Ma Simons bang voor inbrekers Geefti Trippertje kado! mmm m „Nog nooit ging een Texelse kotter verloren Conservatisme DAGBOEK SCHERMERHORNMENSELIJK STUK r Inderdaad - ^Qetmeifec HEINTJE-CLAN WEER NAAR AMERIKA „Onderontwikkeling door Rode boekje" Nood toestand Manilla VERSLAGEN KAMERADEN: Samengaan in hulp aan ongehuwde moeders ONTSLAGEN VOOR 400 TWA-STEWARDESSEN DR. CORN. VERHOEVEN és Aparte suite Eenkadobon, aan wie en bg welke gelegenheid? Ontwikkelingsgeld voor Boroboedoer Geen risico Veiligheidsgordels verplicht in België ZATERDAG 21 NOVEMBER 1970 (Van een onzer verslaggevers) KEULEN De 29 gouden en platina platen van Heintje liggen sinds gisteren veilig achter slot en grendel. De reden; Heintje is met zijn ouders voor twee weken naar Amerika en ma Simons vond het onver antwoord om al dat edelmetaal thuis te laten hangen: we hebben Heintjes gouden platen allemaal naar de bank gebracht waar ze veilig in een kluis liggen te wachten tot we terugkomen. „Ik moet er niet aan denken dat inbrekers tijdens onze afwezigheid de hele verzameling zouden stelen". Heintje en moeder Simons Gistermiddag om half drie pre cies vertrok Heintje met een su persnelle Booing 747 van de Luft hansa naar Los Angeles. Twee weken lang gaat hij zich ophouden in de studio's van Hollywood. Ma nager Eddy Kleyngeldt die samen met zijn echtgenote de reis mee maakt: „Het begint er eindelijk naar uit te zien dat Heintje in Amerika net zo beroemd wordt als hier. Ik ben nu bijna anderhalf jaar bezig om interesse te kweken, het is gelukt. In de komende we ken is Heintje in minstens vier televisieshows te zien die in de hele Verenigde Staten worden uit gezonden. Hij staat b.v. in een show van Gene Kelly, en wie een beetje op de hoogte is weet dat zijn programma erg belangrijk is". De Amerikaanse reis kost de Heintje-clan een „aardige" som bedoelt u"? geld. Een retourtje eerste klas komt per persoon op 4356 Duitse marken, maar manager Kleyngeldt verwacht dat hij de totale reissom (meer dan 20.000 gulden) er ge makkelijk uit haalt. Hoeveel Heintje voor een televisieshow krijgt wilde hij niet zeggen: „Maar neemt u maar van mij aan dat we er geen cent op hoeven toe te leggen". Voor het platenmiljonairtje was in de Boeing een aparte suite inge ruimd, compleet met luxe fauteuils en voorzien van alle gemakken. Tijd voor verveling is er onderweg niet. Aan boord is ook een bio scoop. Heintje: „Ik hoop dat ze ook films over paarden hebben, want daar ben ik dol op". Vlak voor het vertrek kocht ma Simons nog snel een paar fotorol letjes: „Die zijn hier veel goedko per dan in Amerika. Toen we voor de eerste keer naar de Verenigde Staten gingen heb ik dat goed kunnen merken. Ze zijn daar bijna niet te betalen". Ook niet voor de moeder van Heintje?. Ze zei: „Hoe (ADVERTENTIE) Tripperljes zijn geheel verzorgde weekend-uitstapjes in eigen land, dis door het Nationaal Bureau voor Toerisme werden gearrangeerd. Er ts een keuze uit ruim 40 Trippertjes, die op een bepaalde belangstelling of liefhebberij zijn afgestemd. Ze worden uitvoerig besohreven in fraaie kleurenbrochure van h Nationaal Bureau voor Toerii Een kadobon voor een Trippertje is een fijn en origineel geschenk, dat door iedereen met vreugde zal worden ontvangen. Het is een bijzonder geschenk voor bijzondere gelegenheden. En die zijn er genoeg. Om zomaar wat suggesties te geven 'n Trippertje kado - als ideaal Sinterklaas- of Kerstgeschenk van kinderen aan ouders die hun zilveren of gouden bruiloft vieren - als beloning voor het stagen voor een examen - als relatiegeschenk bij de jaarwisseling - aan de jubilaris - als bewijs van erkentelijkheid voor een bewezen dienst - aan de allerbeste vriend of vriendin die jarig is - aan alle medewerkers van een bedrijf dat een goed jaar heeft gemaakt. - De Trippertjes kleurenbrochures en kadobonnen zijn verkrijgbaar bij de VW's, reisburo's, de kantoren van de Nederlandsche Middenstandsbank en de winkels van Albert Heyn. BRUSSEL (ANP) De Belgische minister van justitie, Vranekx, heeft in de Belgische senaat verklaard, dat het onmogelijk is, het opruiend karak ter van het Nederlandse „Rode boekje voor scholieren" in twijfel te trekken. „Als Belgische scholieren de raadgevingen, die in dit boekje worden gege ven, opvolgen, zal ons land over enkele jaren een onderontwikkeld larad zijn. In het boekje is sprake van seX, abortus, verdovende middelen, dienstweige ring, Dolle Mina's en communevorming. Al die dingen worden voorgesteld als de meest normale en onschuldige zaken", aldus de minister tijdens een interpellatie in de senaat door de socialistische senator Calewaert. DEN HAAG (ANP) Het inge nieursbureau Nedeco in Den Haag zal een drie jaar durende technische studie maken ter voorbereiding van de restauratie van de beroemde tempel Boroboedoer. Op verzoek van Indonesië heeft Nederland uit de ontwikkelingsgelden 540.000 gul den uitgetrokken voor de bekosti ging van deze studies. Zoals bekend, treedt de Unesco coördinerend op in een internaitionale actie om de uiteindelijke restauratie, die volgens een voorlopige raming ruim 20 miljoen gulden zal kosten en zes jaar zal vergen, mogelijk te maken. MANILLA (Reuter) De president van de Filippijnen, Fer dinand Marcos, heeft gisteren de noodtoestand afgekondigd voor het gebied van Manilla, dat don derdag door een tyfoon werd ge troffen. Volgens de tot dusver binnenge komen gegevens heeft de tyfoon, die met een snelheid van 200 ki lometer per uur over de Filip pijnen is geraasd, aan zeker 42 mensen het leven gekost. Meer dan honderd mensen wor den vermist en ongeveer 300 wer den gewond. (Van een onzer verslaggevers) OUDE SCHILD „We wilden verder zoeken, maar het ging niet meer. De zee werd te wild". De jonge stuurman van de viskotter TX 35 buigt zijn hoofd, neemt een slok koffie en verwenst de weergoden. Donderdagmorgen is hij uitgevaren, samen met alle andere visserkot- ters, die beschikbaar waren, de Noordzee op, op zoek naar hun zusterschip de TX 26, die als naam droeg „De tijd zal het leren". De tijd heeft het ge leerd. De TX 26 bleef spoorloos. Voor het eerst kwam een Texelse kotter niet terug. Gistermiddag rond 1 uur moest de Texelse vissersvloot in de thuishaven van Oude Schild terug keren. Verder dan 10 mijl uit de kust zijn ze niet geweest. Radio Scheveningen waarschuwde voor westerstorm, windkracht 9. De TX 26 wordt vermist sinds woensdagavond. Dinsdag was de kotter uitgevaren op zoek naar tonig en schol. Voor de Texelse kust. Rond middernacht verslechterde het weer. Er kwam een storm opzetten. Even over drie uur 's nachts liet het schip via de radio weten, dat de vistrek waarmee men bezig was zou worden afgemaakt, waarna men zo snel mogelijk een haven zou opzoe ken. Dat was het laatste levenste ken. De volgende nacht begaven de grotere Texelse kotters zich naar de plaats waar de TX 26 zicih voor het laatste bevond. Bij het krieken van de dag voer de hele Texelse vissers vloot uit. Voortijdig moest men te rugkeren. De storm dwong de speur ders op de knieën. „Wij nemen geen risico", zegt de stuurman van de TX 35 die verder naamloos wil blijven. Als er storm komt maken wij rechtsomkeert. Bij Urk, Scheveningen of Katwijk blij ven ze dan doorvissen. In die hoek wordt de vis dan ook duur betaald. Nog nooit ging een Texelse kotter verloren. Een keer werd een van onze schepen overvaren door een marineschip, maar de bemanning werd gered. Nu ligt het allemaal anders". In het havencafé van de Texelse thuishaven hangt een verslagen sfeer. Voortdurend wordt naar radio Scheveningen geluisterd. De groep die herhaalde malen uitgaat om te zoeken naar de TX 26 blijven onbeantwoord. De bemanning op de TX 26 is opvallend jong: De oudste is G. v. d. Star, 26 jaar, gehuwd en vader van 2 kinderen. De jongste Banke Visser van 15 jaar. Verder de 25-jarige L. Eelmaan, de 22-jarige Kees Witte en de 19-jarige Klaas v. d. Star. „Wij willen een eind maken aan deze martelende onzekerheid". Gis termorgen zijn we weer uitgevaren, op zoek naar iets wat houvast kan geven. Een reddingssloep, of gewoon een stuk hout. Bewijzen, dat de „Tijd zai het leren" inderdaad ten onder is gegaan". (Van onze correspondent) BRUSSEL Nog voor het begin van de zomer volgend jaar, zullen in België veiligheidsgordels verplicht zijn in alle nieuwe wagens. Proeven hebben bewezen, dat gordels het aantal dodelijke ongevallen gevoelig doen verminderen. Waarschijnlijk tezelfdertijd zal op bepaalde wegen een tijdelijke snel heidsbeperking worden ingevoerd. Op dit ogenblik onderzoeken de diensten van de minister ook een aantal maatregelen die moeten lei den tot een vermindering van gifti ge uitlaatgassen. Men hoopt binnen een jaar vol doende gegevens te hebben om dras tische maatregelen te kunnen ne- DEN HAAG (ANP) De leden van de Vereniging Onderlinge Vrou wenbescherming hebben zich uitge sproken voor een fusie tussen deze vereniging en de katholieke centrale vereniging tot hulpverlening aan niet-gehuwde moeders (KCVM). Dit is mogelijk geworden doordat de KCVM op 4 november besloot tot een statutenwijziging, die de vereni ging in een algemene organisatie omzet. Bij de fusie zal de vereni ging de naam Centrale Vereniging van Organisaties voor Hulpverlening aan niet-gehuwde moeders (COM) dragen. Bij deze vereniging zijn dan over het hele land, 12 tehuizen en 21 bureaus voor niet-gehuwde moe derzorg aangesloten. NEW YORK (A.P.) Trans World Airlines, de luchtvaartmaat schappij die in de eerste drie maan den van het boekjaar 1970-71 een verlies van 38 miljoen dollar heeft geleden, gaat 1500 tot 2000 man personeel ontslaan. In totaal werken 43.421 man bij TWA. Aan 400 stewardessen is reeds ontslag aangezegd. Verwacht wordt, dat in alle geledingen van het bedrijf mensen zullen worden ontslagen. Het laatste nummer van Wijs gerig Perspectief (jrg. 10 no. 6), een tijdschrift dat ik iedereen van harte kan aanbevelen, is ge wijd aan het thema „mens en maatschappijverandering". Ik vermoed, tussen haakjes, dat hier een drukfout in het spel is en dat de titel zou moeten luiden „mens- en maatschappijverande ring". Want het nummer gaat niet zozeer of niet uitsluitend over de houding van mensen te genover de veranderingen in de maatschappij als wel over de veranderbaarheid van mens en maatschappij en de verhouding tussen die twee. Het verschil zal duidelijk zijn en ik hoop dat niemand mijn opmerking als pietluttig opvat. Ik ben namelijk van plan ver der alleen aandacht te besteden aan één zin die mij trof, niet aan het hele nummer of een artikel daaruit, zelfs niet aan de samen hang waarin die zin optreedt. De ze zin, die mij uren bezighield en mij ervan weerhield tot grote lijnen of een globaal overzicht te komen, staat in de inleiding waarmee dr. L. W. Nauta het nummer opent. Hij luidt als volgt: „Iemand die zegt dat de maatschappelijke omstandigheden niet te veranderen zijn, is per definitie konservatief, al verschilt hij hierin van de meeste zijner lotgenoten dat hij voor zijn kon- servatisme openlijk uitkomt". Om te beginnen dit: het staat natuurlijk iedereen vrij een con servatief te definiëren zoals het hem goeddunkt. De enige eis die aan een definitie gesteld wordt is dat zij consequent gehanteerd wordt en niet in de loop van het betoog een andere inhoud krijgt. Verder is een definitie vrij Wille- schuift zich een andere element in de gedachtengang waardoor die nog onzuiverder wordt. Con servatisme wordt, in de definitie zelf die ervan gegeven wordt, beschouwd als iets dat beleden kan of moet worden, waarvoor men al dan niet openlijk wil uitkomen. Het wordt hiermee meteen geklasseerd als iets dat bijna zondig of op zijn minst zielig is, al wordt die zondigheid gedeeltelijk weer opgeheven door een openlijke belijdenis. Wanneer het dan gesteld wordt tegenover progressiviteit, neemt het auto matisch de inferieure positie in. Daarom kan gezegd worden dat conservatieven „lotgenoten" heb ben, mensen die aan dezelfde kwaal lijden, terwijl progressie ven uiteraard over „medestan ders" beschikken. De definitie is dus meteen een veroordeling en dat is niet de taak van een defi nitie. Verder wordt hier het conser vatisme bepaald door dat wat ie mand constateert, namelijk dat de maatschappelijke omstandig heden niet te veranderen zijn. Zo'n constatering is waar of on waar, maar het is noch progres sief noch conservatief de waar heid van een constatering te be vestigen of te ontkennen. Wan neer dat zo was, zou het zich ook kunnen voordoen dat een pro gressieve mens zich gedwongen zag omwille van zijn progressivi teit bepaalde feiten te ontkennen bv. dat maatschappelijke veran deringen uitblijven. Op het ge bied van de feitelijkheid is het onderscheid tussen conservatief en progressief van geen enkele betekenis, omdat men tegenover feiten noch progressief noch con servatief, maar alleen eerlijk of keurig; zij is een afspraak die niet per se iets te maken heeft met het „wezen" van de zaak waar het over gaat. Binnen deze be perkingen, mij ook opgelegd door het feit dat ik niet het hele betoog volg, zou ik de volgende opmerkingen willen maken over de hier gehanteerde definitie. Ten eerste valt het mij op, dat iemands conservatisme hier be paald wordt door wat hij zegt, niet door de manier waarop hij zich gedraagt. Toch lijkt mij ie mands gedrag van groter beteke nis voor de beoordeling van wat hij is dan zijn woorden. Tussen die twee uitingen kan, zowel bij progressieven als bij conservatie ven, een grote tegenstelling be staan en die tegenstelling kan tot functie hebben aan een conserva tieve mens een schijn van pro gressiviteit te geven of eventueel ook omgekeerd. Er zijn mensen die een aardig mondje meepraten in het progressieve jargon, die al pratend niet terugschrikken voor een revolutie meer of minder en in een handomdraai „een nieuwe mens" tevoorschijn toveren, maar die dit eerder doen uit conserva tisme dan dit progressiviteit. Niets leent zich zo goed voor het aanpappen en huilen met de wol ven in het bos als juist de taal. De beruchte progressieve toleran tie berust voor een groot deel hierop. Het lijkt me dus dubieus een zo zwaar beladen onder scheid te bepalen aan de hand van wat mensen zeggen. Als bovendien dit praten uitge legd wordt als een openlijk belij den van het conservatisme. oneerlijk kan zijn. Mij dunkt dan ook dat iemands conservatisme niet bepaald wordt door de over tuiging dat maatschappelijke om standigheden niet veranderd kun nen worden, maar door de over tuiging dat zij niet veranderd hoeven te worden. Dat is iets heel anders. Omstandigheden kunnen veran derbaar zijn, door menselijke in vloed te veranderen, of onveran derbaar; zij kunnen veranderlijk, zonder menselijke invloed veran derend, of onveranderlijk zijn. Die dingen zijn in principe te consta teren, zeker voor een bepaald moment. Daarnaast en vrijwel los daarvan kan men van mening zijn dat zij veranderd moeten worden of niet. Hier valt de beslissing over conservatisme. Die kan tot op zekere hoogte tegen de feiten in gaan. Iemand kan van mening zijn dat de maatschappij moet veranderen, ook ais hij nog niet inziet hoe het kan, hoe hij daar aan kan bijdragen, ook als hij er bijna van overtuigd is dat het niet kan, althans tot nu toe niet gelukt is. Progressieven en con servatieven oordelen niet ver schillend over vastgestelde feiten, maar gedragen zich verschillend tegenover de mogelijkheden die door de feiten worden opengela ten Misschien kan het al „con servatief" genoemd worden die mogelijkheden niet te zien of niet te willen zien, maar dat is een interpretatie die in een defi nitie niet op haar plaats is. Niet temin handhaaf ik de aanbeve ling die ik hierboven heb gege ven. TILBURG In het „Dag-boek van Schermerhorn" zojuist ge publiceerd wordt een voor Ne derland en Indonesië belangrijke periode uit hun geschiedenis belicht vanuit de, uiteraard subjectieve, beoordeling door een man, die in die periode een vooraanstaande rol speelde. Prof. dr. ir. W. Schermer horn was toen september 1946 tot oktober 1947 voorzitter van de commissie generaal voor Neder lands Indië. Over wat hij toen beleefde, deed, voelde, besprak en bereikte, legde hij voor zichzelf verantwoording af in zijn geheim dagboek. Na een voorpubliciteit van 10 jaar en heel veel geharrewar is het nu voor iedereen toeganke lijk. Het is uitgegeven onder toe zicht van het Nederlands Histo risch Genootschap. Van aanteke ningen voorzien door mr. dr. C. Smit, waardoor het historisch bronnenmateriaal de loop van het boeiende persoonlijke verhaal on derstreept en gemakkelijker te volgen maakt. De waarde van dit dagboek is vooral, dat een van de hoofdrolspelers, later sterk ver guisd, heet van de naald vrijwel elke dag zijn mening voor zichzelf vastlegde. Dit dagboek is daardoor een document van "diepe mense lijkheid. Het houdt uren van opti misme vast. Het getuigt keer op keer van wanhoop, van geschokt vertrouwen, van geïrriteerdheid, van ergernis. Het vertelt over twijfel aan de juistheid van de eigen handelswijze. De Indonesische kwestie heeft uiteraard ook de Nederlandse poli tieke verhoudingen sterk beïn vloed. In dit dagboek vindt men er de weerslag van terug, Het touw trekken van de politieke partijen en de reacties daarop van de schrijver liggen erin vast. En na tuurlijk ook, wat er allemaal, on zichtbaar voor het grote publiek speelde aan persoonlijke rivalitei ten, aan manipulaties en intriges om eigen visie te doen zegevieren een politieke tegenstanders uit te schakelen. Nu, na goed 20 jaren, zijn er vele zaken, in dit dagboek, die ons onwezenlijk voorkomen Men is verbijsterd als men via dit persoonlijk getuigenis terugblikt op zoveel onmacht en onbegrip. Nederlandse en Indonesische ge zagsdragers gelijk, men wordt er stil van als langzaam maar zeker uit die daghoekbladen de gedachte zich onvermijdelijk opdringt, dit de mensen, die in dit drama een hoofdrol speelden in ons land het wezen van het Indonesische vraag stuk nooit hebben begrepen. En tegenover die politici een in zich zelf verdeelde republiek, die voorts wankelde op de rand van burgeroorlog, ook daar menselijk onvermogen. De politieke discussie in ons land kon niet uitkomen boven de sfeer van wantrouwen, verdachtmakingen, aprioristische standpunten. Ze bereikte een diep tepunt. Nederland ontbeerde toen een staatsman. De onhandige manoeu vres en paniekmaatregelen kwa men in de plaats van een vaste koers. De binnenlandse politieke verhoudingen werden er voor vele jaren door bedorven. De verhou ding tussen Nederland en Indo nesië werd er zozeer door onder mijnd, dat ze nog steeds niet ge heel hersteld is. Die machteloos heid, aan beide zijden, uitte zich in Nederland door het aanwijzen van zondebokken. Er werden schuldi gen aangewezen, afhankelijk van hun politieke opvattingen. De dis cussie werd steeds ongenuanceer der, steeds onwezenlijker. En dat alles in na-oorlogse jaren, toen men de schok van de oorlog en de onafzienbare geestelijke en materiële schade, die deze ons volk en ons land had berokkend nog lang niet te boven was. In deze tijd van onbegrip, en in sommi ge gevallen regelrecht te kwa der trouw, werd de politicus Schermerhorn naar Batavia ge stuurd om als voorzitter van de commissie generaal met de Indone sische republikeinen te onderhan delen. En dan blijkt uit deze dag boekbladen, dat naarmate de tijd vordert de mens Schermerhorn steeds veelvuldiger de piliticus Schermerhorn gaat verdringen. Als hij langzaam maar zeker tot de overtuiging komt, dat het conflict politiek uitzichtloos is, krijgen twijfel en teleurstelling bij hem de overhand. Dan krijgt het dagboek het ontroerende karakter van een persoonlijk eerlijk verslag van een mens, die zich steeds heviger be wust is van eigen tekortkomingen. Het gevaar is niet denkbeeldig dat gepoogd wordt dit dagboek te betrekken in actuele politieke dis cussies. Het handelt immers over een stuk bewogen geschiedenis die voor velen die nog leven en die gebeurtenissen vorm gaven eigen tijdse geschiedenis is geweest. Het handelt bovendien over een reeks van gebeurtenissen, die nog steeds uiterst actuele gevolgen hebben. Maar het is zinloos die hoogst per soonlijke dagboekherinneringen te gaan interpreteren vanuit een situa tie, die 20 jaar verder is. Men besefte, dat het gaat om handelin gen en gevoelens, reacties en fei ten die slechts geïnterpreteerd kunnen en mogen worden in het kader van de chaotische jaren van vlag na de oorlog, in het kader van een wereld, die toen het begin zag van het einde van het westerse kolonialisme in Azië. In dat krach tenveld vormde de Indonesische kwestie een stuk van een veel grotere legpuzzel. Slechts weinigen hadden dat toen in de gaten. JACQUES LEVIJ W. SCHERMERHORN„Het dagboek van Schermerhorn" deel 1 (uitgave Woiters-Noordlioff n.v.). (ADVERTENTIE) „grenzen loos lekker! de borrel voor klinkklaar genot - ijskoud Kostelijk mixture van 35% alcohol en 56 exotische kruiden. Volkomen anders.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1970 | | pagina 15