Be honden zijn het eerst in de schuilkelders
THEOLOGEN ZOEKEN
NIEUWE STIMULANS
Steek je
hand in
eigen
boezem
WEsmmm,
OMBUMMANS
AUWPWOm
WSIEIflflGSM
ÖWMKW
KNAKWORST
40+KAAS é:.W
LANGE /W**3
VINGERS |B
49
BAKMEEL MÊ
ZDEK MAAR UITJ..|
„HN0SR-S0EPEH
josaonwe&n?
FRITUURVET
lS
m
HBSNANKU
ZEEPA®
vIAG. HER/V, JS
Luns eredoctor
KAMERLID DR.
Racisme
Racisme II
Racisme III
ui
i
PRUSSIA©
Oecumenica
Kibboets in
de vuurlinie
Morgen begint in Brussel congres over de toekomst van de kerk
Tm
mmmmww
ommm
m/mm
fS
MOSSELEN
mmm
mm
SLAGROOM
groentesoep
GAWW
Door
ds. R. F.
SNOW
om nier
19
VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1970
19
MA'OZ HAIM, ISRAEL, (AP)
De honden zijn het eerst in de
schuilkelders wanneer een beschie
ting van de kibboets Ma'oz Haim
aan de Israëlische grens inzet.
Met de staart tussen de poten ren
nen ze jankend naar de bunkers,
zodra hun scherpe oren 't geluid ho
ren van 'n granaat die de loop van
een kanon verlaat. Soms waarschu
wen ze de bewoners al enkele
seconden van te voren, dat er een
beschieting op komst is.
Andere dieren in de kibboets
zijn minder fortuinlijk bij vuurdu-
els tussen Israëlische troepen en
kanonniers aan de overzijde van
de Jordaan.
Sedert de oorlog van 1967 in het
Midden-Oosten werden dertig
stuks vee gedood in Ma'oz Haim,
een nederzetting van negenhon
derd inwoners aan de Jordaan ten
zuiden van het meer van Galilea
In de vrijwel dagelijkse beschie
tingen kwamen ook honderde kip
pen om. Een maand geleden wer
den tweehonderd hoenders in één
klap gedood, toen een granaat op
een kippenhoek terechtkwam.
Door de beschieting daalde de
eieren-opbrengst zo sterk dat de
boerderij de fok van legkip
pen heeft opgegeven- „Zodra de
beschieting begint valt er een stil
te over de kippenren", zegt de
pluimee-expert van de kibboets.
Het gekakel begint pas weer enke
le minuten nadat de laatste gra
naat is neergekomen.
De reactie van de vijfhonderd
stuks melkvee vormt een veel
kwellender probleem voor de kib
boets. Na elke beschieting geven
de dieren half zo veel melk als
anders. Drachtige koeien hebben
het ook hard te verduren. Elke
bombardement heeft minstens één
miskraam tengevolge. Wanneer de
granaten beginnen te vallen, drom
men de dieren angstig loeiend in
een hoek.
Het vee dat op het veld graast,
raakt bij een beschieting door
gaans in paniek en rent alle kan
ten uit. Soms hebben de kibboetz-
bewoners wel een dag werk om
het vee weer uit de heuvels en de
naburige nederzettingen terug te
halen.
Sommige dieren kwamen zelfs
in Jordanië terecht. In zo'n geval
doorwaden gewapende kibboets
bewoners te paard en onder dek
king van militairen de ondiepe ri
vier om het vee terug te drijven,
praktisch onder de neus van de
guerrilla-strijders en Arabische
troepen. „We moeten het vee weer
ophalen, dat kan niet anders", zei
een der veedrijvers. „Een goeie
stier kost bijna duizend dollar".
De Brahma-prijsstier van Ma'oz
Haim raakte een keer in paniek
Sprong over een mijnenveld en
draadversperring en holde kilome
ters ver Jordaans gebied in. „Aan
die kant moet iemand het dier
opnieuw aan het schrikken ge
maakt hebben, want later kwam
hij weer terugrennen", zei de
veedrijver Nadav Fein. „We sta
ken de rivier over en moesten de
stier met een lasso vangen. Het
was een angstig avontuur".
Het vlees van het vee dat bij de
gevechten wordt gedood is onver
koopbaar, omdat er granaatsplin
ters in kunnen zitten. Ook wordt
het vleeb niet „kosher" geacht om
dat het dier niet ritueel werd ge
slacht.
(ADVERTENTIE)
SCHILLEBEECKX
voorzitter
KARDINAAL SUENENS
openingsrede
Van 12 (morgen) tot 17 september
belegd het tijdschrift Concilium in
Brussel een internationaal congres,
waar de meest vooraanstaande ka
tholieke theologen uit de gehele we
reld aanwezig zullen zijn. Onder
werp van gesprek zijn de volgende
thema's: de functie van de theologie
in de kerk, de kern van de christe
lijk boodschap, de aanwezigheid van
de kerk in de maatschappij van
morgen, structuren voor de kerk van
de tóekomst. 5 Dagen zullen ruim
200 van de vaste medewerkers plus
nog een 1000 belangstellenden zich
buigen over de vraag, hoe de kerk
haar taak in de zich snel ontwikke
lende mondiale samenleving kan
vervullen, en hoe het door het con
cilie opgeroepen maar sindsdien
sterk aangetaste enthousiasme aan
gewakkerd kan worden-
Het organiseren van dergelijke
congressen behoort tot de opzet van
de stichting die Concilium uitgeeft.
Tijdens het concilie was gebleken,
welke invloed de theologen konden
hebben op - het geestelijk bewust
wordingsproces in de kerk, wanneer
zij erin slaagden hun ideeën op hel
dere wijze over te dragen op de
mannen van de praktijk. Vaticanum
II is niet allereerst zo'n uniek en
hoopgevend gebeuren geworden
door de officiële beraadslagingen in
de Sint-Pieter, maar door de sponta
ne en ongedwongen contacten in de
wandelgangen en d,e directe discus-
sies van de bischoppen met de theo
logen in de avonduren.
De meeste bisschoppen waren
naar Rome gekomen met geen ande
re theologische bagage dan de eeu
wen lang op dezelfde wijze gefor
muleerde ideeën, die zij bij hun op
leiding hadden meegekregen en die
door de officiële instanties tot dari
toe waren verdedigd, maar waaraan
het leven was voorbijgegaan. Het
onderling contact deed hen beseffen,
dat er niet alleen in hun. land maar
overal een kloof bestond tussen ge
loof en leven, en dat daarom het
kerkelijk leven begon af te brokke
len.
Zij luisterden gretig naar de theo
logen die al jaren lang probeerden
de brug te slaan tussen het evange
lie en het moderne denken, maar in
•Rome het tegendeel van erkenning
hadden gevonden en daarom ge
dwongen waren, meer aan de peri
ferie van de kerk, hun werk, op
dikwijls moeizame, wijze, voort te
zetten. De meest bekende van hen
zijn: Chenu, Rahner, Schillebeeckx,
De Lubae, Congar en Kjjng.
Ook voor hen was het concilie een
gebeuren. Zij werden tot hun eigen
verrassing geconfronteerd met een
schreeuwende behoefte aan hun the
ologie en waren bovendien in de
gelegenheid, 4 jaar achtereen elkaar
maandenlang te ontmoeten en té
yorig'e keer schreef ik een kri
tisch stukje. Daarin trachtte ik
aan te tonen dat we als maatschappij
in zijn totaliteit, een heleboel
zinloze handelingen verrichten (wa-
terverontreinigen door kunstmest; gif
tige of schadelijke stoffen toevoegen
aan dieren, gewassen en grondstoffen
voor consumptie; vernietigen van
onschadelijke insecten en vogels);
om te komen tot andere al even
zinloze handelingen (het op grote
schaal vernietigen van fruit en
groente, het omsmelten, denatureren;
of op kostbare wijze opslaan van
melkvetten)-
Naar aanleiding van dit stuk
kreeg ik een kritische brief van een
al even kritische lezer. Hij stelde
daarin dat ik er goed aan zou doen,
om eerst eens de hand in eigen
boezem te steken. Immers datgene
wat de maatschappij, als totaliteit
doet, namelijk zinloos handelen met
als direct gevolg riog meer zinloze
handelingen, doet de huisvrouw elke
dag in haar eenmansbedrijfje dat we
gezin noemen.
Deze brief heeft me ertoe ge
bracht om mijn eigen gedragspa
troon als huisvrouw en dat van mijn
medehuisvrouwen eens onder de
loep te nemen. Het resultaat van dit
alles is, dat ik de kritische lezer
volkomen gelijk moet geven. Wat
wij als volk doen, doen we ook als
individu, met name als we huis
vrouw zijn.
Zo schaffen we ons bijvoorbeeld
steeds meer en kostbaarder huishou
delijke apparaten aan, om daarmee
meer lichaamskracht uit te sparen
er, tijd te winnen.
We wassen onze gezinswas niet-
langer door deze eerst te koken, dan
te boenen, enkele keren te spoelen
en eventueel nog op de bleek te
spreken. Die 4 jaar ervoeren zij als
een tijd van snelle en vruchtbare
ontwikkeling, en reeds na twee zit
tingsperioden stond het voor hen
vast, dat er in de tijd na het concilie
een grote taak zou liggen voor een
op het kerkelijk leven gerichte the
ologie, en bovendien dat een telkens
opnieuw ter beraadslaging samenko
men en samenwerken Van de theolo
gen nodig zou zijn, wilde het apos
tolisch werk van Vaticanum II tot
wasdom gebracht worden.
Om dit te realiseren nam de Ne
derlandse uitgever Paul Brand het
initiatief tot het oprichten van de
stichting Concilium, die in zoveel
mogelijk talen en gelijknamig tijd
schrift zou uitgeven, waarin door
internationaal uitgekozen vaklieden
informatie, verschaft zou worden
over nieuwe vragen en nieuwe ant
woorden op het gehele gebied van
de theologie - en dit afgestemd op
een lezerskring van mensen die in
de kerk praktische verantwoorde
lijkheid dragen - en die daarnaast
een samenwerkingsverband van the-'
Het leek erop, alsof over de gehe
le linie een kentering was ingetre
den, en alsof de meerderheid der
theologen in goede onderlinge ver
standhouding zou samenwerken, om
de lijn van Vaticanum II uit te
werken en door te trekken- Concili
um zou de krachten bundelen en de
resultaten in brede kring bekendma
ken. De goede verstandhouding is
echter niet gebleven.
Dat de theologen van de Romeinse
school (dat zijn niet alle in Rome
werkende theologen!) niet mee in
zee gingen, was niet verwonderlijk.
Dat zij zich echter nog zo sterk in
de organen die voor de uitvoering
van de conciliebesluiten \yaren op
gericht, konden doen gelden, was
een tegenvaller. Zij ontpopten zich
als krachtige tegenspelers van de
theologen rond Concilium, die van
hun kant ook niet op het punt van
1965 stil bleven staan, maar poogden
de nieuwe, gedeeltelijk onvoorziene
vragen te beantwoorden.
Door deze ontwikkeling namen
enkele van de voormannen uit de
tegen Schillebeeckx. Men zou kun
nen zeggen, dat het contact met wat'
zich rechts van het midden beweegt,
moeilijker wordt, en de tegenstel
ling met de geheel rechtsen steeds
scherper. In Rome heeft zich al een
groep van deze laatsten aaneengeslo
ten, die zich opmaakt vopr de strijd
(De Stem van 25 juni)-
De naconciliaire tijd is voor de
katholieke theologen moeilijk. In
een versneld proces werd de crisis
waarin de kerk verkeerde en die
paus Johannes had aangevoeld, in
zijn volle omvang bloot gelegd. De
vragen bleken veel groter en diep
gaander dan de concilievaders had
den beseft. Bovendien bleek het
moeilijk, het contact tussen het we
reldepiscopaat en de theologen, dat
zo vruchtbaar was geweest, voort te
zetten, met het gevolg dat menig
bisschop, b.v. in Rusland en Frank
rijk terugviel op oude „zekerheden"
en terugschrok voor de uitwerking
van de begonnen onderneming.
Het tweede Vaticaans concilie, dat soms al zo lang geleden lijkt.
oiogen zou vormen, öm regelmatige
uitwisseling van gedachten mogelijk
te maken.
Nog tijdens het concilie werd met
de uitgave van het tijdschrift ge
start, en het lukte, bijna alle theolo
gen van naam, die met de koers van
Vaticanum II instemden, erbij te
betrekken. Het verschijnt nu 5 jaar,
in 8 talen, met een oplage van reeds
meer dan 50.000.
Met het nu te houden congres wordt
het eerste lustrum gevierd.
Sinds het voorspoedige begin is er
veel gebeurd, ook in de wereld van
de theologen. De laatste zittingen
van het concilie lieten een groeiende
eensgezindheid zien, die belangrijke
documenten als de constitutie over
de kerk in de wereld, het decreet
over het oecumenisme en dat over
de godsdienstvrijheid mogelijk
maakte. Deze stukken zouden zon
der het pionierswerk van de nieuwe
theologen niet denkbaar zijn ge
weest.
tijd voor het concilie afstand van
het tijdschrift. Zo b.v. de bekende
Franse jezuïet H. de Lubac, die zich
érnstig bezorgd toonde over enkele
van de opgenomen artikelen. Ook
mgr. C. Colombo, die geldt als de
privé-theoloog yan de paus,, trad uit
de redactie.
-Dat wil niet zeggen dat Concilium
de spfeekbuis wérd van alleen de
meest pionierende figuren.
Het is alleen een teken van de,
groeiende moeilijkheden tussen de
behoudende ën de van de noodzaak
van diepgaande vernieuwing over
tuigde en daarom risico's nemende
theologen.
Deze kwamen scherp tot uiting in
de op 16 dec. 1968 gepubliceerde
verklaring over de vrijheid en de
functie van de theologen in de kerk,
waarin 38 aan Concilium verbonden
theologen de gang van zaken in de--
Romeinse congregatie voor de ge
loofsleer aan de kaak stelden, naar
aanleiding van het duistere proces
Daarbij komt dat de aangemoedig
de belangstelling voor de niet-ka-
tholieke christenen en de niet-gelo-
vigen bij vele intellectuelen en ook
veel priesters leidde tot de ontdek
king van zeer boeiende protestante
auteurs, die diep ingaan op het mo
derne denken en de moderne levens
omstandigheden en van daaruit het
evangelie ondervragen: Bonhoeffer,
Bultmann, Robinson, Harvey Cox,
Moltmann en vele anderen. Deze
werden in katholieke kring ineens
veel meer gelezen dan de eigen
theologen, en vonden veel instem
ming.
Zij namen veel duidelijker de
door techniek en wetenschap be
paalde beschaving au sérieux, be
kommerden zich weinig om overge
leverde vraagstellingen en boden
een uitleg van het evangelie die er
een voor de huidige beschaving zin
volle boodschap van maakte, vooral
door de nadruk te leggen op de door
het evangelie mogelijk gemaakte
vrijheid tot mensenliefde, op grote
en kleine schaal. Deze ontwikkeling
heeft de katholieke theologen over
vraagd en -hen ook wel de wind uit
de zeilen genomen.
Vele gelovigen waren blij met
de ontdekking van het evangelie als
boodschap van wereldwijde broeder
schap en daadwerkelijke naasten
liefde, én misten de traditionele ge
loofspunten als de godheid van
Christus, de drieëne God, de verrij
zenis en het eeuwige leven, een hiër
archisch kerkinstituut en zo meer,
eigenlijk niet, want wat betekende
dat allemaal voor het concrete le
ven
Tredend in het nieuwe denkkli
maat wil een belangrijke groep ka
tholieke theologen uitgaan van de
evangelische opdracht tot een reële
inzet voor de wereld en de naaste,
plaats aan geven, maar van daaruit
daar in zekere zin dus de eerste
zoeken naar een nieuwe wijze van
spreken oVer God en het mysterie
van Jezus, en wel zo, dat steeds
duidelijk is, dat er verband bestaat
tussen het mysterie en de mensen-
dienst. Dit, blijkt moeilijk, en het
valt niet te ontkennen dat men nog
in een beginstadium verkeert.
Men wordt bovendien in dit zoe
ken gehinderd door een aantal ge
ruchtmakende binnenkerkelijke
kwesties, zoals de encycliek over de
geboortenregeling, de kwestie van 't
celibaat,de uitoefening van het ge
zag, etc. Iedereen »rkent dat er wel
belangrijker theologische problemen
zijn, maar deze kwesties kunnen
ook niét onbesproken blijven, omdat
er voor een groot deel de geloof
waardigheid van de kerkelijke ver
kondiging van afhangt.
Dat alles verklaart een zeker kli
maat van vermoeidheid in de katho
lieke theologie. Er komt niet zoveel
uit de bus. Het lijkt ook alsof de
theologen, die hun stempel op het
concilie hebben gedrukt, geen gelijk
waardige opvolgers krijgen. In
Frankrijk is dit heel frapant. Nog
steeds zijn Chenu (75) en Congar
(66) de voormannen. Alleen in
Duitsland en mogelijk Amerika is
een nieuwe generatie theologen aan
het opkomen die beloften in zich
draagt. Zij komt in Brussel aan het
woord.
Het groots opgezette congres, dat
onder leiding staat van onze prof-
Schillebeeckx en geopend zal wor
den door de moedige kardinaal Sue-
nens, onvermoeibaar ijveraar voor
het doorzetten van de beweging van
Vaticanum H, kan belangrijk zijn,
als het een nieuwe stimulans weet
te geven aan het zoeken haar een
zinvol spreken over het mysterie
van Jezus en de vernieuwende
kracht, die ervan op de mensenge
schiedenis kan uitgaan.
Drs. R. v. d. HEUVEL OSB
leggen. Neen, we doen dit door de
was in een volautomaat te stoppen.
Daarna draaien we aan wat knopjes
en in korte tijd is alles schoon en
gespoeld, soms zelfs winddroog.
We halen onze kleden er niet
meer elke week uit om te kloppen
en als we al traplopers hebben, dan
laten we deze mooi liggen. De stof
zuiger doet immers al het sjouw- en
klopwerk voor ons. Inspanning is er
nauwelijks meer bij.
Als we zo ouderwets nog zijn om
nog een parketvloer, die geboend
moet worden in ons huis te hebben,
dan beschikken we op zijn minst
over een elektrische boenmachine,
waarmee we de vloer zonder in
spanning schoon en op hoogglans
houden.
Het koffiemalen in vroeger tijden
een bezigheid die met handkracht
verricht werd, is nu 'ontaard in het
op een knopje drukken. De rest doet
de elektriciteit.
Het roeren en kloppen vap beslag
of eiwit, dat vroeger met behulp
van een garde en veel inspanning
gebeurde, gebeurt nu' door middel
van een mixer.
Naast deze machines voor indivi
dueel gebruik, hebben we nog ma
chines waar we groepsgewijze ge
bruik van maken. We laten onze
aardappeltjes schrappen bij de
groenteboer en voorkomen daarmee
dat we het zelf moeten doen.
We laten de snijboontjes door die
zelfde goede man snipperen zodat
ons snijbonenmolentje ongebruikt in
de kast blijft liggen. We kopen rode
kool en prei gesneden en soepgroen
te kant en klaar- We draaien ons
vlees niet meer door een gecompli
ceerde gehaktmolen, we kopen kant
en klaar gehakt en we koken zelfs
geen pudding meer, maar laten dat
over aan de melkfabrieken.
Door het aanschaffen van al deze
machines en door gebruik te maken
van machines die ons prefabvoedsel
leveren, winnen we tijd en energie.
En wat doen we daar nu mee?
.We worden er dik en vadsig van
als We er niets tegenover stellen.
Daarom worden we lid van een
spprt- of gymnastiekclub om wat be
weging te kunnen doen. We nemen
een abonnement op het overdekte
zwembad om ook gedurende het
koude jaargetijde te kunnen zwem
men en de toenemende dikte de
baas te kunnen bl'ijven.
Ofwel we schaffen ons een kostba
re hometrainer of een minder kost
baar rolletje aan.
In alle gevallen raken we de door
middel van investeringen in de
huishouding gewonnen tijd en ener-
nieuwe investeringen. Het enige dat
gie weer kwijt door middel van
blijft rollen is het geld.
De enige die in hun vuistje lachen
zijn de grootindustriëlen die al deze
apparatuur bedenken en op de
marikt brengen, degenen die de
zwembaden en sportplaatsen aanleg
gen en onderhouden.
Wijzelf, als individuen worden er
eigenlijk niets wijzer van. We raken
onze energie en tijd alleen op een
andere wijze, maar ten koste van
een dubbele investering kwijt.
Ander voorbeeld: we vinden het
tegenwoordig zo nodig om een hele
boel kleurstoffen in allerlei varian
ten op ons gezicht te smeren. Daar
we weten dat deze met geurstoffen
vermengde kleurstoffen de huid be
paald geen goed doen, nemen we 's
avonds weer andere middelen te
baat om eerst alles van ons gezicht
te verwijderen en om dan de over
dag aangerichte schade te herstellen.
Het resultaat van al dat zwoegen
is, dat we met moeite, pijn, veel
werk en veel geld zo ongeveer de
zelfde teint hebben als onze groot
moeders die er niets aan deden.
Ook' het bruin worden is een ver
haal op zich. Gedurende de zomer
maanden sparen we tijd, noch reis
geld om in de zon te kunnen liggen,
enkel en alleen met het doel om zo
bruin mogelijk te worden. Als de
zomer dan voorbij is. kost het ons
vrijwel evenveel inspanning en geld
om de schade die de zon aan onze
huid aangericht heeft, te herstellen
door middel van het bezoek aan een
schoonheidsspecialiste, door mas
kers, massages en crèmebaden.
Ook gebruiken we tegenwoordig
wasmiddelen en wasmachines d'e
het wasgoed dermate ontvetten, dat
het bij het opdrogen hard en stug
wordt.
Omdat wij niet van hard en stug
wasgoed houden, nemen we nu weer
een ander (overigens nogal schade
lijk) stofje ter hand, de zogenaamde
wasverzachter om het effect van de
te intens werkende wasmiddelen
weer teniet te doen.
Zo zouden we door kunnen gaan
met het opsommen van dingen die
wij elke dag doen, enkel en alleen
omdat we er niet verder bij naden
ken.
Daarom ben ik het eens met
de ingezonden-brievenschrijver, die
meent dat we eerst de hand in eigen
boezem moeten steken en dan pas
recht hebben om te kankeren op
anderen- Dat hand in eigen boezem
steken wil in deze zin /eggen, kri
tisch denken bij elke nieuwe tijds-
besparende aanschaf, of het in ons
geval wel zinvol is en wat we gaan
doen met de tijd, die we ten koste
van financiële offers, winnen.
MASSA IMPORT
^blikjes "italiaanse
UERSTlZ
GELDERSE X&RW,
>KS
5CHB&.T USBSCTJ&S
blik „UNOX" JÉÊfG
tx/rrse /mfo/zt
40Ogymédk W
GROOrVE&WWMGt.,,
exn& uxRCW<sjm{\m
„BOUDOIR" flH1!
400grarn H Hl
20 GROOT f&evmr
CHATHÉ" jftMfe
eoBv xcaPfm. ORCRTSTA
HOLLANDJA"
per bl ikw'w
Me&ZL/üK M40S&
KLASSEA
±3503ram
SOW BemcrUBLPERS.',
SOO gmmspak.
aODgrarospeik.
loy ocis slechts
kippesoep~6&
tomatensoep
cepergessoep-y§.
champignonsoep
ossestoiarfsoep-.
groente- kippesaep.
IN DE
PRU1S.-SIAG
H£&ttw/ee
per jampot
0,940 cm.Born&
natuurzuiver
oc^zo u?a?p£C/G
„FRJTESSE" «ff
weex/A/, iwe/<urr
k'bbaal
GROOTWUPeUSPRVS
het wasmiddel Is&m
normale prijs
prueRse AZGURÊZA/
CREPE-IWION MW%Q
A Of// r i—r
3.stukken. 'U.
DUBLIN (RTR) Minister Luns
heeft in Dublin van de nationale
universiteit van Ierland een eredoc
toraat in de rechten gekregen.
President Eamon de Valera over
handigde hem de bul als kanselier
van de universiteit. De Nederlandse
minister heef' een bezoek van 4
dagen aan Ierland gebracht.
(Van onze onderwijsredacteur)
ROTTERDAM Drs. B. Goud
zwaard, Tweede-Kamerlid voor de
ARP is donderdag gepromoveerd tot
doctor in de economische weten
schappen.
IX/AARSCHUWDE V .N .-secretaris
Oe Thant enige jaren geleden
reeds dat zonder tijdige maatregelen,
het raciale conflict zou kunnen uit
groeien tot „een verwoestend mon
ster, waarbij alle religieuze en ideo
logische conflicten van het verleden
zullen lijken op familieruzies", de
huidige ontwikkelingen blijken zijn
sterke uitspraak te staven, zonder
dat die nodige maatregelen genomen
worden. Beangstigend is het daarbij
te bedenken, dat velen in West-
Europa en zeker óók in ons land
menen, dat dit probleem ons slechts
zijdelings aangaat. Het inzicht, dat
wij door onze politieke en economi
sche banden op het internationale
vlak de groei van dit desastreuze
conflict krachtig in de hand werken,
is bepaald geen gemeengoed. Des te
meer valt het besluit van de We
reldraad van Kerken een klein mil
joen beschikbaar te stellen voor di
recte hulp aan onderdrukte groepen
én ter bevordering van mentaliteits
verandering, toe te juichen. Dat de
kerken daarbij niet zullen ontkomen
aan de schijn van politieke partig-
heid lijkt ons niet alleen geen be
zwaar, maar in het huidige tijdsge
wricht zelfs een geboden zaak.
J~\E eind augustus te Nairobi gehou-
den assemblee vande wereld
bond van hervormde en gerefor
meerde kerken, lijkt eindelijk bij de
tijd. Eén van de weinige internatio
nale lichamen, waarin de machtige
Nederduits-gereformeerde kerk uit
Zuid-Afrika nog zitting heeft, had
zij bij vorige gelegenheden het nete
lige vraagstuk van de rassendiscri
minatie weten te omzeilen. Dit keer
was daar, met name door het optre
den van de Nederlandse gedelegeer
de dr. Bas de Gaay Fortman, geen
kans voor In aan duidelijkheid niets
te wensen overlatende bewoordingen
werd genoemde Zuidafrikaanse kerk,
welke in haar kerkelijk leven de ras
senscheiding rigoreus doorvoert, ver
oordeeld. Een lichtpunt was boven
dien, dat de Nederduits-gereformeer
de kerk, welisipaar heftig proteste
rende tegen de veroordeling, toezeg
de mee te zullen werken aan een
consultatie over de apartheid, welke
de wereldbond van herv. en geref.
kerken in de toekomst in Zuid-Afri
ka wil houden.
J~)AT in de laatste jaren in talloze
internationale organisaties ge
broken is met Zuid-Afrika, is over
tuigend bewijs van het rechtsgevoel
van velen. Of daarmee werkelijk wat
bereikt wordt voor de mensen IN
Zuid-Afrika is echter een grote
vraag. De poging van dr. Carson
Blake, algemeen secretaris van de
Wereldraad van Kerken, tijdens zijn
recente reis naar Zuid-Afrika, om
de ke~ken aldaar opnieuw te betrek
ken in de internationale discussie
over het rassenvraagstuk, lijkt ons
uitermate juist. Zonder het uitge
sproken standpunt van zijn organi
satie ook maar één moment te ver
bloemen, wees hij erop, dat hoezeer
christenen, ook onderling van me
ning mogen verschillen, dat geen re
den mag zijn het gesprek te ontlo
pen. Men mag, juist terwille van
Zuid-Afrika zelf, hopen, dat men
daar deze woorden ernstig zal over
wegen. Dr. Blake heeft in ieder ge
val namens miljoenen christenen
getracht Zuid-Afrika zélf te berei
ken door te gaan en onomwonden te
spreken. En het is dat wat men o.i.
van een kerkelijke voorman mag
verwachten.
(ADVERTENTIE)
PIANO LEREN SPELEN
OP EEN
NIEUWE PIANO-
VEELTE DUUR!
DENKT U?
Noem het gerust eigen belang,
toch voor slechts f 40,= p/m. kunt
U reeds zo'n prachtig instrument
in huis hebben. U kunt op deze
manier zien of aanvankelijke
interesse geen bevlieging was.
Bij koop wordt de betaalde huur
in mindering gebracht.
Was het toch een bevlieging, dan
heeft U op een verantwoorde
manier de proef genomen en
benf.U slechts de betaalde huur
kwijt. Er zijn overigens nog meer
redenen om naar:
te gaan!
J
Alle gewenste gegevens worden
U graag verstrekt. Desgewenst
onderstaande coupon invullen
en zenden naar:
SOMMER&ZN. N.V.
Dordrecht, Grote Markt 1,
tel. 01850-31241
Gorinchem, Langendijk 54
tel. 01830-4023
zend mij vrijblijvend uw
interessante piano gegevens.
naam..,
adres.,
plaats.,
te!..
I
