OVER GOEDE EN SLECHTE MOEDERS
„Fotograferen in het weekend?
Ik heb wel wat anders te doen."
Jumbo-motoren
thans vrij van
kinderziekten
Alleen echt wetenschapsbeleid
in Frankrijk
2»
f»
prüs-siag]
BANKETLETTER
TURKOOIS
Syes schrijft boek
over
Anton Pannekoek
Wetenschap
en beleid (4)
VjEUXlg
HEEFT U.
APPELMOES
SPERZIE
BONEN
RÖDEBIE1m
KNAKWORST*
LUNCH MEAT
ANANAS
KOFFIE
KOFFIEMELK
BAKMEEL
EXPORT PILS
Jm
UM.SIR0OP m§
KOEKJES
SN1CKERSÜM
3
R0OSVICEE
PUDDING
KANDELAAR
Door
Greet
Buchner
Maak in't weekend géén foto's...
U mocht er eens plezier in krijgen.
PRIORITEITEN
GEVAAR
jOHGEJWffl
op het etiket
staat waar
het vandaan komt:
SCHADE &BUYSING
SCHIEDAM
ONZE ROOMBOTER
Al GEPROEFD?
3/4liïERKJr
van goudrenetten
LITERBLIK
3A LITERPCFT
BllKri8sfuks
FRANKFURTER
340GRWSBLIK
'm de pr$s-slcü|
LITERBLIK
bxdevd stukjes
LITERFLES
.GOUDEN KAN"
t scheelt teveel
EUROFLES^k)
MAöNUMFLBS(l,6lfK)
rotte of witte Wu$i
Ssmaken WFw
200gram voor...
normale preses.
DE BEKENDE
normale pr^sW
2 „GOLD PACK"
e®rWoppen,ktacr
SINT NICOLAAS ARTIKELEN
vuurvaste glazen
KOFFIEKAN
In diverse kleuren
KEUKEN-
HANDDOEK
blauw of oranjg
JAC. HERMANS
21
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1970
21
£Je actie Op de Vrouw af heeft
de discussie rond 't moeder
schap weer eens hoog op laten
laaien. Overal waar twee of meer
vrouwen bij elkaar zitten, komt
het probleem van het moederschap
ter sprake. Daarbij worden dan de
meest ongenuanceerde opvattingen
verkondigd zo in het genre van:
„Ik weet wat het betekent om
kinderen te hebben. Ik houd er
rekening mee en ben altijd thuis
als ze uit school komen", of ook
wel: „Dat mens aan de overkant
werkt de laatste tijd. Je moest
eens weten wat die stakkerds van
kinderen tekort komen. Het is je
reinste schande". Met dit soort re
deneringen wordt het moederschap
muurvast gekoppeld aan de aan
wezigheid van de vrouw gedurende
24 uur in haar huis.
De vrouw die er altijd is is dus
een goede moeder. De vrouw die
er vaak niet is is dus een slechte
moeder. Maar helaas is het moe
derschap nu net iets meer dan
al dan niet thuiszitten. Het echte
moederschap heeft iets te maken
met het gevoel van verantwoorde-
lijwheid ten opzichte van het kind,
met zorg en belangstelling en heel
vaak met het weg laten vallen van
eigen belangen ten gunste van de
belangen van het kind. Dat kan,
alles bij elkaar, in sommige maar
lang niet alle gevallen ook iets te
maken hebben met de aanwezig
heid thuis.
Daar moest ik aan denken toen
ik tijdens de uitzending Op de
vrouw Af voor de televisie en
sigarenstripster met een vriende
lijk, moederlijk gezicht hoorde
zeggen, dat ze sedert enige tijd dit
nederige werk op parttime basis
verricht. „Mijn man heeft een goed
inkomen, daar niet van", zei ze
loyaal, „maar we hebben vijf kin
deren en één zit er al op de hogere
burgerschool en de tweede komt er
volgend jaar op. Dat kost geld en
dus kunnen we best wat extra's
gebruiken". Als deze vrouw de
stelling: „Altijd thuis is een goede
moeder", was blijven aanhangen,
dan had ze haar kinderen met
vijftien laten werken (zoals helaas
veel moeders doen) en thuis let
terlijk op haar luie g... kunnen
blijven zitten. Volgens de meest
gangbare mening was ze dan een
hele beste, want altijd-aanwezige,
moeder geweest. En dat niettegen
staande het feit dat ze tengevolge
van eigen gemakzucht haar kinde
ren zou beletten om gebruik te
maken van hun verstandelijke ver
mogens.
Qeze vrouw heeft zich niets aan
getrokken van de gangbare
mening, maar is haar eigen weg ge
gaan en is uiteindelijk een heel
wat betere moeder dan haar buur
vrouw die fijn koffie en thee bij
kennissen gaat drinken, terwijl
haar jeugdige kinderen werken. Een
tegengesteld voorbeeld, ook al uit
de praktijk van elke dag. De moe
der van Jantje en Mientje is er
altijd als haar kinderen
uit school komen. Ze wacht
ze op met thee en koekjes. Je zou
zeggen dat het niet beter kan.
Maar helaas is met de thee en de
koekjes ook de ware liefde op.
Want de moeder van Jantje en
Mientje lijdt aan een statuscom-
plex. Haar huis moet er fraaier,
glanzender, schoner en gepoetster
uitzien dan alle andere huizen in
de straat. Elke cent die overge
spaard kan worden, gaat ineen nieu
we vloerbedekking of een hoogg-
glans teevee-apparaat. Elke vrije
minuut wordt gebruikt om de
hoogglans nog hoger te maken en
denkbeeldig stofjes te verwijderen.
Het direkte gevolg van al deze
glimmende statussymbolen is dat
de kinderen in huis geen vin mo
gen verroeren. In het beste geval
mogen ze stilletjes naar de teevee
kijken, een boekje lezen of zich
zachtjes en voorzichtig door de
volgestopte ruimte bewegen. Over
een potje verf, een klompje klei
mag niet gerept worden en het
woord hond of kat doet de moeder
meteen verstijven van schrik.
jyjaar Jantje en Mientje zijn
kinderen zoals alle kinderen.
Ze willen iets doen, ze willen met
dieren dollen. En zo komen ze dan
geregeld him creatieve, soms ook
destructieve driften uit leven in
ons gezin, waar de speelruimte
voor de kinderen altijd zwaarder
heeft gewogen dan dat duistere
begrip dat we status noemen. Toch
heb ik nooit horen zeggen dat de
moeder van deze kinderen geen
goede moeder zou zijn. Ze is er
immers altijd als ze van school
komen. Nou dan! Waarmee ik
maar wil stellen dat het thuis-zijn
van de moeder niet in direkt ver
band hoeft te staan met haar rela
tie tot het kind. Natuurlijk kan
een vrouw niet ongestraft haar
jeugdige kinderen thuis of op
straat aan hun lot overlaten en in
de meeste gevallen lijkt het niet
alleen verstandig maar ook leuk
om voor de eigen baby's en peu
ters te zorgen (al was het allen
omdat deze tijd nooit meer in te
halen is), maar dat houdt nog niet
in dat we wetten van Meden en
Perzen rond het moederschap en
het thuiszijn op mogen stellen.
Er zijn hele beste moeders die
vaak niet thuis zijn als hun kinde
ren uit school komen en er zijn
hele egoïstische moeders die vaak
niet thuis zijn als hun kinderen uit
school komen. Er zijn ideale moe
ders die altijd thuis zijn en hele
slechte die altijd thuis zijn. Ieder
die met open ogen om zich heen
kijkt kan dat constateren. Persoon
lijk heb ik dan ook meer respect
voor een Dolle Mina die haar kind
naar de peuterspeelplaats brengt,
voor ze gaat werken en er gezellig
mee optrekt als ze thuis is, dan
voor een vrouw die haar kleuters
de straat opjaagt om het huis
schoon te houden, of voor een al
tijd thuizige vrouw die op slinkse
wijze haar kinderen op onnatuur
lijke wijze aan zich bindt. Laten
we daarom voorzichtiger zijn met
de stempel van goede of slechte
moeder. Hij wordt te vaak ver
keerd aangebracht.
Prof. dr. B. A. Sijes, buitengewoon
hoogleraar aan de rijksuniversiteit te
Leiden, waar hij de Cleveringaleer-
stoel bezet, zal een publikatie ver
zorgen van ongepubliceerd materiaal
betreffende de Nederlandse marxis
tische theoreticus Anton Pannekoek.
Het internationaal instituut voor so
ciale geschiedenis te Amsterdam be
schikt uit de nalatenschap van Pan
nekoek over een grote hoeveelheid
materiaal. De Nederlandse organisatie
voor Zuiver Wetenschappelijk Onder
zoek (ZWO) heeft deze uitgave door
een subsidie mogelijk gemaakt.
Als inleiding op het werk zal een
speciaal op deze uitgave gericht over
zicht worden opgenomen betreffende
de historische ontwikkeling van de
arbeidersbeweging. Tegen deze ach
tergrond kunnen de „herinneringen"
van Pannekoek worden geplaatst
waarin hij een overzicht geeft van
zijn politieke leven tot 1944. In de
derde plaats zullen zowel brieven van
als aan Pannekoek worden opgeno
men. Het is zeker dat ongeveer 60
brieven van Pannekoek aan Kautsky
bewaard zijn gebleven, die vrijwel
alle voor publikatie in aanmerking
komen.
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
Bestaat uw weekend óók uit uitslapen,
'n tukje doen, even uitrusten om ver
volgens (na een uiltje geknapt te hebben)
van een welverdiende nachtrust te gaan
genieten?
Om de drommel niet, roept u kregel,
kwiek uit de veren, autootje wassen,
supermarktje met m'n vrouw, wande
lingetje met de kinderen, en 's avonds
een kaartje.
's Zondagsmorgens met het hele gezin
erop uit, dan naar voetbal
len, televisiekijken en
hups naar bed, want
het is morgen weer vroeg dag.
Bovendien - en u kijkt ons wat mede
lijdend aan ik maak héél graag foto's.
En daar liggen de dozen vol vakantiefoto's
al op tafel. Kijk maar, hier op Majorca.
En daar in Bergen. En dit is de Lorelei,
van de boot af gezien.
Bravo! Slechts één geniepig vraagje:
als u in uw grote vakantie blijkbaar
filmpjes vol schiet, waarom dan niet in uw
mini-vakantietjes, de weekends?
Die zitten toch ook mudvol
schokkende, vertederende en
malle gebeurtenissen.
Zoveel moeite kost 't niet. Zorgen dat
er een filmpje in uw camera zit. Ver
volgens dat u die camera ook bij u heeft.
En dan gaat 't alleen nog om die druk
op de knop.
Simpel nietwaar? Haal dus dat filmpje
in huis. Zorg het hele jaar voor'n geladen
fototoestel. Want filmen is uw enige
excuus om in het weekend geen foto's te
maken. Trouwens, wie bewijst later, dat
u inderdaad niet al
uw weekends ver
slapen hebt?
Uitgeslapen? Dan nu snel naar de vakman, uw fotohandelaar.
(Van onze luchtvaartredacteur)
AMSTERDAM Als in de komende zomer Nederlandse toeristen
per Boeing 747B (Jumbo-jet) naar hun stranden zullen worden ge
vlogen, dan helpen deze toeristen geen luchtvaartgeschiedenis meer
schrijven. Want nog voor het einde van het jaar zal ergens in Europa,
Amerika, het verre oosten of op een of ander Pacific-eiland de vijf
miljoenste passagier aan boord van een Jumbo stappen. Jumbo-
vliegen is dus al weer heel wat gewoner dan men denkt.
Ook veiliger? Een drie man sterk
team van Boeing was gisteren in het
Amsterdamse Hilton om de lucht
vaartpers eens uit de doeken te
doen wat er nu precies schuilt ach
ter berichten over haarscheurtjes en
warmdraaiende motoren. Berichtjes
die onderdeel vormen van de con
versatie rond dit „meest besproken
vliegtuig ter wereld" (De kreet is
van Boeing zelf).
Er zijn - zo deelde mr. E. H.
Boullioun (vice-president van
Boeings Commercial Airplane
Group) - twee ongelukken geweest
met motoren.
Een ervan was te wijten aan een
menselijke fout, het andere aan een
ontwerp-probleem. Dit laatste is in
middels opgelost. Bovendien, zo leg
de hij uit, zal het type Boeing dat
de KLM in januari in gebruik
neemt motoren hebben die inmid
dels al op 17 punten verschillen van
de oorspronkelijke als gevolg van
wijzigingen en verbeteringen. „Tij
dens proefvluchten met het voor de
KLM bestemde type heeft zich geen
enkel motorprobleem voorgedaan",
aldus de heer Boullioun.
De KLM is 's werelds eerste
luchtvaartmaatschappij die de B-
versie van de 747 (in luchtvaart jar
gon „Seven-Four-Seven"; het woord
Jumbo is door Boeing taboe ver-
(Van onze onderwijsredacteur)
TILBURG In de meeste geïn
dustrialiseerde landen is de greep
die de volksvertegenwoordiging
heeft op wetenschapszaken weinig
krachtig. Wel hebben vele van deze
landen voor de vaststelling van hun
wetenschapsbeleid een of andere
vorm van besluitvorming die op mi
nisterieel niveau uitmondt.
In 1966 publiceerde de Organisatie
voor Economische Samenwerking en
Ontwikkeling een verslag over een
vergadering van wetenschapsminis
ters van de lid-staten. Op die bij
eenkomst spraken de bewindslieden
over de manieren waarop weten
schapsbeleid gevoerd kan worden.
Nederland wordt in die studie niet
genoemd!
Het is duidelijk dat in de ontwik
kelde landen grote betekenis wordt
gehecht aan de groei van de weten
schap en het wetenschappelijk on
derzoek. In Groot-Brittannië zorgt
sinds 1966 een minister voor techno
logie voor die zaken. Hij heeft een
sterk centraliserende invloed op het
wetenschapsbeleid. In België coördi
neert een minister zonder porte
feuille de wetenschappelijke activi
teiten van de verschillende ministe
ries.
In het Chemisch Weekblad (X)
van 7 augustus van dit jaar schrijft
Paul Reinshagen over het weten
schapsbeleid buiten Nederland. Hij
meent dat dat beleid daar over het
algemeen beter gepland wordt en
daft de beslissingsniveaus er hoger
liggen.
Het probleem is dat in al die
landen de wetgevende macht die
moet beslissen over beleid en de
voor de wetenschap door de ge-
meenschap ter beschikking te stel
len gelden „in het algemeen" over
veel minder advies-organen beschikt
dan de regering. Een schema over
de nationale wetenschapspolitiek
van de Europese landen, uitgegeven
door de Unesco, in 1970, vermeldt in
de parlementaire sfeer nauwelijks
lichamen die de volksvertegenwoor
diging moeten voorlichten.
Reinshagen is, na bestudering van
de overvloed van publikaties die
hem ter beschikking stonden, tot de
conclusie gekomen dat „de meeste
regeringen zich nog niet bezighou
den met de prioriteiten van de ver
schillende soorten wetenschappelijke
projecten, maar zich meer in het
algemeen richten op onderwerpen
als energievoorziening, defensie en
onderwijs, binnen welk kader de
beslissingen voor wetenschappelijk
onderzoek genomen worden". Toch
is er „een aantal specifieke weten
schappelijke onderwerpen en zekere
hoeveelheid toegepaste en zelfs fun
damentele research, waarvoor de be
slissingen op ministerieel niveau
worden genomen".
Het probleem is uiteraard, hoe het
gekozen wetenschapsbeleid moet
worden geïntegreerd in de nationale
politiek en op welke niveaus het
wetenschapsbeleid moet worden ge
formuleerd. Bezitten de plannen de
nodige vrijblijvendheid of zijn zij
dwingende instructies voor de uit
voerende organen? Reinshagen laat
de situatie in een aantal landen kort
de revue passeren.
In de Verenigde Sta'ten kent men
geen wetenschapsbudget. De depar
tementen stellen elk jaar hun begro
tingen op, inclusief de bedragen die
men denkt nodig te hebben voor
wetenschappelijk onderzoek. De
president heeft een speciale assis
tent voor wetenschap en technologie.
Die assistent is tevens, onder ande
re, voorzitter van de presidentiële
adviescommissie voor wetenschap
pen, waarvan 18 wetenschapsbeoefe
naren lid zijn Via het voorzitter
schap van enkele andere weten
schapsorganen heeft die assistent al
le wetenschapstouwtjes min of meer
in handen. De uitvoering van de
verschillende programma's is in
handen van de departementen en de
instituten. De nadruk ligt daarbij bij
drie uitvoerende lichamen die in
1967 niet minder dan 90 procent van
de overheidsgelden voor weten
schappelijk onderzoek kregen: het
ministerie van defensie, de Nasa
(ruimtevaart instituut) en de natio
nale kernenergie commissie.
De Belgische minister van weten
schapsbeleid en wetenschapspro-
grammatie coördineert de weten
schappelijke activiteiten van de mi
nisteries. Hij heeft adviesorganen,
een nationale raad voor de weten
schapspolitiek en een raad voor ad
vies van het wetenschapsbeleid.
Universiteiten, wetenschappelijke
instellingen en bedrijfsleven zijn er
in vertegenwoordigd.
Een inter-ministeriële commissie
stelt het wetenschapsbudget samen
dat in België duidelijk een beleids
instrument is. Er zijn aanzetten tot
meerjarenplanning in opgenomen. In
België bestaat een volledig overzicht
van alle onderzoek- en ontwikke
lingsactiviteiten, zowel aan de uni
versiteiten, onafhankelijke instituten
en de industrie. Dit overzicht is niet
openbaar.
In Groot-Brittannië kent men de
minister voor technologie. Zijn voor
naamste verantwoordelijkheid is de
doorstroming van technologische
kennis en processen naar de indus
trie. Mintech, zoals het ministerie in
afkorting wordt genoemd, heeft
tienduizenden ambtenaren en een
groot budget. De Labour regering
hechtte aan Mintech kennelijk meer
waarde dan de conservatieve rege
ring die de invloed ervan belangrijk
beperkte.
In West-Duitsland is de situatie
vertroebeld door de grote mate van
autonomie die de deelstaten hebben.
De vele wetenschappelijke organisa
ties voeren een eigen beleid, evenals
de industrie. De bonds-minister van
onderwijs en wetenschap is verant
woordelijk voor het kernonderzoek,
het ruimteonderzoek en de oceano
grafie. Hij wordt geadviseerd door
een raad voor wetenschappelijk on
derzoek, waarvan de leiders van de
grote organisaties lid zijn. Er is een
kabinetscomité van elf ministers dat
op regeringsniveau beslissingen
neemt. Er is een aparte organisatie
voor coördinering van het weten
schapsbeleid tussen de Bond en de
Landen. Ook West-Duitsland kent
geen lange termijnplanning van het
wetenschapsbeleid als geheel.
Het Franse wetenschapsbeleid
heeft veel weg van het Belgische.
Er is een coördinerend minister en
er is, sinds 1954, een raad die het
wetenschapsbeleid inpast in de
Franse ontwikkelingsplannen. De
Franse organisatie van het weten
schapsbeleid, via verschillende orga
nen en advies-instanties, erkent dui
delijk de samenhang van weten
schap, politiek, economie en maat
schappelijke ontwikkeling. Er is een
goede aanzet tot lange termijnplan
ning.
Reinshagen komt dan ook tot de
conclusie dat de Franse en Belgische
organisatorische opzet het mogelijk
maakt het wetenschapsbudget als
beleidsinstrument te hanteren. Maar
in het algemeen kan nergens van
een werkelijke planning voor we
tenschappelijk onderzoek en weten
schappelijke ontwikkeling worden
gesproken. Er bestaat in de meeste
landen wel budget-planning voor
meer jaren van verschillende specia
le wetenschappelijke projecten, zo
als kernonderzoek, ruimtevaart, mi
litaire research en oceanografie.
„Het gevaar bestaat echter dat
deze projecten binnen het budget
een eigen leven gaan leiden, doordat
ze soms zo autonoom geworden zijn,
dat ze zelfs bij wijze van spreken
hun eigen budget kunnen samenstel
len. Met name geldt dit voor het
kernenergetisch onderzoek in vele
landen...."
Dus met uitzondering van
Frankrijk nergens een echt we
tenschapsbeleid, wel vaak een hoog
niveau van coördinatie van weten
schappelijk onderzoek (Groot-Brit
tannië)
JACQUES LEVIJ
(X) Chemisch Weekblad. Nr. 32 van
7 augustus 1970. „Wetenschap en
Beleid".
klaard) in gebruik neemt. Het eerste
toestel arrivieert op 11 januari op
Schiphol. De B-versie heeft een ho
ger totaalgewicht. Het verschil met
de oorspronkelijke 747 is nagenoeg
geheel benut voor het meevoeren
van meer brandstof. De „B" heeft
dus een groter bereik. De 747B - die
tegen het eind van het jaar van de
Amerikaanse FAA (een soort rijks
luchtvaartdienst) het bewijs van
luchtwaardigheid zal krijgen, heeft
intussen ook een record gevestigd:
bij een start vanaf Edwards Airfor-
ce Base in California bedroeg het
totaal gewicht van de 747B 372.263
kg en dit is bijna 10 ton meer dan
het vorige record dat op naam stond
het reusachtige luchtmacht-tran
sportvliegtuig Lockheed C-5A Ga-
laxie.
Dat de boeing 747 in het brand
punt van de belangstelling staat en
dat derhalve elk bericht over kin
derziekten wordt uitgespeld, is heel
normaal. Dat gebeurt bij elke
„eerstgeborene" van een nieuwe ge
neratie vliegtuigen. Inmiddels staat
wel vast dat tijdens de zware test
programma's relatief minder kinder
ziekten, aan het licht kwamen dan
ooit "tevoren bij het invliegen v
nieuwe typen het geval was.
De 747 heeft zich in zeer korte
tijd bovendien uiterst populair we
ten te maken bij het publiek zowel
als de vliegers. Een enquête waar
aan ruim 600 jumbo-passagiers
deelnamen, wijst uit dat 84,6 pro
cent een absolute voorkeur heeft
voor dit reuze-vliegtuig boven een
conventionele jet (Boeing 707 of
Douglas DC-8).
(ADVERTENTIES)
{een geruststellend idee,(tók voor uw gasten)
zoet-zuur-
250GRAMSfftK
gemalen
[vacuum verpakr
500 GRAM
5V0L%dc.
m mm
GROTE FLES
ROOMBOTER
IHEERUOKE
m
-OP DE VALREEP BINNENGEKOMENI...
met" filter
hippe
steen van de maand december
Geen wonder dat zoveel vrouwen van
de turkoois houden! Kijk, hoe magnifiek
het pure blauwgroen kontrasteert met
de sobere tinten van de wintermode.
Precies het levendige aksent dat een
eenvoudig toiletje'zo flatteus maakt!
sieraden met turkoois
vanaf 65.-
heetman^
edelsteenkundige f.g.a.
diamantexpert g.i.a.
LIJNBAAN 92
filiaal: oostzeedijk 155-157, rotterdam
