Paus pleit voor
sociale
r echt v aardigheid
Jongeren-protest
tegen vestiging
Progil in België
„LEIDERS MOETEN KLOOF TUSSEN ARM EN RIJK
Ongeschoolde jongeren weinig interesse voor politiek
'olg
MACABERE
SIT-IN
IN ROME
Oostduitsers hinderen
verkeer
Mr. Beeriiink houdt
rekening met
stiptheidsacties
bij politiekorpsen
FC Tivente toch
tegen
DIT JAAR AL 36 DODEN
IN BREDASE VERKEER
Fatale inhaal
manoeuvre
twee doden
Sunday Times:
Paus wil Villot
als opvc
er
Amerikaan (25)
dood gevonden
in gevangenis
Initiatiefwet in
België: extra-
belasting op
vuile benzine
PROTESTEREN
Dynamo Zagreb
PLANNEN
POLITICI
n
DirecteurDr. W. A. J. M. Harte.
HoofdredacteurL, Leijendekker.
Redactie- en Administratie-adres
Nieuwstraat 9, Terneu2en. teL (01150)7920.
Abonnementsprijs m.i.v. 1 juli 1970
9,20 per kwartaal; per maand 3,25.
Losse nummers 15 cent, inclusief 4% B.T.W.
Gironummer 1945433.
DE VRIJE ZEEUW
MAANDAG
30 NOVEMBER 1970
25e Jaargang
No. 6411
Advertentieprijsper mm 16 cent; minimum
per advertentie 2.40, exclusief 4% B.T.W.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels-
advertenties) 5 regels S 1,15. Iedere regel méér
23 cent. Kleine advertenties bii vooruitbetaling.
VermeldingBrieven onder nummer, of Adres
bureau van dit blad. 50 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot v.m. 11 uur.
Voor het maandagnummervrijdag tot v-m.
11 uur.
Uitgeefster N.V. Uitgevers Maatschappij De Stem
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN Volgens de Engelse
zondagskrant, de Sunday Times,
heeft paus Paulus VI laten doorsche
meren dat hij de staatssecretaris van
het Vaticaan, de Fransman Jean Ma
rie kardinaal Villot, graag als zijn
opvolger zou zien.
Gaat deze wens in vervulling, dan
krijgen de 600 miljoen katholieken
voor het eerst sedert de Nederlander
Adrianus VI paus werd, weer een
niet-Italiaan als kerkvorst, aldus het
blad.
De paus heeft, volgens het Engelse
blad, zijn voorkeur laten doorsche
meren toen hij „besefte dat zijn ge
zondheid achteruit ging". Kardinaal
Villot heeft van de paus de laatste
tijd vele blijken van waardering ont
vangen, vervolgt het zondagsblad.
Deze zomer kreeg hij de villa Barbe
rini buiten Rome ten geschenke.
„Nog belangrijker was dat de paus
Villot gebruikte ais bemiddelaar met
de Nederlandse bisschoppen tijdens
de crisis rond het celibaat eerder dit
jaar", aldus de Sunday Times.
AMSTERDAM (ANP) De 25-
jarige Amerikaanse schrijver Thomas
J. Legaz, die wegens bezit van 8 gram
opium, 465 gram hasjiesj en 450 ta
bletten lsd in september van dit jaar
was veroordeeld, is dood gevonden
in zijn isolatiecel in het Amsterdamse
huis van bewaring aan de Haven
straat. Over de doodsoorzaak is,
zelfs na een sectie door anatoom
patholoog, dr.J. Zeldenrust, nog maar
weinig te zeggen.
De uit Calüfornië afkomstige schrij
ver had tijdens zijn gevangenschap
al een paar keer geprobeerd zelf
moord te plegen omdat hij naar zijn
zeggen niet buiten drugs kon. On
langs wierp de Amerikaan zich met
zijn hoofd tegen de betonnen cel-
wand, waardoor hij een hersen
schudding opliep. Sindsdien werd hij
nauwlettend in de gaten gehouden
door psychiaters en personeel van
het huis van bewaring.
Donderdagavond had de gestichts
arts een gesprek met de Amerikaan
gehad en hem twee injecties gegeven,
een kalmerende en een pijnstillende
injectie. Omstreeks middernacht had
een psychiater nog even gekeken
door het kijkgaatje in de celdeur.
Legaz lag te slapen. De volgende
morgen om half acht werd hij dood
gevonden in de banden die hem het
bewegen moesten beletten. Het
onderzoek naar de doodsoorzaak
duurt voort.
TJ
BRUSSEL (ANP) De Bel
gische senator Poma heeft in de
senaat een initiatiefwet inge
diend, waarin hij voorstelt een
extrabelasting te heffen op ben
zines met loodderivaten of anti-
klopmiddcl. Benzinesoorten die
niet voorzien zijn van loodhou
dende anti-klopmiddelen, wil hij
voor een lagere belasting in aan
merking gebracht zien.
De liberale senator heeft in
zijn wetsontwerp nog een aantal
andere maatregelen voorgesteld
om luchtverontreiniging tegen te
gaan. Zo wil hij dat eigenaars
van auto's, die hun wagen heb
ben laten voorzien van een inge
bouwd apparaat dat schadelijke
uitlaatgassen vermindert of ver
nietigt, ook belastingverminde
ring krijgen.
(Van onze redactie buitenlaud)
MANILLA Spontane toejuichingen van de studenten, de
affectie van de Aziatische bisschoppen en de eerbied van mil
joenen gelovigen in Manilla hebben gisteren voor Paus Paulus
VI de grimmigheid van de aanslag op hem ruimschoots doen
vergeten.
De enige dissonant kwam wederom van de Boliviaanse schilder
Bejamin Mandoza y Amor. Op een persconferentie zei hij, dat hg de
paus „met genoegen" zou vermoorden, als hij opnieuw de kans kreeg.
In de late middag is de paus gisteren van de Filippijnen vertrokken
voor een kort bezoek aan Pago Pago op de Samoa-eilanden. Vandaar
vliegt de paus door naar Australië, waar hij evenals op de Filippijnen
drie dagen verblijft.
Tijdens de veei bewogen dagen in de Filippijnse hoofdstad heeft de paus
in tal van redevoeringen een pleidooi gehouden voor sociale rechtvaardigheid
en voor vrede in Azië. Hij heeft met talrijke groeperingen contact gemaakt.
Opvallend hierbij was de distantie, die de paus bewaard heeft ten aanzien
van president Marcos van de Filippijnen en aartsbisschop Santos van Manilla.
Hun uitnodiging om persoonlijke gast te zijn wees hij af (al voor zijn vertrek
uit Rome). Hij logeerde niet in het paleis van kardinaal Santos of van de
president, maar in de eenvoudige woning van de nuntius.
Een belangrijk deel van zijn tijd
besteed de paus aan het contact met
de 200 bisschoppen uit geheel Azië,
die dezer dagen voor hun eerste pan-
Aziatische conferentie in Manilla bij
een waren. Hij hield daarbij een rede,
waarin hij erop wees, dat de „aposto-
Uciteit der kerk" de bisschoppen niet
maakt tot een „bevoorrechte kaste".
Integendeel, navolging van de aposte
len wil zeggen: volledige dienstbaar
heid aan de plaatselijke kerken en de
universele kerk.
Hij beklemtoonde in het bijzonder,
dat de bisschoppen tot taak hebben
het tweede Vatikaanse concilie waar
te maken. In het bijzonder voor Azië
is het behoud van de eenheid het es
sentiële, pluformiteit in de kerk be
langrijk en wenselijk, zo verklaarde
hij. Inhakend op de problematiek in
veel Aziatische landen zei hij: „Een
Aziaat kan katholiek zijn en tenvolie
Aziaat blijven".
Grote aandacht besteedde de paus
ook aan de humaniserende taak der
kerk. Het is de plicht der kerk bij te
dragen tot een „volledig humanisme",
d.w.z. tot de volledige ontplooiing van
de mens. Dit is de consequentie van
het christendom.
Drie uur lang woonde de paus za
terdag de conferentie van de Aziati
sche bisschoppen bij. De volgende dag
kwamen de bisschoppen met hun re
soluties en besluiten. Een van deze
besluiten betreft de oprichting van
een bisschoppelijke commissie voor
de rechten van de mens. Deze heeft
van de conferentie tot taak gekregen
steedis te signaleren, wanneer ergens
deze rechten worden geschonden, en
er tegen te protesteren.
Bijzondere aandacht beloven de
bisschoppen in Azië te besteden aan
het lot van de meest ontrechten, de
arbeiders en boeren (op de Filippij
nen bezit 70% der boeren geen stukje
grond). De overbevolking dient te
warden besttreden door verantwoord
ouderschap met gebruik van „legitie
me middelen". De bisschoppen be
pleiten tenslotte „een grotere opening
der wereldmarkten" en „rechtvaar
digheid in het internationale prijzen
systeem". Zij verzetten zich tegen het
imperialisme van links en rechts,
waarbij zij zich in het bijzonder het
communisme vermelden.
De resoluties werden wereldkundig
gemaakt via „radio Veritas"., een
nieuw katholiek radiostation in Ma
nilla. De paus opende deze zender of
ficieel met zijn boodschap aan Azië.
Daarin noemde de paus het de
voornaamste plicht van de leiders om
de grote tegenstellingen tussen arm
en rijk op te heffen. Bijzondere aan
dacht dienen zij hierbij te besteden
aan de minst bedeelden, de boeren
en de arbeiders. De arbeiders zo
zei hij eisen terecht een rechtvaar
dig loon en de boeren willen terecht
een deugdelijke landhervorming. Te
vens waarschuwde de paus de Aziati
sche volkeren hierbij niet in de fout
van het westen te vervallen, dat zo
veel ruimte heeft gelaten voor het
materialisme en in het kielzog ervan
voor het hedonisme, en uiteindelijk
het verlies van het geloof in God. Hij
sprak de hoop uit, dat de meditatieve
aard van de Aziaat hierbij van grote
hulp zou kunnen zijn.
Een bijzonder woord richtte hij tot
„de volkeren van Azië, die nog steeds
geslagen worden door de gesel van
de oorlog". De paus drong er harts
tochtelijk op aan, dat de verantwoor
delijke leiders taai en vasthoudend
zouden zoeken naar wegen tot een
eerzame vrede.
(Vervolg op pagina 3)
ROME DPA Patiënten van een
ziekenhuis in Rome hebben zaterdag
de tot nu toe wel meest macabere
sit-in gehouden: op draagbaren en in
rolstoelen blokkeerden zij het ver
keer in twee hoofdstraten van de
Italiaanse hoofdstad om daarmee te
protesteren tegen de onhoudbare si
tuatie in het ziekenhuis ontstaan door
een nu al drie dagen oude staking
van het personeel.
Woedende weggebruikers toonden
echter weinig begrip voor de actie
van de patiënten. Ze sprongen uit
hun auto's en sloegen de demon
stranten waar ze hen maar raken
konden. Volgens ooggetuigen moesten
twee patiënten, onder wie een vrouw
in pyjama (bepaald niet de enige in
dergelijke kledij), met nieuwe ver
wondingen naar hun ziekenhuizen
worden teruggebracht. De rest van de
groep zette de actie echter voort on
danks het protest van de automo
bilisten.
Deze laatsten kregen nog meer ob
stakels te verwerken in de vorm van
500 werksters van het ziekenhuis die
een protestmars door het centrum
van Rome hielden.
HELMSTEDT (DPA) Gister
avond was de dubbele rij vracht
auto's met bestemming Berlijn bij de
grenspost Helmstedt tot twee kilo
meter gegroeid. Er gelden wachttij
den van twee tot drie uur.
De douane in West-Berlijn deelt
mee dat personenauto's, die naar
West-Berlijn willen, bij de grenspos
ten Marienborn en Drewitz op een
wachttijd van vier uur moeten reke
nen. Vrachtwagens worden daar iets
sneller afgehandeld: wachttijd twee
tot drie uur.
(Van onze redactie buitenland)
Enkele uren voor zijn vertrek uit Manilla heeft de paus de krotten
wijk Tondo in de Philippijnse hoofdstad bezocht. Daar leven on
geveer 150.060 mensen in uiterst behoeftige omstandigheden. Van een
afstand lijkt Tondo op eenvuilnisbelt. Mensen wonen er in oude
olievaten en slechts weinige mensen hebben een primitieve houten
of bamboe hut. Er is geen elektriciteit en geen sanitaire voorzieningen.
De paus bezocht in Tondo de plaatselijke kerk en de hut van een gezin
met acht kinderen Hij gaf hen een portret van de heilige familie. In
een toespraak tot de bewoners zei paus Paulus: „Het is de grote illusie
van onze tijd te denken dat het hoogste doel in ons leven bestaat uit
het vechten voor en verkrijgen van economisch, maatschappelijk, tij
delijk en uiterlijk welzijn. U bent geschapen voor een hoger goed,
voor het hemelse koninkrijk.
(Van onze redactie binnenland)
HILVERSUM Minister Beer-
nink van Binnenlandse Zaken houdt
er rekening mee dat in beperkte
kring bij de politiekorpsen stiptheids
acties zullen plaatsvinden. „Als het
beslist noodzakelijk is zullen wij de
bijstandsregeling gaan toepassen. De
ze regeling houdt in dat zonder meer
in bepaalde gemeenten de rijkspoli
tie, gemeentepolitie uit andere plaat
sen en eventueel de marechaussee te
hulp kunnen worden geroepen als de
gemeentepolitie het niet meer aan
kan".
(Van onze sportredactie)
ENSCHEDE FC Twente zal
toch in de achtste finale van het
toernooi om de runners-up-cup uit
komen-
Doordat MVV zich bereid heeft
verklaard om de competitiewedstrijd
tegen FC Twente (in Enschede) van
13 december op een latere datum te
spelen, acht het bestuur van de En-
schedese vereniging het mogelijk de
wedstrijden tegen Dynamo Zagreb
te laten doorgaan. Volgens bestuur
en,trainer van FC Twente bestaat er
nu geen gevaar meer dat hun spe
lers te zwaar worden belast. Tegen
Dynamo Zagreb wordt gespeeld op 9
(in Zagreb) en 16 december.
(Van een onzer verslaggevers)
ANTWERPEN Naar schatting duizend jongeren uit Antwerpen,
Kallo en Nederland hebben zaterdagmiddag op de Groenplaats in Ant
werpen een anti-Progilbetoging gehouden.
De demonstratie had een rustig verloop. In stilte trokken de betogers, voor
zien van spandoeken, naar het Centraal Station in de binnenstad, in de om
geving waarvan de stoet later werd ontbonden. Incidenten deden zich niet
voor. De Antwerpse politie, ter plaatse met vier patrouillewagens, was be
hulpzaam hij het stilleggen van het verkeer op die plaatsen waar de demon
stranten passeerden.
De betoging was niet alleen gericht
tegen de dreigende komst van Progil
bjj Kallo en de milieuverontreiniging
in de Antwerpse agglomeratie in het
algemeen, maar ook tegen de Belgi
sche minister van Streekeconomie,
Vlerick. In de optocht werden borden
meegevoerd met teksten ais: „Ook
aan Vlerick zit een luchtje", en „Vle
rick heers niet, ga".
De betoging begon om twee uur op
de Groenplaats in het centrum van de
stad, waar zich reeds om half twee
een groot aantal belangstellenden,
vooral jongeren, verzamelden. Een
groot aantal was voorzien van gas
maskers. Ter plaatse werden boven
dien zogenaamde „snoetjes" uitge
deeld, die het merendeel der betogers
voor de mond deed als bescherming
tegen de „bezoedelde" lucht in de
Antwerpse stad. Anderen hielden
handschoenen of andere kleding voor
de mond.
De demonstratie werd ingeleid door
drs. W. Prové, assistent aan de rijks
universiteit in Gent, die een algemeen
betoog hield over de huidige milieu
hygiënische situatie. Aan het einde
van de demonstratie waren de orga
nisators het er niet over eens, of aan
het kabinet van minister Vlerick een
telegram gestuurd moest worden of
een motie, ondertekend door alle be
togers. De tekst van de motie bleek
door de drukte in de vergetelheid te
zjjn geraakt, en daarom werd geko
zen voor een telegram. Organisator
Edmond Beeldens uit Kallo, verge
zeld van een grote groep jongeren,
tijdens de demonstratie: „We zijn bij
zonder content over de opkomst,
maar ik betwijfel of het zal helpen.
De Belgische overheid blijkt weinig
oor te hebben voor onze argumen
ten".
De plannen voor de nabije toe
komst? „We gaan door met actie voe
ren. De hoop dat we bij de overheid
iets gedaan zullen krijgen, hebben
we aj wel opgegeven, maar het gaat
nu om het bewust maken van de be
volking, en daarin schijnen we aar
dig te slagen". Het is zo goed als ze
ker dat de betoging in Antwerpen
een vervolg krijgt. Alleen is nog niet
bekend wanneer, maar over die vraag
gaat het organiserende actiecomité,
waarvan de leden overigens in Ant
werpen studeren, zich de komende
dagen beraden. De groep is voorne
mens de komende weken in een mo
tie aan Vlerick alsnog blijk te geven
van het ongenoegen in Kallo en Ant
werpen over de dreigende Progil-
vestiging.
Het begint er overigens steeds meer
öp te lijken dat de agitatie in Ant
werpen minder tegen Progil in het bij
zonder, maar veeleer tegen het indus
trialisatiebeleid van Noord-België in
het algemeen wordt gericht. Niet ge
heel ten onrechte blijkens de uitlatin
gen van drs. W. Prové. Hij vertelde
afgelopen zaterdag over de meetresul
taten: „In Gent is in een jaar tijd de
luchtverontreiniging het ergst geste
gen, Antwerpen heeft de grootste
vervuilingsbreedte, dat wil zeggen,
dat zeer veel meetstations tegelijker
tijd dezelfde mate van bezoedeling
registreren. De Belgische hoofdstad
zelf, aldus het betoog van Prové,
heeft de hoogste bevuilingsgraad".
Over de vraag of zaterdag aan de
demonstratie ook Antwerpse politici
hebben deelgenomen, bestonden af
gelopen weekeind twijfels. Volgens de
heer Beeldens wel, maar, zo voegde
hij daaraan toe, „ze blijven liever on
bekend". Er deden aan de demonstra
tie in elk geval wel verschillende
raadsleden mee uit het veelomstreden
„Land van Waas", dat straks vermoe
delijk Progil op zijn grondgebied zal
zien verschijnen. Onteigeningsproce
dure voor de Progilvestiging, aldus
een van de organisators van de pro
testmars in Antwerpen, zou een dezer
dagen reeds zijn tweede fase zijn in
gegaan.
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Het dodenaantal dit
jaar in het Bredase verkeer is het
afgelopen weekeinde opgelopen tot
36. Bij een ongeluk zaterdagmiddag
op de rijksweg Breda-Prinsenbeek
kwam de 10-jarige Marinus Coelers
uit Rotterdam om het leven. Gister
morgen overleed zijn 17-jarige neef
Marinus Heeselaars uit Rotterdam
aan zijn verwondingen. Het hoogste
aantal verkeersslachtoffers dat de
politie in Breda ooit in een jaar
telde was 24-
Het ongeluk zaterdag gebeurde tij
dens een inhaalmanoeuvre. Een VW
Variant raakte daarbij een Peugeot
links achter, sloeg enkele malen
over de kop en belandde tegen de
middenbermbeveiligrng. Marinus
Coelers werd uit de wagen geslin
gerd en overleed korte tijd later.
Zijn vader en een broertje werden,
evenals twee neven, opgenomen in
het St.-Ignatiusziekenhuis- De heer
J. Coelers en Marinus Heesemans
werden zaterdag nog overgebracht
naar het Claraziekenhuis in Rotter
dam. Daar overleed de neef. De
toestand van de heer Coelers is re
delijk- De beide andere inzittenden,
onder wie de chauffeur, werden
licht gewond.
De vijf familieleden hadden een
caravan weggebracht naar Oister-
wijik. Op de terugweg werd bij de
rotonde Rijsbergen van chauffeur
gewisseld. L-H., die gewend is in
een Fiat te rijden, had niet in de
gaten dat de VW sneller optrok. Na
een paar minuten rijden wilde hij
de Peugeot passeren en gaf meer
gas. Volgens de politie zoveel, dat
de auto tegen inplaats van langs de
voorrijdende Peugeot kwam. Het
was de eerste keer dat bestuurder
L. H in een andere dan zijn eigen
auto reed.
Elders in het land kwamen in het
weekendverkeer nog vijf mensen
om het leven.
DOOR NOG onbekende oorzaak zijn
gisteravond op de Rijn ter hoogte
van de stad Porz twee Nederlandse
schepen frontaal in aanvaring geko
men. Zij liepen veel schade op maar
er deden zich geen persoonlijke on
gelukken voor.
(Van een onzer verslaggevers)
TILBURG De belangstelling
voor het politieke gebeuren bij de
ongeschoolde jongere mensen in ons
land is zeer gering. In de grotere
steden (meer dan 50.000 inwoners)
bleef 62 procent van die werkende
jongeren beneden de 35 jaar thuis,
toen er dit jaar statenverkiezingen
waren. Over het hele land liet 47
procent van hen, die alleen een la
gere schoolopleiding hadden gehad,
bij die verkiezingen verstek gaan.
Nog ontstellender is de politieke on
verschilligheid van die groep in de
grotere steden, als men Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag er niet bij
rekent. Dan liet maar liefst 69 pro
cent van de werkende ongeschoolde
jongeren die verkiezingen volkomen
koud.
Dat onthulde prof. dr. Philip
Stouthard in Tilburg op een studie
dag van afgestudeerden aan de Ka
tholieke Hogeschool. Deze cijfers
zijn het eerste resultaat van een
groot onderzoek naar de politieke
gedragingen, meningen en instelling
van de Nederlandse kiezers. Het on
derzoek wordt uitgevoerd door de
politicologische instituten van ons
land. De studie, die een aantal jaren
zal worden voortgezet, is een onder
deel van een uitgebreid internatio
naal project dat zich over 14 landen
uitstrekt. De Stichting Zuiver We
tenschappelijk Onderzoek heeft een
half miljoen gulden subsidie gege
ven. Daardoor kan de studie tot en
met de Kamerverkiezingen van
1975 worden vervolgd.
In 1968 en 1969 zijn voor het on
derzoek alle parlementsleden ge
ïnterviewd. Slechts de vertegen
woordigers van de CPN en de Boe
ren Partij weigerden mee te wer
ken. Na de statenverkiezing van dit
jaar is een groep van 2500 kiesge
rechtigden bij het onderzoek be
trokken. Een omvangrijk en inge
wikkeld selectiesysteem stond er
borg voor dat de 2500 geënquêteer
den alle geledingen van de Neder
landse samenleving, ook politieke,
representeerden. Duidelijk is komen
vast te staan dat beter geschoolde
kiesgerechtigden eerder geneigd zijn
hun stem uit te brengen dan zij,
die niet meer dan een lagere school
opleiding hebben gehad. Oudere
stemgerechtigden gaan trouwer
naar de stemlokalen dan kiezers die
nog geen 35 jaar zijn. Slechts 13
procent van de ouderen met een
betere schoolopleiding stemden niet
bij de statenverkiezingen.
Van hun leeftijdgenoten met al
leen lagere school bleef echter al 21
procent thuis. Van de jongeren
groep (beneden de 35 jaar) bracht
bij die verkiezingen 30 procent van
de beter opgeleiden geen stem uil;
47 procent van die jongeren met al
leen een lagere schoolopleiding gaf
er de brui aan. 1214 procent van de
stemgerechtigden bestond uit jon
geren met weinig opleiding. De eer
ste resultaten van het onderzoek
hebben ook reeds enige interessan
te gegevens opgeleverd over de
trouw van de kiezers aan de par
tijen. Wat dat betreft was de KVP
bij de statenverkiezingen de grote
verliezer. 25 procent van de kiezers
die „normaal" op de KVP stemden,
keerde haar de rug toe door thuis te
blijven. De ARP kwam het best uit
de bus op dit gebied. Ze verloor
door thuisblijvers slechts tien pro
cent van haar traditionele kiezers.
Ook is komen vast te staan dat 22
procent van de kiezers geen enkele
binding heeft met een politieke par
tij. Tevens weet men nu dat het
aantal niet-stemmers bij de staten
verkiezingen het grootst is geweest
onder de groep die in 1967 bij de
'tamerverkiezingen op protestpar
tijen hebben gestemd.
u