen Nelis en de zijnen ten aanzien
van uw en mijn portemonnee vormen
niet de enige reden om er eens een
uurtje tussenuit te knijpen. Immers,
kijkt eens om jelui heen, en dan ver
der dan uw woonkamer, verder dan
uw kantoor, verder ook dan uw fa-
briekshal, kortom verder dan uw
neus lang is.
Uw moeite zal beloond worden
want wandelend in het een of andere
favoriete park zal het u niet ontgaan,
dat de natuur aanmerkelijk in de
war is Niet alleen groeien er nog
madeliefjes, zoals vorige week in de
ze krant gemeld kon worden, maar
er worden hier en daar in het land
zelfs weer bosbessen geplukt. Rijpe!
In het Arnhemse moet het hele
maal uit de hand gelopen zijn, want
daar bloeit langs rijksweg-12 de gele
brem weer en in de stad zijn bloeien
de prunusbomen gesignaleerd. Het
geen volgens kenners een zeldzaam
heid heet te zijn.
Moeder natuur denkt kennelijk:
geeft heden nog, wat gij morgen niet
meer kwijt kunt.
Nóg een lentebode, en wat voor
een: een Drents schaap heeft in
Steenwijkerwold het leven geschon
ken aan een lammetje! Jawel'.
Bij mijn weten zijn de Kamerver
kiezingen in de komende lente ge
pland, om precies te zijn in april.
Maar als ik behalve het gewoel in de
natuur ook nog het gewoel in de poli
tiek en daaromtrent bekijk, dan ga
ik me werkelijk afvragen of het mis
schien toch al lente is.
De Haagse lente.
Het wordt een verloren uurtje
wordt gezegd.
Nu ik toch zo natuur-lijk bezig
ben: een 50-jarige Britse ex-book
maker vertelde vorige week aan ieder
die het maar horen wilde, dat hij er
in geslaagd was een Schotse terriër
te kruisen met een zwarte kat. De
voortgebrachte schepseltjes hadden
een hondekop, maar kattepoten en
een kattelijf. De bewuste hondepoe
zen kwamen in allerlei kranten en
zelfs op de t.v. Hier ziet u een van
die beestjes.
Maar na een paar dagen liet de
man weten dat hij iedereen bij de
neus had genomen (hij bleek bij 'na
dere informatie dan ook de leukste
thuis). Er was helemaal geen sprake
van zo'n kruising. De hondjes, want
dat waren het, waren gewoon van het
alom bekende vuilnisbakkenras. Ja,
ja.
En voor de rest: houdt de tijd in de
gaten vanochtend. Overigens, we mo
gen ook wel eens denken aan al die
mensen die niet kunnen staken
omdat ze geen werk hebben. Tot
morgen.
MERIJN.
(ADVERTENTIE)
Lodalientje