SOEBANDRIO
yoga m
afwachting
van de dood
ABC op bres voor taalarme kinderen
HEROPVOEDING
IN VERKEER
Opmaat
ONDER HET ZWAARD VAN DAMOCLES.
„KAMEEL
ZONDER
POTEN"
NIXON: KENNEDY STRAKS RIVAAL
BOVAG pleit voor:
dlijjOfld
Stickers
tegen
apartheid
ra EERSTE HOLLANDSCHE
Enige prijs
'Nieuws' uit 1965
JUMBO-JET LEGT
PAN AMERICAN
GEEN WINDEIEREN
Verkeersacademie
als eerste
op verlanglijst
Eerst theorie
U IJ LEVENSVERZEKERINGS-BANK NV
cadeau-tip
heetman j
VAN
KOOK?
Weer wraakactie
van Ambonezen
IN NIJMEGEN
Politieman op
preekstoel
Kalorik Indola kan
van Uwstrijkdag
nog geen plezie
rige happening
maken. Wèl zorgt
een kompleet
programma
strijkijzers Ja
ervoor dat
het strijken nu zo snel en effi
ciënt mogelijk gaat. Het super
lichtgewicht met open, uitgebalan
ceerde handgreep is ook leverbaar
met speciale Hostaflon zool: kleeft
nooit meer aan; nooit meer reini-
nigen. En het stoom
strijkijzer met
zijdezacht
geslepen glijzooi
stoomt als het ho
rizontaal wordt
^gehouden, stopt
>v ogenblikkelijk
met stomen
als het achterover staat en is zelfs
verkrijgbaar met extra spray-in
richting. Druk op het knopje en het
sproeiertje sproeit net zoveel als
nodig is voor het persen van extra
scherpe vouwen. Niks meer spren
kelen, weg natte doeken. Nu zon
der moeite extra zwaar invochten!
Zo ziet U:
KALORIK
indÊoËa
maakt u het leven lichter.
DINSDAG 17 NOVEMBER 1970
BANDOENG (AP). „Het is natuurlijk niet prettig onder een
doodvonnis te leven, maar ik heb alles overgegeven aan God en ik
bid, dat ik vredig een natuurlijke dood zal sterven."
De voormalige Indonesische minister van buitenlandse zaken,
Soebandrio, uitte zich kort geleden, vier jaar nadat een militair
tribunaal hem schuldig had bevonden aan medeplichtigheid aan
het effenen van de weg voor de communisten om de macht in Indo
nesië over te nemen, in een persgesprek over zijn lot. Hij werd in
1966 ter dood veroordeeld.
In een militaire gevangenis nabij
deze Westjavaanse stad leidt de
56-jarige Soebandrio tegenwoordig
een eenvoudig leven, zijn dagen
doorbrengend met het lezen van de
koran, het beoefenen van yoga en
het werken aan een boek, dat naar
hij zegt het verhaal zal bevatten
van hetgeen is geschied gedurende
de communistische poging tot een
staatsgreep van 1 oktober 1965.
,De communisten hebben op 30
september hun eigen graf gegra
ven", zei hij.
Gekleed in een wijde broek en
een overhemd besprak Soebandrio
met emotionele stem de gebeurte
nissen, die het karakter en de
geschiedenis van dit land radicaal
hebben veranderd.
,Als de staatsgreep gelukt was,
zou het land nu worden geregeerd
door de communisten, maar daar
ben ik tegen. Ik heb nooit gewild,
dat Indonesië, zou worden gere
geerd door de communisten, noch
voor noch na 1965.
Soebandrio's woorden verschil
den sterk van die welke hij heeft
gesproken in de tijd, toen hij een
van de voornaamste medewerkers
van wijlen president Soekarno was
en vaak kritiek uitoefende op' dl
westerse wereld en de communis-'
ten prees.
Tijdens de poging tot een staats
greep hebben de communisten zes
der voornaamste generaals van het
leger vermoord om de invloed van
het leger rondom de president te
breken. Thans zegt Soebandrio
over de dood van de generaals: „De
dood van de generaals was de prijs
die wij nu eenmaal moesten beta
len".
Soebandrio liet doorschemeren,
dat Soekarno rechtstreeks bij de
communistische poging tot een
staatsgreep betrokken was, iets dat
nooit volledig is bewezen of weer
legd, maar hij weigerde deze zaak
openhartig te bespreken, „Ik vraag
u hiervoor begrip te hebben.
Wat gedrukt wordt zal mijn lot
beinvloeden", zei hij, kennelijk
zinspelend op het vonnis waaron
der hij leeft.
Een maand na zijn berechting op
26 oktober 1966 heeft Soebandrio
president Soekarno verzocht het
doodvonnis te vernietigen. Hij be
weerde, dat hij zich ten tijde van
de poging tot een staatsgreep op
Foto boven
Dr. Soebandrio, de voormalige
Indonesische minister van Buiten
landse Zaken, hoort het doodvonnis
over zich uitspreken.
Foto links
Het doodvonnis is uitgespro
ken: Soebandrio kan zich niet lan
ger beheersen en laat zijn tranen
de vrije loop.
Sumatra en buiten Djakarta be
vond en dat dit bewees, dat hij er
niet bij betrokken was.
Hij heeft nooit antwoord gekre
gen, maar heeft ook nooit tegen
over het vuurpeloton gestaan zoals
een aantal anderen, die ervan wer
den beschuldigd een voorname rol
in de communistische beweging te
hebben gespeeld.
Terugblikkend op zijn rol als
minister van buitenlandse zaken in
de dagen van Soekarno's confron
tatiepolitiek tegenover het nieuwe
land Maleisië en de zich ontwikke
lende as Peking-Djakarta, zei Soe
bandrio: „Soekarno plaatste mij in
een moeilijke positie. Wat kon ik
doen? Ik heb vier keer ontslag
gevraagd, ik wil geen blaam op
Soekarno werpen, maar hij wilde
mijn ontslag niet aanvaarden.
Van het smeden van de as wist
ik niets af", aldus de voormalige
minister van buitenlandse zaken.
„Dat was Soekarno. Hij was zo
machtig, dat hij over alles besliste.
Naar mijn mening was de con
frontatiepolitiek de noodlottigste
politiek, die het land in alle gele
dingen nadelig beinvloedde.
Deze politiek was niet juist en
heeft tot de val van Soekarno ge
leid". voegde hij hieraan toe.
Ofschoon hij sinds hij gevangen
is gezet verscheidene malen ziek is
geweest, blijft Soebandrio. die ge
durende het Nederlandse bewind
voor de eerste wereldoorlog te Sja-
karta medicijnen heeft gestudeerd,
thans gezond door in zijn cel yoga-
oefeningen te doen.
De kamer, die een getralied ven
ster en een deur heeft, bevat een
bed, een schrijfbureau en een
schrijfmachine, een waskom, een
paar boeken, kranten en tijdschrif
ten van voor 1965. Hij mag geen
periodieken of later gedrukt
nieuws ontvangen, ofschoon hij
één brief per maand ontvangt van
zijn vrouw in Djakarta.
Omdat hij tijd heeft gevonden
om de koran uitvoerig te lezen en
alle dagen zijn yoga-oefeningen te
doen, vindt Soebandrio, dat zijn
gevangenschap „een zeer goede er
varing", is. Om te laten zien, wat
hij bedoelde ging hij op zijn hoofd
staan om een van zijn oefeningen
te demonstreren.
UTRECHT (ANP)
Ruim 150 onderwijs
mensen, sociologen, pe
dagogen en ouders van
schoolgaande kinderen,
hebben in Utrecht de
landelijke werkgroep
TBC opgericht, die zich
;aat inzetten voor een
neer doelgericht en be
ier geoutilleerd onder
wijs aan kinderen uit
taalarme milieus".
,De kinderen hebben
bijvoorbeeld een enor.
me achterstand in taal
vaardigheid ten opzich
te van hun leeftijdsge
nootjes uit de betere
milieus. Hun gedachten
hunnen ze dus niet of
ïauwelijks onder woor-
ïen brengen. Het onder
wijs op deze scholen
dreigt volkomen in het
slob te raken en dat jn
sen tijd waarin zoveel
wordt gepraat over on-
lerwijsvernieuwing. De
mderwijzers doen wat
se kunnen, maar hoe
kun je in een overvolle
klas ieder kind evenveel
landacht geven?", aldus
de initiatiefnemer van
de werkgroep, de heer F.
Eckhardt, zelf hoofd van
sen lagere school in een
.volksbuurt" in Utrecht.
,Een radicaal andere
spzet van kleuter- en
basisonderwijs in deze
volksbuurten is drin
gend noodzakelijk. Zo
moet men op de kleuter
school bewust de taal
vaardigheid gaan be
vorderen".
Op landelijk en plaat
selijk niveau zal de
werkgroep politieke
partijen, vakbeweging,
sociale academies en
dergelijke van haar
wensen ten aanzien van
deze „handarbeiders
scholen" op de hoogte
stellen en via tal van
rcties aan de onderwijs
problemen de grootst
mogelijke aandacht ge
ven.
Een kameel zonder poten".
Zo wordt het vreemde beest be
schreven, dat dezer dagen aan
spoelde in Scituate (Massachus-
sets). Het is een overschot van
een tot dusver niet geïdentifi
ceerd zeedier met vinnen, een
lang lichaam en een kleine hond
achtige kop (voorgrond). De laat
ste keer dat zo'n dierlijk over
schot aanspoelde was omstreeks
1850.
Het kadaver is ongeveer 10 m.
lang en heeft een omvang van
zeker 3 m.
Het heeft een kop van 1.5 m.,
maar de benedenkaak ontbreekt,
zodat het er uit ziet als een prae-
historisch dier of een zeeslang.
SCHIPHOL (ANP) Dank zij een
netto winst van ruim 17 miljoen dol
lar, behaald in de drie zomermaanden
(tegen nog geen 4 miljoen in het zo
merseizoen van 1969) is het netto
verlies, dat de Pan American gedu
rende dt eerste 9 maanden van dit
heeft geboekt aanzienlijk geringer
dan in 1969.
In dat jaar bedroeg het verlies
over de eerste 9 maanden nl. 6.8 mil
joen dollar. Dit jaar is het beperkt
gebleven tot 1,2 miljoen dollar.
Pan American schrijft de verbe
tering in haar financiële positie
hoofdzakelijk toe aan de introductie
van de Boeing 747 Jumbo-jet, waarin
361 passagiers kunnen worden ver
voerd.
NEW YORK (RTR) President Nixon verwacht volgens het blad Time,
dat senator Edward Kennedy bij de presidentsverkiezingen van 1972 zijn
democratische rivaal zal zijn. Als enige andere gegadigden voor de demo
cratische kandidatuur beschouwt hij de senatoren Edmund Muskie en
Hubert Humprhey, maar die geeft hij niet zoveel kans.
Nixon zou dit kortgeleden medewerkers en politieke vrienden hebben
meegedeeld. Volgens Time is een van de veronderstellingen in kringen van
het Witte Huis, dat Nixons verwijzing naar i'ciward Kennedy in dit stadium
als middel moet dienen om verdeeldheid te zaaien onder democraten.
Kennedy achtte zich geen kanshebber in de strijd om het Witte Huis sinds
het autoongeval van 1969, waarbij de secretaresse Mary Jo Kopechne in
zijn auto om het leven kwam.
Vorige week verklaarde de Amerikaanse senator in Den Haag dat hij
zich voor de presidentsverkiezingen in 1972 géén kandidaat zal stellen. EDWARD KENNEDY
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG „In Duitsland en Zwitserland is men druk doende het ni
veau van de rij-opleiding te verhogen. Wetenschaps- en praktijkmensen
spannen zich hiervoor in met steun van de overheid. In Nederland lopen we
op dit gebied achter. Daarom wil ik vooruitlopende op een wettelijke re
geling pleiten voor een samenbundeling van krachten op het gebied van
de verkeersopvoeding. Dit zou kunnen geschieden door middel van de oprich
ting van een nationale verkeersacademie".
Deze suggestie deed gistermorgen
de heer A. Dijkstra, voorzitter van
de BOVAG tijdens de jaarvergade
ring van deze sectie in Den Haag.
Volgens hem zou in een te stichten
verkeersacademie de wetenschappe
lijke arbeid kunnen worden gecon
centreerd met betrekking tot het ver
keersgedrag. In dit verband acht hij
het van belang, dat reeds in januari
1971 de eerste technische specialis
ten rij instructeurs uit het militaire
apparaat zullen stappen en de bur
germaatschappij ingaan. Dit vrijko
mende aanbod van vakbekwame rij-
instructeurs zal in belangrijke mate
de vacatures bij rijscholen kunnen
opvullen.
De heer Dijkstra pleitte - evenals
in zijn vorige jaarrede - voor een
fusie van de thans bestaande vijf
landelijke organisaties op het gebied
van het rij schoolwezen, mede gezien
de verwachte structurele verminde
ring van de vraag naar rijlessen,
waardoor omstreeks 1975 Nederland
nog ongeveer 2000 lesauto's zal heb
ben. Onbevredigend voor de exami
natoren, kandidaten en rij-in-struc-
teurs vindt de heer Dijkstra het feit,
dat er juist in het belang van de
toekomstige verkeersdeelnemers tij
dens het rij-examen op geen enkele
wijze gebruik kan worden gemaakt
van de zo belangrijke informaties
over de persoonlijkheidsstructuur
van de adspirant-automobilist vooral
in de „twijfelgevallen". De heer H.
Machielsen, adviseur van Veilig
Verkeer Nederland, hamerde vooral
op „Het tijdig onderkennen van de
invloed, die verschillende factoren
zoals de weg en het weer op een
bepaald moment op het verkeersge-
beuren hebben of kunnen hebben".
„Het waarnemen", zo zei hij, „zal
dan ook in het verkeer een gerichte
activiteit moeten zijn, die in de
rijopleiding een centrale plaats in
neemt. Verkeersinzicht houdt zeker
niet in het aanleren van een serie
ezelsbruggetjes, die de automobilist
in iedere situatie kan toepassen",
meende hij. De kandidaat dient vol
gens hem zo vroeg mogelijk met de
verkeerswerkelijkheid in aanraking
te worden gebracht. Volgens hem
zullen de zogenaamde rijsimulators
hierbij uiterst nuttig kunnen zijn.
Hij toonde zich voorstander van
het dichter naar elkaar toebrengen
van opleiding en examen. Bovendien
zou het theoretisch examen in een
overlegsfeer tussen kandidaat en
examinator moeten geschieden, maar
daarnaast zal het verkeersinzicht in
de hele opleiding en het examen een
even grote plaats moeten krijgen als
de regelkennis.
Hij meent, dat dit alles de enige
juiste volgorde is: eerst met succes
door het theoretisch examen en dan
pas de praktische proef.
(ADVERTENTIES)
Uw polis wordt aangepast aan uw belangen
en uw behoeften
Keizersgracht 174-182, Amsterdam-C, (020) 2217 70
Bijkantoor: Breda, Sophiastraat 20, 01600 - 38 78 5
Kristallen flacons
met zilveren montuur
in diverse
maten en modellen
vanaf 78,-
LIJNBAAN 92 00STZEEDIJK155-157 ROTTERDAM
Kalm maar, Chif-O-Net,
de nieuwe huishoudhulp
van Johnson Johnson,
dept het wel weer op.
Chif-O-Net, 't Duizend Dingen
Doekje van zacht
absorberend textielvlles.
U spoelt het uit onder de
kraan en gebruikt het keer op
keer. Handige Chif-O-Net
voor alle mogelijke
schoonmaakkarweltjea.
En wordt er een te vuil, dan
neemt u een nieuwe.
Er zitten er 6 in zo'n
zeskantig pak.
Let er eens op in de winkel.
Eentje gratis proberen?
Schrijf dan even naar
Johnson Johnson,
Antwoordnummer 28,
Amersfoort.
Plak geen zegel, die betalen wij.
't Duizend Dingen Doekje 1
ROTTERDAM (ANP) In een
bar in Rotterdam heeft zondag een
veertigtal Ambonezen het meubilair
en glaswerk uit wraak aan puin
geslagen.
Vorige week had de bedrijfslei
der, de heer T. Legerstee, een me
ningsverschil met een groepje Am
bonezen. Na de woordenwisseling
hadden zij het pand zonder verdere
moeilijkheden verlaten. Zondag
kwamen enkele Ambonezen met
tussenpozen na elkaar de bar bin
nen, totdat na enige tijd ongeveer 30
a 40 van hen zich in de bar bevon
den. Op een gegeven ogenblik barst
te „het onweer" los en sloegen de
Ambonezen alles kort en klein wat
in hun handbereik lag. Daarna zijn
ze verdwenen. De politie stelt een
onderzoek in.
(Van een onzer verslaggevers)
NIJMEGEN In een aantal Nij
meegse parochies verscheen zondag
een politieman in uniform op de
preekstoel.
Het idee van de liturgie-commis
sie die de „viering op het leven van
alle dag wil enten", werd door de
kerkgangers goed ontvangen. De po
litiefunctionarissen spraken over „de
mens in het verkeer".
Engelse huisvrouwen zullen, bin
nenkort in supermarkten artikelen
kunnen kopen voorzien van een
zwarte sticker (plakstrookje) waar
op de waarschuwing voorkomt: „Ge
vaar - frodukt van de Apartheid".
Als het zo ver is betekent dit dat de
nieuwste actie tegen de apartheid van
de Engelse liberale studenteneen
succes is geworden. Huisvrouwen
zouden in verschillende steden al
artikelen met zo'n predikaat in hun
boodschappentas hebben gevonden.
De initiatiefnemers hebben inmid
dels al een voorraad stickers verzon
den aan de jongeren van de liberale
partij en liberale studentenvereni
gingen. Ze hopen, dat andere poli
tieke groeperingen aan hun actie
medewerking zullen verlenen.
De Engelse studenten hebben su
permarkten voor hun actie uitgeko
zen omdat daar veel goederen uit
Zuid-Afrika over de toonbank gaan.
Via de supermarkt, zo redeneren ze,
kunnen we de grote massa uitste
kend bereiken.
„Door handel te drijven met Zuid-
Afrika werkt Engeland direct mee
aan de welvaart van de witte econo
mie in Zuid-Afrika. aldus de 23-
jarige David Mumford, de politieke
voorzitter van de Jonge Liberalen.
„Zuidafrikaanse produkten, gekocht
voor een lage prijs vanwege het
Gemenebest en de goedkope zwarte
arbeidskrachten overstromen onze
supermarkten. Wij willen hieraan
een halt roepen", zo zei hij
Zijn grootste probleem is voorlo
pig: hoe de eigenaren van de super
markten zo ver te krijgen dat het
plakken van stickers op hun pro
dukten wordt toegestaan. Verlenen
dezen hun medewerking niet, dan
zijn de studenten van plan aansla
gen op supermarkten te gaan plegen
en zoveel mogelijk artikelen van
een sticker te voorzien voordat ze
door de sterke arm worden buiten-
gezet.
De supermarktbazen in Engeland
geloven niet, dat de studenten zover
zullen gaan: Een woordvoerder
van Tesco(800 verschillende arti
kelen) merkte een dezer dagen
op: „We hebben een groot aantal
Zuidafrikaanse artikelen in voor
raad, maar we moeten neutraal blij
ven. Het gaat ons alleen om de
kwaliteit voor onze klanten. Er zijn
er ook die willen dat we geen artike
len uit Israël of de Arabische landen
in Huis Halen.
Als we daaraan gevolg moesten
geven stonden onze winkels binnen
de kortste keren leeg".
Echt bang voor aanslagen zijn de
supermarkteigenaren in Engeland
niet. Zij uertroutuen op Hun alarm
installatiesdie hen in staat zullen
stellen tijdig tegen de studenten in
te grijpen.
Assistenten in supermarkten zo
zei een directeur, zijn erop getraind
iets ongewoons vlug op te merken
en het schijnt dat dit iets zeer
ongewoons is. Premier Edward Heath
heeft de aartsbisschop van Can
terbury meegedeeld dat economische
sancties en een boycot op het gebied
van culturele contacten en sportma
nifestaties geen einde zullen maken
aan de apartheid in Zuid-Afrika.
In een brief aan dr. Michael Ram
sey schreef Heath, dat zijn regering
apartheid verwerpt en veroordeelt,
maar dat de ervaring heeft geleerd
dat isolatie alleen die machten ver
sterkt die uit zijn op handhaving
van de bestaande toestand.
(Copyright The Gmrdian-De Stem).