Mr. B, Biesheuvel: regering halverwege blijven steken Commentaar Bolivia de zoveelste generaal „PLANNEN NIXON PROPAGANDA'' I )e>re|Ud NOTA „OPENBAARHEID VAN BESTUUR" Noordvietnamezen Ojoekwoe wordt uitgewezen André van der Louw nieuwe P.v.d. A.-voorzitter Uitbreiding Rose generaals Sabotage Vietnam Ministerraad Conclusies Verschillen J «r w 1. Bescherming, Het IVM Gulden Plan biedt uw gezin financiële zekerheid in geval van overlijden 2.Kapitaalgroei. Het IVM Gulden Plan maakt u dëelgenoot in de groei van het internationale bedrijfsleven. 3. Reserve. Het IVM Gulden Plan garandeert u ten alle tijde contant geld voor noodgevallen en onverwachte situaties. Het IVM Gulden Plan. hel of schrijf voor inlichtingen IVM, Karei Doormanstraat 6-8, Rotterdam, tel.: 010-146222 VRIJDAG 9 OKTOBER 1970 DEN HAAG (ANP) „Hoezeer de nota ook voorstellen be vat, die ik positief beoordeel is toch mijn eerste indruk, dat de regering in haar streven naar grotere openbaarheid halverwe ge is blijven steken. Het lijkt mij, dat ook een vage angst om nieuwe wegen consequent te gaan bewandelen de regering par ten heeft gespeeld". Aldus mr. B. W. Biesheuvel, de voorzitter van de naar hem genoem de commissie „heroriëntatie overheidsvoorlichting" in een commen taar op de gisteren verschenen regeringsnota over „openbaarheid van bestuur". In de nota zegt de regering van plan te zijn een wettelijke verplich ting tot openbaarmaking van be stuurlijke informatie in te voeren. Premier De Jong zet in de nota het regeringsstandpunt uiteen met be trekking tot de openheid van het bestuur. Deze nota zal nog in de huidige kabinetsperiode worden be handeld. Een dergelijke algemene wette lijke regeling zal, naar het oordeel van de regering, een aantal uitzon deringen moeten bevatten, die ech ter pas in het in te dienen wets ontwerp nauwkeurig zullen worden geformuleerd. De regering stelt zich voor, de wettelijke openbaarheids verplichting geleidelijk in te voeren. In de nota zegt de regering, dat zij de openbaarheid niet ziet als doel op zichzelf, maar als middel tot betere communicatie tussen overheid en burger. Bij de begrenzing van het open baarheidsbeginsel moet, aldus de re geringsnota, worden gelet op de grondslagen van ons staatsbestel en op andere democratische belangen: eenheid van beleid en ministeriële verantwoordelijkheid tegenover het parlement, doelmatigheid van be stuur en bescherming van de privé- sfeer. In de nota, waarin onderscheid wordt gemaakt tussen actieve en passieve openbaarmaking, zegt de regering, dat de verplichting tot openbaarmaking van besluiten, die algemeen verbindende regels bevat ten, moeten worden uitgebreid. De regering volgt de commissie- Biesheuvel ten aanzien van de ac tieve openbaarmaking van de be leidsvoornemens en andere informa tie in het stadium van de beleids voorbereiding. Zodra met het oog op een goede democratische bestuurs voering opinievorming over het be treffende onderwerp van belang is, behoort deze openbaarmaking plaats te vinden, en wel ih de opvatting van de regering ten overstaan van de kring van hen, die bij de materie betrokken zijn- Ook het voorstel van de commissie tot het actief open baarmaken van de adviezen der niet- ambtelijke organen, neemt de re gering over. Wat de passieve openbaarmaking betreft, wil de regering een wette lijke plicht invoeren tot het open baarmaken van besluiten met de motieven en feitelijke gegevens, die daartoe hebben geleid voorzover deze van belang zijn voor het inzicht van de burger in het gevoerde be stuur. De regering wenst geen open baarheid van bestuurlijke informa tie zonder meer, omdat andere ge wichtige belangen van staat en bur ger daaraan in de weg staan. In de opvatting van de regering moet het niet zo zijn, dat iedereen bij een departement of rijksdienst elk stuk informatie kan verkrijgen, TERWIJL de sociale situatie in Bra zilië tof het uiterste gespannen is, de politieke klok in Bolivia af- wiselend links en rechts slaat, in Chili gematigde conservatieven en gematigde socialisten een moeizame samenwerking beginnen, heeft de tweede verjaardag van het bewind van de militaire junta in Peru weinig aandacht getrokken. Het politieke beeld is daar overigens opmerkelijk genoeg. Een generaalsregering, maar een die zich niet verheugt in de sympathie van Washington. Want de Peruaanse militairen nationali seerden een Amerikaanse petro- leummaatschappij, gevolgd door de bevestiging van een herverdeling van de landbouwgronden die zelfs in Cuba „een van de gedurfdste van Zuid-Amerika" werd genoemd. Nieuwe decreten zijn op komst, voor de industrie en het mijnwezen, waardoor het beleid van generaal Alvarado rose genoeg getint is om hem van de steun van de linkse groeperingen te verzekeren. In de Verenigde Staten haalt men zijn gram weliswaar in stilte, maar tevens door niet minder schadelijke als geruisloze economische tegen zetten. De Peruanen hebben thans hun hoop op Japanse belangstelling voor hun delfstoffen gevestigd. Blijkbaar is het de Amerikanen on mogelijk in te zien dat men politie ke vriendschappen slechts kan be houden door het brengen van mate riële offers. ONS kabinet blijkt zeer bezorgd te zijn over het leger. Dat is op zichzelf een normale zaak, maar als verschillende leden van het kabinet wilde verhalen over sabotage in het leger gaan rondstrooien, die niet be wezen worden en bovendien door een collega weer worden afge zwakt, dan zit er iets mis. Minister Udink (CHU-lijstlrekker) begon deze week met de mededeling, dat „het aantal gevallen van sabotage in het leger hand over hand toeneemt" Staatssecretaris Haex van Defensie bevestigde dit later, maar diens chef minister Den Toom, reageerde met de waarschuwing dat „we niet ver zeild moeten raken in een soort sa- botagepaniek." Den Toom is echter ook wel van mening dat er in het le ger de laatste tijd meer sabotage voorkomt. Zolang de bewijzen hier voor zich beperken tot wat deze week op de vliegbasis Leeuwarden (niet) is gebeurd, houden wij ons aanbevolen voor overtuigender ge gevens. In Leeuwarden zijn maan dag j.l. drie Starfighters een paar uur aan de grond gehouden omdat men sabotage aan de brandstof vermoed de. Een brandstofwagen kon nl. niet starten, een telefoon weigerde, een sleutelkastje was geforceerd. De leiding van de basis was over tuigd van sabotage, totdat bleek dat de tankwagen een versleten bobine had, de telefoon gewoon kapot was en het sleutel kastje was geforceerd door een korporaal die in het week einde daar moest werken maar geen sleutel bij zich had. Naar verluidt is de regering (Den Toom) niet bezig aan een sabotage- nota, zoals geruchten willen, maar is het gek dat zulke geruchten in de wereld komen als er van overheids wege zo ongenuanceerd -wordt ge kletst? Wij zijn daarom blij met de vragen van het D '66-Tweede-Kamer- lid Imkamp om exacte gegevens in hoeveel gevallen Bestaat een ver moeden van sabotage en in hoeveel gevalen is sabotage bewezen Als er werkelijk iets mis is moet de re gering ingrijpen en niet blijven leu teren. DE vertegenwoordigers van Noord-Vietnam op de Parijse vredesconferentie hebben het vijf punten tellende vredesplan van pre sident Nixon van de hand gewezen. Het grootscheepse offensief dat de communisten enkele uren na het be kend worden van het bestand in Cambodja zijn begonnen, belooft ook al weinig positiefs over de kan sen van het nieuwe Amerikaanse vredesinitiatief. De Noordvietname- se delegatie keurde alle vijf punten af. Haar belangrijkste eis is volledi ge terugtrekking van de Amerikaan se troepen uit Indochina. Met name op dit punt is Nixon in zijn plan uiterst vaag. Hij doet geen enkeje concrete toezegging. Nixon verklaarde bereid te zijn te onder handelen over een tijdschema voor volledige terugtrekking en dan nog als onderdeel van een algehele re geling. Dit is een belangrijke stap vooruit maar kennelijk nog niet vol doende. De Amerikaanse president heeft met zijn vredesplan misschien meer succes in eigen land waar hij tegen een steeds groter wordende berg van anti's moet oproeien. De volgen de maand zijn in Amerika ook de Congresverkiezingen. Het vredes plan is in Amerika goed ontvangen. Het lijkt er daarom op dat Nixon er in is geslaagd zijn binnenlandse po sitie enigszins te versterken. dat niet onder de uitzonderingsbe palingen valt. De informatie moet van belang zijn voor het inzicht van de burger in het gevoerde bestuur. De passieve openbaarmaking die de regering voorstaat impliceert, dat de geïnteresseerde burger nog steeds onder voorbehoud door de betrok ken bestuurlijke instantie geïnfor meerd moet worden over de inhoud van het besluit, waar zijn belang stelling naar uitgaat. Het beginsel van de openbaarheid van bestuur is, zo vervolgt de nota, ook van toepassing op de vergade ringen van de ministerraad. Voor zover de raad formele be sluiten vaststelt, zullen ze, met de motieven en het feitenmateriaal die eraan ten grondslag hebben gelegen, onder de verplichting tot openbaar making vallen, indien deze bijdraagt tot inzicht van de burger in het ge voerde bestuur. Evenmin als elders in de rijksdienst zal er voor de raad een verplichting bestaan, agenda's en notulen openbaar te maken. Overige punten uit de regerings nota zijn: Elk departement zal moeten be schikken over een permanente „in- formation-desk", waar bezoekers in eerste instantie de weg kan worden gewezen. In grote departementsgebouwen dienen geschikte ruimten te zijn, waar zij die informatie wensen, deze kunnen verkrijgen. De overheidsvoorlichting mag niet het karakter krijgen van public- relations en mag ook niet worden beschouwd als onderdeel daarvan. De regering acht het wel juist om public-relations-adviseurs in de overheidsvoorlichting te betrekken in gevallen van concreet gerichte acties, die betrekking hebben op politiek niet-controversiële over heidsactiviteiten. Sociaal wetenschappelijk onder zoek ten behoeve van de voorlich ting acht de regering onmisbaar. In beginsel staat de regering niet afwijzend tegenover openbaarma king van de adviezen van de Raad van State over wetgeving. In de nota van de regering wordt tenslotte nog ingegaan op het vraag stuk van de openbaarheid bij kabi netsformaties. De regering stelt zich op het standpunt, dat de openbaar heid het moeilijke proces van de for matie niet extra mag bemoeilijken en voorts, dat ze niet met de on schendbaarheid van het staatshoofd in strijd mag zijn. Voor de regering volgen hieruit twee conclusies. In de eerste plaats, dat het niet bij voorbaat juist kan worden geacht, tijdens de (in) for- formatieperiode alle beschikbare in formatie openbaar te maken. De tweede gevolgtrekking is, dat het aandeel van het staatshoofd in de gedachtenwisseling geen onder werp van publieke discussie mag kunnen worden. Daarover dient dus, naar de mening van de regering, zo wel tijdens als na de (in) formatie periode te worden gezwegen- Naar het oordeel van mr. Biesheu vel vallen er zeer belangrijke ver schillen te constateren tussen het rap port van zijn commissie en de nota van de regering. Allereerst het uit gangspunt. Voor de commissie is de openbaarheid vooral een probleem van politieke democratisering. Voor de regering niet meer dan een mid del om tot betere communicatie tus sen overheid en burger te geraken. De regering, aldus mr. Biesheuvel, bepaalt in haar gedachtengang wat van belang is voor het inzicht van de burger en voor welke burgers de in formatie is bestemd. De commissie daarentegen staat op het standpunt, dat openbaarheid en geheimhouding uitzondering dient te zijn. De heer Biesheuvel wijst er op, dat de actieve openbaarmaking (voor lichting die de overheid uit eigen be weging verstrekt) door de regering aan veel meer opmerkingen wordt onderworpen dan in het rapport van de commissie het geval is. Dit is, naar zijn mening, het gevolg van het verschil in uitgangspunt bij regering en commissie. In zijn commentaar op de rege ringsnota merkt mr. Biesheuvel voorts op, dat de uitzonderingsgron den, die de regering overweegt, doen vrezen dat hier wel eens van niet veel meer dan een wettelijke vast legging van bestaande praktijken zou kunnen zijn. Het voorontwerp van wet, dat de commissie opstelde, ademt een -geheel andere geest en getuigt, naar zijn mening, van een frisse en moedige nieuwe aanpak, die in de re geringsvoorstellen ontbreekt. Ook mr. M. Vrolijk, lid van de Tweede Kamer voor de PvdA en vice-voorzitter van de commissie- Biesheuvel is teleurgesteld over de regeringsnota. Geheel voor eigen re kening sprekend, zegt hij in een com mentaar dat de regering in deze no ta „een te sterke mate van terughou dendheid" heeft betracht. De nota be vat z.i. allerlei compromis-elementen en de uitgangspunten daarin beteke nen naar zijn mening „niet een duide lijke stap op weg naar de politieke democratisering". HET lijkt nauwelijks de moeite om meer dan normale aandacht te besteden aan de jongste reeks .staatsgrepen in Bolivia. Wie garan deert immers dat de sterke man die, zoals het er nu uitziet, tenslotte uit de bus is gekomen, een redelijk lan ge regeringsperiode beschoren zal zijn? Het leger lijkt niet de meest aangewezen macht daartoe, want daaruit zijn in Bolivia al sinds zes jaar zowel de machthebbers als de coup-makers voortgekomen. De ster ke man in Bolivia is sinds woensdag generaal Juan José Torres. Hij heeft zichzelf meteen „presi dent der arbeiders" gedoopt, heet linkser georiënteerd te zijn dan Ovando Candia, die tot begin deze week een jaar lang de macht in Bo livia in handen heeft gehad. De eer ste woorden van de nieuwe presi dent vertonen opmerkelijk veel overeenkomst met de leuzen waar mee Ovando een jaar geleden be gon: zijn democratisch bewind zou gaan rusten op de vier pijlers: uni versiteiten, arbeiders, boeren en mi litairen. Hij noemt zijn machtsgreep „e enrevolutie vam het volk". On danks de hoop op betere tijden die hij, gezien de eerste uitbundige re acties, bij grotere groepen arbeiders en studenten blijkt te hebben ge wekt, blijkt de enige werkelijke pij ler waarop hij zich kan handhaven, slechts een deel van het leger te zijn. Uit de machtsstrijd van de af gelopen dagen, die zich geheel bin nen het leger heeft afgespeeld, mag echter worden afgeleid dat Torres het grootste deel van het leger ach ter zich heeft. Van de luchtmacht is „een revolutie van het volk". On- res steunt. Torres was enkele maanden gele den onder druk van de conservatie ve generaal Miranda, die zoals be kend eerder deze "week Ovando tot aftreden dwong en een drie man sterke junta in het leven riep, afge zet als opperbevelhebber van alle strijdkrachten. Hij steunde Ovando. maar heeft van de verwarring van deze week toch gebruik gemaakt om zichzelf president te maken. Hij wordt in sommige kringen dan ook een opportunist genoemd. In hoeverre zijn sympathieën werkelijk uitgaan naar de sinds de oprichting van Bolivia al 182 re geringsperioden lang onderdrukte Boliviaanse massa's (Indianen) zal spoedig blijken. De grote man van de Boliviaanse revolutie van 1951, ex-president Estenssoro, heeft in Peru laten weten dat hij naar zijn vaderland wil terugkeren. Estensso ro werd in 1964 door de oer-conser- vatieve Barrientos met behulp van Ovando afgezet. (Toen president Barrientos vorig jaar bij een onge luk om het leven kwam, greep Ovando naar de macht). Torres' revolutionaire gezindheid zal moeten blijken uit zijn houding tegenover b.v. Estenssoro, maar niet minder tegenover de Verenigde Sta ten, die vooral in de persoon van ambassadeur Siracuse veel in de Boliviaanse melk te brokkelen heeft. Volgens Le Monde wordt Siracuse hierbij effectief gesteund door een legertje CIA-, FBI-, AID- en vrij willigerskorps-mensen. Volgens waarnemers kwam uit deze hoek ook een zeer belangrijke steun voor de, mislukte, coup van generaal Miranda. Het is niet zo vreemd dat de V.S. in Bolivia graag een stevig ouderwets behoudend re giem zouden zien, nu in het naburi ge Chili een marxist (Allende) pre sident aan het worden -is en het eveneens nabijgelegen Peru opk een voor Latijns Amerikaanse begrippen ongewoon linkse regering heeft. JUAN JOSé TORRES (Abusievelijk stond gisteren in deze krant zijn naam onder een foto van een lid van de door Torres afgezette junta, gen. Guachalla). Men vraagt zich af wat Torres zal doen met betrekking tot de Ameri kaanse Gulf Oil-vestiging in Bolivia, die door Ovando is genationaliseerd, maar in de laatste weken weer door hem terugverkocht dreigde te wor den. Vragen, niets dan vragen rond weer een nieuwe generaal. Want hoe dan ook, het is altijd nog een generaal. J. L. '(Van onze redactie buitenland) NEW YORK/SAIGON/PARIJS Enkele uren nadat president Nixon van de V.S. een nieuw vredesplan had ontvouwd, maakte de Cambodjaanse legerleiding melding van de wat zij noemde grootste aanval van de Vietcong en Noordvietnamezen in Cambodja tot dus ver. Zoals gisteren reeds in onze laatste edities vermeld werd, heeft president Nixon tijdens een televisierede van gisternacht een bestand voorgesteld onder internationaal toezicht voor geheel Indochina. Verdere hoofdpun ten waren: directe onderhandelingen over een afgesproken tijdschema voor de terugtrekking van alle Ame rikaanse troepen, een internationale vredesconferentie over Indochina, de vrijlating van alle krijgsgevangenen en het verzoek van de andere partij zich aan te sluiten bij het streven naar een politieke regeling, die wer kelijk tegemoet komt aan de aspira ties van alle Zuidvietnamezen. De nieuwe vredesvoorstellen van Nixon werden in Indochina en de Verenigde Staten met instemming begroet. Ook premier John Gorton MEVROUW BINH propaganda (Van onze redactie buitenland) ABIDJAN De regering van Ivoorkust is van plan om de daar wo nende generaal Ojoekwoe, destijds de leider van Biafra, het land uit te zetten. In een vraaggesprek had de gene raal, aldus de minister van voorlich ting van Ivoorkust, bepaalde dingen gezegd, die een inbreuk waren op een afspraak door Ojoekwoe gemaakt met president Houphouet-Boigny. Ojoek woe had beloofd tijdens zijn aanwe zigheid in Ivoorkust „geen verklarin gen te zullen afleggen". (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De vice-voorzitter van de P.v.d.A., André van der Louw wordt steeds meer genoemd als een serieuze kandidaat om dr. A. Vonde ling als voorzitter van de partij op te volgen. De opvolging komt in februari aan dé orde op het partijcongres in Rot terdam. Van der Louw is een van de voormannen van Nieuw Links. Hij wordt echter in gematigde P.v.d.A.- kringen de laatste tijd steeds meer geaccepteerd. van Australië en premier Holyoake van Nieuw-Zeeland, landen die bei de troepen in Vietnam hebben, be tuigden hun instemming. De leider van de Noordvietnamese onderhandelingsdelegatie bij de vre desbesprekingen in Parijs, Xoean Thoey, zei dat het plan van Nixon „eenvoudig een poging is het Ameri- kaanse kiezersbestand naar zich toe te trekken en de wereldopinie te wij zigen". Mevr. Binh, minister van buitenlandse zaken van de voorlopige revolutionaire regering van Zuid- Vietnam, vond dat de voorstellen „niet bedoeld zijn om de Amerikaan se agressie te beëindigen en om vre de te brengen op basis van de onaf hankelijkheid en soevereiniteit van de bevolking van Indochina". Canada is bereid gevolg te geven aan Nixons oproep voor een afroe pen van een staakt-het-vuren onder toezicht, „mits het zeker is dat er een nuttig doel mee gediend zou zijn". Ter verduidelijking zei de minister van buitenlandse zaken Sharp, dat hij er aan twijfelt of de internationa le controlecommissie ooit een nuttig doel heeft gediend. Canada is nog steeds lid van deze commissie, die werd ingesteld na de Indochinese oorlog in de jaren vijftig. BOVEN de Westduitse deelstaat Beieren is een Starfighter van de Canadese luchtmacht neergestort. De twee inzittenden bleven ongedeerd. INTERNATIONAAL voorzitter van de katholieke werkende jeugd, En rique del Rio, is bij aankomst in Brazilië in moeilijkheden geraakt met de politie. IN de Spaanse stad Puertonlano zijn acht leden van de verboden commu nistische partij en vijf leden van de illegale „arbeiderscomités" gearres teerd. ZATERDAGMIDDAG houdt de PSP een demonstratieve optocht in Am sterdam en later in Den Haag, naar aanleiding van de uitwijzing uit Ne derland van het Portugese echtpaar de Almeidda. DE Amerikaanse ruimtevaarders Shepard en Michel] zullen tijdens hun komende verblijf op de maan tweemaal hun ruimtevaartuig voor een onderzoekingstocht verlaten. DE elfduizend wex-knemers van de FN-fabrieken in Herstal bij Luik, die maandag in staking gingen, zjjn gisteren weer aan het werk gegaan. HET tweede artikel van het Itali aanse echtscheiding wetsontwerp is met 169 tegen 145 stemmen goed gekeurd. Het geeft de rechter de bevoegdheid kerkelijk gesloten hu welijken ongedaan te maken. DE rechtbank in Frankfort heeft de 59-jarige concentratiekamp-arts, dr. Franz Bernard Lucas, vrijgesproken van medeplichtigheid aan de moord op 4000 joodse gevangenen in het concentratiekamp Auschwitz. Het weer, inmiddels doornatgere- gende medeburgers, werkt allesbe halve inspirerend op mij bij het samenstellen dezer regelen. En het wordt er niet beter op, lees ik: de herfst die wij nu beleven, wordt waarschijnlijk natter dan normaal. Te nat, als u het mij vraagt. Nat-uurlijk, nat-ionalistisch nat rium, Nat-o, Nat-aal, nat-ter, nat st!.. Vooruitlopend op een naar mijn mening in de lucht, om niet te zeggen in de ether zittende rage, die aan het grote dierenbos doet den ken, wens ik u: een woeftemorgen! Ex-Boerenpartijkamerleden heb ben de afgelopen jaren niet bepaald blijk gegeven van profetische gaven, oftwel een gewone vooruitziende blik. Maar nou hebben we er een. Kamerlid Harmsen, tevens Apel- dooras wethouder vindt de politiek een te wisselvallig bestaan en wil zich voor de toekomst verzekeren door op het terrein bij zijn woning in Hoenderlo een camping te ope nen. Het zit er tenslotte in dat hij na de kamerverkiezingen in het ko mend voorjaar al wat meer vrije tijd krijgt, die hij dan eens nuttig kan besteden. Je moet wel een uilskuiken zijn, wil je nu geen braadkuiken kopen. Een goed idee van dat Koninklij ke Nederlandse Gymnastiekverbond om de conditie van het Nederlandse volk eens op te voeren door middel van een trimactie. Ik had de naam van de actie wel langer gemaakt: Wees slim, trim door gym. Maar ik weet het niet. Krijg de mensen maar eens mee, als er geen vierhonderd gulden mee te verdie nen is. Ik hoor menig luiaard al protesteren: wees nog slimmer en trim nimmer. Uit Zuid-Afrika zullen ditmaal twee uitverkoren dames naar de „miss world" verkiezingen in Lon den gaan. Jawel, ze sturen gewoon een witte en een zwarte, ofwel een blanke en een niet-blanke. De eerste wordt miss South-Africa, en de an dere miss Africa South. Stel je voor dat de zwarte wint. Als men zo doorgaat wordt ieder geintje dat je in het leger met de sergeant uithaalt, sabotage. Sergeant: Waarom schiet die tank niet als-ie rijdt? Sabota'ge maor leut 'et, sergeant! Maar ja, over die dingen moet je eigenlijk veel genuanceerder en ge- documenteerder praten, zoals minis-» ter Udink en staatssecretaris Haex doen. Udinky toy. Toy, toy! MERIJN (ADVERTENTIE) V

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1970 | | pagina 13