Omstreden
schrijver
krijgt
Nobelprijs
de McCartneys in amerika
SOLZJENITSIN GEËERD
Nettoloon in
1971 slechts
twee procent
omhoog
KASSIES GISPT ANGSTPSYCHOSE
Brazilianen verzekeren
geen politieke
gevangenen in ons land
NUTRICIA
KOOPT
PRESERVEN-
BEDRIJF
TE BREDA
Protestactie automobilisten: Witteveen: neen!
Controle
op illegaal
vuur
wapen
bezit
verscherpt
Ambonezen
vergaderen
Kard. Alfrink misschien
weer naar
Rome voor
KWJ: TEGENDEEL WAAR
MIDDELBURG MAAKT
BEZWAAR TEGEN
KERNCENTRALE
IN BORSELE
Boonbuit is al binnen:
OPZIEN
ERESALUUT
'Prijsstop in Zweden
'Besprekingen bijna
rond:
MINISTER POLAK:
DirecteurDr. W. A. J. M. Harkx.
Hoofdredacteur: L.Leijendekker.
Redactie- en Administratie-adres
Nieuwstiraat 9, Terneuzen, tel. (01150)—7920.
Abonnementsprijs m.i.v. 1 juli 1970
9,20 per kwartaal; per maand 3,25.
Losse nummers 15 cent, inclusief 4% B.T.W.
Gironummer 1945433.
DE VRUE ZEE!)
VRIJDAG
9 OKTOBER 1970
25é Jaargang
No. 6367
Advertentieprijs: per mm 16 cent; minimum
per advertentie A 2,40, exclusief 4% B.i.W.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels
advertenties) 5 regels 1,15. Iedere regel meer
23 cent. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
VermeldingBrieven onder nummer, of Adres
bureau van dit blad, 50 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot v.m. 11 uur.
Voor het maandagnummervrijdag tot v.m.
11 uur.
Uitgeefster N.V. Uitgevers Maatschappij De Stem
(Van ouze redactie buitenland)
STOCKHOLM/MOSKOU De Nobelprijs voor literatuur
is voor 1970 toegekend aan de omstreden Russische schrijver
Alexander Solzjenitsin.
De Zweedse Academie heeft de prijs, waaraan een bedrag van
400.000 Kronen is verbonden aan de 51-jarige schrijver toegewezen
•wegens „de ethische kracht waarmee hij de onmisbare traditie van de
Russische literatuur heeft voortgezet".
Solzjenitsin heeft al laten weten dat hij de prijs accepteert en hem per
soonlijk op 10 december in Stockholm in ontvangst wil nemen. Hij hield wel
een slag om de arm door op te merken „als het van mij afhangt".
Zoals bekend is Solzjenitsin in ei
gen land uit de schrijversbond gesto
ten. In officiële Russische literaire
kringen is niet onmiddellijk op de on
derscheiding van Solzjenitsin gerea
geerd. Twaalf jaar geleden had de
Russische pers maar twee dagen no
dig om schamperend over Pasternak
te schrijven nadat hem de Nobelprijs
was toegekend. Hij werd een verra
der genoemd die van het westen „zijn
dertig zilverlingen" had gekregen.
Pasternak kreeg destijds toestemming
om de prijs op te gaan halen, maar
hem werd wel zeer duidelijk te ver
staan gegeven, dat het een enkele reis
zou zijn. Pasternak verkoos toen in
zijn vaderland te blijven en de prijs
te weigeren.
„Solzjenitsin is een zoon van de
Russische revolutie", zei Karl Ragnar
Gierow, secretaris van de Zweedse
Academie, bij het bekendmaken van
de prijswinnaar. „Hij is Lenin als
geestelijke vader altijd trouw geble
ven".
Solzjenitsin heeft met een beurs
wis- en natuurkunde gestudeerd,
maar volgde tevens een schriftelijke
cursus in literatuur omdat hij liefst
schrijver wilde worden.
In de oorlog met Duitsland onder
scheidde hij zich meer dan eens er.
hij bracht het tot kapitein. In 1945
werd hij wegens kritiek op Stalin, in
.brieven, tot acht jaar strafkamp ver-
oordeeld.
SOLZJENITSIN
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. Met de recente
loongoli is al een groot deel van de
loonbuit van volgend jaar binnen.
Het reëel vrij besteedbare inkomen
van werknemers zal volgend jaar
niet niet 3,5 pet stijgen, zoals in de
miljoenennota werd geraamd, maar
met sicchts 2 pet. Minister Witte-
veen (Financiën) antwoordt dit op
vragen van de commissie voor fi
nanciën uit de Tweede Kamer.
Oorspronkelijk hadden de deskun
digen van minister Witteveen be
rekend dat het reëel vrij beschik
bare loon dit jaar zou stijgen met
4,1 en volgend jaar met 3,5 pet.
Maar de loonacties maakten deze
cijfers waardeloos. Nieuwe bereke
ningen ramen nu een reële loon
stijging van liefst 5 pet voor dit jaar
en 2 pet voor volgend jaar.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Zaterdagmorgen
zal het hoofdbestuur van de Zuidmo-
lukse „Badar Persatuan" een bijeen
komst beleggen in de Haagse Bazar-
straat. Onderwerp van gesprek zal
zijn het volgens Ambonese woord
voerders ongustig verlopen gesprek
tussen ir. Manusama, die zich presi
dent van de republiek der Zuid-Mo-
iukken noemt en minister-president
De Jong.
Groot opzien baarde hij, ook buiten
Rusland, in 1962, toen zijn al in 1958
voltooide boek „Een dag uit het leven
van Iwae Denissowitsj" in het Russi-
sche tijdschrift „Novy Mir" ver
scheen. De toenmalige partijchef
Kroestsj'ev werd voor het spoedig
daarna als boek verschenen werk ge
wonnen.
In mei 1967 eiste Solzjenitsin in een
brief aan het congres van Russische
schrijvers opheffing van de openlijke
en heimelijke censuur, alsmede het
vrijgeven vain zijn geweerde nieuwe
boeken „De eerste cirkel" en „Kan
kerpaviljoen". Zijn brief werd niet
in behandeling genomen.
Toen uitgevers in het westen in de
herfst vap 1968 vertalingen van de
twee laatstgenoemde boeken lieten
verschijnen, nam de kritiek op de
schrijver in eigen land toe. In novem
ber 1969 werd hij uit de schrijvers
bond gestoten. Tevens werd van hem
geëist dat hij naar het westen zou uit
wijken. De schrijversbond was van
oordeel, dat Solzjenitsin naar de vij
anden van de Sovjet-Unie en van het
socialisme was overgelopen.
Tot nu toe heeft hij geweigerd zijn
land te verlaten. Hij woont, onder
moeilijke omstandigheden in Moskou.
De toekenning van de Nobelprijs
aan Solzjenitsin wordt in westelijke
literaire kringen beschouwd als een
eresaluut aan al die Russische kun
stenaars, die ondanks het doodzwij
gen van officiële kant, vervolging en
concentratiekampen, hun stem blij
ven verheffen tegen de Russische
censuur.
(Van een onzer verslaggevers)
HILVERSUM VPRO-voorzitter
Jan Kassies is van mening dat er in
Nederland de laatste tijd een kli
maat is ontstaan, waarin mensen in
staat zouden zijn om met geweld
de macht in handen te nemen. Een
van de factoren die dit klimaat be
palen is zijns inziens het ontbieden
van het VPRO-bestuur door minis
ter Klompé, naar aanleiding van
een uitzending over sabotage in het
leger. De minister vraagt zich, vol
gens de heer Kassies, af of deze uit
zending, de veiligheid van de staat
in gevaar heeft gebracht.
„Het ligt voor de hand om te den
ken aan censuur", aldus de VPRO-
voorzitter gisteravond tijdens een
ingelaste televisie-uitzending. „Het
zijn misschien grote woorden. Maai
er klinkt in Nederland een roep om
harde maatregelen tegen geweld,
zonder dat er een onderzoek volgt
naar de oorzaken van dat geweld.
Een dictatnur ontstaat geleidelijk.
Dat kan ook bij ons. Soms denk je
dat we daar naar op weg zijn. Je
krijgt de indruk dat veel mensen
zich zenuwachtig gaan maken en
ook dat er andere mensen zijn die
dat graag zien."
Volgens de heer Kassies, had de
VPRO het sabotage-item gemaakt,
naar aanleiding van allerlei berich
ten en geruchten, die eerder in de
publiciteit waren opgedoken. „We
hebben alleen een stuk informatie
gebracht over wat er leeft onder
dienstplichtige militairen, over de
manier waarop zij de sabotage er
varen, hun motieven en wat zij er
van gemerkt hebben." Volgens de
heer Kassies had de VPRO niet op
gestookt, geen dienstgeheiinen ge
schonden en geen instemming be-
Juigd met sabotage in het leger.
De voorzitter van de VPRO vroeg
zich verder nog af of de minister
ook niet filmverslagcn over bank
overvallen moest verbieden. Vol
gens de heer Kassies zou dat een
aantal mensen wel eens op het idee
kunnen brengen em een bankover
val te plegen. En interviews met
slachtoffers van vliegtuigkapingen
omdat mensen daaruit zouden kun
nen leren hoe je een vliegtuig kon
kapen.
KASSIES
Paul McCartney, zijn vrouw Linda
en hun dochtertje Alice (1) en Hea
ther (7) zijn gisteren met een oce
aanschip in New York aangekomen.
Paul brengt voor het eerst samen
met zijn vrouw, de vroegere fotogra
fe Linda Eastman, een bezoek aan
Amerika.
VATICAANSTAD (KNP) Onder
voorzitterschap van kardinaal Garro-
ne, prefect van de curie-congregatie
voor het katholiek onderwijs, zal de
plenaire vergadering van deze curie
sectie zich bezighouden met wat zij
noemen de dramatische crisis in de
priester- cn kloosterroepingen". De
plenaire vergadering is gepland voor
de tweede helft van oktober.
Het Vaticaan deelt naar aanleiding
van dit overleg mee, dat een enquê
te onder de bisschoppen in de wereld
heeft uitgewezen dat de kerk zich op
het ogenblik voor wat betreft de
priester- en kloosterroepingen in een
zeer ernstige crisis bevindt, aan de
leden en consultoren van de congre
gatie voor het onderwijs is reeds een
werkpapier gezonden, dat samenge
steld is op basis der informaties uit
de diverse landen. Het stuk bevat ook
de meest recente statistieken over
priesterwijdingen en kloosterintredes
alsmede de meningen van bisschop
penconferenties over de oplossing der
problematiek.
Kardinaal Alfrink is lid van het 42
man sterke hoofdbestuur van deze
congregatie. Of hij aan deze verga
dering zal deelnemen, is nog niet be
kend. De vèrgadering der Neder
landse bisschoppenconferentie is in
ieder geval gepland voor 20 oktober
DE Haagse toneelregisseur Erik Vos
heeft van de minister van CRM twee
ton subsidie gekregen om zijn to
neelproject te kunnen ontwikkelen.
DEN HAAG (ANP) Voorafgaande aan een receptie van de Bra
ziliaanse delegatie naar de 58ste interparlementaire conferentie, heeft
*de voorzitter van deze delegatie, de heer F. Marcilio, gisterenmiddag
op een in de Kurzaal te Scheveningen gehouden persconferentie ge
zegd, dat Brazilië geen politieke gevangenen heeft.
„In de gevangenissen zitten alleen
misdadigers, die doodden, banken
roofden en diplomaten gijzelden. De
ze mensen beschouwen we niet als
politieke gevangenen", aldus de heer
Marcilio. Hij ontkende dat gevange
nen mishandeld worden maar, zo
voegde hij daaraan toe, in een zo
groot land als Brazilië kan incidenteel
een politieman weieens mishandelin
gen plegen. „De regering wil derge
lijke politiemannen straffen", zei de
heer Marcilio.
Hij antwoordde op een desbetref
fende vraag, niet te begrijpen hoe het
komt dat in Europa de pers zegt, dat
er wel politieke gevangenen in Bra
zilië zijn. „De Europese pers heeft een
verkeerd beeld van de politieke situa
tie in Brazilië".
De Braziliaanse delegatie heeft ter
gelegenheid van de receptie in de
Kur-zaal een fototentoonstelling in
gericht, om de bezoekers een indruk
te geven van de huidige situatie in
Brazilië op velerlei terrein. Ter uit
deling waren honderden brochures
gereed gelegd.
De KWJ (Katholieke Werkende
Jongeren), organiseerde voor de Kur
zaal, een demonstratie, waarvoor de
Haagse politie toestemming verleen
de. Op aan de bezoekers van de re
ceptie uitgedeelde pamfletten stond
te lezen: „Met deze tentoonstelling en
receptie wil de huidige Braziliaanse
regering bewijzen dat er geen poli
tieke gevangenen zijn en geen marte
lingen in Brazilië plaatsvinden. Ech
ter uit vele betrouwbare bronnen
blijkt het tegendeel: werkende jonge
ren, arbeiders, studenten, priesters,
vakbondsleiders en andere mensen,
die zich inzetten voor hun medemens
in Brazilië, worden zonder vorm van
proces door politie, geheime politie
en het leger gevangen genomen. Zo
zijn kort geleden een groot aantal lei
ders, leidsters en leden van de KWJ
gevangen genomen".
Met borden en spandoeken lieten
de demonstranten hun afkeuring blij
ken voor de toestanden in Brazilië.
STOCKHOLM (Reuter). De
Zweedse regering heeft gisteren een
algemene prijsstop afgekondigd. Zij
acht een loonstop echter niet realis
tisch.
Op een persconferentie heeft de
Zweedse minister van handel,' Gun
nar Lange, onverwacht de maat
regel bekendgemaakt. Hij zei dat
de enige mogelijke uitzonderingen
op de prijsstop de belastingen en de
tarieven van staat en gemeenten zul
len zijn.
N
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Verwacht wordt dat
binnen enkele weken definitief over
eenstemming wordt bereikt tussen
Heineken's bierbrouwerij maatschap
pij n.v. en de Verenigde Bedrijven
Nutricia in Zoetermeer over de over
name van het tot het Heinekencon-
cern behorende n.v. Preservenbedrijf
te Breda.
De besprekingen tussen heide bedrij
ven zijn thans in een zodanig stadium
dat overeenstemming over de over
name mag worden verwacht.
De vakbonden zijn in een vroeg
tijdig stadium over deze besprekin
gen geïnformeerd en hebben-.evenals
de ondernemingsraden geen bezwa
ren tegen deze ontwikkeling.
In een communiqué dat gisteren
werd uitgegeven, wordt opgemerkt
dat Heineken's Bierbrouwerij maat
schappij n.v., voor en na de fusie met
Amstel Brouwerij waarvan de n.v.
Preservenbedrijf een dochter was, de
nevenactiviteiten heeft gezocht in de
drankensector. De verkoop van het
Preservenbedrijf aan Nutricia past in
deze strategie van Heineken die er
duidelijk op gericht is alle activi
teiten buiten de drankensector af te
stoten.
De n.v. Preservenbedrijf vervaardigt
naast gedroogde en vriesgedroogde
produkten, zoals groenten, aardappe
len, fruit en vlees, snackprodukten,
waaronder de bekende Nibb-it. Hei
neken en Nutricia zijn van oordeel
dat de mogelijkheden tot verdere
ontwikkeling en groei van Preser
venbedrijf meer tot hun recht zullen
komen door aansluiting van dit be
drijf bij Nutricia. waar naast allerlei
zuivelprodukten een groot aantal
merken-artikelen op het gebied van
de baby en dieetvoeding wordt gefa
briceerd.
Bij Nutricia zijn in totaal 1400 men
sen werkzaam, bij het Bredase be
drijf heeft men 450 man in dienst.
(Van onze correspondent)
HILVERSUM Witte
veen: Neen! Onder die kreet
gaat de Stichting voor Eco
nomische Automobielclubs
(E.A.C.) uit Deventer
30.000 leden, 4 jaar geleden
opgericht een protestactie
voeren tegen de plannen
van de regering om ingaan
de 1 januari 1971 de ver
schillende belastingen op
het automobilisme belang
rijk te verhogen.
De E.A.C. is van mening
dat de auto juist in het ge
zin met een bescheiden in
komen een dusdanige plaats
is gaan innemen dat het
reeds uit sociale overwegin
gen onverantwoord moet
worden geacht de kosten
van het autorijden zo sterk
op te voeren dat het voor
velen niet meer mogelijk zal
zijn de hogere lasten nog te
dragen.
Om de bedreigde autobe
zitters te mobiliseren wil de
E.A.C. allereerst een puo-
tcstweek organiseren van
19 tot 24 oktober om dui
zenden autobezitters de
straat op te laten gaan met
stickers en andere opschrif
ten op hun wagen met onder
andere de leus: Witteveen...
Neen. Als afsluiting van die
actie zullen zaterdag 24 ok
tober zestien protesttocliten
worden gehouden 'die pre
cies om tien uur zullen
starten op verscheidene
plaatsen in ons land, zoals
in Breda en Goes.
,De protestroutes zijn: ver
trekplaats Breda (Chassé-
tefrein Nassausingel)
Roosendaal - Bergen op
Zoom - Steenbergen - Din-
teloord - Zevenbergen
Geertruidenberg - Ooster
hout - Breda.
Vertrekplaats Goes (par
keerterrein zwembad)
Vlissingen - Middelburg -
Veere - Vrouwenpolder -
Kamperland - Zierikzee -
Renesse - Brouwershaven -
Goes.
(Van een onzer verslaggevers)
BORSELE De gemeente Middel
burg heeft gisteren op een openbare
hoorzitting in het gemeentehuis van
Borsele te Heinkenszand, bekend ge
maakt dat zij bij het rijk een be
zwaarschrift heeft ingediend tegen
het verlenen van een vergunning aan
de n.v. Provinciale Zeeuwse Energie
Maatschappij te Middelburg, om in
Borsele een kernenergiecentrale
(overigens al in aanbouw) op te
richten.
Behalve de gemeente Middelburg
dienden 51 leden van de vereniging
voor milieuhygiëne Zeeland pn het
Bonseter oppositie-raadslid I. A. van
Royen bezwaren in bij een speciaal
daartoe door de minister benoemde
commissie van deskundigen, onder
voorzitterschap van de Zeeuwse ge
deputeerde A. J. Kaiaind. Het was
gistermiddag de eerste openbare
hoorzifttimg, die in het kader van de
kernenergiewet in ons land werd ge
houden.
(ZIE OOK PAGINA 3)
HET Anna Frank huis in Amsterdam
zal wegens restauratiewerkzaamhe
den met ingang van maandag voor
het publiek gesloten zijn.
'(Van onze parlement, redactie)
DEN HAAG De onlangs aan
gebrachte wijzigingen in de vuur-
Hvapenwet 1919 en de recente ge
beurtenissen in Wassenaar zijn
•mede aanleiding geweest op de
'kortst mogelijke termijn de orga
nisatorische voorwaarden te
-scheppen voor een doeltreffend
'opsporingsbeleid met betrekking
'tot illegaal vuurwapenbezit.
Dit heeft de minister van Justitie,
mr. C. H. F. Polak, gisteren meege
deeld in antwoord op schriftelijke
vragen van de KVF-kamerleden mv.
Boot en mr. Van Schaik.
Een en ander geschiedt aan de hand
van de denkbeelden die zijn ontwik
keld in de door minister Polak en de
minister van Binnenlandse Zaken.mr.
H. K. J. Beemirak ingestelde recher
che advies commissie, die enige tijd
geleden aan een van haar werkgroe
pen de opdracht vérstrekte een doel
treffend o-psporings- en bestrijdings-
étmBëS«etWüé iwesifeenv
Ate hoofdtrekken van de nieuwe
opzet kunnen wonden aangemerkt:
Hoge prioriteit van deze opspo
ring ten opzichte van andere op-
sporingstaken van de politie;
o Landelijke en regionale coördina
tie; i
Vrij maken van politieparsoneeï
bij de korpsen voor deze werk
zaamheden.
Inschakeling van de Kon. Mare
chaussee en de douane.
Aanwijzing per parket van een
officier' van justitie, die mat de
vervolging van alle misdrijven in
gevolge de vuurwapenweit is be
last.
Minister Polak merkt in zijn ant
woord op dat het toenemend aantal
misdrijven, waarbij van een vuur
wapen gebruik wordt gemaakt, het
vermoeden wettigt, dat het aantal in
Nederland in omloop zijnde wapens
toeneemt. Ofschoon de bewindsman
niet over concrete cijfers betreffende
de omvang van dit illegale wapen
bezit beschikt, meent hij toch te kun
nen stellen dat er geen aanwijzingen
zijn die zouden kunnen doen veron
derstellen dat dit bezit zo omvang
rijk zou zijn als door de bedde kamer
leden werd gevreesd.
Sedert 1 januari 1969 zijn er als
gevolg van diefstal uit legerdepots
nog 36 wapens vermist. Deze omvang
is niet dermate groot, dat er als het
ware een burgeroorlog mee gevoerd
zou kunnen worden. De bewering
hieromtrent van beide vraagstellers
mist dan ook iedere grond, aldus mi
nister Polak, volgens wie algehele
uitroeiing van illegaal wapenbezit
een onbereikbaar doel is. Het beleid
van de overheid kan er slechts op
gericht zijn, dat bezit tot zo gering
mogelijke proporties terug te bren
gen. De heren Boot en Van Schaik
hadden onder meer gevraagd of er
gegronde redenen waren te veron
derstellen, dat er in ons land een
paar honderdduizend wapens ille
gaal in omloop zijn.
POLAK
VAN een Japans vrachtschip in de
z?Jemnan> T';oi:s-''ivière.s in Canada
dwenen sloednieuWe zweren ver-
COMMUNISTISCH China zal in no
vember volgend jaar lid Cnen
worden van de Verenigde Nalies.
