Tupamaros prediken
revolutie in Uruguay
waag
bel33329 (01600)
KANS OP PROTEST IN PRAAG KLEIN
PARIS
ACTIES LANG GEZIEN ALS GRAPPEN
RAAD EN DAAD
Prof. Van Hattum en
reclassering blijven
bij hun standpunten
ZONDERVAN:
FUSIECODE
EEN FLOP
hij belegt
in unifonds
c'est
BVA heeft bezwaar
tegen wijze van
pensioenberekening
Het leger van Uruguay doet
wanhopige pogingen om leden
van de Tupamaros-beweging
te vinden. Sinds de dood van een
ontvoerde Amerikaan zijn de
controlemaatregelen op het ver
keer verscherpt.
Lachen
"lk wil wel weer
werkenmaar
m'n man begint
steeds over
belasting
Hoe zit dat nou?"
Mevrouw de Ruyter weet antwoord
op al uw vragen
oudste uitzendbureau van Nederland
Heuvelbrink 31- Breda
Doelpunt
Onjuist
Frustrerend
Rustig bespreken
DONDERDAG 20 AUGUSTUS 1970
(Door Richard Gott)
MONTEVIDEO. Tot vorige week hadden de Tupamaros uit
Uruguay de reputatie de knapste en meest geniale guerrilla-groe
pering in Latijns-Amerika te zijn. Zij wijdden zich uitsluitend aan
stedelijke guerrilla-acties en kwamen voor het eerst in 1968 in het
nieuws, het jaar nadat de mislukking van Ché Guevara voor eens en
altijd had laten zien dat de guerrilla-strategie op het platteland
zijn beperkingen kent.
Op het eerste gezicht schijnt het
kleine verstedelijkte Uruguay de
meest ongeschikte plaats voor re
volutionaire oorlogsvoering. Castro
zelf meldde in zijn toespraken,
waarin hij sprak over een op han
den zijnde continentale revolutie,
altijd Uruguay: samen met Chili
als een land dat zou kunnen ont
komen aan het geweld van een ex
plosie. Rijk, ontwikkeld, en met een
geringe bevolkingsaanwas, zou de
bevolking model hebben kunnen
staan voor wat men aan vooruit
gang hoopte te bereiken. Maar als
men de zaak wat nader beschouwt,
blijkt er iets radicaal verkeerd in
Uruguay te gaan. Het is een ont
wikkeld land dat zich met hoge
snelheid aan het onderontwikke
len is.
De arbeiders in Uruguay, waar
van meer dan een kwart in dienst
is van de regering, hebben minder
te lijden van de inflatie dan van de
maatregelen die president Jorge Pa-
checo Areco getroffen heeft om de
inflatie te bestrijden.
Sinds 1967, toen hij onverwacht
de macht in handen nam, nadat zijn
voorganger een hartaanval had ge
had, heeft president Pacheco zich
een van de meest impopulaire pre
sidenten van Uruguay gemaakt,
door troepen naar de dokken te
zenden, bankbedienden voor dienst
op te roepen en censuur op kran
ten in te stellen.
Hij heeft een dictatoriale macht
aan zich getrokken en trekt zich
vaak niets van het congres aan.
Verleden jaar heeft het congres hem
gevraagd de bankbedienden niet op
te roepen. Gesteund door het leger
heeft bij dit verzoek genegeerd en
het congres moest zich gewonnen
geven. Dit jaar kwam een commis
sie uit de senaat tevoorschijn met
een rapport over martelingen in
gevangenissen.
Pacheco heeft het naast zich neer
gelegd. In de meeste Latijns-Ameri
kaanse landen heeft onderdrukking
uitwerking. Methoden waarbij de
sterke arm wordt gebruikt hebben
van tijd tot tijd in Argentinië, Me
xico en Brazilië hun doeltreffend
heid bewezen. Maar Uruguay is
een bijzonder geval Het is het eni
ge land waar de ontevredenheid
onder de arbeiders zowel duidelijk
hoorbaar als georganiseerd is. En er
is geen tekort aan leiders die tot de
middenklasse behoren.
Met deze achtergrond zijn de Tu
pamaros tevoorschijn gekomen. Ze
zouden in Uruguay een revolutie
zoals die op Cuba willen grote
delen van de bevolking hebben sym
pathie voor Castro en steunen hem
maar zij blijven onafhankelijk
van ideologische druk van buitenaf.
Tupac Amaru, naar wie zij zich ge
noemd hebben, was de laatste Imca
in de zestiende eeuw, die zich nog
tegen de Spaanse overheersers ver
zette. Zijn latere naamgenoot leidde
het verzet van de Indianen in de
achttiende eeuw. Het is een naam
met bijzondere nationalistische ante
cedenten.
Twee jaar lang hebben de Tupa
maros de cynische bevolking van
Montevideo laten lachen om hun
daden. Ze hebben hun slachtoffers
zeer zorgvuldig uitgekozen. Een
voor hen kenmerkende actie was
het kidnappen van de eigenaar van
een fabriek waarvan de arbeiders
staakten en hem toen dwongen geld
te schenken aan een plaatselijk zie
kenhuis.
Een van de geheimen van hun
succes is' dat ze zijn doorgedrongen
tot alle bestuursfuncties. Letterlijk
overal vindt men Tupamaros. Nadat
de guerrilla's 14 vrouwelijke gevan
genen hadden weten te bevrijden,
die de gevangenis hadden mogen
verlaten om een kerkdienst bij te
wonen, moesten zowel de inspec
teur van politie in Montevideo als
de minister van binnenlandse zaken
hun functie neerleggen.
Maar dit jaar is de zaak wat ern
stiger geworden. Een groot aantal
Tupamaros is gevangen genomen
en de mensen in Uruguay zjjn ge-
scsokt door de verhalen over mar
telingen in de gevangenissen, ver
halen die voor Brazilië gewoon
zijn, maar heel ongewoon zijn voor
Uruguay. De man die hiervoor ver
antwoordelijk gesteld werd, het
hoofd van de anti-oproer afdeling
van de politie, is in april in zijn
auto doodgeschoten een herinne
ring aan de wrede guerrilla's van
Guatemala.
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG. Naar aanleiding van enige uitspraken van de vice-
president van de Haagse rechtbank, prof. W. F. C. van Hattum,
hebben zowel prof. Van Hattum als de reclassering te kennen ge
geven, dat zq op hun al eerder ingenomen standpunten blijven staan.
Het kwam niet als een verrassing
dat Dan Mitrione, een adviseur van
het Amerikaanse „agentschap voor
internationale ontwikkeling", die
naar Uruguay gezonden was om de
politie te helpen veiligheidsmaat
regelen te treffen, ontvoerd en ge
dood werd. Dat Amerika Latijns-
Amerikaanse politiemachten helpt
is geen geheim, maar er wordt
niet zoveel bekendheid aan
gegeven als aan militaire hulp.
De Tupamaros hebben duidelijk een
politiek doelpunt gescoord door
hier de aandacht op te vestigen
(tussen 1962 en 1970 heeft het
„agentschap voor internationale
ontwikkeling" 869.000 dollar besteed
aan het „openbaar veiligheidspro
gramma" in Uruguay).
De ontvoering van de Brazilaan-
se consul heeft ook te maken met
de politie- en. martelingenkwestie.
Een communiqué van de Tupamaros
beschuldigde Dias Gomides ervan
„de vertegenwoordiger te zijn in
Uruguay van een dictatuur die hon
derden Braziliaanse staatsburgers
gemarteld en gedood heeft."
Normaliter worden de inwoners
van Latijns-Amerika minder opge
schrikt door ontvoeringen en moor
den dan de outsiders.
Maar de inwoners van Uruguay
z(jn deze keer geschokt, deels om
dat, wat zo lang een amusante stu
dentikoze grap scheen, nu een kei
harde revolutionaire organisatie
blijkt te zijn, die vast besloten is
geen duimbreed te wijken.
(Copyright
De Stem/The Guardian)
Prof. Van Hattum sprak vorige
week dinsdag tijdens de beëdiging
van een reclasseringsambtenares
enige flinke beschuldigingen uit aan
het adres van de reclassering. Hij
uitte met betrekking tot het optre
den van de ambtenaren de term
„provo-achtig". In feite stellen zij
zich op tegenover de rechterlijke
macht", aldus prof Van Hattum. „Er
mag natuurlijk kritiek geleverd
worden, maar het gaat niet aan lak
te hebben aan de instelling waaraan
zij benoemd zijn (d.i. de rechterlij
ke macht).
Voorts zouden de uitgebrachte
rapporten niet neutraal zijn. „Er
kunnen zware eisen aan gesteld
worden en het is gewenst, dat de
reclasseringsambtenaar zich inleeft
in de situatie van de delinquent,
maar hij moet zich daarmee niet
identificeren". Prof. Van Hattum
waarschuwde de reclasseringsambte-
naren niet „dol te draaien" in hun
werk.
Na deze uitspraken gaf de direc
teur van het bureau van de katho
lieke reclassering in Den Haag, de
heer C. Poels, zijn reactie op de zijn
inziens onjuiste beschuldigingen van
prof. Van Hattum. „In eerste instan
tie", zo zei de heer Poels, „waren
wij een soort verlengstuk van de
rechterlijke macht. De rapporten
over de delinquenten, die voor de
rechtszitting werden uitgebracht, la
gen al een heel stuk in de oordelen
de sfeer. Wij adviseerden welke
straf het beste zou zijn. Kortom,
vroeger hielpen we de mensen om
kapot te gaan zonder dat ze het
(Van onze correspondent)
PRAAG. De tweede verjaar
dag van de inval in Tsjechoslo-
wakije door de landen van het
Warschau-pact nadert.
Het Tsjechoslowaakse volk vraagt
zich daarom opnieuw af of enig
openlijk protest mogelijk of wen
selijk is. De gewelddadige demon
straties van vorig jaar leverden de
honderden westerse journalisten sen
sationele verhalen op. Ook maakten
zij de Tsjechen in Praag en Brno
en de Slowaken in Bratislawa fier,
doordat deze zo een emotionele ma
nier van uiten hadden.
Het waren de laatste restanten van
het enthousiasme van 1968. Hoewel ze
politiek gezien van een bijzondere
naïveteit getuigden, lieten de demon
straties de wereld weten, wat de
meeste Tsjechoslowaken voelden.
De lessen van 21 augustus 1969
lieten echter niets te raden over. De
demonstranten speelden het nieuwe
regime regelrecht in de kaart.
Bij veel incidenten lieten ze zich
provoceren tot zinloos geweld. In
1969 hoopten sommige demonstran
ten misschien nog dat Dubceck zijn
plaats binnen de partij zou kunnen
behouden en dat bepaalde aspekten
van de hervormingsbeweging van
1968 gered konden worden. Die hoop
moet nu vervlogen zijn. En daarom
kan men moeilijk aannamen dat er
nog veel gedemonstreerd zal wor
den.
Georganiseerd verzet tegen de
„consolidatie" is onmogelijk gewor
den door de zuiveringen. Dit kan
alleen trotse frustatie en kwaadheid,
samen met een behoorlijke dosis roe-
ke.-rsneid, kunnen de mensen ver
leiden vrijdag de straat op te gaan.
Voor de meerderheid is een zich
voortdurend onthouden van elke di
recte politieke activiteit een gemak
kelijker oplossing. In Praag heerst
ee*> alme en gelaten sfeer De
mensen praten weinig over de ver
jaardag en dit bewijst dat ze weinig
meer met de politiek te maken wil
len hebben. Openlijke activiteiten,
zo weten ze, zullen een reactie van
de politie en de regering uitlokken.
Dat kan zelfs een kind voorspellen.
Ondanks deze duidelijke passiviteit,
worden er voorzorgsmaatregelen ge
nomen. Er is meer politie op straat
dan gewoonlijk en bij strategische
gebouwen zijn speciale veiligheids
maatregelen van kracht.
Ook mogen studenten en journa
listen niet over de Tsjechoslowaakse
grens. Volgens berichten circuleren
er pamfletten, die verschillende vor
men van protest suggereren. Zoals
gewoonlijk wordt er echter meer over
gepraat dan je ze kunt krijgen. De
ondervragingen door de partij van
haar leden zijn bijna voltooid, aldus
het partij-orgaan, Rude Pravo.
„De partij heeft zichzelf van rechts
opportunisme, en luie parasieten ont
daan", mensen die elders als „klein
burgerlijk" beschreven zijn.
Op een school in Louny, een plaats
je in de buurt van Karlovy Vary
blyven er maar twee van de oor
spronkelijk dertien leden van de par-
tijgroep over. Op andere scholen
wordt een soort uitwisselingssysteem
gehanteerd: leraren worden naar
nieuwe scholen gestuurd om pro-
Dubceckisten op te rollen.
„De mensen beginnen ervan over
tuigd te raken", aldus de Tsjechische
premier Josef Korcak afgelopen zon
dag, „dat de nieuwe partijleiding er
in geslaagd is ons land voor een po
litieke en economische catastrofe te
behoeden".
Andere gronden voor het enthou
siasme van het publiek zyn de ge
zamenlijke oefeningen van het Tsje
choslowaakse en het Russische leger.
Zij worden bij Karlovy Vary bij de
Westduitse grens gehouden en moe
ten volgens de plannen vandaag ein
digen.
President Svoboda heeft agelopen
vrijdag Russische soldaten toegespro
ken. Hy dankte voor „het voortzetten
Praag, 21 augustus 1968
van de beroemde gevechtstraditie van
het Russische leger door in ons land
een internationale missie ter verde
diging van het socialisme te ver
vullen",
In de pers kan men dezer dagen
artikelen lezen over de „consolidatie
op het culturele front" en „tegen de
leugens van de contra-revolutionaire
underground". Er wordt in beloofd
dat de positie van de consument in
Tsjechoslowakije versterkt zal wor
den en de Sovjet-Unie wordt gefeli
citeerd met het nemen van het initia
tief tot het Russisch-Westduitse ver
drag.
Vorige week kondigde de Slowaak
se vakbondskrant „Praca" aan dat
,de arbeidersklasse in Tsjechoslowa-
kye die nu januari 1968 beledigd
en verwyderd was, opnieuw heeft
laten zien dat zy in staat is de re
publiek uit een moeiiyke situatie te
halen".
(Copyright Guardian/De Stem)
DEN HAAG (ANP). De fusie
code van de Sociaal-Economische
Raad, die werknemers moet bescher
men tegen de kwalijke gevolgen van
fusies, was gisteren twee maanden
oud. De code schrijft voor dat perso-
neelsvertegenwoordigers worden ge
raadpleegd voordat een fusie tot
stand komt.
In ae afgelopen week is tegen deze
fusiecode, waarover donderdag een
hoorzitting wordt gehouden, nogal
eens gezondigd. Te denken valt aan
de affaires Centrumbank, Etna-Daal-
derop-DRU en SVH-Geveke Groen-
pol.
De voorzitter M. Zondervan van de
metaalnijverheidsbond (NW) was
dit gisteren aanleiding te verklaren
dat hy maar tot een conclusie
kan komen: deze fusiecode is een
flop en moet veranderen.
„Er zqn mogeiykheden voor een
landeiyke regeling. In het kader van
het opschorten van de beursnoterin
gen san een zodanig tijdstip worden
gecreëerd dat de bonden niet alleen
gehoord kunnen worden en mede
delingen in ontvangst kunnen nemen,
maar ook tot een duideiyke oordeels
vorming kunnen komen. Daar moe
ten structuren voor te vinden zijn,"
aldus de heer Zondervan.
voelden. Onze taak is tegenwoordig
heel anders en veel uitgebreider.
Wij bewegen ons veel meer op het
sociale vlak. De rapporten betreffen
nu de omstandigheden waardoor de
delinquenten tot hun daden zijn ge
komen.. Ook wordt vermeld wat de
gevolgen zijn van bepaalde straf
fen". Natuurlijk is het dan mogelijk
dat er kritiek komt op overheidsin
stellingen.
De vereniging van reclasseringsln-
stellingen is van mening, dat de
uitspraken van prof. Van Hattum
frustrerend werken voor een open
gesprek, dat zal moeten plaatsvin
den tussen de magistratuur en de
reclassering in het kadèr van de
volop in beweging zijnde strafrecht
pleging.
Deze week werd opnieuw een re
classeringsambtenaar beëdigd door
prof. Van Hattum. Daarbij zei hij
„Ik heb vorige week uiting gegeven
aan mijn bezorgdheid over de ont
wikkeling van de reclassering en
enige kritiek uitgeoefend op de in
houd van de voorlichtingsrapporten.
Het lijkt mij na alle reacties niet
juist nu geheel te zwijgen. De gepu
bliceerde reacties geven mij echter
geen aanleiding om iets terug te
nemen van wat ik gezegd heb".
„Ter verduidelijking wil ik er
echter aan toevoegen, dat mijn be
zorgdheid gedeeld wordt door alle
rechters die in de afgelopen jaren in
deze strafkamer zitting hadden en
dat ook zij de door mij geuite kri
tiek onderschrijven".
Hierna had prof. Van Hattum nog
een kort gesprek in besloten kring
met enkele aanwezige reclasserings-
ambtenaren.
De heer Poels deelde ons naar
aanleiding van de woorden van prof.
Van Hattum mede, dat hij niets
anders verwacht had. Langs normale
wegen wil men nu komen tot een
gesprek over deze moeilijke aange
legenheid. „Er zijn", zo zei de heer
Poels, „vaste bijeenkomsten tussen
reclassering en rechterlijke macht,
waarbij dit allemaal rustig bespro
ken kan worden". Hij zelf vond wel
dat prof. Van Hattum met zijn be
schuldigingen beslist geen gelijk
had. „Misschien zijn er enige inci
dentele gevallen geweest, maar in
het algemeen heeft hij echt geen
gelijk", aldus de heer Poels.
(Van onze redactie binnenland)
UTRECHT. De Vereniging van
werknemers in Bank- en Verzeke-
ringsbedryf en Administratieve kan
toren, heeft ernstige bezwaren tegen
de wyze, waarop een aantal onder
nemingen het pensioenpremieverhaal
berekenen. Het is n.l. gebleken dat
een aantal ondernemingen de werk
nemersbijdrage voor de pensioenvoor
ziening uitdrukken in een percentage
van het salaris.
Die algemene uitkeringen krijgen
echter een steeds grotere omvang,
terwyi het gebruikelijk is dat deze in
mindering worden gebracht op de
pensioenuitkering van de onder
neming.
Het gaat volgens de B.V.A. nu nie
meer op de pensioenpremie te rela
teren aan het salaris. Men dient die
premie te berekenen over het sala
risbestanddeel, dat boven de A.O.W.
A.W.W.-uitkering uitgaat en dat
voor de pensioenvoorziening nog te
verzekeren overbluft.
(Van onze Parijse correspondent
Lucas Kleyn)
Juliën Doriaot was een man van
70 juar. Hij moest zien rond te ko-
men van 10 franc per dag. Dat was
niet veel, maar in het gebouw waar
hij een klein kamertje had en waar
hij was blijven wonen na de dood
van zijn vrouw, werd hij dan ook
door de een en ander uitgenodigd om
een warme hap aan tafel mee te eten.
Van de paar centen die hij over
had kocht hij wat bloemen voor de
mensen die hem hadden genodigd
of een stukje chocolade voor de kin-
deren. Met lege handen kwam hij
nooit. Kwam hij 's avonds in een
café, dan was er altijd wel een gulle
gast die voor hem betaalde. Juliën
had op die manier nog best een paar
jaar door kunnen leven, als hij op
een dag niet bezweken was voor de
verleiding in een warenhuis van zijn
buurt.
Hij was uitgenodigd om bij buren
te komen eten. Veel geld op zak om
iets te kopen had hij niet meer. Hij
ging naar een warenhuis en bekeek
de afdeling levensmiddelen. Hij zag
een blikje geconserveerde visjes lig-
gen en een paar repen chocolade.
Hij keek om zich heen en meende
door niemand te worden gezien. Met
bevende handen pakte hij het blikje
en de paar repen en liet ze in zijn
zak glijden.
Wie steelt, moet dat goed doen en
zeker niet met bevende handen, want
dan trekt hij des te meer aandacht.
Een der controleurs in het warenhuis
zag het voor zijn ogen gebeuren en
diende een klacht in. Na een paar
uur verschenen gendarmes in de too
ning van Juliën en hielden tegen hun
zin een huiszoeking. Want ook bij
hen stond de oude baas goed aan
geschreven. Met de politie had hij
nog nooit iets te maken gehad.
De huiszoeking was voor Juliën de
druppel die de emmer deed over
lopen. Hij kon het niet verkroppen
dat de buren hem voor dief zouden
aanzien en dat de kinderen hem met
de vinger zouden nawijzen. Het werd
voor hem een obcessie dat zijn vroe
gere klanten de man was slager
geweest hem niet meer zouden
vertrouwen, dat het stil zou worden
in het café als hij er 's avonds bin
nenkwam.
Zaterdag heeft hij stilletjes de deur
van zijn woning achter zich dicht
getrokken. Op de tenen is hij het ge
bouw uitgeslopen zonder dat de con
cierge hem kon horen. De Seine lag
op een afstand van 3 kilometer. Hij
liep 'in hemdsmouwen ondanks de
koude wind. De 3 kilometer was voor
Juliën eigenlijk teveel, maar hij wil
de die snel en te voet afleggen om,
bij de kade van de Seine geen kracht
meer over te hebben. Blindelings liep
hij rechtuit. Toen hij bij de leuning
was sprong hij met de krachten die
hij nog over had te water en ver-
dween voorgoed.
Niemand zal hem meer met de
vinger nawijzen. De deuren van de
gevangenis zullen niet voor hem
open gaan. Hij zal begraven worden
op een stille plek en over zijn graf
zal het zand des tijds worden ge-
strooid. Nog een paar weken en dan
zal Juliën een naam zijn geworden
die nooit meer iemand noemt.
(ADVERTENTIE)
Daardoor heeft hij zich met
weinig geld verzekerd van
deelname in vrijwel alle be
langrijke, dynamische Duit
se wereldconcerns.
Dat kunt u ook!
Vraagt u eens inlichtingen.
TESSELSCHADESTRAAT 12
AMSTERDAM
TEL. 020-IS 00 11 ttl. 241
