De vragen waarop ook Romans geen antwoord kreeg li SÉi waarom? ABORTUSKLINIEK MAAKT ARTS LIBERALER Ruim één miljard per jaar zonder controle Volgens Engelse medici: Wetenschap en beleid (1) DOOR R. F. SNOW Protest tegen oprichting abortusklinieken Geen dag spijt Geen breuk Uitgepraat Erger 1 vind je dat nou zo gek dat ik klant bij de nmbben... ga met uw tijd mee- ganaardenmb! Kort geding om Van Dale op 4 december OECUMENICA OS. RISKANT I RISKANT III DINSDAG 24 NOVEMBER 1970 Godfried Bomans met zijn broer. Het is eenvoudig onbegonnen werk, om, zelfs legen je broer, nou eens precies en helemaal te vertellen wat het kloosterleven betekent. Het is allemaal geen doen als je zelf al 35 of 41 jaar in het klooster zit. Toch zijn de gesprekken die Godfried Bomans met zijn trappisten- broer uit Zundert en zjjn oudste zus, die nonnetje is in Zuid-Lim burg, boeiende gesprekken geworden. (Wij gaan hierbij niet uit van de t.v.-uitzending gisteravond van de NCRV, maar van het boek „Van dichtbij gezien", waarin behalve deze twee gesprekken ook de teksten van de t.v.-uitzendingen over Israël en Rome met Bomans zijn opgenomen(*). Waarom dat praten zo'n onbe gonnen werk is, tipt Godfried Bo mans even aan in het gesprek met zijn zus Wally (61), ofwel zuster Borromée van de „Zusters onder de Bogen". Hij zegt: „Stel, een vrouw is reddeloos verliefd op een man. Dan zal ze over van alles praten, behalve over de redenen waarom ze van hem houdt. Praten over iets is iets discutabel stellen en dat kan ze in dit geval juist niet. Die man staat vast. Niets is zo moeilijk te verdedigen als dat, waarvan we helemaal overtuigd zijn". De grote liefde van Bomans broer in Zundert en van zijn zus in Limburg, dat is God. Laten we in Zundert blijven en met Bomans vragen: „Hoe kun je dan houden van iemand die je nog nooit ont moet hebt?". Arnold Bomans, sinds 35 jaar pater Joannes Baptista: „Wat is zien? Dat is maar een onderdeel van het kennen. Je schrijft toch ook brieven naar ie mand in Australië?" „Ja, maar die schrijft tenminste terug". „God antwoordt ook. Je ontmoet hem werkelijk in het gebed....Het is een innig samenzijn, maar dan ook sa men. En dan: God is niet onzicht baar, Christus is een afstraling van de Vader. (...En later, sprekend over het celibaat:) Een man die van een vrouw houdt, is „bezet". Hij is niet disponibel voor een tweede liefde, omdat hij van de eerste helemaal vervuld is. Maar wij zijn dat ook. Wij missen niet iets, wij zijn vol van iets anders. En daarmee is eigenlijk alles ge zegd". Daar heb je dat: praten kan in dit geval juist niet, het staat vast. „Nooit spijt gehad?" „Geen dag" „Ook geen moment?" „Nee, geen seconde". En twijfels? „Ja, je denkt dan bij jezelf: wat sta ik hier in het koor te bidden en te zingen, wat doe ik hier eigenlijk? Je schaamt je bijna voor de ande ren die naast je staan. Alleen je weet dat die dat ook doormaken. Ik heb het altijd beschouwd als iets waar je gewoon doorheen moet. Je moet, dat het voorbij gaat". Is het celibaat (of in dit geval: de gelofte van zuiverheid, zoals dat vroeger heette) moeilijk „Ja, Ik heb ook hier in het gasten- kwartier wel eens een vrouw ont moet, waarvan ik dacht: met die zou ik door het leven kunnen gaan. Je wordt op zo'n mo ment gedwongen opnieuw je keus alleen voor God te doen". geeft?" „Heroisch". „Ja heroischer is het dat is het woord. Je lapt het 'm toch maar. Maar die voldoening geeft de gehoorzaamheid nu juist niet. Gewoon doen wat een ander zegt, altijd maar door, ook als je het zelf meent beter te weten, dat is andere koek. Kijk, voor het celibaat heb je één keer gekozen enin zekere zin, echt waar, wen je er ook aan. Er is daar ook een geweldige tegenkracht, en dat is de omgang met God. Die voel je zo nabij, dat de vrouw als het ware vervangen wordt. Maar de gehoorzaamheid is veel en veel kaler. Daar geef je werkelijk je zelf weg". De keerzijde hiervan: geen zorgen, geen huwelijksproble men, geen besluiten te nemen: zit hier geen vlucht voor de eigen verantwoordelijkheid in? Het ant woord is raak: „Ik zie het zo. Het klooster veronderstelt mensen van karakter en persoonlijkheid, maar het maakt ze niet. Als je er dus binnenkomt moet je al een zekere gestalte hebben. Anders word je een pop, diemaar meeloopt". De kernvraag' lijkt ons ongeveer deze: Wat doe je hier op die we reld met je liefdesverhouding ot God? Het hoeven geen „prestaties" te zijn, we presteren al veel te veel. Maar je leeft hier toch niet alleen voor de hemel? Er zou toch een bedoeling achter moeten zit ten? Jullie gebed? Bomans broer zegt ergens: „Ik geloof, dat het gebed de grootste kracht is in de geschiedenis van de mensheid". Maar dat komt niet meer over. De kloosters zelf lopen leeg. Eigenlijk is dit de vraag die de wereld aan de kerk vandaag stelt: wat doet u hier? Wat wilt u van ons? Wij zijn vreemden voor elkaar. En de kerk zoekt naar woorden om haar bood schap te vertellen, steeds nieuwe re, steeds modernere woorden. Maar het lijkt onbegonnen werk. Maar het is niet het moeilijkste. De gehoorzaamheid is erger. „Kijk, het celibaat is...hoe noem je dat, als iets je een heldhaftig gevoel Pater Joannes Baptista (54 j aal oud) is niet zo'n pop, en tóch is hij heel zijn leven in Zundert niet veel meer geweest dan, klusjes man, mestkruier, manusjevan alles. Ht heeft hem wel eens dwars ge zeten, dat hij niets beters mocht doen, maar „het doet er niet toe, als ik maar met Christus verenigd ben". En opnieuw ben je dan uit gepraat. Zo gaat het keer op keer. En het is geen dweperige puber, die deze dingen zegt, maar een rijpe man van 54 jaar, die weet wat hij zegt en doet. Mag je dit en velen komen in die verleiding afdoen met: illusies van een oudere generatie? Verleden tijd? Je er zo van af maken zou toch niet eerlijk zijn? Je gunt een an der, om het beeld maar weer terug te halen, toch ook dat hij o zij smoorverliefd is? Toch zijn er bij ons, ook na deze twee gesprekken, vragen gebleven. Vragen waar ei genlijk ook Godfried Bomans geen antwoord op gekregen heeft. „Wij zijn vol van iets anders. En daarmee is eigenlijk alles gezegd". Uitgepraat dus? Met zo'n Bood schap op je briefje lijkt dat niet waarschijnlijk. Wel waarschijnlijk lijkt ons,dat die monniken, en die kerk, meer dan totnutoe van men sen moeten gaan houden. Vroeger was dat vanzelfsprekend, er was geen breuk tussen degene die het klooster in ging en de thuisblij vers, de gemeente stelde de mon nik alleen ter beschikking van God. Maar de monniken (de kerk) zijn God exclusief voor zichzelf gaan opeisen, terwijl ze zeiden dat God hen opeiste. En ze hebben de gelovigen aan hun lot overgelaten. Er loopt bij dit alles een heel sterke parallel tussen het monni kendom en de (katholieke) kerk. Pater Joannes Baptista uit Zundert mag dan nooit veel meer gedaan hebben dan wat klusjes, het getui genis dat hij in het gesprek met zjjn broer voor de televisie heeft afgelegd, betekent misschien juist dat hij het door had: Ik hou van God, zoals jullie van je man of je vrouw En ik moet erover praten, al is het geen doen. JAN LANDMAN (ADVERTENTIE) ■i leder mens vangt geld, geeft geld uit, komt soms geld tekort, kan soms geld overhou den. En geld - da's gewoon iets waar de bank het fijne van afweet. Hou je over, dan vertellen ze hoe je er het meest van kunt maken. Kom je tekort dan weten ze er vaak een mouw aan te passen. Stel dat je centrale verwarming Wil laten installeren. Wie heeft daar het geld helemaal voor liggen? Nou, dan stap je bij de -vi* NMB binnen. En dan merk je wat ifejj ze allemaal voor je kunnen doen. W Verleden jaar nog, met Ajax naar Madrid. De peseta's, de reisverzeke ring - gewoon, via de NMB in een zucht voor mekaar. En ben je eenmaal klant dan merk je pas hóe makkelijk het is: be taalcheques, persoonlijke leningen, reke ningen laten betalen. .En vergeet het maar dat de bank er voor de upper- ten zou zijn. Da's iets van heel vroe ger. Werkelijk, met de NMB kan ik even goed opschieten als met mijn gereedschap. Heel vlot nederlandsche middenstandsbank de bank waar óók u zich thuis voelt! (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM Er zijn momenteel twee methoden in ontwikkeling om de abortus te halen uit de sfeer van de zware medische ingreep en het te verplaatsen naar de eenvoudige polikliniek. Dit bleek op het congres van de NVSH in de Amsterdamse RAI, waar een honderdtal Nederlandse deskun digen luisterden naar acht Engelse medici, die vertelden, hoe het in hun land gegaan was sinds de legalisering van de abortus in april 1968. Een van de nieuwe methoden wordt uitgevoerd met behulp van een katheder van kunst stof, die nog geen gulden kost. Het instrumentje, in Amerika al in gebruik, baarde bij de Nederlandse aanwezigen veel opzien. DEN HAAG (ANP) Vrijdag 4 december om tien uur dient voor de president van de rechtbank in Den Haag een kort geding van de heer Boekdrukker tegen de uitgevers maatschappij Martinus Nijhoff N.V. en dr. C. Kruyskamp. De heer Boekdrukker voelt zich in eer en goede naam geschaad, omdat in de jongste uitgave van Van Dales Ne derlands verklarend woordenboek bij het woord „jood" en afleidingen daarvan verklaringen worden gege ven, die een ongustige betekenis hebben. De heer Boekdrukker is zelf jood en heeft hiertegen be zwaar. (Van onze onderwijsredacteur) TILBURG Er wordt in ons land jaarlijks ruim 2,5 miljard gulden gestoken in wetenschap pelijk onderzoek. Daarvan neemt de regering, dus de gemeenschap, 1100 miljoen voor haar rekening. Geen kleinigheid. Het merkwaar dige is dat eigenlijk niemand dui delijk voor ogen staat waarvoor dat geld wordt gebruikt. Nederland is namelijk zo ongeveer het enige geïndustrialiseerde land in de wereld dat zich, nog steeds, de weelde meent te kunnen veroorlo ven die hele wetenschapsbeoefening onderzoek en ontwikkeling van de resultaten van dat onderzoek op haar beloop te laten. Er is in ons land geen wetenschapsbeleid! Dat is zo langzamerhand een bedenkelijke zaak aan het worden. Het toonaan gevende Amerikaanse tijdschrift „Nature" heeft er onlangs een hele beschouwing aan gewijd. Zó merk waardig om het maar heel mild te zeggen is op dit gebied de chaos in ons land! Er is gelukkig over die vreemde, en voor de toekomst van ons land gevaarlijke, beleidloosheid in brede kring ongerustheid ont staan. In de Tweede Kamer hebben vrijwel alle politieke partijen laten weten dat ze „iets" wilien. Een aparte minister voor wetenschapsbe leid en technologie? Een staatssecre taris die de portefeuille „weten schappen" nu nog in handen van de minister van Onderwijs en We tenschappen gaat beheren? Daar over heerst geen eenstemmigheid. Maar vast staat wel, ook voor de politici, dat ons land het zich niet kan veroorloven nog langer het we tenschapswater over de wetenschaps akker te laten lopen zonder de loop van dat water te reguleren. £)e resultaten van wetenschappelijk onderzoek en de ontwikkeling van die resultaten voor praktische toepassingen, bepaleji voor een steeds groter gebied onze levensstijl. Dat geldt zowel voor de technische als de humanitaire wetenschappen. Het is duidelijk dat daarom alleen reeds geen enkele overheid die haar taak in dit opzicht verstaat, zich finan cieel en principieel afzijdig kan houden van de manier waarop de weten schap werkt en wat zij kost, alsmede van de doeleinden die zij zich in de eertse plaats stelt. Daarbij komen heel moeilijke vraagstukken aan de orde. Want de wetenschap gedijt daar het beste waar zij in zo groot mogelijke vrijheid haar weg kan zoeken. Hoe vindt men de oplossing voor het probleem dat enerzijds de gemeenschap een controlevinger in wetenschapspap moet hebben, en dat anderzijds het speelveld voor de wetenschapsbeoefenaars zeer ruim moet zjjn. Het gaat als het ware om vrijheid in redelijke gebondenheid. Onze onderwijsredacteur Jacq. Levij heeft dit vraagstuk verkend. In vijf artikelen verdiept hij zich in de pro blematiek, waarbij hij heeft gepoogd de lezers de hoofdzaken er van te presenteren. Het is begrijpelijk dat eeri klein land als Nederland onmogelijk op alle gebieden van de wetenschap mee kan pionieren. Die wetenschap ontwikkelt zich tomeloos. Nederland heeft er eenvoudig niet de mensen voor, om over geld maar niet te spreken, om overal aan te kunnen meedoen. Er zal dus een verant woorde en verstandige keuze moe ten worden gemaakt over de weten schapsterreinen die Nederland blijft onderzoeken. Dat moet gebeuren na dat van tevoren is vastgesteld wat onder „wetenschapsbeleid" wordt verstaan. De keuze moet, in de eer ste plaats, door die wetenschapsbeoe fenaren zelf worden gemaakt. Op grond van hun meningen en wensen en argumenten zal de regering, het algemeen belang voorop stellend, het parlement haar plannen voor een nationaal wetenschapsbeleid op langere termijn moeten voorleggen. Dat is, men ontveinze het zich niet, een pijnlijke operatie. In elke sector van de wetenschapsbeoefening wer ken mensen die sterk gericht zijn op het eigen, vaak heel beperkte ter rein. Een deel van die onderzoek gebieden zal niet kunnen worden uitgebreid. Sommige terreinen zui len zelfs geheel moeten worden drooggelegd. Een voorbeeld: Neder land besloot nog niet zo lang gele den niet meer mee te doen aan het internationale Poolonderzoek. U voelt wel dat zulk een keuze om onderzoekgebieden in te dammen of geheel af te stoten tot niet gering krakeel aanleiding zal geven. Nog moeilijker lijkt het om de menings vorming en advies-verlening binnen de uit talloze organen, instellingen en instituten bestaande wereld van wetenschapsbeoefenaren doeltref fend te organiseren. Niet minder belangrijk is dat elke organisatorische opzet voor een we tenschapsbeleid een grote mate van vrijheid voor de vele sectoren van gehandhaafde wetenschapsbeoefe ning mogelijk moet maken. Weten schappelijk onderzoek kan men niet aan banden leggen, indien men prijs stelt op resultaten. Zoals de zaken in ons land nu staan beperkt het „beleid" zich veelal tot toewijzing van gemeenschapsgelden. Een vooral ambtelijke (Haagse) aangelegen heid. De grotere bedrijven Shell, Philips, Akzo, Unilever, Staatsmij nen benutten hun researchbudget- ten uiteraard voor een niet gering deel om die producten te ontwikke len die het in de markt zullen gaan doen. Onbekend is, welke maatsta ven daarbij met betrekking tot het algemeen belang gelden. In feite weet men dat evenmin voor het wetenschappelijk onderzoek dat wordt verricht in universiteiten, in stituten, organisaties en stichtingen die zich koesteren in de geldstroom die de regering jaarlijks beschikbaar stelt. Elk ministerie behartigt het we tenschappelijk onderzoek op zijn ei gen departementaal terrein. Om enigszins aan de onoverzichtelijk heid paal en perk te stellen, bestaat er sinds enige tijd een Interdeparte mentaal Overleg Wetenschapsbeleid. Een commissie van ter zake kundige topambtenaren van de departemen ten waarin interdepartementaal we tenschappelijk onderzoek zo goed en zo kwaad als het zonder echt rege ringsbeleid gaat wordt geregeld. De buitenwereld hoort nooit iets van wat die commissie bespreekt en be slist. Op kabinetsniveau is er overleg tussen „een aantal ministers" en de voorzitter van de sinds 1966 be staande Raad van Advies voor het Wetenschapsbeleid, professor dr. C. J. F. Böttcher. Een volkomen beslo ten en ondoorzichtig overleg. Er is niet eens bekend welke ministers eraan deelnemen. Dit jaar is 40 pro cent van het regeringsgeld (weten schapsbudget) naar de universiteiten gegaan. Niemand weet precies hoe die gezamenlijk dat geld gebruiken, en voor welke onderzoekingen. Daar komt nog bij dat onderzoek en on derwijs er door elkaar lopen. De beleidsbepalende (en betalende) or ganen regering en parlement hebben hier vrijwel geen invloed. Twintig procent van het weten schapsbudget ging dit jaar naar or ganisaties en instituten die verbon den zijn aan de instellingen voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek en Toegepast Natuurwetenschappe lijk Onderzoek. De centrale beleids- insitan-ties hebben ook hier geen invloed op de besteding van dat geld. Vijfentwintig procent van dat geld ging dit jaar direct naar door het rijk gefinancierde stichtingen. De departementen bedisselen de toe wijzing, elk voor het eigen terrein. Hier dus onoverzichtelijkheid. Vijf procent ging naar industriële rese- archprojecten, 5 procent droeg ons land bij aan internationale onderzoek organisaties en 5 procent werd in reserve gehouden om te besteden aan projecten, waarvan de RAWB (Raad Advies Wetenschapsbeleid) meent dat ze steun verdienen. Die 5 procent is „de beleidsruimte" in het budget. Niemand inventariseert dus de ontwikkeling van de wetenschappe lijke research, niemand coördineert, niemand poogt de autonome groei van de budgetten van de talloze wetenschappelijke instituten en on- derzoek-instellingen in ons land in te dammen. Toch kunnen zij niet steeds maar blijven groeien. Ons land kan dat niet betalen. JACQUES LEVIJ Het eerste jaar na de legalisering lieten zich in Engeland 24.000 vrou wen aborteren, zo bleek tijdens het congres. Dit jaar wordt het aantal op 80.000 geschat. De medici consta teerden bij de vrouwen weinig spijt achteraf. Als positieve nevenver schijnselen werden genoemd een drastische daling van het aantal on wettige kinderen, de sluiting van een groot aantal tehuizen voor onge huwde moeders en de sterke daling in het aanbod van adoptiekinderen. De hachelijke financiële positie van onze vaderlandse kerken mag genoeg bekend voorondersteld wor den, Vele gemeentenparochies en bisdommen verkeren in grote moei lijkheden. Ook de Nederlandse Her vormde Kerk vormt plaatselijk en landelijk geen uitzondering. De deze week door de synode genomen be slissing twee procent van het plaat selijk en landelijk inkomen te be stemmen voor ontwikkelingshulp mag dan ook verrassend heten. Het tekort zal op vele begrotingen krachtig toenemen. Toch menen wij dit besluit van harte te moeten toe juichen. De hervormde synode weet in overgrote meerderheid waar de werkelijk prioriteiten liggen. Im mers, gezien de internationale ver houdingen, mag op alles bezuinigd worden in het rijke westen behalve op de hulp aan de ontwikkelings landen. Een inzicht, dat wel door velen met de mond beleden wordt,- maar nauwelijks met de daad. Dat een kerk, die zeker op dit punt de mond nog al vol heeft, haar eigen bestaan op het spel uur ft te zetten, achten wij een hoopvol teken. Dit laatste heeft het voordeel, dat echt moeilijke gevallen nu meer kans op een liefdevolle verzorging RISK/l iYT II krijgen. Een nadeel noemden de Britse deskundigen de hoge tarie ven, die in Engeland voor een abor tus in rekening worden gebracht. De bedragen variëren van 1500 tot 2500 gulden. Men heeft momenteel twee klinieken voor goedkope abortus, zo als de Nederlandse Stemezo er een in Rotterdam wil openen. Een op de drie vrouwen, die daar geholpen wordt, is jonger dan 20, een op de drie tussen de 20 en 30 en de rest ouder dan 30. Het merendeel is niet gehuwd of gescheiden. Ander gege ven: de helft van het aantal onge wenste zwangerschappen treedt op in gevallen, waarin we] degelijk an- ti-conceptionele middelen zijn ge bruikt. Conclusie van de Engelse deskundigen: de abortus is een lo gisch verlengstuk van de geboorte beperking. Stimezo-voorzitter dr. Van Schaick zei over het congres: „We hebben geleerd, dat je over abortus kunt praten zonder emotio neel te worden. We hebben gezien hoe je met een koel hoofd cijfers kunt hanteren. Daar zijn wij in Nederland nog niet aan toe". Overi gens was hij er geen voorstander van om het Engelse systeem klakke loos in Nederland over te nemen. „Er is een aantal van drie Britse artsen nodig om uit te maken, of een vrouw haar kind moet krijgen of niet. Ik vind dat fundamenteel onjuist. De vrouw moet zelf beslis sen. Dat kan niemand voor haar doen". Tenslotte bleek op het NVSH-congres, dat er in Engeland een mentaliteitsverandering is opge treden. Driekwart van de artsen staat thans positief tegenover de ab ortus. Het probleem is uit de sfeer van schuld en boete gehaald. Daar mee is de kans op psychische schade bij de betrokken vrouw afgenomen. Ruim 100 anglikaanse priesters m Zuid-Afrika hebben zich onlangs so lidair verklaard met twee collega's, die in opdracht van premier Vorster het land moeten verlaten. De twee hadden in een plaatselijke parochie pamfletten laten uitdelen waarin zij voorlichtten over de beslissing van de weredlraad van Kerken 200.000 dollar te schenken aan o.a. anti apartheidsbewegingen. De beide priesters hadden zich in het ge schrift ook achter het besluit van „Genève" gesteld. De ruim 100 priesters verwijten hun regering met de uitwijzing „grove onrecht vaardigheid" te bedrijven. Nauwe lijks bereikte ons dit bericht, of de aartsbisschop van Canterbury op be zoek in Zuid-Afrika, verklaarde zich een tegenstander van het wereld raad-besluit. Een gelukkige dag voor premier Vorster! Minder geluk kig en zelfs riskant voor een Britse ■aartsbisschop, die tegelijkertijd ook pastor is van genoemde priesters en één dei voorzitters van de wereld raad van Kerken. De r -k. bisschoppen van de Vlaamstalige bisdommen, waaronder ook het aartsbisdom Mechelen-Brus- sel, hebben het voorstel afgewezen dat er in Vlaanderen een pastoraal concilie zou worden gehouden naar Nederlands voorbeeld. De Vlaamse rooms-kathoHeken zouden nog niet rijp zijn, althans volgens hun bis schoppen, voor een intern overleg d ta NoordwijkerhoutEen dergelijk bericht doet bij ons wel de vraag rijzen, wie er nu werkelijk niet rijp is voor een dergelijke riskante on derneming. (Van een onzer verslaggevers) VENLO Terwijl in het Amsterdamse RAI congrescentrum deskundigen vanuit Engeland en Nederland op uitnodiging van de NVSH van gedachten wisselden over abortus, is afgelopen weekeinde in een Venlose kapel een bidstond tegen de oprichting van abortus klinieken in Rotterdam en Nijmegen gehouden. „Elke zaterdag des na middags om vier uur bidden voor de noden van de kerk", staat er op een briefje bij de ingang van de kapel in Genooi. De meeste mensen die het afgelo pen weekeinde zijn binnengegaan is dat bordje niet opgevallen. Wel wierpen de mees ten voor het naar bin nen gaan even een blik op het inwendige van de kapel. Het tafereel stelde hen zichtbaar gerust. De kapel was overvol. Initiatiefneem ster van de actie, me vrouw Peeters-Van Rijdt kon tevreden zijn. Haar oproep mas saal naar de Genooi- kapel te gaan om daar door middel van gebed te voorkomen dat er in Nederland abortuskli nieken worden opge richt, heeft bij velen gehoor gevonden. Vol gens een vluchtige tel ling moeten ej- onge veer 100 personen die met de actie van de Venlose lerares sympa thiseerden, zijn komen opdagen.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1970 | | pagina 11